Κατέβηκα από το τρένο χωρίς βιασύνη και με ελάχιστες αποσκευές, έκανα λίγα βήματα και αμέσως δόθηκα στη θέαση του τόπου. Οτι ενθουσιάστηκα, δε θα μπορούσα να πω, όμως μια αύρα μυστική με τύλιξε. Η ανάσα της μικρής πόλης, που άστραφτε στα μάτια μου μπροστά λευκή και τον ήλιο λουσμένη, ευφρόσυνα με καλωσόριζε... Ενας ζωηρός απόλυτα μπλε πορθμός, παραλία απέραντη, φροντισμένες ξενοδοχείων προσόψεις, στους δρόμους θαλερές δεντροσειρές, βυζαντινές εκκλησίες δοξαστικές, κιτρινισμένο το κάστρο, μακρινή της αγοράς η βοή. Γαλήνη και σχεδόν αιγαιοπελαγίτικο φως! Εμεινα πάνω στην παλιά γέφυρα αρκετή ώρα άπραγη, χωρίς διάθεση να κινηθώ, να πάω παρακάτω, να φτάσω στον καθορισμένο μου προορισμό. Ισως προσπαθούσα να φανταστώ τις μέρες που καταπάνω μου έρχονται, τις ώρες που οπωσδήποτε πρέπει να ζήσω εδώ, στη νέα θέση εργασίας μου. Στο μεταξύ, το σεμνό τοπίο άλλαζε κάτω από τις εναλλαγές του φωτός, ο θαλάσσιος δρόμος πρόσμενε το μυστήριο της παλίρροιας, ο τρυφερός αέρας με χάιδευε, από την αλμύρα αρωματικός... Δοσμένη στο θαύμα, τρόμαξα όταν, σφυρίζοντας με τη στριγκή σφυρίχτρα του, με πλησίασε ένας λιμενικός. Ζήτησε ταυτότητα, ρώτησε πού πάω και από πού έρχομαι παίρνοντας ένα ύφος, σίγουρα το πιο υπηρεσιακό. Νόμισα πως ήθελες να φουντάρεις..., μου είπε με αναίδεια και χυδαία οικειότητα, σαν να ήμουν καμιά από τις γνωστές του. Τον αγνόησα, έστω και αν -κατά κάποιο τρόπο - τρόμαξα. Εμεινα ακόμα λίγο στο ίδιο μέρος, απολαμβάνοντας το μουσικό αεράκι, αγόρασα από ένα περίπτερο κάτι να πιω και με βήμα γρήγορο ξεκίνησα για τον προορισμό μου. Μετά από σύντομο και πολύ ευχάριστο ποδαρόδρομο, το κτίριο όπου και η θέση εργασίας μου, ορθώθηκε μπροστά μου σκυθρωπό.

-- Αυτό δεν είναι σχολείο, στρατόπεδο είναι, δεν μπορώ να μην το πω! Συμφωνείς; Μου πέταξε αντί για καλημέρα μια ηλικιωμένη συνάδελφος, μόλις μπήκα στων καθηγητών το γραφείο. Σήκωσα αδιάφορα τους ώμους, το ένστικτό μου σαν να μου ψιθύριζε. Προσοχή και μετρημένα λόγια! Εκείνη, λες και ήθελε να στηρίξει την επιφυλακτική στάση μου, άρχισε καταρρακτωδώς να παρλάρει, να τα λέει πότε έτσι, πότε αλλιώς. Αυτομάτως το αποφάσισα, κουβέντα ευρύτερη μαζί της προφανώς δεν αξίζει τον κόπο. Ομως μην τρέχεις..., σε λίγο συλλογίστηκα, συγκρατώντας τον εαυτό μου από τέτοια βιαστικά συμπεράσματα. Στο μεταξύ, οι υπόλοιποι φτάνουν, η ώρα κοντεύει οχτώ, η αυλή βουίζει... Ξέρεις πόσα παιδιά έχει το σχολείο μας; με πληροφορεί μια από τις νεοφερμένες. Ακριβώς χίλια εκατό! Το γραφείο γεμίζει ανθρώπους, πρόσωπα γελαστά, σκυθρωπά, όλων των ειδών μάσκες ασαφείς, αφηρημένα χαμόγελα, άλλα αναγκαστικά, κάποια φιλικά, ελάχιστα εγκάρδια... Πάντως, ήταν όμορφη του σχολείου η καθημερινή ζωή, η πλημμύρα των παιδικών και νεανικών μορφών, των συνεργατών τα χαμόγελα, βάλσαμο της όμορφης επαρχιακής πόλης η απαλή μελωδία... Κάθε εργάσιμη ώρα ευλογημένη! Θέση εργασίας ιδανική, αν έλειπε ένα αδιόρατο «κούμπωμα», κάτι σαν μεσαιωνικό τείχος αόρατο, που συχνά έκανε την άυλη εμφάνισή του σε ώρες συζητήσεων και αποφάσεων. Ομως, αυτό είναι ίσως αυτονόητο σε αυταρχικούς καιρούς... Και όχι μόνο..., τόνιζαν ένας - δυο παλαιότεροι που γνώριζαν, επί του θέματος, από τους νέους πιο πολλά! Το Γυμνάσιο μια γυναίκα το διαφέντευε, γελαστή πάντα, μα φοβερή - για τους κατά διάνοια επαΐοντες - και τρομερή! Στην πραγματικότητα, όπως μου έδειξαν η πείρα και ο καιρός, άβουλη, ενδεής που έψαχνε για δεκανίκια. Πίσω από μιας τέτοιας προϊσταμένης αρχής τις αδύναμες πλάτες, μια άλλη, εξαιρετικά δραστήρια κυρία, ξεχώριζε σαν έντονη σκιά που, αντλώντας δύναμη από κάποια άγνωστη εξουσία, αόρατα νήματα κινούσε, εγκατέλειπε σε ώρα μαθήματος την τάξη για να πολυλογήσει στο τηλέφωνο με παράγοντες του υπουργείου, προβάλλοντας ασήμαντες αφορμές, ανεβοκατέβαζε ευνοουμένους, συνήθως φίλους της ή παρατρεχάμενους, έκανε τη ζωή δύσκολη στους μη αρεστούς, που την κοίταζαν με μισό μάτι. Η πλειοψηφία των εργαζομένων ήταν νεανική και άπειρη, πού και πού αλαφιασμένη από των Αρχών τα αλλοπρόσαλλα διατάγματα και τις παλινωδίες της προϊσταμένης αρχής. Ομως η δουλειά ήταν πάντα όμορφη, συγκινητικά αθώα τα παιδιά, δίψα για γνώση, κάποιων - λίγων - πηγαία η προσφορά. Αξέχαστες έχουν μείνει οι γελαστές καλημέρες που μας χάριζε κάθε πρωί ο πιο παιγνιώδης συνάδελφος! Στα μάτια των άγουρων καθηγητών ήταν συμπαθέστατος, έστω και αν ταξίδευε με του κυβερνητικού συνδικαλισμού το απαράδεκτο καραβάκι.

-- Τι να κάνω, ρε παιδιά; κλαιγόταν σε μερικές απαιτητικές συναδέλφους που, μεταξύ αστείου και σοβαρού, του ζητούσαν το λόγο για την παρασπονδία του. Είμαι η τελευταία βιδίτσα στο κόλπο, χαρτί τελείως άγραφο. Αλλοι εδώ μέσα κρατάνε τα μεγάλα σπαθιά, ονόματα δε λέμε, πρόσωπα δε θίγουμε. Οποιος έχει μάτια βλέπει..., τόνιζε με ύφος μισοκακόμοιρο, γνωρίζοντας πως μιλάει σε γνώστες. - Ποιοι; του φώναζε η ομήγυρη, υποτίθεται εκνευρισμένη. Ενα πλατύ χαμόγελο αυτός, χωρίς ουσία η απάντηση. - Α, αυτά δε λέγονται, βρε κορίτσια, ιχνηλατούνται, δηλαδή ψάχνονται... Κοιτάξτε γύρω και αν μου βρείτε το όνομα το σωστό, εγώ ο ίδιος, η μικρότητά μου, θα σας το επιβεβαιώσω! Δύσκολο δεν είναι, όλα το δείχνουν, ξεφωνίζει το πράμα... Ναι, μα το Γιαραμπή!

Τίποτα δεν ξεσκεπάστηκε εκείνο τον επικίνδυνο καιρό. Οι «λεγάμενοι» παρέμειναν καμουφλαρισμένοι, πότε εναντίον της χούντας πύρινοι ρήτορες, άλλοτε κονφερασιέ απολαυστικοί, δεμένοι με του καιρού κάποιους ισχυρούς με νήματα άπειρα, ξεπλυμένοι και βρωμισμένοι από σαράντα κύματα... Μόνη έγνοια τους η καριέρα και όποιον - που λέει ο λόγος - πάρει ο χάρος! Αυτό βέβαια και οι πιο αθώοι από μας το είχαν αντιληφθεί!

...Και στο κάτω - κάτω, τι κακό βρίσκετε σε τούτο το σύνθημα, ρε παιδιά; Στη βαθιά του σημασία εννοώ! Πατρίς, θρησκεία, οικογένεια! Πού το μεμπτό; Ελεγε ο σύζυγος τής μέσα σε όλα κυρίας, το έτερο μισό του απόλυτα υπηρεσιακού ζεύγους. - Μωρέ, ευτυχώς που βρέθηκαν αυτοί, της χούντας οι ανεγκέφαλοι, αλλιώς... Κλάψε με, μάνα, κλάψε με... Κόκκινος Δεκέμβρης θα μας έβρισκε..., συμπλήρωνε η σύζυγος, όταν ένιωθε απόλυτα ασφαλισμένη ανάμεσα σε μερικούς ομοϊδεάτες της, συμφοιτητές από του Πανεπιστημίου τον καιρό, και μερικές συναδέλφους, που τις θεωρούσε εντελώς άσχετες, αθώες και της προσκολλήσεως. Κάποτε, όταν τα νώτα της δεν τα ένιωθε εκατό τοις εκατό σίγουρα, άλλα λόγια έλεγε για να αγαπιόμαστε. Πάντα άστρο λαμπρό στης υποκρισίας τον αστερισμό...

Στο μεταξύ, τα χρόνια κύλαγαν στη χώρα, μας προέκυψε μεταπολίτευση, κραύγαζαν οι εφημερίδες, άλλη κυβέρνηση και μετά άλλη, κάποια καινούργια αργότερα... Οι καθηγητές της όμορφης παραλιακής πόλης στους πέντε ανέμους είχαν σκορπιστεί, κανείς δεν ήξερε πού αγκυροβόλησε το ...πριγκιπικό ζεύγος του συλλόγου μας. Ομως, αυτό μόνο στην αρχή. Σε λίγο έπεσε «σύρμα», όπως έλεγε της χούντας ο τραβάτε με κι ας κλαίω συνδικαλιστής. Η κυρία, που κουμαντάριζε το σχολείο στης δικτατορίας τον καιρό με τις πλάτες της προϊσταμένης αρχής και της δοτής επιθεώρησης, είχε βρεθεί στην πρωτεύουσα, φυσικά σε θέση ιδιαιτέρως ζηλευτή! Η υπηρεσιακή της πρόοδος ήταν πράγματι κατακόρυφη και εντυπωσιακή! Τρεις μήνες μετά την επίσημη, ας πούμε, ημερομηνία της μεταπολίτευσης έπινε νερό στο όνομα του τότε πρωθυπουργού, μετά από ένα διάστημα, στου επόμενου και ούτω καθεξής, που έλεγαν οι παλαιοί! Ενα άλμα με κάθε νέα κυβέρνηση! Οποιου προσανατολισμού, χρώματος, κόμματος και να ήταν αυτή... Βεβαίως και ο σύζυγος διέγραφε τροχιά καριέρας πρώτης τάξεως! Αυτός μάλιστα άφησε μουστάκι, λίγο αργότερα μούσι και, με της τριχοφυίας του την πρόοδο, πετάχτηκε σε θέση απόλυτα νευραλγική!

Η τελευταία φορά, που κάτι νέο πληροφορήθηκα για τούτο το ενδιαφέρον ντουέτο, είχε σχέση με την κυρία. Μάλιστα, τη βαρύγδουπη δήλωσή της τη διάβασα ως λαθραναγνώστρια μέσα στον Ηλεκτρικό! Από τα λόγια της έδειχνε προβληματισμένη για τη δική μας, δηλαδή της χώρας μας, απαράδεκτη καθυστέρηση, η οποία ίσως καταστρέψει τα - όπως τα ονόμασε - ευρωπαϊκά της όνειρα! Και την κοινοβουλευτική μας εξέλιξη!

-- Πρέπει να διδάξουμε στη νεολαία δημοκρατία πραγματική και συνείδηση πολίτη υπεύθυνη! Ηδη έχω σχεδιάσει τα αναγκαία μέτρα..., δήλωνε με ύφος σοβαρό και αποφασιστικότητα δρακόντεια! Το βαγόνι ήταν μέχρι ασφυξίας γεμάτο! Φτάνοντας στην Ομόνοια ο συρμός στάθμευσε, το πλήθος μετακινήθηκε, επικίνδυνα σχεδόν. Εννοείται ότι ως λαθραναγνώστρια δεν είχα πλέον μέλλον. Με ψυχραιμία και λαμπρή διάθεση αποβιβάστηκα στην κατάμεστη πλατφόρμα, αφήνοντας τη συνάδελφο από τα παλιά να ταξιδεύει στης εφημερίδας τις αράδες. Και για ένα πράγμα ήμουν τώρα πια απόλυτα βέβαιη! Το μέλλον της νεολαίας μας, αφού κατέληξε σε τέτοια χέρια, έχει επιτέλους εξασφαλιστεί! Ναι, μα το Γιαραμπή..., που έλεγε και εκείνος ο αλήστου μνήμης της χούντας συνδικαλιστής...