Η οικονομική κρίση κάνει αισθητή την παρουσία της στην ελληνική οικονομία, καθώς, το μήνα Δεκέμβρη, οι ετήσιες λιανικές πωλήσεις παρουσίασαν απότομη κάμψη 7,1%, ενώ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας για το μήνα Γενάρη, τα δάνεια προς τα νοικοκυριά (στεγαστικά, καταναλωτικά) παρέμειναν ουσιαστικά στάσιμα, προς δε τις επιχειρήσεις εμφάνισαν μικρή άνοδο.

Κατά τα προβλεπόμενα από τους σχεδιασμούς κυβέρνησης - εποπτικών αρχών και τραπεζών, αποκλιμακώνεται πλέον ο ρυθμός αύξησης στα δάνεια των νοικοκυριών. Πρόκειται για το στόχο - μέση ετήσια αύξηση γύρω στο 10% για νοικοκυριά και επιχειρήσεις - για την κατά το δυνατόν αναίμακτη έξοδο των τραπεζών, συνολικά της κεφαλαιοκρατίας, από τις σημερινές συνθήκες της κρίσης που είναι απότοκο της υπερσυσσώρευσης κεφαλαίων και κερδών.

Κύριο χαρακτηριστικό των εξελίξεων στην πιστωτική επέκταση που καταγράφηκε το μήνα Γενάρη του 2009 είναι το κλείσιμο της ροής δανείων, τόσο προς τα νοικοκυριά, όσο και προς τους αυτοαπασχολούμενους και μικρούς ΕΒΕ. Στόχος των τραπεζών είναι η διαφύλαξη των συμφερόντων τους από τυχόν νέους κλυδωνισμούς που συνεπάγονται οι συνεχιζόμενες αναταράξεις. Την ίδια στιγμή, οι τράπεζες αξιοποιούν στο έπακρο το κρατικό πακέτο στήριξης, προκειμένου να αντλήσουν σχετικά φτηνή ρευστότητα από τη χρηματαγορά, ώστε στη συνέχεια να τη μεταπουλήσουν με ληστρικούς όρους στην πελατεία τους. Και, βέβαια, πάντα έχουν κατά νου το άνοιγμα των γραμμών χρηματοδότησης στον ευρύτερο ζωτικό χώρο των Βαλκανίων και άλλων περιοχών. Ετσι κι αλλιώς, είτε, δηλαδή, σε συνθήκες έντονης μεγέθυνσης του ΑΕΠ, είτε σε συνθήκες «ύφεσης», τα ...σπασμένα φορτώνονται στους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα.

Σύμφωνα με τα στοιχεία Γενάρη 2009 από την Τράπεζα της Ελλάδας:

• Νοικοκυριά: Τα υπόλοιπα των δανείων διαμορφώθηκαν σε 117,27 δισ. ευρώ. Στον τελευταίο μήνα καταγράφηκε αύξηση 93 εκατ. ευρώ, όταν η μεγέθυνση σε καιρούς έντονης ανόδου του ΑΕΠ έφτανε και σε 1,5 δισ. ευρώ. Σε ετήσια βάση (σύγκριση Γενάρη 2009 με Γενάρη 2008), ο ρυθμός ανόδου διαμορφώνεται σε 11,8%.
• Επιχειρήσεις: Διαμορφώνονται σε 132,99 δισ. ευρώ (από 132,46 δισ. ευρώ το Δεκέμβρη του 2008). Σε ετήσια βάση, ο ρυθμός ανόδου διαμορφώνεται σε 18,2%, συνεχίζοντας σε ρότα αποκλιμάκωσης. Να σημειωθεί πως και εν προκειμένω οι τράπεζες έχουν το «γάιδαρο δεμένο», καθώς η χορήγηση δανείων προς τους μικρούς ΕΒΕ διασφαλίζεται και με κρατικές εγγυήσεις.
• Το συνολικό υπόλοιπο (νοικοκυριά -επιχειρήσεις) φτάνει σε 250,7 δισ. ευρώ και ο ετήσιος ρυθμός αύξησης (σύγκριση με Γενάρη 2008) διαμορφώνεται σε 15,1%.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας, το Δεκέμβρη που μας πέρασε, συγκριτικά με το Δεκέμβρη του 2007, οι λιανικές πωλήσεις σε αποπληθωρισμένες τιμές (όγκος πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο) εμφάνισαν υποχώρηση 7,1%.

Από τη μέτρηση των μέσων επιπέδων (το 2008, σε σχέση με το 2007), ο όγκος των λιανικών πωλήσεων υποχώρησε κατά 1,5%, ενώ ο τζίρος των καταστημάτων εμφάνισε άνοδο 2,1%. Το 2008 είναι η πρώτη χρονιά, μετά από 15 χρόνια, κατά την οποία οι λιανικές πωλήσεις εμφανίζουν υποχώρηση. Πρόκειται για δείγμα και των συνεπειών των πολιτικών λιτότητας, οι οποίες υπονόμευσαν την αγοραστική ικανότητα των εργαζομένων, κάτι το οποίο τόσα χρόνια καμουφλάρονταν χάρη στο συνεχώς αυξανόμενο δανεισμό των νοικοκυριών.

Από τη μέτρηση του όγκου πωλήσεων, προκύπτει ότι το Δεκέμβρη του 2008 προς το Δεκέμβρη του 2007, υποχώρηση εμφάνισαν όλες οι επιμέρους κατηγορίες καταστημάτων. Τα Μεγάλα Καταστήματα Τροφίμων (σούπερ μάρκετ) υποχώρηση -4,7%, τα Πολυκαταστήματα -9,6%, τα Τρόφιμα - Ποτά - Καπνός -10,7%, η Ενδυση - Υπόδηση -15,4%, τα Επιπλα - Ηλεκτρικά είδη -9,4%, τα Βιβλία - Χαρτικά -13,5%. Ανοδο 3% σημείωσαν μόνο τα Φαρμακευτικά - Καλλυντικά.