Ο λόγος για τις θέσεις του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, που και στον τομέα της εκπαίδευσης δείχνουν τη σύγκλιση τόσο της σοσιαλδημοκρατίας, όσο και του οπορτουνισμού στην προώθηση των κατευθύνσεων του κεφαλαίου και της ΕΕ για Παιδεία στα μέτρα της αγοράς. Αλλωστε, τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ έχουν βάλει πλάτη είτε με τις θέσεις τους, είτε με τη στάση των δυνάμεών τους μέσα στα πανεπιστήμια, ώστε να προωθηθούν οι αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις.

ΠΑΣΟΚ και ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ συμφωνούν και συγκλίνουν σε βασικές πλευρές των αναδιαρθρώσεων:

• Θέλουν τις επιχειρήσεις μέσα σε σχολεία και σχολές, να επενδύουν με ανταλλάγματα, με κατά παραγγελία έρευνες, μαθήματα και προγράμματα σπουδών. Τα λεγόμενά τους είναι χαρακτηριστικά: «Το 2% για την έρευνα και την τεχνολογία αφορά και δημόσιες και ιδιωτικές δαπάνες. Και εδώ το Δημόσιο θα σχεδιάσει και θα δώσει τον τόνο, αλλά θα επιδιώξουμε, θα απαιτήσουμε την ισχυρή συμμετοχή και του ιδιωτικού τομέα. Θα καλέσουμε την υγιή επιχειρηματικότητα να επενδύσει στην καινοτομία» (Γ. Παπανδρέου, 5/4/2009). Το κράτος «οφείλει να στήσει έτσι το εκπαιδευτικό του σύστημα, ώστε να παράγει γνώση που αξιοποιείται, να πουλιέται ακριβά στην αγορά εργασίας και, ταυτόχρονα, ο χ ή ο ψ επιχειρηματίας να ξέρει ότι αυτό που θα επιτύχει εδώ δε θα το βρει αλλού» (συνέντευξη Α. Τσίπρα στην εφημερίδα «Athens Voice», τεύχος 212). Επιπλέον, ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει πρόβλημα με την παρέμβαση των επιχειρηματιών στα δημόσια πανεπιστήμια, καθώς εκείνο που λέει είναι «καμία επιχειρηματική δραστηριότητα αντίθετη με το άρθρο 16 του Συντάγματος» (βλ. ανακοίνωση θεματικής Επιτροπής Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ, 4/11/2008).
• Θέλουν την «αξιολόγηση» των σχολείων και των πανεπιστημίων. Το μεν ΠΑΣΟΚ εκθειάζει τη διαδικασία της «αξιολόγησης» και κατηγορεί την κυβέρνηση ότι δεν την «σπρώχνει», ενώ ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ μέσω της «Αυγής» πανηγύριζε μόλις δημοσιοποιήθηκαν οι εξωτερικές «αξιολογήσεις» πέντε ιδρυμάτων κατηγορώντας την κυβέρνηση πως υποχρηματοδοτεί τη διαδικασία της «αξιολόγησης». Να θυμίσουμε ότι η «αξιολόγηση» είναι συστατικό στοιχείο των αναδιαρθρώσεων και αποτελεί μοχλό για να ασκηθεί έλεγχος στα ιδρύματα κατά πόσον εφαρμόζουν τις αναδιαρθρώσεις, να κατηγοριοποιηθούν τα ιδρύματα σε «καλά» και «κακά» με βάση την ανταγωνιστικότητα και τους όρους της αγοράς.
• Συμφωνούν με τη στρατηγική στόχευση του νόμου - πλαισίου, δηλαδή με την ιδιωτικοποίηση των δημόσιων πανεπιστημίων. Το ΠΑΣΟΚ ασκεί κριτική στην κυβέρνηση ότι δεν προχωράει το νόμο - πλαίσιο, ενώ η πρότασή του ήταν ακόμα πιο ...προωθημένη, καθώς καθόριζε τα στρατηγικά σημεία, αφήνοντας το κάθε Ιδρυμα να ορίσει «αυτοτελώς» τα υπόλοιπα, ενώ ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ παριστάνει τον πολέμιο του νόμου - πλαισίου, τη στιγμή που η πρότασή του (28 τροπολογίες στο νόμο - πλαίσιο) είναι πανομοιότυπη: Τετραετείς αναπτυξιακοί προγραμματισμοί, εσωτερικοί κανονισμοί, ανταποδοτικές υποτροφίες φοιτητών (μαύρη εργασία), κατάργηση της δωρεάν διανομής συγγραμμάτων (το ΠΑΣΟΚ προτείνει να μελετούν οι φοιτητές από το ...διαδίκτυο. Αντίστοιχα, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Γρ. Ψαριανός, με δυο Ερωτήσεις του, ζητάει να εφαρμοστεί η ρύθμιση του νόμου - πλαισίου για τα συγγράμματα και να αναπτυχθούν προγράμματα για να βρίσκουν οι φοιτητές συγγράμματα και συμπληρωματικό υλικό στο διαδίκτυο. Στο πνεύμα του νόμου - πλαισίου, ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ προτείνει να διανέμεται ένα μόνο σύγγραμμα και ένα βοήθημα ανά μάθημα).
• Συμφωνούν με την εφαρμογή του νόμου - πλαισίου που περιστέλλει και ανοίγει το δρόμο για την κατάργηση του ασύλου. Είναι χαρακτηριστικό ότι με αφορμή τα πρόσφατα στημένα σκηνικά στο ΑΠΘ, τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ τοποθετήθηκαν ανοιχτά υπέρ της εφαρμογής του νόμου - πλαισίου: «Υπάρχει, με βάση τον ισχύοντα νόμο που ψηφίστηκε μόλις πριν ενάμιση χρόνο από τη ΝΔ, η δυνατότητα να παρθούν αποτελεσματικά μέτρα» (Δ. Παπαδημούλης, 18/3/2009), «υπάρχει το νομικό πλαίσιο (...) για την αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών» (Δ. Τζανακόπουλος, γραμματέας Νεολαίας ΣΥΝ, 17/3/2009). Αντίστοιχες δηλώσεις έκανε πλήθος στελεχών του ΠΑΣΟΚ, ενώ ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Μ. Χρυσοχοΐδης πρότεινε «ο υπουργός Εσωτερικών να αναλάβει μια πρωτοβουλία, να συγκαλέσει πρυτανικές αρχές, δικαιοσύνη, αστυνομία και στην πρώτη φορά που θα εμφανιστεί πρόβλημα να υπάρξει επέμβαση. Με βάση το νόμο»...

«Για μας ως ΣΥΡΙΖΑ η Παιδεία είναι ο δρόμος της ανάπτυξης. (...) ειδικά σήμερα σε μια γνωσιοκεντρική ανάπτυξη της οικονομίας, η Ελλάδα θα έπρεπε να στήσει το μέλλον της πάνω στην Παιδεία. (...) η Παιδεία είναι και ένα αντικρισιακό μέσο». (Α. Αλαβάνος, προ ημερησίας συζήτηση για την Παιδεία). «Σε αυτές τις συνθήκες εμείς (σ.σ. η Ελλάδα) επιμένουμε στο μοντέλο του παρελθόντος και αντί η δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση να είναι ένα όχημα για να ξεπεράσουμε την κρίση, δένουμε μια βαριά πέτρα στο λαιμό των δημόσιων πανεπιστημίων» (Α. Τσίπρας, 15/3/2009). «Ακριβώς επειδή είμαστε μέσα σε μια κρίση, χρειάζεται επένδυση στην Παιδεία, χρειάζεται επένδυση στον άνθρωπο. (...) Γιατί πιστεύουμε ότι η επένδυση στην Παιδεία είναι η επένδυση στην έξοδο από την κρίση. Γιατί το σχέδιό μας για την Παιδεία είναι οργανικό και αναπόσπαστο μέρος ενός συνολικού σχεδιασμού για την ανάπτυξη της χώρας μας» (Γ. Παπανδρέου, ομιλία στο φόρουμ του ΠΑΣΟΚ «Μιλάμε για την Παιδεία», 5/4/2009).

Είναι προφανές ότι η συμφωνία στις κομβικές πλευρές των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων εκφράζεται και στο κεντρικό στοιχείο που προβάλλει το κεφάλαιο και η ΕΕ για την Παιδεία. Γιατί με τις παραπάνω πανομοιότυπες προτάσεις, οι ΠΑΣΟΚ - ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ δεν λένε και κάτι νέο για την πολιτική του κεφαλαίου και των κομμάτων του. Πολύ πριν εμφανιστεί η οικονομική κρίση, η ΕΕ από τη στρατηγική της Λισαβόνας ακόμα έχει ξεκαθαρίσει την προτεραιότητα που δίνει στην Παιδεία ως μοχλό ανταγωνιστικότητας. Αυτό εκφράζεται και μέσα από τη διαδικασία της Μπολόνια, σε αυτό το μοτίβο προωθούνται όλες οι αντιδραστικές αλλαγές σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ.

Επένδυση στην Παιδεία για την ΕΕ, το κεφάλαιο και τα κόμματα του ευρωμονόδρομου σημαίνει προσαρμογή της Παιδείας στις ανάγκες των επιχειρήσεων, πως η Παιδεία θα δεθεί ακόμα πιο στενά στο άρμα του μεγάλου κεφαλαίου, πως θα προσαρμοστεί στις σύγχρονες ανάγκες των επιχειρήσεων που μπροστά στην οικονομική κρίση θέλουν να ρίξουν ακόμα περισσότερο την τιμή της εργατικής δύναμης και, ταυτόχρονα, χρειάζονται πιο φτηνούς ευέλικτους και καταρτισμένους με συγκεκριμένες δεξιότητες εργάτες.

Χαρακτηριστική είναι η σύγκλιση των απόψεων των δυνάμεων ΠΑΣΟΚ - ΣΥΝ στους πανεπιστημιακούς, που άλλωστε έχουν κομβικό ρόλο στην υλοποίηση των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων στα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ.

Η ηγεσία της ΠΟΣΔΕΠ (ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝ) με τις πρώτες αποφάσεις που πήρε μετά το πρόσφατο συνέδριο που την ανέδειξε, ξεκαθαρίζει ότι τάσσεται με το πλευρό της εκάστοτε κυβέρνησης για την προώθηση των αναδιαρθρώσεων. Συγκεκριμένα, η ΑΡΜΕ του ΣΥΝ, η ΚΙΠΑΝ του ΠΑΣΟΚ και η παράταξη της Ιατρικής (δυνάμεις του δικομματισμού) στο πρόγραμμα δράσης της ΠΟΣΔΕΠ, πέρα από τη συμμετοχή τους στο «διάλογο» για την Παιδεία, υπογραμμίζουν:

• «Την ενεργό συμμετοχή των ελληνικών πανεπιστημίων στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης και τον αντίστοιχο της Ερευνας», δηλαδή στην υλοποίηση των κατευθύνσεων της Μπολόνια.
• «Διεκδικούμε την ενεργό συμμετοχή μας στο σχεδιασμό των εθνικών προγραμμάτων ενίσχυσης της έρευνας». Οι πανεπιστημιακοί αυτών των δυνάμεων έχουν ενταχθεί πλήρως στο μοντέλο του επιχειρηματικού πανεπιστημίου και ως εκ τούτου κυνηγούν τα «χοντρά φράγκα» που βρίσκονται στην έρευνα και με την υπογραφή της ΠΟΣΔΕΠ διεκδικούν λόγο στη διαχείρισή τους.