Οι τελευταίες πυρκαγιές ανέδειξαν, για άλλη μια φορά, το πρόβλημα της γνώσης της συμπεριφοράς της δασικής πυρκαγιάς, αλλά και του δασικού χώρου από τις δυνάμεις της πυρόσβεσης. Δυσκίνητα οχήματα, αξιωματικοί που προσπαθούσαν με χάρτες να προσανατολιστούν ή να βρουν τα κατάλληλα σημεία για να διατάξουν τις δυνάμεις τους, προσωπικό που προσπαθούσε να δώσει τη μάχη με τις φλόγες χωρίς να έχει εκπαιδευτεί κατάλληλα και σε βάθος χρόνου για την αντιμετώπισή τους. Η εμπλοκή της Δασικής Υπηρεσίας στο έργο καταστολής των δασικών πυρκαγιών έχει σταματήσει τα τελευταία χρόνια, αφού της αφαιρέθηκε αυτό το αντικείμενο και έχει μόνο το έργο της πρόληψης το οποίο είναι, και αυτό, υποβαθμισμένο.

Η χώρα μας όχι μόνο έχει διαχωρίσει την πρόληψη από την καταστολή, αλλά έχει διαχωρίσει τα δασικά οικοσυστήματα σε δάση, δασικές εκτάσεις και χορτολιβαδικές, τη στιγμή που στη δασική οικολογία δεν υφίσταται η έννοια της δασικής έκτασης διότι τα δάση, οι δασικές εκτάσεις καθώς και οι γυμνές εντός αυτών εκτάσεις θεωρούνται ενιαία οικοσυστήματα. Γι' αυτό ο δασικός χώρος είναι ενιαίος και αδιάσπαστος, διέπεται από ξεχωριστούς κανόνες λειτουργίας, με αλληλεπιδράσεις χλωρίδας και πανίδας και γι' αυτό το λόγο πρέπει να διαχειρίζεται ενιαία.

Ο διαχωρισμός της πρόληψης από την καταστολή έγινε πριν έντεκα χρόνια από τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ με ολέθριες συνέπειες. Και για αυτό είναι άκρως υποκριτική και προκλητική η τωρινή τοποθέτηση του ΠΑΣΟΚ για ενιαίο φορέα στον τομέα της αντιμετώπισης των δασικών πυρκαγιών. Την ίδια πολιτική συνεχίζει και η ΝΔ. Ετσι, «εξαφανίστηκε» η Δασική Υπηρεσία και οι δασικές πυρκαγιές ανατέθηκαν στο Πυροσβεστικό Σώμα.

Η πολιτική αυτή ξεκίνησε το 1998 και από τότε εκατομμύρια στρέμματα δασών και δασικών εκτάσεων κάηκαν, με αποκορύφωμα τα 2.700.000 στρέμματα που αποτεφρώθηκαν σε όλη τη χώρα στην οικολογική καταστροφή του 2007, αλλά και τα 200.000 στρέμματα που έγιναν αποκαΐδια στις πρόσφατες φωτιές της ΒΑ Αττικής και του Κιθαιρώνα. Παράλληλα, δεκάδες άνθρωποι κάηκαν (σ.σ. το 2007 ήταν 79) ή τραυματίστηκαν, χωριά ξεκληρίστηκαν, περιουσίες χάθηκαν.

Η πρόληψη και η καταστολή των δασικών πυρκαγιών είναι αναπόσπαστο μέρος της διαχείρισης των δασικών οικοσυστημάτων. Υπάρχει αντίστοιχη επιστήμη των δασικών πυρκαγιών. Σύμφωνα με αυτήν, ο αντιπυρικός σχεδιασμός χρειάζεται δασοκομικά μέτρα. Αυτά είναι καθαρισμοί παρεδάφιας βλάστησης για να μην εξελιχθεί η φωτιά από παρεδάφια σε κατακόρυφη, αραιώσεις της βλάστησης, αλλαγές στη σύνθεση της βλάστησης. Τα σχετικά έργα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως τις πρώτες μέρες του Απρίλη. Απαραίτητη είναι η δημιουργία υποδομών. Δηλαδή, σύνδεση και ενίσχυση του οδικού δικτύου, συντήρησή του, εξασφάλιση άμεσης πρόσβασης σε κάθε καίριο σημείο του δάσους τα πρώτα δέκα λεπτά από την εκδήλωση πυρκαγιάς. Για τη διάνοιξή τους πρέπει ο διαχειριστής του δάσους να γνωρίζει την ταυτότητά του, να εξασφαλιστεί νερό με δίκτυα κρουνών και δεξαμενών για την ελαχιστοποίηση του χρόνου ανεφοδιασμού. Απαραίτητες είναι και οι αντιπυρικές ζώνες. Χρειάζεται ακόμα έγκαιρη παρατήρηση της φωτιάς, δηλαδή, δίκτυο σταθερών και ακίνητων παρατηρητηρίων, σχεδιασμός της επέμβασης των οχημάτων, δικτύωσή τους μέσα στο δάσος, συνδυασμός τους. Αναγκαία είναι και τα δασοτεχνικά έργα, ενώ ο ανθρώπινος παράγοντας είναι κρίσιμος κρίκος στον καθορισμό και στην υλοποίηση του σχεδιασμού. Αυτά γίνονται στο προληπτικό και προκατασταλτικό στάδιο.

Η συμπεριφορά της φωτιάς σε ένα δάσος παρουσιάζει ιδιαιτερότητες σε σχέση με τις πυρκαγιές σε εργοστάσιο ή σε κατοικία, εξαιτίας της σύνθεσης και της δομικής συγκρότησης του πολύπλοκου δασικού οικοσυστήματος (διαφορές ταχύτητας του ανέμου μέσα και έξω από το δάσος, εξασθένιση έντασης και αλλαγή διεύθυνσης του ανέμου, σύνθεση δασικής βλάστησης, η συμπεριφορά της φωτιάς εξελίσσεται ανάλογα με τη μορφολογία της περιοχής κλπ.). Επίσης, οι δασικές πυρκαγιές εμφανίζονται με διαφορετικές μορφές (έρπουσες, επικόρυφες, μικτός). Για την καταπολέμηση μιας δασικής πυρκαγιάς συνεπώς απαιτείται ενιαία προληπτική και κατασταλτική δράση.

Με το διαχωρισμό της πρόληψης από την καταστολή η Δασική Υπηρεσία υποβαθμίστηκε, υποχρηματοδοτείται, με αποτέλεσμα να έχει τεράστια οργανικά κενά. Σε ποσοστό 50% σε δασολόγους και 70% σε δασοφύλακες. Ελάχιστες διανοίξεις δασικών δρόμων έχουν γίνει από τη Δασική Υπηρεσία λόγω ανεπαρκών και μη έγκαιρων χρηματοδοτήσεων, αλλά και ακόμα πιο λίγα έργα συντήρησης των υπαρχόντων οδών.

Παράλληλα, ο προϋπολογισμός της Πυροσβεστικής τινάχτηκε στα ύψη, αφού η απουσία έργου πρόληψης οδήγησε στη μαζική χρήση ακριβών εναέριων μέσων. Τα παραπάνω δεν υποβαθμίζουν τις υπεράνθρωπες προσπάθειες που καταβάλλει κάθε χρόνο το προσωπικό του Πυροσβεστικού Σώματος στα μέτωπα των δασικών πυρκαγιών. Με νεκρούς, τραυματίες, επιφυλακές, απλήρωτη υπερεργασία.

Για την αποτελεσματική προστασία του δάσους απαραίτητη είναι η ίδρυση Δημόσιου Ενιαίου Φορέα Προστασίας της Δασικής Περιουσίας, όπως έχει προτείνει το ΚΚΕ. Αντικείμενό του θα έχει την προστασία των δασών από εκχερσώσεις, καταπατήσεις , παράνομες αλλαγές χρήσης γης, την προστασία από ασθένειες, το σχεδιασμό και την εκτέλεση των προεπενδυσιακού χαρακτήρα έργων (σύνταξη δασικών χαρτών, δασικό κτηματολόγιο, χάρτες σύνθεση της βλάστησης). Επίσης, την προστασία από χειμαρρικά προβλήματα, τις παρασύρσεις εδαφών, αλλά θα έχει και τον αντιπυρικό σχεδιασμό (πρόληψη - προκαταστολή - καταστολή), όπως και τον έλεγχο των επιπτώσεων από άλλες παρεμβάσεις στα δασικά οικοσυστήματα, π.χ. αιολικά πάρκα.

Ραχοκοκαλιά του φορέα θα είναι μια διαφορετική σε οργάνωση και δομή Δασική Υπηρεσία. Η χρηματοδότησή της πρέπει να εξασφαλίζεται από τον κρατικό προϋπολογισμό και η στελέχωσή της να εξασφαλίζεται με μόνιμο επιστημονικό, τεχνολογικό και εργατοτεχνικό προσωπικό, θα διαθέτει, δε, τον αναγκαίο εξοπλισμό.

Για να λειτουργήσει αποτελεσματικά ως φορέας ολοκληρωμένης προστασίας των δασών, χρειάζεται να λειτουργεί στο πλαίσιο μιας πολιτικής η οποία θα αντιμετωπίζει τα δάση ως λαϊκή περιουσία - κοινωνικό αγαθό, θα εξασφαλίζει τον κεντρικό σχεδιασμό και θα έχει λύσει το ιδιοκτησιακό με την κατάργηση κάθε ατομικής ιδιοκτησίας σε δάση και δασικές εκτάσεις και την κατάργηση της εμπορευματοποίησης της δασικής γης.

Ο Δημόσιος Ενιαίος Φορέας Προστασίας θα λειτουργεί σε εθνικό επίπεδο και η οργάνωσή του θα γίνεται με ευθύνη της κεντρικής εξουσίας, από πάνω, με συγκροτημένα όργανα στα οποία θα συμμετέχουν, π.χ., οι δήμοι, η δασική υπηρεσία, και το οργανωμένο μαζικό λαϊκό Κίνημα. Την τελική ευθύνη για τη λειτουργία και τη δράση του Φορέα θα την έχει το κεντρικό όργανο και όχι οι δήμοι ή κάποιες εθελοντικές οργανώσεις, όπως συμβαίνει σήμερα, που δρουν στα στενά τοπικά πλαίσια και με ανάλογη τοπικιστική αντίληψη. Και που έχει σαν αποτέλεσμα πολλοί δήμοι στο όνομα της προστασίας των δασών να έχουν βάλει πλάτη στην εμπορευματοποίηση και οικοπεδοποίηση δασών και δασικών εκτάσεων, με πρόσχημα για παράδειγμα τη διάνοιξη δασικών δρόμων. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Κοινότητας Σταμάτας που αποκάλυψε ο "Ρ". Εκεί όπου ένας δήθεν δασικός δρόμος δεν ήταν τίποτε άλλο από έναν κανονικό ασφαλτοστρωμένο δρόμο που εξυπηρετούσε την ανάγκη συγκεκριμένων ιδιοκτητών οικοπέδων που είχαν χτίσει στο δάσος. Σε τελευταία ανάλυση, και επειδή τεχνοκρατικά παρόμοια λογική έχει ο σημερινός «Ξενοκράτης», για να λειτουργήσει αποτελεσματικά ο ενιαίος φορέας απαιτεί κοινωνικοποίηση της γης, κεντρικό σχεδιασμό, δηλαδή λαϊκή εξουσία. Εδώ και η Τοπική Αυτοδιοίκηση με όποια μορφή θα είναι όργανο λαϊκής εξουσίας και όχι θεσμός αστικού κράτους όπως σήμερα σε όφελος των επιχειρηματιών.