«Είσαι ακόμα ζωντανή γριούλα μου; (... )» | ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΑ | ΤΗΛΕ ...ΠΑΘΗ

ΤΗΛΕ ...ΠΑΘΗ

«Είσαι ακόμα ζωντανή γριούλα μου; (... )»

Πρόσφατα, τα ρωσικά ΜΜΕ έδωσαν μεγάλη δημοσιότητα στη συνάντηση του πρωθυπουργού της Ρωσίας, Β. Πούτιν, με επιλεγμένους σύγχρονους Ρώσους συγγραφείς. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, στη συνάντηση θα συζητούνταν θέματα όπως ο «ρόλος της λογοτεχνίας στη ζωή και στην ανάπτυξη της κοινωνίας», η «διάδοση της ανάγνωσης» κ.ά.

Η συνάντηση αυτή δε θα είχε τόση σημασία - ούτε καν για την Ρωσία ίσως αφού εντάσσεται ουσιαστικά στο «σμίλεμα» του πρωθυπουργικού «προφίλ» - αν δεν συνέπεφτε με την είδηση ότι βγαίνουν στο διαδικτυακό «σφυρί» προσωπικά αντικείμενα του σπουδαίου Σοβιετικού ποιητή και ενός από τους σημαντικότερους της ευρωπαϊκής ποίησης του 20ού αι., Σεργκέι Γεσένιν. Είναι καμιά φορά η τυχαία συγκυρία που λειτουργεί από μόνη της με έναν περίεργο συμβολικό τρόπο, ο οποίος αποδομεί και στραπατσάρει τις προσπάθειες της αστικής εξουσίας να παρουσιάσει τον ελιτισμό της σαν «ενδιαφέρον» για την πνευματική καλλιέργεια του λαού.

Μεταξύ των αντικειμένων περιλαμβάνονται ένα μενταγιόν με μια μπούκλα από τα μαλλιά του που την είχε κόψει η μητέρα του μετά το θάνατό του και το πορτρέτο του Γεσένιν στο φέρετρο που είχε φιλοτεχνήσει ο ζωγράφος και φίλος του ποιητή, Ιωσήφ Λέβιν.

Πωλήτρια της συλλογής είναι κάποια Λαρίσα Ομάροβα. Τα αντικείμενα έφτασαν στα χέρια του συζύγου της από τον συλλέκτη Νικιφόροφ, στον οποίο τα έδωσε ο ίδιος ο Λέβιν. Ωστόσο, μέχρι πρότινος, τα αντικείμενα αυτά φυλάσσονταν σε ένα από τα μουσεία της πόλης Ταμπόφ (περίπου 500 χλμ. από τη Μόσχα). Το μουσείο όμως έβαλε «λουκέτο» λόγω της «οικονομικής κρίσης» - ουσιαστικά λόγω της αδιαφορίας του κράτους, του ίδιου κράτους που το έχει ρίξει στη κουβέντα με τους συγγραφείς... - και έτσι αποφασίστηκε το ξεπούλημα της συλλογής.

Ισως κάποιος αντιτείνει ότι είναι το έργο του Γεσένιν (και όχι τα αντικείμενα) που αποτελεί πολιτιστική κληρονομιά. Σωστά. Αλλά δεν πρόκειται περί αυτού. Πρόκειται για τον τρόπο που το σημερινό καθεστώς στη Ρωσία αντιλαμβάνεται και διαχειρίζεται τη μνήμη του ποιητή. Διότι, το γεγονός ότι αυτά τα αντικείμενα είναι άσχετα με το έργο του, δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι συνιστούν «αυτομάτως» εμπορεύσιμα «είδη». Αλλωστε, εάν δεν ανήκαν στον ποιητή, ουδέποτε θα φυλάσσονταν σε μουσεία και είναι πολλά τα θεματικά μουσεία που δημιουργήθηκαν επί ΕΣΣΔ ακριβώς για να δοθεί μια όσο το δυνατόν ολοκληρωμένη εικόνα του εκάστοτε τιμώμενου και της εποχής που δημιούργησε. Ουδέποτε, επίσης, θα προκαλούσαν και το σημερινό, εμπορικό ενδιαφέρον.

Η ουσία είναι, ότι, το Σοβιετικό κράτος αντιμετώπισε το έργο του Γεσένιν με τον τρόπο που του άρμοζε, με πλήθος εκδόσεων, ενταγμένο στην εκπαίδευση, στα ΜΜΕ, με μουσειακές συλλογές. Οχι ξεπουλώντας το μενταγιόν της μητέρας του...

Γρηγόρης ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑΣ
Σημείωση: Ο τίτλος είναι ο πρώτος στίχος από το ποίημα του Γεσένιν «Γράμμα στη μητέρα» (1924)