Την ώρα που στην Ελλάδα κάποιοι από τον κινηματογραφικό χώρο «σφάζονται»... χωρίς όμως στην πραγματικότητα να διαφωνούν στην ενδυνάμωση της ιδιωτικής παραγωγής και το βάθεμα της εμπορευματοποίησης του κινηματογράφου, αδιαφορώντας στην πραγματικότητα για το παρόν και το μέλλον των δημιουργών - αν και ορισμένοι «ορκίζονται» για το αντίθετο - η Ευρωπαϊκή Ενωση συνεχίζει και κλιμακώνει τη διαδικασία ενίσχυσης των μονοπωλίων του οπτικοακουστικού χώρου, από την παραγωγή και τη διανομή μέχρι και τις αίθουσες.

Στις 16/10 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε την έναρξη δίμηνου, «δημόσιου διαλόγου εκπροσώπων του χώρου της βιομηχανίας οπτικοακουστικών μέσων της ΕΕ για τον καλύτερο τρόπο αξιοποίησης των ευκαιριών και την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργεί η "ψηφιακή επανάσταση" στον κινηματογραφικό κλάδο στην ΕΕ».

Η ΕΕ, δηλαδή τα μονοπώλια του χώρου, «διαπιστώνει» ότι «ο ψηφιακός κινηματογράφος μπορεί να καταστήσει φθηνότερη και περισσότερο ευέλικτη τη διανομή ταινιών, επιτρέποντας τη διακίνηση περισσότερων ευρωπαϊκών φιλμ». Ωστόσο, «η "ψηφιοποίηση" απαιτεί μεγάλες επενδύσεις». «Το ένα τρίτο των ευρωπαϊκών κινηματογράφων θα απειλούνταν με κλείσιμο λόγω του υψηλού κόστους του ψηφιακού εξοπλισμού - εκτός αν αναπτυχθούν, άμεσα, νέα επιχειρηματικά μοντέλα και βιώσιμα προγράμματα δημόσιας στήριξης»!

Το κεφάλαιο του οπτικοακουστικού λοιπόν εμφανίζεται «απρόθυμο» να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη για την αναπαραγωγή του και απαιτεί, σε μια «κλασική» κίνηση του καπιταλισμού, επιπλέον χρήμα από την εκμετάλλευση των εργαζομένων. Στην ελληνική «μικροκλίμακα», αυτή η απαίτηση είναι ολοφάνερη σε όλα τα σχέδια νόμου και τις νομοθετικές «προτάσεις» που έχουν δει το φως της δημοσιότητας από το κράτος, αλλά και από μερικούς φορείς. Ζητούν, δηλαδή, να πληρώνει ο λαός τους «μεσάζοντες» του οπτικοακουστικού, για να γυρίζονται ταινίες που θα διανέμονται από τους ίδιους ή άλλους ιδιώτες, σε ιδιωτικές, φυσικά, αίθουσες. Κάτι που ήδη γίνεται βέβαια μέσω των «συμπαραγωγών» του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, αλλά τώρα, η ιδιωτική παραγωγή εμφανίζεται πιο αποφασισμένη - με την ανοχή του κράτους βέβαια - να βάλει τέλος σε κάθε ελπίδα των δημιουργών να γυρίζουν ταινίες με αποκλειστική και γεnναία κρατική στήριξη.

Το γεγονός, επίσης, ότι η ιδιωτική παραγωγή και τα μονοπώλια απαιτούν κι άλλο δημόσιο χρήμα - «κατακεραυνώνοντας» ταυτόχρονα τον «κρατικοδίαιτο πολιτισμό»(!) - αναδεικνύει το πεπερασμένο της «ελεύθερης αγοράς» όταν πρόκειται για μεγάλης κλίμακας επενδύσεις όπως αυτή της ψηφιοποίησης των οπτικοακουστικών.

Η «προθυμία» του αστικού κράτους να ενισχύσει τα μονοπώλια και όχι τους δημιουργούς προκύπτει και από τη δήλωση της επιτρόπου της ΕΕ, αρμόδιας για την «κοινωνία της πληροφορίας» και τα μέσα επικοινωνίας, Βίβιαν Ρέντινγκ, ότι (σ.σ. όλες οι υπογραμμίσεις δικές μας) «η ψηφιακή επανάσταση πραγματοποιείται τώρα και ο ευρωπαϊκός κινηματογράφος πρέπει να είναι κατάλληλα προετοιμασμένος γι' αυτήν. Η σύγκλιση του παραδοσιακού περιεχομένου και της ψηφιακής τεχνολογίας αλλάζει ριζικά τον τρόπο παραγωγής, διανομής και θέασης των ταινιών. Η τεχνολογική αυτή εξέλιξη μπορεί να δημιουργήσει νέες επιχειρηματικές ευκαιρίες, νέες θέσεις εργασίας και νέες καταναλωτικές υπηρεσίες - εφόσον βεβαίως δημιουργήσουμε το κατάλληλο πλαίσιο προώθησης της διαδικασίας αυτής. Κατόπιν τούτων, η Επιτροπή επιθυμεί να συζητήσει με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη τις εμπειρίες, τις ανάγκες και τις προσδοκίες τους σε σχέση με την ψηφιοποίηση, η οποία είναι κρίσιμης σημασίας παράγοντας για τον μέλλον του ευρωπαϊκού κινηματογράφου».

Η αρμόδια για τον «ανταγωνισμό» Επίτροπος Neelie Kroes δήλωσε σχετικά ότι «θα απαιτηθούν σημαντικές επενδύσεις και ενδεχομένως κρατικές ενισχύσεις για την ψηφιοποίηση. Είναι ανάγκη, επομένως, να κατανοήσουμε επαρκώς τη δυναμική του τομέα, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η μετάβαση στην ψηφιακή τεχνολογία θα αποβεί προς όφελος των επιχειρήσεων του κινηματογραφικού κλάδου και, σε τελική ανάλυση, των καταναλωτών».

Η ΕΕ διαπιστώνει, εκ του πονηρού όπως θα δούμε, ότι «οι ψηφιακές τεχνολογίες χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο από τους κινηματογραφιστές». «Νέες κάμερες και διαμορφώσεις διευκολύνουν την παραγωγή ταινιών. Χρησιμοποιούνται και άλλα ψηφιακά μέσα για την παραγωγή εντυπωσιακών ειδικών εφέ και τρισδιάστατων ταινιών. Η διανομή κόπιας ψηφιακού φιλμ μπορεί να είναι δέκα φορές φθηνότερη απ' ό,τι η διανομή μιας παραδοσιακής κόπιας των 35 mm επομένως, ο ψηφιακός κινηματογράφος θα μπορούσε να διευκολύνει τη θέαση ευρωπαϊκών ταινιών σε παγκόσμιο επίπεδο». «Ωστόσο, το κόστος του ψηφιακού εξοπλισμού προβολής ενδέχεται να υπερβαίνει τις δυνατότητες πολλών ευρωπαϊκών κινηματογράφων», αφού «το 31% περίπου των ευρωπαϊκών κινηματογράφων διαθέτουν μια μόνο οθόνη και μόνο το 10% των κινηματογράφων είναι συγκροτήματα αιθουσών προβολής». Ετσι, ο εν λόγω «διάλογος» που «εγκαινιάσθηκε» θα «προσπαθήσει» να «εντοπίσει τις επιπτώσεις του ψηφιακού κινηματογράφου στον ευρωπαϊκό κινηματογραφικό κλάδο και ειδικότερα στις 30.000 αίθουσες προβολής της Ευρώπης».

Επιπλέον, διαπιστώνει ότι «σήμερα οι ΗΠΑ βρίσκονται στην πρωτοπορία του ψηφιακού κινηματογράφου». «Ενα ψηφιακό πρωτότυπο είναι ήδη διαθέσιμο στο 90% όλων των νέων ταινιών που παράγονται στις ΗΠΑ, ενώ στη Γαλλία (τον μεγαλύτερο παραγωγό ταινιών της ΕΕ), λιγότερο από το μισό των εν λόγω ταινιών διατίθενται σε ψηφιακή μορφή. Επιπλέον, οι ΗΠΑ ανέπτυξαν το μοντέλο VPF (Virtual Print Fee/τέλος εικονικής κόπιας), όπου τρίτοι συλλέγουν μέρος των χρημάτων που συγκεντρώθηκαν από τους διανομείς ταινιών, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη χρηματοδότηση ψηφιακού εξοπλισμού. Στην Ευρώπη, μόνο 2.428 οθόνες έχουν, μέχρι στιγμής, υποστεί τις αναγκαίες εργασίες για να είναι σε θέση να προβάλλουν ψηφιακές ταινίες. Σε παγκόσμια κλίμακα, περίπου 12.000 αίθουσες έχουν εφοδιαστεί με ψηφιακό εξοπλισμό, επί συνόλου 110.000 περίπου παγκοσμίως. Μέχρι το 2012, υπολογίζεται ότι περίπου το 20% των κινηματογράφων ανά τον κόσμο θα έχει προβεί στον αναγκαίο μετασχηματισμό».

Η αναφορά της ΕΕ στο VPF δεν είναι μόνο «ενημερωτική». Οπως διαβάζουμε στο ενημερωτικό δελτίο του Ινστιτούτου Οπτικοακουστικών Μέσων («ΕνδιάΜΕΣΑ», τεύχος 62, 16-30/4/2009), «η ψηφιοποίηση των αιθουσών δεν αρκεί, βεβαίως, για τη μετάβαση στον ψηφιακό κινηματογράφο. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να υπάρχει διαθέσιμο περιεχόμενο (...) Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει: ποιος πληρώνει; Ενδιάμεσες εταιρείες (third party) έχουν από καιρό μπει στο παιχνίδι, σε όλους τους τομείς (χρηματοδότηση αιθουσών και Virtual print fee, δορυφορική διανομή, ανάπτυξη λογισμικού, διαφήμιση κ.λπ.), για να "βοηθήσουν" τη διαδικασία και φυσικά να επωφεληθούν από αυτήν, όπως π.χ. οι Arts Alliance Media, AccessIT, Technicolor. Φυσικά, υπάρχουν και περιπτώσεις κρατικής παρέμβασης, όπως είναι η περίπτωση του UK Film Council, το οποίο, μετά από την πρωτοβουλία Digital Film Network για την ψηφιοποίηση 250 αιθουσών, σκοπεύει να διαθέσει 5 εκατ. λίρες σε μια καινούργια πρωτοβουλία, με στόχο την υποστήριξη νέων επιχειρηματικών μοντέλων και υπηρεσιών που θα ωφελήσουν τους δημιουργούς και τους κατόχους δικαιωμάτων (...)».

Ηδη, στις ΗΠΑ λοιπόν έχει «ανοίξει» η «αγορά» και στον τομέα της ψηφιακής μετατροπής των αιθουσών και ήδη γιγαντώνονται σχετικά μονοπώλια. Αλλά φαίνεται πως στην ΕΕ ακόμη δεν έχει «στρωθεί» το συγκεκριμένο «πλιάτσικο», χωρίς όμως να αργήσει, και σε συνδυασμό με τις διαφορετικές, ιστορικά, πορείες ανάπτυξης του κινηματογράφου στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, συν τις ιδιαίτερες προπαγανδιστικές ανάγκες της ΕΕ που δεν έχει «μαντρώσει» ακόμη το σύνολο των δημιουργών, τα μονοπώλια της «γηραιάς ηπείρου» προς το παρόν πάνε με το «σίγουρο τρόπο» της κρατικής στήριξης.

Το γιατί θα πρέπει να πληρώσουν το κόστος του ψηφιακού εξοπλισμού των ιδιωτικών αιθουσών προβολής και των γιγαντιαίων «μούλτιπλεξ» (σ.σ. οι γνωστές πολλαπλές αίθουσες) οι λαοί, όταν οι εθνικές τους κινηματογραφίες κατρακυλούν, έχει απάντηση, που και οι εγχώριοι «φωνασκούντες» επιμελώς προσπαθούν να αποκρύψουν, αφού, αν το κάνουν, θα πρέπει να πάρουν και θέση: Γιατί έτσι λειτουργεί το κράτος του κεφαλαίου.

Η ΕΕ, λοιπόν, ήδη «ενημερώνει» ότι «οι κυβερνήσεις των κρατών - μελών εξετάζουν το ενδεχόμενο επιδότησης της μετάβασης στον ψηφιακό κινηματογράφο». Προσθέτει ότι «η Ιταλία κοινοποίησε ήδη καθεστώς κρατικής ενίσχυσης, για το οποίο έχει ξεκινήσει δημόσιος διάλογος» και για το ότι «άλλες χώρες (συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Νορβηγίας) προγραμματίζουν ή ολοκληρώνουν τα εθνικά τους προγράμματα στήριξης». Για... «ξεκάρφωμα» των δημιουργών, η ΕΕ δεν έχει πρόβλημα να «ομολογήσει» (σ.σ. χρήσιμη πάντως «ομολογία» για τους προοδευτικούς κινηματογραφιστές) ότι: «πλην όμως οι περισσότερες "αίθουσες τέχνης" (αυτές οι οποίες προβάλλουν ανεξάρτητες ευρωπαϊκές ταινίες, όπως είναι τα μέλη του δικτύου Europa Cinemas που υποστηρίζεται από το πρόγραμμα MEDIA) δεν έχουν τύχει, προς το παρόν, ούτε δημόσιας, ούτε ιδιωτικής χρηματοδότησης για να ψηφιοποιηθούν»!