«Μα το κόλπο ήτανε στημένο και από πριν ξεπουλημένο και 'συ πνίγεσαι σε δίχρωμα κασκόλ». Ο στίχος που απέδωσε μελωδικά ο Β. Παπακωνσταντίνου καθρεφτίζει ένα σημαντικό μέρος της καθημερινότητας (και) στο εμπορευματοποιημένο ποδόσφαιρο. Η μετατροπή του από άθλημα σε προϊόν και η δημιουργία μιας βιομηχανίας γύρω από αυτό, δεν μπορούσε παρά να έχει και αυτή τη συνέπεια. Το «στήσιμο» αγώνων με σκοπό το κέρδος. Κάποιοι που έχουν τις προϋποθέσεις κερδοσκοπούν νόμιμα, «επενδύοντας» απ' ευθείας στη «βιομηχανία του ποδοσφαίρου». Αλλοι το κάνουν διά της... πλαγίας. Και οι πιο «μάγκες» βρίσκονται και στις δύο κατηγορίες. Η αγοραία λογική του καπιταλισμού χωράει τα πάντα...

Στο τέλος της προηγούμενης βδομάδας και στις αρχές αυτής που ολοκληρώνεται σήμερα, είδαμε το (χρονικά) τελευταίο επεισόδιο ενός από τα σύμφυτα εκφυλιστικά φαινόμενα του εμπορευματοποιημένου ποδοσφαίρου. Τους στημένους αγώνες με σκοπό υψηλά κέρδη από το στοίχημα.

Δεν παραγνωρίζουμε την αξία αποκάλυψης και τιμωρίας των επιμέρους περιστατικών. Πρέπει όμως να επισημάνουμε αφ' ενός την (συνειδητή ή όχι) προσπάθεια περιορισμού τους μόνο στο στοιχηματισμό. «Ξεχνώντας» ότι γίνονται, ποικιλοτρόπως, και για τη διασφάλιση άλλων τεράστιων συμφερόντων που διακυβεύονται. Αφ' ετέρου την απόδοσή τους σε «κακούς ανθρώπους» και την αποσύνδεση των γεγονότων από τις γεννεσιουργές τους αιτίες.

Και το ποδόσφαιρο έχει μετατραπεί σε μια βιομηχανία θεάματος και εμπορευμάτων. Οδηγοί έχουν γίνει δύο μοτό: «Ο πρώτος είναι πρώτος, ο δεύτερος τίποτα» και «Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Κυριαρχεί η λογική της αγοράς. Τζιράρονται εκατομμύρια ευρώ μεταξύ ομάδων - επιχειρήσεων, ποδοσφαιριστών, μάνατζερ και κάθε είδους εταρειών που δρουν γύρω και μέσα στο χώρο.

Βασικό ζητούμενο είναι το αποτέλεσμα που έχει ταυτιστεί με το κέρδος. Στο πλαίσιο αυτής της αγοραίας λογικής, τα πάντα γίνονται. Το στήσιμο παιχνιδιών ή το «ξέπλυμα» χρήματος. Με οποιαδήποτε αφετηρία και για όποιον σκοπό, γεγονότα όπως αυτά (αλλά και πολλά άλλα) επιβεβαιώνουν ένα δεδομένο. Τη σχέση αιτίας (εμπορευματοποίηση ποδοσφαίρου) - αιτιατού (τρόπος εξασφάλισης κέρδους).

Η (όποια) πρόοδος της σχετικής έρευνας - αναφορικά με τ' αποτελέσματα και όχι τις αιτίες... - έβγαλε αρκετά «λαβράκια». Περισσότερες από 200 ποδοσφαιρικές αναμετρήσεις σε τουλάχιστον εννέα χώρες (Γερμανία, Τουρκία, Βέλγιο, Ελβετία, Αυστρία, Κροατία, Ουγγαρία, Σλοβενία, Βοσνία), μεταξύ τους και αγώνες για Τσάμπιονς Λιγκ και Γιουρόπα Λιγκ (πρώην Κύπελλο UEFA). Πάνω από 200 φέρονται οι ως τώρα εμπλεκόμενοι και 18 οι - μέχρι την Τρίτη - συλληφθέντες (15 άτομα στη Γερμανία, δύο στην Ελβετία και 1 στην Κροατία). Σαφέστατα πρόκειται λοιπόν για ένα εκτεταμένο και οργανωμένο κύκλωμα.

Πάντως αυτά δε συναντώνται (ως λογική και πρακτική) μόνο για το στοίχημα και την επιχείρηση άμεσου προσπορισμού υψηλών κερδών. Υπήρξαν - και όσο παραμένει το στάτους κβο θα δημιουργηθούν και άλλα αναλόγου ή μικρότερης έκτασης, τοπικά ή σε διεθνικό επίπεδο - πολλά αντίστοιχα γεγονότα.

Εκτός από το στοίχημα τα συναντάμε και στον «πόλεμο» διασφάλισης των υπόλοιπων (και πολύ μεγαλύτερων) διακυβευομένων. Πρωτάθλημα, συμμετοχή σε διεθνείς διοργανώσεις, που σημαίνουν χορηγούς, έσοδα κλπ. Τα επιβάλλουν ο ανταγωνισμός ποδοσφαιρικών εταιρειών και των θυγατρικών τους (αυτών δηλαδή που εμπορεύονται όνομα και σήμα), αθλητικού εξοπλισμού κ.ά. Ενδεικτικά να θυμηθούμε δύο περιστατικά μόνο στην Ιταλία. Η Μίλαν υποβιβάστηκε ('79 - '80) για «στημένα» παιχνίδια. Το 2006 αποκαλύφθηκε το «calciopolis», με κινητήριο μοχλό τον διαβόητο πλέον γενικό διευθυντή της Γιουβέντους, Λουτσιάνο Μότζι, και εμπλεκόμενες ακόμα τις Φιορεντίνα, Λάτσιο, Μίλαν.

Είναι αποκαλυπτικές κάποιες από τις απόψεις που έχει εκφράσει ο Μότζι: «Δεν είμαι άγγελος, όμως υπάρχουν πολλοί που είναι περισσότερο διαβολικά πλάσματα από εμένα. Το ποδόσφαιρο δεν είναι διαφθορά, είναι επιχείρηση και το μάνατζμεντ υπάρχει για να αναπτύσσεται το προϊόν. Θα πρέπει να είσαι έξυπνος για να κινείσαι σε αυτό το περιβάλλον»...

Από τον κανόνα δεν έχει ξεφύγει η Ελλάδα. Η μόνη, προς το παρόν, διαφορά είναι ότι εδώ δεν έχουν στοιχειοθετηθεί οι ενδείξεις - υπόνοιες, ενώ και οι αρμόδιοι δε δείχνουν βούληση ν' ασχοληθούν. Είναι χαρακτηριστικές οι απόψεις του ειδικού ανακριτή της UEFA, Πέτερ Λιμάχερ, στη γερμανική εφημερίδα «Sueddeutsche Zeitung» (την αναδημοσίευσε η «Εξέδρα των Σπορ»).

Μόνο στη δεύτερη κατηγορία του ελληνικού πρωταθλήματος φέρονται να «στήθηκαν» σχεδόν δυο ντουζίνες αγώνες από τον περασμένο Γενάρη. Σε αυτά τα ματς ύποπτες είναι συνολικά έντεκα ομάδες, μια εξ αυτών μάλιστα φέρεται να έχει «στήσει» πέντε ματς.

Ο αξιωματούχος της UEFA (που έχει παραδώσει στην ΕΠΟ φάκελο με ύποπτα παιχνίδια) πιστεύει πως «αρκεί να παρατηρήσουμε μερικά από τα αφεντικά ελληνικών ομάδων, και τίποτα δεν μπορεί να μας εκπλήξει». Ενδιαφέρουσα είναι και η άποψη (αλλά και - αν αναζητηθεί - η στοιχειοθέτησή της) του Λιμάχερ πως «οι Ελληνες παράγοντες έχουν τρομακτική δύναμη και είναι δικτυωμένοι με το πολιτικό σύστημα».

Στα παραπάνω, ας προσθέσουμε κάποιες απορίες. Κατά καιρούς έχουν γίνει δημόσιες αναφορές εμπλεκομένων στο ελληνικό ποδόσφαιρο για «στήσιμο» αγώνων. Η συντριπτική πλειοψηφία παιχνιδιών από τη Β' Εθνική δε συμπεριλαμβάνεται στο σχετικό διαγωνισμό του ΟΠΑΠ. Γιατί άραγε; Κυβέρνηση, ΕΠΟ, διοργανώτριες αρχές (Σούπερ Λίγκα, ΕΠΑΕ), δικαιοσύνη ερεύνησαν ποτέ; Αν όχι, γιατί άραγε; Αν ναι, υπήρξαν ευρήματα; Με τα στοιχεία της... περιβόητης «παράγκας» και κάποιων σχετικών ερευνών, ύστερα από εντολή της ΓΓΑ (επί υφυπουργίας Γ. Φλωρίδη) τι έγινε;