(Του συνεργάτη μας ΘΑΝΑΣΗ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ).--

ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΤΡΙΒΙΖΑ

«Για μια φούχτα μπάμιες»¹

στο θέατρο «ΠΕΙΡΑΙΩΣ 131»

από τη θεατρική εταιρεία «ΣΚΑΡΑΒΑΙΟΙ»

Ο Ευγ. Τριβιζάς με τα ζώα, και ιδιαίτερα με τους λύκους, έχει μια ιδιαίτερη σχέση και εκφράζεται, συγγραφικά, με πλέρια ευαισθησία².Και στο παρόν έργο πρωταγωνιστές είναι δύο απελπισμένοι λύκοι, ο Λυκούργος και ο Λυκήτας, οι οποίοι προσπαθώντας να επιβιώσουν καταφεύγουν «στην παρθένα ζούγκλα των ανθρώπων»...!, αντικαθιστούν έναν κτηνίατρο και μια νοσοκόμα, προσπαθώντας να βρουν φαγητό και μέσα από δυσκολίες, απρόοπτα και αγχωτικές καταστάσεις... καταλήγουν ως λυκόσκυλα, πλέον, σ' ένα χωράφι με μπάμιες.

Το παιδί/θεατής διασκεδάζει αφάνταστα με τις περιπέτειες των λύκων, με τα κωμικά επεισόδια του μύθου, με τους ήρωες που μπαινοβγαίνουν στο κτηνιατρείο, με διάφορα ζώα ψεύτικα ή αυτά που υποδύονται ηθοποιοί (η ενδυμασία του λαγωνικού Εμοβόρ είναι υπέροχη, επίσης της αμίλητης παπαγαλίνας μέσα στο κλουβί της, του κατσικιού, του τυφλοπόντικα και προπαντός των λύκων, με θαυμάσιες μουσούδες) κ.ο.κ.

Ο δραματουργός θέτει για μια ακόμη φορά τα οικολογικά προβλήματα του πλανήτη μας³, για προβληματισμό και συζήτηση⁴, ελπίζοντας στην κινητοποίηση παιδιών και γονιών για την επίλυσή τους. Αν και το κείμενο και η τέχνη, γενικότερα, δεν μπορεί να δώσει πολιτική λύση, ωστόσο ο προβληματισμένος γονιός και εκπαιδευτικός οφείλει, κατά τη γνώμη μου, τα ερεθίσματα του παιδιού από την παράσταση να τα συζητήσει μαζί του και κατά τις ώρες των διαδηλώσεων για το περιβάλλον. Διότι, αν η τέχνη δε συνδεθεί με τη ζωή, αποτελεί κενό γράμμα και μη πρακτικά χρήσιμη, κοινωνικά παιδαγωγική πρόθεση.

Το έργο εμπεριέχει, εκτός από τις κωμικές καταστάσεις, και αρκετές «ιλαροτραγικές», κατά τον Τριβιζά, καταστάσεις, όπως: Τον άνισο και άδικο αγώνα για την επιβίωση, την επιφυλακτικότητα των παιδιών και την αντίσταση σε ενδεχομένως επικίνδυνες κοινωνικές εξελίξεις, τον αναπόφευκτο τελικά συμβιβασμό που φέρνει την απώλεια της ελευθερίας, κλπ.

Αξιοθαύμαστα είναι τα σκηνοθετικά και σκηνογραφικά ευρήματα, καθώς και οι φευγαλέες σκιές των ηρώων (η κυρία με το χρυσόψαρο, ο Γοργοντζόλας με τον τυφλοπόντικα, ο κτηνίατρος με τη νοσοκόμα, ο κυνηγός με το λαγωνικό, ο τσέλιγκας με το κατσικάκι), που δίνουν έναν αισθητικό τόνο από την παράδοσή μας. Σημειώνω, επίσης, ότι η σκηνή, όπου παίζουν ο τσέλιγκας και ο κτηνίατρος, θυμίζει σκηνή με τους ήρωες του Θεάτρου σκιών μπαρμπα - Γιώργο και Καραγκιόζη, αντίστοιχα. Η σατιρική διάθεση κοινωνικών καταστάσεων είναι διάχυτη στο έργο και στη σκηνή.

Τη σκηνοθεσία έκανε με επιτυχία ο Κώστας Ν. Φαρμασώνης, ο οποίος έχει ειδικευτεί πάνω στο θεατρικό έργο του Τριβιζά, αφού έχει ανεβάσει πολλά έργα του στο παρελθόν, και συνεχίζει. Ολοι οι άλλοι συντελεστές της παράστασης κινούνται στο ίδιο θετικό αισθητικά κλίμα: Τα σκηνικά είναι της Λέας Κούση, τα κοστούμια της Τζωρτζίνας Κωστοπούλου, η μουσική του Πλάτωνα Ανδριτσάκη, η χορογραφία της Εφης Καρακώστα και τους ρόλους απέδωσαν με υποκριτική δεινότητα οι: Νίκος Γκεσούλης (Λυκούργος) και Θοδωρής Προκοπίου (Λυκήτας) (Από τις λιγοστές φορές, που στις παραστάσεις για παιδιά οι θεατές δε βλέπουν καθόλου το πρόσωπο των ηθοποιών, λόγω μάσκας. Οι δυο ηθοποιοί έπαιξαν με την ψυχή τους και με ιδιαίτερη ικανότητα). Ξεχώρισαν: Σουζάνα Βαρτάνη (Κοκκινοσκουφίτσα, αδερφή Ευλαμπία, παπαγαλίνα Χαβάγια), Δημ. Αντωνιάδης (κτηνίατρος Κλεομένης Κολάψους, τσέλιγκας), Μαρία Καμακάρη (η κυρία με το χρυσόψαρο Ούγια Μπετούγια, ένα ζωηρό κατσικάκι, η οποία διαθέτει καταπληκτικές τραγουδιστικές ικανότητες), Αντ. Χατζής (ο κύριος με τον τυφλοπόντικα, Αγαμέμνων Μπισμπίκης-Γοργοντζόλας, το άγριο λαγωνικό, Εμοβόρ), Λεων. Αργυρόπουλος (ο τυφλοπόντικας, Φανούρης, ο ναύτης με την παπαγαλίνα), Κώστας Αυλωνίτης και ο Γιώργος Σουξές (παίζουν εναλλάξ: ο φύλακας του ζωολογικού κήπου, Μπάμπης Μπαρμπούτσαλος, ο κυνηγός με το λαγωνικό, Σμπάρος Χατζημπαρούτης).

ΓΙΩΡΓΟΥ ΦΡΑΤΖΕΣΚΑΚΗ

«Τα γιασεμιά και τ' όνειρο»

στο θέατρο «ΑΝΕΣΙΣ»

από την Παιδική Σκηνή «ΚΙΒΩΤΟΣ»

Ο ταλαντούχος δραματουργός και σκηνοθέτης Γιώργος Φρατζεσκάκης συνεχίζει με συνέπεια στην ποιότητα το καλλιτεχνικό έργο του στο χώρο του Θεάτρου για παιδιά. Κατά τις δύο περασμένες θεατρικές περιόδους είχε παρουσιάσει το έργο του συνθέτη Σταύρου Κουγιουμτζή, μέσα στη θεατρική παράσταση του έργου του: «Το αγόρι που μιλούσε με τα πουλιά». Κατά την τρέχουσα θεατρική περίοδο, με το νέο έργο του «Τα γιασεμιά και τ' όνειρο», παρουσιάζει ένα σημαντικό μέρος του έργου του συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη. Ο δραματουργός, με έμπνευση και μαστοριά, προσφέρει ιδιαίτερα στον παιδόκοσμο ένα αξιόλογο έργο με κοινωνικό και πολιτικό περιεχόμενο, αλλά και μια παράσταση με αισθητικές απαιτήσεις. Τολμά, και είναι βέβαιο ότι το θεατρικό κοινό θα ανταποκριθεί, να παρουσιάσει μια δύσκολη και ταραγμένη εποχή, τη δεκαετία του '60. Με απλό και κατανοητό συγγραφικό και θεατρικό τρόπο εισάγει τα παιδιά στην ιστορική περιρρέουσα ατμόσφαιρα της εποχής, με τις διώξεις και τις εξορίες των αριστερών, αναφέροντας - εντελώς διακριτικά και με παιδαγωγική ευαισθησία - το ρόλο των καταδοτών της Ασφάλειας, το πρόβλημα της φτώχειας, τα όνειρα των απλών ανθρώπων, και ιδιαίτερα των νέων για μια καλύτερη ζωή, τον έρωτα, στην αγνή και άδολη μορφή του και όχι με το σύγχρονο, πολλές φορές από τα ΜΜΕ, εκχυδαϊσμό του. Και ο μύθος ταξιδεύει με τη βοήθεια της θαυμάσιας μουσικής του Μίκη Θεοδωράκη και των υπέροχων στίχων των ποιητών μας Νίκου Γκάτσου, Γιάννη Θεοδωράκη, Ιάκωβου Καμπανέλλη, Μίκη Θεοδωράκη, Βασίλη Ρώτα, Πάνου Κοκκινόπουλου, Γιάννη Ρίτσου, Κώστα Βάρναλη, Μάνου Ελευθερίου, Νότη Περγιάλη, Τάσου Λειβαδίτη. Ολοι οι ηθοποιοί τραγουδούν ζωντανά επί σκηνής (καραόκε).

Η συγκίνηση είναι έκδηλη σε αρκετά σημεία της παράστασης, καθώς το δραματικό στοιχείο προέχει, αν και οι κωμικές καταστάσεις είναι διάχυτες, φανερώνοντας - όπως ο Φρατζεσκάκης γνωρίζει και επιχειρεί επιτυχώς - ότι τα παιδιά - κυρίως των μεγαλύτερων τάξεων του Δημοτικού και οι έφηβοι - έχουν ανάγκη και από θεατρικά έργα με κοινωνικο-πολιτικό περιεχόμενο, έστω παρμένο από παλιότερες περιόδους, αλλά που να στέλνουν έμμεσα και διακριτικά κοινωνικά μηνύματα στους μικρούς θεατές και να αναδεικνύουν διαχρονικές αξίες, χρήσιμες και ωφέλιμες για την ανάπτυξη της ηθικής προσωπικότητας και της συνείδησης του αναπτυσσόμενου ανθρώπου, σε κοινωνικό επίπεδο.

Η σκηνοθετική άποψη του Γιώργου Φρατζεσκάκη είναι η ρεαλιστική απεικόνιση του μύθου, με λυρική διάθεση, η οποία αφυπνίζει μέσα από ιστορικές μνήμες τη συνείδηση, αλλά συγχρόνως προκαλεί έντονες συγκινησιακές καταστάσεις σε μικρούς και μεγάλους θεατές, με την αρωγή ποιοτικής μουσικής και στίχων.

Ιδιαίτερα, μου άρεσε και με συγκίνησε το σκηνοθετικό εύρημα της άδειας από πράγματα για το ταξίδι στην Αυστραλία βαλίτσας, αλλά συγχρόνως της γεμάτης με τριαντάφυλλα, που χύνονταν - καθώς άνοιγε - στη σκηνή. Ηταν το φανέρωμα στους θεατές της αναπάντεχης τροπής της εξέλιξης του μύθου και της ανατροπής των ονείρων των ηρώων του έργου (ο ένας να μεταναστεύσει - όνειρο ζωής - στην Αυστραλία και η άλλη να γίνει μια σπουδαία τραγουδίστρια, μοναδική επιδίωξή της). Η ανατροπή, όμως, αυτή φέρνει στο προσκήνιο μια νέα προοπτική, που φαινόταν οριστικά χαμένη: Να βρίσκει δικαίωση πια ο έρωτας των δύο νέων.

Τα αφαιρετικά και απλά σκηνικά και κοστούμια εμπνεύστηκε με επιτυχία ο Σάββας Πασχαλίδης, για τις επίσης απλές χορογραφίες (ζεμπέκικο, συρτάκι, χασάπικο) είχε την ευθύνη η Μαρίζα Τσίγκα, και τη διασκευή των τραγουδιών έκανε με όμορφο τρόπο ο Κώστας Χαριτάτος. Επαιξαν αρκετά ικανοποιητικά οι ηθοποιοί: Μάκης Πατέλης (Παντελής), ο οποίος έκλεψε την παράσταση με το πηγαίο χιούμορ του, τη θαυμάσια υποκριτική του ικανότητα (εκφραστικότητα προσώπου και κινήσεων) και στα δραματικά και στα κωμικά μέρη του έργου, ιδιαίτερα, Κυριακή Γάσπαρη (κυρία Ελένη), Κορίνα Αλεξανδρίδου (κυρά Στάσα), Κων. Λεβάντης (Στράτος), Μαρία Παπαδοπούλου (Μυρτώ), Χριστίνα Κωνσταντινίδου (Μαρίνα), Στεφανία Φιλιάδη (Μαργαρίτα), Γιώργος Δάσκαλος (Ανέστης).

Σημειώσεις

1. Το έργο γράφτηκε τον Ιούνη του 2009 και παίζεται για πρώτη φορά.

2. Βλ. το θεατρικό του έργο: «Τα Γουρουνάκια Κουμπαράδες», το παραμύθι του: «Τα τρία μικρά λυκάκια», κλπ.

3. Ο Τριβιζάς περιβαλλοντικά ζητήματα έθεσε και με το θεατρικό έργο του: «Οι Ιππότες της τηγανητής πατάτας».

4. Είναι συγκλονιστική η μαρτυρία του από ταξίδι στις ΗΠΑ, την οποία αναφέρει στο Πρόγραμμα της Παράστασης. Γράφει, μεταξύ άλλων, ότι πληροφορήθηκε «εκ του σύνεγγυς την ιστορία του κατατρεγμού των λύκων σε αυτή την ήπειρο, όπως για παράδειγμα την απόφαση του αρμόδιου υπουργείου της Αλάσκας να εξολοθρεύει 300 με 400 λύκους το χρόνο πυροβολώντας τους από ελικόπτερα, ούτως ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των καριμπού, όχι βέβαια από αγάπη για τα καριμπού, αλλά για να έχουν αφθονότερα θηράματα να σκοτώνουν με τη σειρά τους οι πολυπληθείς ψηφοφόροι κυνηγοί». Οι οικολογικές «αξίες» στις ΗΠΑ και η βαρβαρότητα του καπιταλιστικού συστήματος σε όλο το μεγαλείο τους...