Αν στα 10 πρώτα χρόνια της η διαδικασία της Μπολόνια ασχολήθηκε κυρίως με το σπάσιμο των σπουδών ανώτατης εκπαίδευσης σε κύκλους και με το στήσιμο του μηχανισμού που θα ελέγχει την εφαρμογή των αναδιαρθρώσεων, στα επόμενα δέκα χρόνια της (μέχρι το 2020) θα δώσει έμφαση στην ...εξατομίκευση της εκπαίδευσης και τη μεγαλύτερη απευθείας σύνδεση πανεπιστημίων - επιχειρήσεων. Ουσιαστικά, τα επόμενα 10 χρόνια θα προσπαθήσουν να κατεβάσουν την ανώτατη εκπαίδευση, για τις μεγάλες μάζες των φοιτητών, στα επίπεδα της διά βίου αμάθειας.

Στο χτεσινό ανακοινωθέν των υπουργών αναφέρεται ότι η «εταιρική σχέση» δημοσίων αρχών, ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, φοιτητών, προσωπικού, «μαζί με τους εργοδότες» έχει προχωρήσει με μια σειρά «μεταρρυθμίσεις», αλλά χρειάζεται «ένταση των προσπαθειών». Παράλληλα, καλούνται όλοι οι «εμπλεκόμενοι φορείς» να ενισχύσουν τους «ευέλικτους τρόπους μάθησης».

Μάλιστα, οι υπουργοί ισχυρίστηκαν στο ανακοινωθέν τους ότι αιτία των αντιδράσεων για τη Διαδικασία της Μπολόνια, σε ορισμένες χώρες, ήταν η ...κακή εξήγηση ορισμένων πλευρών της!

Στη έκθεση της Κομισιόν, για τη δεκαετία από την έναρξη της Μπολόνια, αναφέρεται ότι «πέτυχε τους βασικούς της στόχους», ενώ σημειώνεται ότι «το σύστημα των τριών κύκλων σπουδών» είναι σήμερα «κανόνας σε όλη την Ευρώπη». Εντοπίζει, όμως, πρόβλημα στην αναγνώριση τίτλων σπουδών σε ορισμένες χώρες. Στην έκθεση της Κομισιόν ιδιαίτερο βάρος δίνεται στη δραστηριοποίηση των χωρών προς την κατεύθυνση της κινητικότητας των σπουδαστών, βασικού στόχου του κεφαλαίου.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Παιδείας, πριν τη σύνοδο, μεταξύ των θεμάτων συζήτησης θα ήταν και η «αναμόρφωση πτυχίων και προγραμμάτων σπουδών», προφανώς σύμφωνα με τους στόχους που είχαν τεθεί στη Λουβέν, πέρσι τον Απρίλη. Τους υπενθυμίζουμε:

• Την αντιστοίχιση ακαδημαϊκών τίτλων και προσόντων, σύμφωνα με την πολιτική της Διά Βίου Μάθησης και το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Προσόντων, τα οποία σπάνε τη μόρφωση σε «τρεις μορφές μάθησης», ενώ εξομοιώνουν τα πτυχία του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος με κάθε γνώση που πουλάνε διάφοροι «φορείς», δημόσιοι και ιδιωτικοί, με σεμινάρια. Υπενθυμίζουμε ότι το υπουργείο Παιδείας έχει καταθέσει σχέδιο για Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων και τη Διά Βίου Μάθηση.
• Την προώθηση της κινητικότητας φοιτητών και ερευνητών. Ο στόχος αυτός είναι κεντρικός για το κεφάλαιο, το οποίο θέλει το φθηνό και ευέλικτο δυναμικό να «κινείται» «ελεύθερα» στην ευρωπαϊκή αγορά. Η κινητικότητα των σπουδαστών έχει άμεση σχέση με τους στόχους για κινητικότητα στην εργασία.
• Την ιδιωτικοποίηση πτυχών της λειτουργίας των πανεπιστημίων μέσα από τη διεύρυνση των διδάκτρων, την κατάργηση της φοιτητικής μέριμνας, τις συναλλαγές με τις επιχειρήσεις.
• Ενίσχυση της διάσπασης των σπουδών σε κύκλους (μπάτσελορ - μάστερ - διδακτορικό), προφανώς με πιο κάθετο και έντονο διαχωρισμό μεταξύ των κύκλων.
• Την καθιέρωση των πιστωτικών μονάδων, δηλαδή την υποβάθμισή του σε ένα σύνολο σκόρπιων γνώσεων.

Οπως γίνεται αντιληπτό, η «αναμόρφωση των πτυχίων» δεν έχει καμία σχέση με την αναβάθμισή τους υπέρ των σπουδαστών. Οι κυβερνήσεις που συμμετέχουν στη Διαδικασία της Μπολόνια, όπως και οι κυβερνήσεις της ΕΕ, αντιλαμβάνονται την Ανώτατη Εκπαίδευση ως κομμάτι της λειτουργίας της «αγοράς». Θέλουν να λειτουργεί με επιχειρηματικά κριτήρια και να αντιμετωπίζει τους φοιτητές ως το αυριανό ευέλικτο εργατικό δυναμικό για τις επιχειρήσεις. Οι στόχοι της ΕΕ, πλέον, ξεπερνούν την εμπορευματοποίηση και την ιδιωτικοποίηση της Παιδείας, θέλουν η γνώση να διασπάται και να πουλιέται σύμφωνα με τις «ανάγκες» του κεφαλαίου.