Θέρετρο αναψυχής και διακοπών για τους εργαζόμενους την περίοδο του σοσιαλισμού στη Σοβιετική Ενωση. Απόδειξη ότι ο τουρισμός μπορεί να μην είναι εμπόρευμα αλλά δικαίωμα

Εύστοχα το Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο, σε σχόλιό του, σημείωσε για τις πτωχεύσεις τουριστικών επιχειρήσεων στη Βρετανία και τον τρόπο που το χειρίστηκαν οι μεγαλοκαναλάρχες: «Μιλιά δε βγάζουν τώρα για τις πτωχεύσεις μεγάλων τουριστικών εταιρειών στη Βρετανία που πέταξαν στο δρόμο εργαζόμενους και τουρίστες οι κατά τ' άλλα λαλίστατοι μεγαλοδημοσιογράφοι του "Mega" και των άλλων καναλιών. Κουβέντα δε λένε για τους μεγαλοεπιχειρηματίες αυτούς. Τους έφταιγαν οι κινητοποιήσεις του ΠΑΜΕ για τον τουρισμό. Γιατί να πουν άλλωστε, αφού χρυσοπληρώνονται από αυτούς και είναι η φωνή του κυρίου τους, για να υπηρετούν τα κέρδη τους».

Το προηγούμενο διάστημα γίναμε μάρτυρες μιας καλοστημένης μηχανής προπαγάνδας, που κάθε εργατική κινητοποίηση, ειδικότερα αυτές όπου πρωτοστάτησε το ΠΑΜΕ, γινόταν αντικείμενο επίθεσης από το μαύρο μέτωπο κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ - ΝΔ - ΛΑ.Ο.Σ. - πλουτοκρατών και ΜΜΕ τους - ορισμένων οπορτουνιστικών, δήθεν επαναστατικών, δυνάμεων, γιατί ξιφουλκούσαν ότι ...«έβλαπταν τη βαριά βιομηχανία της χώρας και την διεθνή εικόνα της χώρας». Και τι δεν ακούσαμε για τα δήθεν εκατομμύρια που έχανε η χώρα απ' το μπλόκο των ταξικών ναυτεργατικών σωματείων στο, δουλεμπορικών σχέσεων, κρουαζιερόπλοιο «Ζενίθ», ή τις κινητοποιήσεις των εργατών στα «πεντάστερα» ξενοδοχεία - κάτεργα για τους εργαζόμενους, ή την περήφανη συμβολική κίνηση της ανάρτησης από το ΚΚΕ του πανό στην Ακρόπολη με το σύνθημα «Λαοί της Ευρώπης ξεσηκωθείτε». Εφτασαν να πούνε ότι υπεύθυνη στάση των εργαζομένων είναι, την καλοκαιρινή περίοδο του τουρισμού, να μη γίνονται κινητοποιήσεις. Τέτοιος κυνισμός και πρόκληση, πατώντας βεβαίως και στο γεγονός ότι ο κυβερνητικός - εργοδοτικός συνδικαλισμός παίζει καλά το παιχνίδι της συναίνεσης και του «εθνικού συμφέροντος».

Τώρα που γίνονται χιλιάδες ακυρώσεις από τα «κανόνια» των βρετανικών ταξιδιωτικών γραφείων όλοι αυτοί οι λαλίστατοι κατά του ταξικού εργατικού κινήματος δε βγάζουν άχνα. Το γεγονός ότι η «πρέσα» στην οποία έχουν μπει οι εργαζόμενοι από την αντιλαϊκή πολιτική του μνημονίου κυβέρνησης - ΕΕ - ΔΝΤ έχει οδηγήσει φέτος όλο και περισσότερους να περιορίσουν ή και να μην κάνουν καθόλου διακοπές, περνάει απλά σε επίπεδο καταγραφής στα ΜΜΕ, ανάμεσα σε γκλαμουράτα θέματα για τις διακοπές επωνύμων. Και φυσικά η αναζήτηση της αιτίας γιατί οι διακοπές από δικαίωμα έχουν γίνει ακριβή πολυτέλεια θα οδηγούσε στην αποκάλυψη της αντιλαϊκής αυτής πολιτικής που υπερασπίζονται με νύχια και με δόντια, για να εξασφαλίζουν την κερδοφορία των αφεντικών τους.

Ομως, με αφορμή όλα αυτά, η σκέψη των λαϊκών ανθρώπων δεν πρέπει να παρεκκλίνει από τη διαδρομή που χρειάζεται σήμερα να ακολουθήσει για το θέμα των διακοπών και του τουρισμού. Το ΚΚΕ με πάμπολλες ευκαιρίες προσπαθεί να δείξει στο λαό ότι αποτελεί ανθρώπινη ανάγκη και δικαίωμα, που πρέπει να απολαμβάνει ο κάθε εργαζόμενος και η οικογένειά του, ως αποτέλεσμα του πλούτου που ο ίδιος παράγει.

Ο τουρισμός, σύμφωνα με τις διακηρύξεις των αστικών πολιτικών δυνάμεων, είναι ένας από τους σημαντικότερους τομείς οικονομικής ανάπτυξης για τη χώρα, που παρουσιάζεται ως ενιαίο σύνολο, λες και δεν υπάρχουν αντιτιθέμενα ταξικά συμφέροντα. Η εκμετάλλευση της φυσικής ομορφιάς της χώρας για τη δήθεν «προσέλκυση επενδύσεων» είναι ένας από τους κύριους πολιτικούς και οικονομικούς στόχους.

Εκείνο, όμως, που κρύβουν είναι τουριστική ανάπτυξη για ποιον, με ποιο σκοπό και σε ποια κατεύθυνση. Σε τελική ανάλυση, το ερώτημα που τίθεται είναι: Τι είναι τουρισμός και πώς τον αντιμετωπίζουμε; Μόνο το ΚΚΕ έχει βγει ανοιχτά στο λαό, κάνοντας γνωστές τις θέσεις του, όχι για τον τουρισμό γενικά και αόριστα, αλλά απαντώντας και στα παραπάνω ερωτήματα.

Η υπέρμετρη τουριστική ανάπτυξη, σε σχέση με τις ανάλογες υποδομές, χαρακτήρισε την ελληνική οικονομία στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Μέχρι και σήμερα, καταλυτικός είναι ο ρόλος του καπιταλιστικού κράτους για την ενίσχυση του μεγάλου κεφαλαίου στον τουρισμό.

Παραδοσιακά, ο τουρισμός στην Ελλάδα στηρίχτηκε στην οικογενειακή επιχείρηση, μέσα από την αξιοποίηση της ιδιοκτησίας και της χρήσης γης. Το αποτέλεσμα ήταν να αναπτυχθεί πληθώρα μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Κατά την τελευταία δεκαετία, όμως, επιταχύνθηκε ο ρυθμός συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης του κεφαλαίου στον τουριστικό τομέα της οικονομίας. Παρατηρείται μια μεγέθυνση της κεφαλαιοποίησης, κύρια των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, μέσα από τη δημιουργία ομίλων. Μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, σε συνεργασία με τους «tour-operators», προσφέρουν πακέτα ολοκληρωμένα, τα λεγόμενα «all inclusive», που πλήττουν τις μικρές και οικογενειακές επιχειρήσεις του κλάδου. Αυτές υποτάσσονται στους νόμους της καπιταλιστικής αγοράς και σιγά σιγά «εξολοθρεύονται» ή είναι οι πρώτες που αντιμετωπίζουν την τουριστική κρίση, ιδιαίτερα όταν τα λαϊκά κυρίως στρώματα περιορίζουν τις διακοπές τους.

Συνεπώς, ανάπτυξη αυτού του τομέα της οικονομικής δραστηριότητας σημαίνει πρώτα και κύρια εξασφάλιση του δικαιώματος στα πλατιά λαϊκά στρώματα να μπορούν να κάνουν διακοπές. Ταυτόχρονα όμως πρέπει να διευκρινιστεί ότι όσο και να αναπτυχθεί ο τομέας του τουρισμού, αυτός δεν μπορεί να αποτελεί πρώτη προτεραιότητα για μια κοινωνία αλλά να εντάσσεται αρμονικά σε μια σχεδιοποιημένη οικονομία, στην οποία ο φυσικός πλούτος της χώρας, οι πλουτοπαραγωγικές πηγές και τα βασικά και συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής έχουν γίνει λαϊκή κρατική περιουσία και λειτουργούν με εργατικό - λαϊκό έλεγχο. Το παράδειγμα της ΕΣΣΔ και των άλλων σοσιαλιστικών χωρών δείχνει ότι η αναψυχή ήταν εξασφαλισμένο δικαίωμα, δωρεάν ή εξασφαλιζόταν με πολύ χαμηλό κόστος σε υποδομές κατάλληλες, που είχαν οι ίδιες οι κοινωνικές οργανώσεις των εργαζομένων. Τεράστια θέρετρα αξιοποιούνταν από το λαό εξασφαλίζοντάς του ξεκούραση, αναψυχή, ψυχαγωγία, φυσική αγωγή. Αυτή είναι η καλύτερη απόδειξη ότι μπορεί να υπάρξει ικανοποίηση και του λαϊκού δικαιώματος όταν φύγει από τη μέση η εμπορευματοποίηση των ανθρώπινων αναγκών, που το καπιταλιστικό εκμεταλλευτικό σύστημα έχει εξελίξει στο έπακρο.

Προϋπόθεση για να μπορεί η τουριστική οικονομική δραστηριότητα να σχεδιαστεί και να αναπτυχθεί σε όφελος του λαού είναι σε τελική ανάλυση η λύση του πολιτικού προβλήματος, με την κατάκτηση της λαϊκής, της εργατικής εξουσίας.

Γι' αυτό το ΚΚΕ καλεί την εργατική τάξη και τους μικρούς επιχειρηματίες στον τουρισμό να αγωνιστούν από κοινού για την αλλαγή των συσχετισμών, την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων.