Γέννημα της ιδεολογικής και πολιτικής ανάπτυξης του επαναστατικού εργατικού κινήματος στις ιστορικές συνθήκες της δεύτερης δεκαετίας του 20ού αιώνα, υπήρξε η «Κομμουνιστική Διεθνής». Το Μάρτη του 1919 έγινε το πρώτο ιδρυτικό της Συνέδριο.

Το Ιούλη του 1920 έγινε το δεύτερο Συνέδριό της. Πήραν μέρος σ' αυτό 218 αντιπρόσωποι από 27 κομμουνιστικά κόμματα, αλλά και από αριστερές σοσιαλιστικές οργανώσεις και οργανώσεις της νεολαίας απ' όλο τον κόσμο.

Στην πρώτη συνεδρίαση μίλησε ο Β. Ι. Λένιν που εισηγήθηκε τη διεθνή κατάσταση και τα βασικά καθήκοντα της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Υπογράμμισε το ρόλο της στην κινητοποίηση των εργαζόμενων μαζών στον αγώνα εναντίον του καπιταλισμού και την κοσμοϊστορική σημασία της προλεταριακής επανάστασης στη Ρωσία. Τόνισε πως το προλεταριάτο δε θα μπορέσει να κατακτήσει την εξουσία χωρίς να έχει συντρίψει τον οπορτουνισμό. «Ο οπορτουνισμός - έλεγε - είναι ο πιο σπουδαίος εχθρός μας. Ο οπορτουνισμός στην κορυφή του εργατικού κινήματος είναι σοσιαλισμός μη προλεταριακός, σοσιαλισμός αστικός. Η πράξη απόδειξε πως τα στελέχη του εργατικού κινήματος που ακολουθούν οπορτουνιστική κατεύθυνση είναι υπερασπιστές της αστικής τάξης, υπερασπιστές καλύτεροι από τους ίδιους τους αστούς. Αν δεν είχαν τους εργάτες κάτω από την καθοδήγησή τους, η αστική τάξη δεν θα ήταν δυνατόν να κρατηθεί».

Ταυτόχρονα, ο Β. Ι. Λένιν κάνει επισημάνσεις στη συγκεκριμένη περίοδο για το κρατικό χρέος των καπιταλιστικών χωρών και την αντιμετώπισή του, καθώς και για τη μη πληρωμή του χρέους της Ρωσίας από τη Σοβιετική Εξουσία.

Το Συνέδριο επικύρωσε τους όρους εισδοχής στην Κομμουνιστική Διεθνή. Ενέκρινε επίσης το Καταστατικό της Διεθνούς.

Στο σημερινό ιστορικό αφιέρωμα παρουσιάζουμε την εισήγηση του Β. Ι. Λένιν, στο 2ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, (Απαντα, τόμ. 41 σελ. 215-235), το λόγο του Β. Ι. Λένιν για τους 21 όρους εισδοχής των Κομμουνιστικών Κομμάτων στη Διεθνή, (Απαντα τόμ. 41, σελ. 248 - 254) και τους 21 όρους εισδοχής από την έκδοση της Σύγχρονης Εποχής, «Οι θέσεις και το Καταστατικό της Κομμουνιστικής Διεθνούς όπως ψηφίστηκαν στο Β' Συνέδριο της Πετρούπολης - Μόσχας» (6-25 Ιουλίου 1920), στο οποίο περιλαμβάνονται και ανέκδοτα υλικά από το Συνέδριο, που αξίζει να γνωρίσουν οι αναγνώστες μας από τη μελέτη της συγκεκριμένης έκδοσης.