...«Είναι εύκολο να δούμε ότι ο αξιωματικός του λευκού ελέγχει τα τετράγωνα του μαύρου ίππου, με εξαίρεση το ζ6 που όμως θα χαλάσει τη δομή των πιονιών. Ετσι, δεν έχουμε ένα φινάλε με αξιωματικούς ανόμοιους και ο λευκός βασιλιάς παίρνει τον πιο κοντινό δρόμο προς την πλευρά της βασίλισσας.

Μετά από αυτό, τα πιόνια του μαύρου είναι σίγουρο ότι θα πέσουν. Αυτό το στοιχειώδες παράδειγμα δείχνει ότι ο λευκός κατάφερε να εκμεταλλευθεί το πλεονέκτημά του τόσο εύκολα, διότι ανάμεσα στις πολυάριθμες θέσεις στο μέσον του παιχνιδιού είδε την καλύτερη θέση που παρουσιάστηκε μετά από 25. Αε5! και 26. β4! Μετά από τις κινήσεις αυτές ο υπολογισμός των βαριαντών ήταν τελείως εύκολος.

Για να εκτιμήσει κανείς τη θέση σωστά θα πρέπει να είναι ικανός να αναλύσει τη διάταξη των πιονιών, τη συγκέντρωσή τους, την ποιότητα της τοποθέτησής τους, την κινητικότητά τους, την ύπαρξη ανοικτών στηλών και την αλληλοϋποστήριξη των κομματιών. Η έξυπνη εκτίμηση της θέσης εξαρτάται από τον σταθερό υπολογισμό του καθενός και από τους παραπάνω παράγοντες στην κάθε συγκεκριμένη θέση. Παράδειγμα: Είναι γνωστό ότι ένας πύργος είναι δυνατότερος από έναν ίππο, αλλά εάν ο ίππος έχει μια καλά προστατευμένη θέση στο κέντρο της σκακιέρας παίζοντας ενεργητικό ρόλο στο παιχνίδι, κι ενώ ο πύργος βρίσκεται στην άκρη της σκακιέρας, έξω από κάθε ενέργεια, τότε ο ίππος είναι ανώτερος από τον πύργο.

Στο φινάλε του παιχνιδιού, η εκτίμηση της θέσης συνήθως προκαθορίζεται από τον αριθμό των πιονιών που παρελαύνουν και την κεντρικότητα του βασιλιά. Στο μέσον του παιχνιδιού, αντίθετα, ο βασιλιάς θα πρέπει να κρατηθεί μακριά από το κέντρο. Ενας έμπειρος παίκτης σέβεται την τέχνη του θεσιακού παιχνιδιού διότι γνωρίζει το όφελος της συστηματικής συσσώρευσης μικρών θεσιακών πλεονεκτημάτων που τελικά του εξασφαλίζουν το λεγόμενο πλεονέκτημα της θέσης. Ο παίκτης, έχοντας το πλεονέκτημα θέσης, γίνεται κύριος της κατάστασης. Εύκολα ανακαλύπτει ένα μεγάλο πλούτο δυνατοτήτων για τα κομμάτια του και μπορεί να κάνει μια καλή επιλογή επέκτασης των συνδυασμών και των θέσεών του. Εάν πάρει κανείς δέκα καλούς συνδυασμούς επίθεσης οποιουδήποτε μετρ και προσπαθήσει να εκτιμήσει τις αρχικές θέσεις, θα δει ότι οι συνδυασμοί βασίζονται σε θεσιακή υπεροχή. Για παράδειγμα, σε υπεροχή στην ανάπτυξη ή στην κινητικότητα των κομματιών. Τον περασμένο αιώνα σπουδαίοι αναλυτές είχαν λύσει πολλά μυστήρια της θεωρίας του θεσιακού παιχνιδιού.

Οι βασικοί κανόνες της στρατηγικής του σκακιού του μεγάλου Στάινιτς δεν άλλαξαν, αλλά σήμερα δίνεται μεγαλύτερη έμφαση σε παράγοντες όπως η δυναμικότητα της θέσης, ο συμψηφισμός δηλαδή των θεσιακών πλεονεκτημάτων (pluses) με τα θεσιακά μειονεκτήματα (minuses). Μεγαλύτερη σπουδαιότητα δίνεται επίσης τώρα στον συντονισμό των κομματιών, διότι δύο ή τρία καλά τοποθετημένα κομμάτια μπορούν να επιβληθούν στα κομμάτια του αντιπάλου που είναι μεν δυνατά αλλά έχουν μειωμένη κινητικότητα. Και τελικά, ενώ πριν 150 χρόνια οι συνδυασμοί γίνονταν για την αιχμαλωσία του βασιλιά, σήμερα με την πρόοδο της αμυντικής τεχνικής αναπτύσσονται περίπλοκοι συνδυασμοί για να αυξήσουν τα θεσιακά πλεονεκτήματα του παίκτη. Η "θεσιακή θυσία" μάλιστα του σκακιστικού υλικού έχει γίνει μια από τις πιο αποτελεσματικές τεχνικές, όπου τα πιόνια και τα κομμάτια θυσιάζονται για να επιτευχθούν ουσιώδη (αλλά όχι αποφασιστικά) θεσιακά πλεονεκτήματα».

(Συνεχίζεται με το 14ο μάθημα)