Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου του χημικού και Υ.Μ. Χρήστου Κεφαλή, αναφέρεται το θέμα «Σκάκι και Σύγχρονη Φυσική», όπου στο επίκεντρό του βρίσκεται η σχέση του παιχνιδιού με τις σύγχρονες επιστημονικές θεωρίες, η οποία γίνεται προσπάθεια να ερευνηθεί σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητα από τα μερικότερα ζητήματα της σκακιστικής ιστορίας, που κατά συνέπεια θίγονται μόνο πολύ περιορισμένα.

Ενας τίτλος που συνδέει το σκάκι με τις φυσικές επιστήμες ενδέχεται αρχικά να ξενίσει. Πραγματικά, τι κοινό μπορεί να υπάρχει ανάμεσα σε δύο διαφορετικά αντικείμενα, ώστε να γίνει δυνατή η σύγκρισή τους;

Ο Β. Χάιζενμπεργκ έχει πει: «Για τον Ηράκλειτο ο κόσμος είναι ταυτόχρονα ένα και πολλά, ακριβώς η διάσταση μεταξύ των αντιθέσεων... προκαλεί την ενότητα του όλου... Η σύγχρονη φυσική πλησιάζει πάρα πολύ στη διδασκαλία του Ηρακλείτου». Ενώ ο Στ. Τσβάιχ υποστήριζε: «Μήπως όμως αδικούμε ήδη το σκάκι ονομάζοντάς το "παιχνίδι"; Δεν είναι άραγε μια επιστήμη και αυτό, μια τέχνη, κάτι μετέωρο ανάμεσα στα δύο ίσως... μια σύνθεση μοναδική που ενώνει όλα τα ζεύγη των αντιθέσεων;».

Στο διάγραμμα αυτού του κειμένου βλέπουμε μια αντίθεση με τα μαύρα κομμάτια να έχουν στριμωχθεί στην πλευρά του βασιλιά, ενώ ο ίδιος να βρίσκεται στην αντίθετη πλευρά αποκομμένος από τις σύμμαχες δυνάμεις. Κανονικά, μια τέτοια κατάσταση θα έπρεπε να είναι πολύ επικίνδυνη. Εδώ όμως τα μαύρα εξουσιάζουν το κέντρο με τα πιόνια τους και μπορούν να φέρουν εύκολα ενισχύσεις, τη στιγμή που τα λευκά κομμάτια δεν έχουν συντονιστεί σε κάποιο στόχο. Η θέση είναι από παρτίδα μεταξύ των Φρίντρικ Ολαφσον (GM Ισλανδία) - Τιγκράν Πετροσιάν (Σοβιετικός GM και Παγκόσμιος Πρωταθλητής 1963-1969). Ο Ολαφσον εγκατέλειψε μετά από 1. Πβ4 εζ4 2. Πβ6 Ιζε5 3. Πβ7 Ρβ7 4. θ5 Βδ6 5. θη6 Βδ7 6. Βζ4 Ιη6 και 0-1.

(Συνεχίζεται)