Η εικόνα των αυτοαπασχολούμενων στη Δυτική Αττική είναι κάτι παραπάνω από ανησυχητική. Πληθαίνουν συνεχώς αυτοί που δεν μπορούν καν να επιβιώσουν. Στην πραγματικότητα, όχι μόνο δεν μπορούν να λειτουργήσουν μαγαζιά και τα κλείνουν, αλλά είναι και χρεωμένοι. Η προοπτική τους είναι να μην καταφέρουν να ξεχρεώσουν ποτέ τις τράπεζες και το Δημόσιο.

Μια βόλτα σε δρόμους όπου το ένα λουκέτο διαδέχεται το άλλο, το ένα ενοικιαστήριο το άλλο, στο Περιστέρι, στο Αιγάλεω, στους Αγ. Αναργύρους, στα Λιόσια, κ.α. είναι αρκετή για να επιβεβαιώσει κανείς τα παραπάνω. Οι αυτοαπασχολούμενοι κατεβάζουν ρολά, είναι χρεωμένοι σε τράπεζες και εφορία. Τα μαγαζιά που ξενοικιάζονται δεν ξανανοικιάζονται για πολλά χρόνια. Για παράδειγμα, στο κέντρο του Περιστερίου που έχει ανοιχτά μαγαζιά στην ουσία δεν είναι αυτοαπασχολούμενοι, αλλά τμήματα κάποιων ομίλων.

Στη Δυτική Αττική, τα λουκέτα, η αδυναμία των αυτοαπασχολούμενων όχι μόνο να κρατήσουν τις επιχειρήσεις τους, αλλά και να επιβιώσουν, είναι πιο έντονα και ορατά. «Εδώ μένουν φτωχές λαϊκές οικογένειες, η ανεργία έχει χτυπήσει σε μεγαλύτερα ποσοστά από άλλες περιοχές, τα εισοδήματα είναι πιο χαμηλά. Η κρίση στην περιοχή είχε αρχίσει να χτυπάει νωρίτερα», λέει χαρακτηριστικά ο Χρ. Μαργανέλης, μέλος της Λαϊκής Επιτροπής Περιστερίου και «πρώην» αυτοαπασχολούμενος. Στο Περιστέρι σε σχέση με άλλες περιοχές, σημειώνει, η διαφορά που υπάρχει είναι ότι υπήρχαν πολλές επιχειρήσεις, που δεν ήταν μόνο λιανεμπορικές και υπηρεσίες αλλά και μεταποιητικές, όπως, για παράδειγμα, πολλά τυπογραφεία, μικρά αλουμινάδικα, σιδηρουργεία, επιχειρήσεις στο δέρμα, στο ρούχο (π.χ., Μπουρνάζι).

Στοιχεία για τον αριθμό των λουκέτων στην περιοχή δεν υπάρχουν, με το μάτι μπορεί να φαίνονται αλλά δεν καταγράφονται, αφού ουσιαστικά οι επιχειρήσεις έχουν κλείσει αλλά τυπικά οι αυτοαπασχολούμενοι δεν μπορούν να τα κλείσουν στην εφορία και τον ΟΑΕΕ λόγω χρεών. «Δεν μπορείς εύκολα να έχεις στοιχεία, είναι όμως τόσο ορατό το πρόβλημα που μια γύρα να κάνεις στις γειτονιές τα λουκέτα είναι ακατάπαυστα παντού. Υπάρχουν δρόμοι που το 60% με 70% των καταστημάτων είναι κλειστά», λέει χαρακτηριστικά ο Χρ. Μαργανέλης. Και συνεχίζει: «Αυτό είναι ένα πολύ μεγάλο μέρος, δηλαδή από τα κλειστά καταστήματα οι μισοί μπορεί να μην έχουν κλείσει επίσημα. Πολλοί χρωστάνε στο ΤΕΒΕ και την εφορία, η επιχείρηση να μη λειτουργεί αλλά να μένει ανοιχτή στα χαρτιά». Στις παρεμβάσεις που έχει κάνει η Λαϊκή Επιτροπή Περιστερίου, για τις επανασυνδέσεις ρεύματος για παράδειγμα, πολλές αφορούν και αυτοαπασχολούμενους που δεν είχαν να πληρώσουν.

Η εικόνα στην περιοχή του Μπουρναζίου, που ήταν βιοτεχνική περιοχή, είναι χαρακτηριστική, λέει ο Χρ. Μαργανέλης. Επιχειρήσεις μεταποίησης δέρματος, ξύλου, ρούχου, βιβλιοδεσία, κ.λπ., έκλεισαν, «είναι ρημαδιό». Πρόκειται για χαρακτηριστικό στοιχείο της γενικής τάσης μονοπώλησης και συγκεντροποίησης όπου πολλές επιχειρήσεις έκλεισαν (οι μικρές κυρίως) και άλλες μεταφέρθηκαν (οι μεγάλες) και γίνεται ακόμα πιο έντονο με την κρίση και την πολιτική ενίσχυσης των μονοπωλίων. Αλλο χαρακτηριστικό και ζωντανό παράδειγμα αποτελεί ο κλάδος των κατασκευών και της οικοδομής. Πολλοί αυτοαπασχολούμενοι στην περιοχή ζούσαν από την οικοδομή και τα συναφή επαγγέλματα και σήμερα έχουν υποστεί μεγάλο πλήγμα, περιορίζονται και κλείνουν.

Λέει χαρακτηριστικά ο Χρ. Μαργανέλης, που είχε γραφείο γραφικών τεχνών από το 1992 και αναγκάστηκε να κλείσει το 2011. «Εγώ είχα γραφείο γραφικών τεχνών, έκανα διαφημιστικά έντυπα, διαφημιστικά δώρα, κ.λπ.. Το έχω κλείσει 1,5 χρόνο τώρα γιατί πέθανε το πελατολόγιο. Εκλεισαν τα μαγαζιά, έκλεισε το πελατολόγιο, σταμάτησαν να βγάζουν έντυπα. Τι έντυπα δηλαδή να βγάλουν τη στιγμή που δεν είχαν να πληρώσουν τα βασικά. Ετσι, το πρώτο που κόπηκε ήταν η διαφήμιση. Πρόκειται για έναν από τους πρώτους κλάδους που χτυπήθηκε. Τυπογραφικές μονάδες έκλεισαν και συγκεντροποιήθηκαν, πήγαν στους μεγάλους. Το ίδιο ισχύει, για παράδειγμα, και με το ξύλο, τα τσαγκαράδικα και το δέρμα. Μέρος του βιομηχανικού κομματιού μεταφέρθηκε, το βιοτεχνικό καταστράφηκε».

Και προσθέτει: «Τα προμηνύματα ήταν ορατά πριν από το 2008 σε κλάδους. Π.χ., εγώ ήμουν στις γραφικές τέχνες, ήταν από τους πρώτους κλάδους (άνθηση) που χτυπήθηκαν, γιατί η τοπική έντυπη διαφήμιση ήταν από τα πρώτα που κόπηκαν. Ωστόσο δεν εξαφανίστηκε η παραγωγή αλλά συγκεντρώθηκε. Για παράδειγμα, μεγάλα πολυκαταστήματα ανοίγουν στην περιοχή και αυξάνονται. Αυτή η εξέλιξη, που ενισχύεται από την πολιτική που ακολουθείται, πιέζει και τελικά στραγγαλίζει τους μικρούς ΕΒΕ.

Αλλο παράδειγμα: Πολυκαταστήματα τύπου ΙΚΕΑ έχουν εξαφανίσει έναν κλάδο που είχε παράδοση εδώ και στις γύρω περιοχές, την κατεργασία ξύλου. Αυτό βεβαίως δεν οφείλεται μόνο στην κρίση - που κάνει ακόμα πιο ασφυκτικό το περιβάλλον - αλλά σε μια σταθερή πολιτική που επιτείνει τη μονοπώληση και πιέζει συνεχώς τους ΕΒΕ».