Η πολιτική υποχρηματοδότησης και υποστελέχωσης της εκπαίδευσης, οι στόχοι που υπηρετεί σήμερα η τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση η δομή και το περιεχόμενο της οποίας καθορίζονται από τη σκοπιά των αναγκών του μεγάλου κεφαλαίου, καθιστούν τουλάχιστον κοροϊδία όσα αναφέρει ο νέος νόμος για τα ΕΠΑΛ. Οτι δηλαδή στόχο έχουν την «παροχή γενικής παιδείας υψηλού επιπέδου, που θα συμβάλει στην ισόρροπη γνωστική, συναισθηματική, πνευματική και σωματική ανάπτυξη όλων των μαθητών» και την «παροχή ολοκληρωμένων επαγγελματικών γνώσεων και δεξιοτήτων για την πρόσβαση στην αγορά εργασίας».

Οι ελλείψεις που προέκυψαν μετά από την απόφαση της κυβέρνησης να θέσει σε διαθεσιμότητα χιλιάδες εκπαιδευτικούς και να στερήσει από περισσότερες χιλιάδες παιδιά το δικαίωμα να συνεχίσουν και να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους στους συγκεκριμένους τομείς, έχουν φέρει αναστάτωση στους μαθητές των ΕΠΑΛ. Οι τελειόφοιτοι των καταργούμενων ειδικοτήτων - παρά τη δέσμευση ότι θα συνέχιζαν φέτος και θα ολοκλήρωναν απρόσκοπτα τη φοίτησή τους - είναι ακόμα και σήμερα, αρχές Δεκέμβρη, αντιμέτωποι με μεγάλες ελλείψεις εκπαιδευτικών ειδικοτήτων και εκατοντάδες χαμένες διδακτικές ώρες, με αποτέλεσμα να είναι αβέβαιο αν θα μπορέσουν στο τέλος της χρονιάς να πάρουν πτυχίο στις συγκεκριμένες ειδικότητες. Κυριολεκτικά, από κάθε ΕΠΑΛ, σε κάθε γειτονιά, η εικόνα που έρχεται είναι εικόνα υποστελέχωσης.

Επιπλέον, αναστάτωση έχει προκαλέσει το κλείσιμο τμημάτων, στο πλαίσιο της απόφασης να εξαλειφθούν τα ολιγομελή τμήματα. Μόνο στον Πειραιά τη βδομάδα που πέρασε ανακοινώθηκε ότι κλείνουν 20 τμήματα σε τέσσερα ΕΠΑΛ. Ιδιαίτερο είναι το πρόβλημα για τους μαθητές των Εσπερινών ΕΠΑΛ, που με πολύ κόπο, θυσίες και δυσκολίες προσπαθούν να συνδυάσουν σχολείο και δουλειά.

Οπως επισημαίνουν εκπαιδευτικοί, η δομή των ΕΠΑΛ (Α΄τάξη - ομάδα προσανατολισμού , Β΄τάξη - τομέας και Γ΄τάξη - ειδικότητα), αντικειμενικά, οδηγεί σε μικρά τμήματα, ενώ μεγάλος αριθμός τμημάτων σε σχολεία της περιφέρειας είναι αντικειμενικά ολιγάριθμα. Κλείσιμό τους θα σήμαινε ότι μεγάλος αριθμός μαθητών θα αναγκάζονται να μετακινηθούν περισσότερα χιλιόμετρα, προκειμένου να συνεχίσουν τη φοίτησή τους, ενώ άλλοι ίσως οδηγηθούν στο να εγκαταλείψουν τη φοίτησή τους στο λύκειο.

Οπως σημειώνει στο «Ρ» ο Σ. Σάββας, πρόεδρος της ΕΛΜΕ Πειραιά, «το παραπάνω έρχεται να προστεθεί στην πολιτική που κάνει το Λύκειο πιο ελιτίστικο, που αφαιρεί τομείς και ειδικότητες, που κλείνει τμήματα και σχολεία, στέλνοντας τον μαθητή να αναζητά την ειδικότητα που τον ενδιαφέρει σε μεγαλύτερη απόσταση. Αναφέρεται, επίσης, στην προώθηση της ίδρυσης ΕΠΑΛ εξειδικεύσεων κατά τομέα, που σημαίνει νέα κατάργηση τομέων και ειδικοτήτων και μετακίνησή τους σε άλλο ΕΠΑΛ, επισημαίνοντας ότι κάτι τέτοιο αντιστρατεύεται τη λογική της εκπαίδευσης και μετατρέπει το Επαγγελματικό Λύκειο σε ίδρυμα και όχι σχολείο». Η ΕΛΜΕ είχε αναδείξει από την πρώτη στιγμή τις επιπτώσεις και τους στόχους της κατάργησης ειδικοτήτων στα ΕΠΑΛ και της διαθεσιμότητας στους εκπαιδευτικούς και τη βδομάδα που έρχεται, διοργανώνει κινητοποιήσεις ενάντια στο κλείσιμο τμημάτων.

Η κατάσταση που φέτος παρατηρείται σε ό,τι αφορά τις καταργήσεις ειδικοτήτων δεν αποκλείεται να επαναληφθεί και στο μέλλον, καθώς η τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση, προσανατολισμένη στις πρόσκαιρες ανάγκες της αγοράς, «οφείλει» να προσαρμόζει τις ειδικότητες ανάλογα. Ο νέος νόμος για το Λύκειο αναφέρει, μεταξύ άλλων, ότι κάθε έξι χρόνια θα επανεξετάζονται και όπου χρειαστεί θα αναθεωρούνται οι ειδικότητες και το περιεχόμενο σπουδών.

Οι μαθητές, ειδικά στα ΕΠΑΛ, παιδιά οικογενειών που έχουν υποστεί τις μειώσεις μισθών, τη φοροληστεία, με γονείς άνεργους ή κακοπληρωμένους, αντιμετωπίζουν καθημερινά όλο το φάσμα της αντιλαϊκής πολιτικής. Ακόμα και η μεταφορά από και προς το σχολείο αποτελεί τεράστιο πρόβλημα. Οπως λέει στο «Ρ» ο Γιάννης, μαθητής του 2ου ΕΠΑΛ Ν. Σμύρνης, ο ίδιος φτάνει στο σχολείο από το Μοσχάτο με δύο συγκοινωνίες καθημερινά, ενώ ανάλογα δρομολόγια καλούνται να κάνουν πολλοί συμμαθητές του, σε μία εποχή που το εισιτήριο των μέσων μαζικής μεταφοράς δεν αντέχεται από πολλές λαϊκές οικογένειες. Το πρόβλημα έρχεται να προστεθεί στις ελλείψεις εκπαιδευτικών που υπάρχουν σε ειδικότητες και στο συγκεκριμένο σχολείο αλλά και σε μαθήματα γενικής Παιδείας (π.χ. Φυσική). Οπως μας λέει χαρακτηριστικά ο μαθητής, μέχρι τέλη Οκτώβρη οι συμμαθητές του των ειδικοτήτων Υγείας και γραφιστικής σχολούσαν... μετά την πρωινή προσευχή, ενώ μεγάλος αριθμός αναγκάστηκε να αλλάξει την επιλογή που είχε κάνει αρχικά σε ειδικότητα και να ακολουθήσει άλλη, χωρίς να το θέλει.

Πλευρές της αντιλαϊκής πολιτικής βιώνουν στον ένα ή τον άλλο βαθμό οι μαθητές στα ΕΠΑΛ. Οπως π.χ. σημειώνει ο Μάνος, μαθητής του ΕΠΑΛ Ταύρου, οι ελλείψεις σε ειδικότητες είναι μικρότερες σε σχέση με άλλα σχολεία, ωστόσο φέτος υπήρξε μία καθυστέρηση στην προμήθεια των βιβλίων. Σημειώνεται ότι στα ΕΠΑΛ τα βιβλία παραγγέλνονται όταν πια συγκροτηθούν τα τμήματα και οι καθυστερήσεις είναι συχνό φαινόμενο. Οπως μας λέει, πολλοί συμμαθητές του είναι εργαζόμενοι, κυρίως σε δουλειές του ποδαριού, και τα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι οικογένειές τους αντανακλούν και στη φοίτησή τους. Αναφέρει ότι υπάρχουν παιδιά που στις συζητήσεις δηλώνουν ότι σκέφτονται να παρατήσουν το σχολείο για να δουλέψουν ώστε να βοηθήσουν τις οικογένειές τους.

Τα αγωνιστικά βήματα που έχουν γίνει στα ΕΠΑΛ έχουν οδηγήσει και σε νίκες. Σε σχολικά συγκροτήματα όπως η Σιβιτανίδειος όπου συγκεντρώνονται χιλιάδες μαθητές από όλες τις πλευρές της Αθήνας, τα ροζ χαρτάκια των κλήσεων από τους ελεγκτές του ΟΣΥ είναι καθημερινό φαινόμενο. Εκεί, οι μαθητές ανέπτυξαν αγωνιστικές πρωτοβουλίες και απαίτησαν να δοθεί λύση στο θέμα της μεταφοράς και σίτισης. Οπως λένε χαρακτηριστικά στο «Ρ» μαθητές από ΕΠΑΛ του συγκροτήματος, πολλοί μαθητές που είναι εργαζόμενοι έρχονται κατευθείαν από τη δουλειά στο σχολείο χωρίς να έχουν φάει και χωρίς να μπορούν να τρέφονται κάθε μέρα από το κυλικείο ενώ για πολλούς που δεν δουλεύουν είναι αδιανόητο να τρώνε κάθε μέρα κάτι από έξω. Για τα θέματα έκαναν παράσταση διαμαρτυρίας και απόσπασαν από το Δημοτικό Συμβούλιο Καλλιθέας την ομόφωνη δέσμευση ότι θα προωθήσει το αίτημα για δωρεάν μετακίνηση με τα μέσα μαζικής μεταφοράς και ότι θα στηρίξει τους μαθητές με την παροχή ενός ελαφρού γεύματος.

Τα αδιέξοδα στην επαγγελματική εκπαίδευση συνδέονται με το ρόλο που της έχει αναθέσει σήμερα το σύστημα, ως μηχανισμό παραγωγής απασχολήσιμων, με λειψά δικαιώματα. Το ελιτίστικο Γενικό Λύκειο, το οποίο επίσης δεν εκπληρώνει τον παιδαγωγικό του ρόλο, η προσδοκία για άμεση εύρεση δουλειάς σπρώχνει μεγάλη μάζα των παιδιών της εργατικής τάξης στην επαγγελματική κατάρτιση που σήμερα υπάρχει σε μία σειρά μορφές και ένα μεγάλο κομμάτι στη δευτεροβάθμια επαγγελματική εκπαίδευση, τα ΕΠΑΛ. Που δεν παρέχουν ούτε ολόπλευρη μόρφωση, ούτε πλήρη επαγγελματική εκπαίδευση. Πραγματική διέξοδος και ώθηση στο δικαίωμα των παιδιών, ανεξάρτητα από την τσέπη του γονιού για να μορφώνονται πραγματικά, να έχουν μία συνολική θεώρηση της πραγματικότητας, είναι το ενιαίο 12χρονο δημόσιο και δωρεάν σχολείο που θα μορφώνει ισότιμα, με πλήρεις αναβαθμισμένες υποδομές και περιεχόμενο μέχρι τα 18 χρόνια. Η αναγκαία επαγγελματική εκπαίδευση να έρχεται σαν μια ώριμη επιλογή μετά την ολοκλήρωση του 12χρονου, σε δημόσιες δωρεάν επαγγελματικές σχολές.