Αοκνος αγωνιστής απέναντι στο ρατσισμό, την αποικιοκρατία, τη φτώχεια, την πείνα, τις φυλετικές διακρίσεις. Ο Νέλσον Μαντέλα άφησε την τελευταία του πνοή το βράδυ της περασμένης Πέμπτης πλήρης ημερών και αγώνων στα 95 του χρόνια στο σπίτι του στο Γιοχάνεσμπουργκ. Μολονότι δεσπόζει στο πλούσιο βιογραφικό του η διττή ιδιότητα του πρώτου δημοκρατικά εκλεγμένου Προέδρου σε μια πολυφυλετική Νότια Αφρική και του ιστορικού ηγέτη του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (ANC) που οδήγησε το κίνημα από την παρανομία στην εξουσία, μετά το τέλος του βάρβαρου ρατσιστικού καθεστώτος του απαρτχάιντ, πολιτικοί σύμμαχοι και αντίπαλοι συνομολογούν και του αναγνωρίζουν την ικανότητά του να εμπνεύσει σε έναν, διαιρεμένο επί πολλές δεκαετίες, βασανισμένο λαό τη συγχώρεση και το κουράγιο για ενότητα και πρόοδο. Μια πρόοδο που παραμένει ακόμη και σήμερα ζητούμενο στη σύγχρονη νοτιοαφρικανική κοινωνία με τις έντονες και βαθιές ταξικές ανισότητες, περίπου μία 20ετία από τις πρώτες, πολυφυλετικές εκλογές του 1994.

Ο θάνατος του Νοτιοαφρικανού ηγέτη διεθνούς κύρους προκάλεσε παγκόσμια συγκίνηση. «Το έθνος έχασε το πιο σπουδαίο του τέκνο», είπε στο τηλεοπτικό του διάγγελμα ο νυν Νοτιοαφρικανός Πρόεδρος Τζέικομπ Ζούμα, ανακοινώνοντας την είδηση θανάτου του Μαντέλα, προκαλώντας βροχή καταιγιστικών μηνυμάτων θερμών συλλυπητηρίων από κάθε γωνιά του πλανήτη, πολλά ειλικρινή και άλλα υποκριτικά, όπως ηγετών ιμπεριαλιστικών χώρων που στήριξαν το απαρτχάιντ.

Ομως, στη Νότια Αφρική ο θάνατός του δε γέμισε το λαό θλίψη, παρά τα πρώτα δάκρυα. Προκάλεσε συναισθήματα ευγνωμοσύνης για έναν ηγέτη που πάλεψε για τα ιδανικά της ελευθερίας και της ισότητας, απέναντι σε ιδιαίτερα αντίξοες ιστορικές συνθήκες και συγκυρίες. Συνοδεύτηκε με επαναστατικά τραγούδια και χορούς. Με τις νοτιοαφρικανικές σημαίες να κυματίζουν μεσίστιες σε ένδειξη πένθους και τη σορό του να εκτίθεται σε λαϊκό προσκύνημα στην Πρετόρια μέχρις ότου οδηγηθεί στην τελευταία του κατοικία: Στο κοιμητήριο της γενέτειράς του, Κούνου, στο Ανατολικό Ακρωτήρι, πιθανώς το ερχόμενο Σάββατο.

Ο «Μαντίμπα», όπως τον αποκαλούσαν αλλιώς τα λαϊκά στρώματα από το φυλετικό όνομα της κοινότητας των Κχόζα, πρωταγωνίστησε στον ένοπλο και πολιτικό αγώνα του Αφρικάνικου Εθνικού Κογκρέσου ενάντια στο απαρτχάιντ.

Γεννήθηκε στις 18 Ιούλη 1918 στο Τρανσκέι της Ν. Αφρικής και αποφοίτησε από τη Νομική του πανεπιστημίου Witwatersrand για να ενταχθεί δυναμικά στο πλευρό του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (ΑΝC) το 1944. Το όνομά του συνδέθηκε και με τους αγώνες του Νοτιοαφρικανικού Κομμουνιστικού Κόμματος (SACP), από τη δεκαετία του '60 όταν και το ANC κηρύσσεται παράνομο από το ρατσιστικό καθεστώς των Αφρικάνερς. Από τις αρχές της δεκαετίας του '60 συνεργάστηκε στενά με το Νοτιοαφρικανικό Κομμουνιστικό Κόμμα (SACP) στο πλαίσιο της συμμαχίας, και πάλεψε έχοντας στο πλευρό του ιστορικά κομμουνιστικά στελέχη, όπως ο Τζο Σλόβο και ο Κρις Χάνι.

Σε ανακοίνωσή του, το Νοτιοαφρικανικό ΚΚ, μετά από εκτενείς αναφορές στην πολύπλευρη δράση, την προσφορά και τα διδάγματα που αφήνει παρακαταθήκη, επισημαίνει πως «όταν συνελήφθη τον Αύγουστο του 1962 ο Νέλσον Μαντέλα δεν ήταν απλώς μέλος του παρανόμου Νοτιοαφρικανικού ΚΚ, αλλά και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος». Και η ανακοίνωση συνεχίζει: «Για εμάς, τους κομμουνιστές της Νότιας Αφρικής, ο σ. Μαντέλα πάντα θα συμβολίζει την τεράστια συμβολή του Νοτιοαφρικανικού ΚΚ στον απελευθερωτικό αγώνα μας (...) Μετά από την αποφυλάκιση του το 1990, ο σ. "Μαντίμπα" ήταν ένας πολύ καλός και στενός φίλος των κομμουνιστών μέχρι το τέλος των ημερών του».

Γι' αυτή του τη δράση τιμήθηκε από την ΕΣΣΔ με το μετάλλιο «Λένιν».

Ομως η κήρυξη του ANC στην παρανομία από το ρατσιστικό καθεστώς της αστικής τάξης των Αφρικάνερς δεν τον καταρρακώνει. Το αντίθετο! Ατσαλώνει τη θέληση του Μαντέλα για κλιμάκωση του απελευθερωτικού αγώνα, πληρώνοντας με την ελευθερία του βαρύ τίμημα για την αγωνιστική δράση του, καθώς μένει σε φυλακές - κολαστήρια επί 27 χρόνια.

Στις 12 Ιούνη 1964, μαζί με άλλους επτά συναγωνιστές, καταδικάζεται σε ισόβια και στέλνεται στις φυλακές του νησιού Ρόμπεν, όπου μένει ως το 1982, οπότε μεταφέρεται στις φυλακές του Πόλσμουρ μέχρι τις 11/2/90. Τότε απελευθερώνεται με απόφαση του τότε Προέδρου της Ν.Αφρικής Φρεντερίκ Ντε Κλερκ, αφού πλέον οι πολιτικές συνθήκες είναι ώριμες και η λαϊκή κινητοποίηση στη χώρα και διεθνώς έχει δυναμώσει. Ξεκινούν πολιτικές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στους δύο πολιτικούς με στόχο τον τερματισμό του ρατσιστικού καθεστώτος του απαρτχάιντ και τη διεξαγωγή ελεύθερων, πολυφυλετικών εκλογών. Η θετική κατάληξη αυτής της διαπραγμάτευσης οδηγεί στη βράβευση των δύο πολιτικών (Νέλσον Μαντέλα και Φρεντερίκ ντε Κλερκ) με το Νόμπελ Ειρήνης το 1993, και στη διεξαγωγή των πρώτων, πολυφυλετικών εκλογών ένα χρόνο μετά (1994).

Το 1998, το Νοτιοαφρικανικό ΚΚ τού απένειμε το βραβείο Ειρήνης «Κρις Χάνι».

Στην ανακοίνωσή του, για το θάνατο του Νοτιοαφρικανού ηγέτη, το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ αναφέρει, ανάμεσα σε άλλα:

«Το ΚΚΕ εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια για το θάνατο του Νέλσον Μαντέλα, αγωνιστή, συμβόλου της πάλης ενάντια στο απαρτχάιντ, πρώην Προέδρου του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου και πρώτου εκλεγμένου Προέδρου της Νότιας Αφρικής σε πολυφυλετικές εκλογές.

Ο "Μαντίμπα", όπως τον αποκαλούσαν τα λαϊκά στρώματα, ταυτίστηκε με τον αγώνα ενάντια στην αποικιοκρατία και τις φυλετικές διακρίσεις, ενάντια στην πείνα και τη φτώχεια. Επαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στον αγώνα του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου -πολιτικό και ένοπλο- ενάντια στο απαρτχάιντ και για τη δράση του αυτή φυλακίστηκε επί 27 χρόνια. Συνεργάστηκε στενά με το Νοτιοαφρικανικό Κομμουνιστικό Κόμμα, στο πλαίσιο της συμμαχίας, και έδρασε πλάι πλάι με ιστορικά στελέχη του, όπως ο Τζο Σλόβο και ο Κρις Χάνι». Και καταλήγει:

«Η κληρονομιά των λαϊκών αγώνων, στους οποίους συμμετείχε και πρωτοστάτησε ενάντια στις διακρίσεις, στη φτώχεια, στην ανεργία, στις ανισότητες βρίσκει σήμερα έκφραση, νόημα και σκοπό στην πάλη των εργατών και των λαϊκών στρωμάτων της Νότιας Αφρικής και όλου του κόσμου ενάντια στα μονοπώλια, στην εκμετάλλευση και τον καπιταλισμό».