Στους ανερχόμενους κλάδους της οικονομίας, σε αυτούς δηλαδή από τους οποίους οι επιχειρηματικοί όμιλοι προσδοκούν ενίσχυση της κερδοφορίας τους, συγκαταλέγεται ο τομέας των τεχνολογιών πληροφορικής και των επικοινωνιών. Η ΕΕ και οι κυβερνήσεις προσανατολίζουν μεγάλο μέρος των κονδυλίων και των ενισχύσεων στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό και παράλληλα εκδηλώνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την αύξηση του αριθμού των γυναικών που εργάζονται στον κλάδο. Το σχετικό ενδιαφέρον αντανακλάται και στο πρόγραμμα δράσης που έχει ανακοινώσει η Ελληνική Προεδρία στον τομέα της Ισότητας των Φύλων. Οι πρωτοβουλίες της Ελληνικής Προεδρίας θα κινηθούν γύρω από τον άξονα «Γυναίκες και Οικονομία» και στα πλαίσιά τους περιλαμβάνεται και η Ευρωπαϊκή Συνάντηση Εργασίας με θέμα «Γυναίκες και Ψηφιακή Απασχόληση», η οποία προγραμματίζεται για τον ερχόμενο Απρίλη. Η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων του ελληνικού υπουργείου Εσωτερικών έχει συστήσει την «Ψηφιακή Συμμαχία για τη Γυναικεία Απασχόληση», στα πρότυπα της αντίστοιχης δράσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής («Grand Coalition for Digital Jobs»). Στην πρωτοβουλία συμμετέχουν φορείς του Δημοσίου, όπως ο ΟΑΕΔ και μια σειρά πανεπιστήμια και σχολές, αλλά και ο Σύνδεσμος Πληροφορικής και Επικοινωνιών Ελλάδας (ΣΕΠΕ) καθώς και μια σειρά επιχειρήσεις.

Για την αφετηρία και το στόχο του ενδιαφέροντος που δείχνουν ΕΕ και κυβερνήσεις να αυξηθεί ο αριθμός των γυναικών στο χώρο της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών, για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενες του κλάδου στη χώρα μας, αλλά και για την ανάγκη να βρεθούν οι νέες τεχνολογίες στα χέρια του λαού και να αξιοποιηθούν για τη βελτίωση της ζωής του μιλά στον «Ριζοσπάστη» η Ξανθή Παπαγεωργίου, Διδάκτωρ Μηχανικός, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΟΓΕ.

«Το ενδιαφέρον της ΕΕ για την αύξηση των γυναικών που εργάζονται στο συγκεκριμένο τομέα σχετίζεται καταρχήν με τη γενικότερη διαχρονική ανάγκη του κεφαλαίου να αυξάνει, ταυτόχρονα με την ύπαρξη του εφεδρικού στρατού, με τις στρατιές δηλαδή των ανέργων, το ποσοστό της μισθωτής εργασίας», αναφέρει η Ξ. Παπαγεωργίου και προσθέτει: «Τα επαγγέλματα στα οποία η φυσική δύναμη δεν αποτελεί προϋπόθεση για την άσκησή τους, όπως τα επαγγέλματα του χώρου της πληροφορικής και των επικοινωνιών, αποτελούν προνομιακό πεδίο για την εκμετάλλευση της γυναικείας μισθωτής εργασίας. Η προσπάθεια που γίνεται αφορά, ακόμα, την ενίσχυση της εισόδου των γυναικών σε έναν τομέα στον οποίο η ΕΕ αλλά και οι ίδιοι οι μονοπωλιακοί όμιλοι δίνουν ιδιαίτερη έμφαση, αφού εντάσσεται στην προσπάθεια να βρουν κερδοφόρα διέξοδο υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια, δημιουργώντας νέα πεδία τοποθέτησής τους. Οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν μια σημαντική δεξαμενή εφεδρικού εργατικού δυναμικού, το οποίο ασφαλώς οι επιχειρηματικοί όμιλοι που δραστηριοποιούνται στον κλάδο θέλουν να αξιοποιήσουν».

Η ΕΕ εκτιμά ότι αν η απασχόληση των γυναικών στον τομέα της «ψηφιακής οικονομίας» φτάσει σε ποσοστά αντίστοιχα με αυτά των αντρών, τότε το ΑΕΠ της θα σημείωνε ετήσια αύξηση της τάξης των 9 δισεκατομμυρίων. Επιδιώκει παράλληλα να παρουσιάσει την απασχόληση σε αυτόν τον τομέα ως συμφέρουσα για τις εργαζόμενες και τις συνθήκες εργασίας ως ταιριαστές με τις ανάγκες τους. Για παράδειγμα, ισχυρίζεται πως οι εργαζόμενες στον κλάδο διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο να βρεθούν στην ανεργία, συγκριτικά με άλλους κλάδους, ενώ με έμφαση σημειώνει την «ευελιξία» στα ωράρια εργασίας, που «ταιριάζει» υποτίθεται στις γυναίκες και ανταποκρίνεται στις ανάγκες τους.

Η προσπάθεια επικεντρώνεται ιδιαίτερα στις νέες γυναίκες. Είναι χαρακτηριστική η πρωτοβουλία της «Microsoft», που πραγματοποιεί σε μια σειρά χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, εκδηλώσεις με τον τίτλο «DigiGirlz» και στόχο την ενθάρρυνση μαθητριών «να επιλέξουν τις συναρπαστικές ευκαιρίες σταδιοδρομίας που προσφέρει ο τομέας της τεχνολογίας» και την κατάρριψη των στερεοτύπων «σχετικά με το ρόλο της γυναίκας στον κλάδο της Πληροφορικής», όπως αναφέρει σε δελτίο Τύπου η εταιρεία.

Μια γεύση για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εργαζόμενες, σε αντίθεση με την εικόνα που παρουσιάζει η ΕΕ, δίνει η Ξ. Παπαγεωργίου. «Κερασάκι στην τούρτα των ευέλικτων εργασιακών σχέσεων αποτελεί το γεγονός ότι συχνά οι εργαζόμενες και οι εργαζόμενοι, παρά το ότι παρέχουν εξαρτημένη εργασία, δεν προσλαμβάνονται ως μισθωτοί, αλλά αναγκάζονται να αμείβονται με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών, με σύμβαση έργου», αναφέρει. Στη συνέχεια υπογραμμίζει πως η εργασιακή αυτή σχέση έχει ιδιαίτερες επιπτώσεις στις εργαζόμενες γυναίκες: «Οι συνθήκες αυτές είναι σίγουρα σε βάρος των δικαιωμάτων όλων των εργαζομένων, αποτελούν όμως πραγματικό οδοστρωτήρα για τις γυναίκες. Καταρχάς, η ανυπαρξία ωραρίου και αδειών είναι διπλά και τριπλά επιβαρυντική για τις εργαζόμενες γυναίκες, για τις μητέρες μικρών παιδιών, για όσες φροντίζουν ηλικιωμένους και χρονίως πάσχοντες. Οι εργαζόμενες πλήττονται σφοδρά και όσον αφορά το δικαίωμά τους στη μητρότητα, αφού δεν χορηγείται καμία σχετική παροχή, επίδομα ή άδεια. Εκτός από αυτό, είναι πανεύκολο για τους εργοδότες να θέσουν στο στόχαστρο τις μητέρες. Το συχνότερο αποτέλεσμα είναι οι συναδέλφισσες να βλέπουν την πόρτα της εξόδου γύρω στον έβδομο μήνα της κύησης, να μένουν άνεργες και μάλιστα χωρίς αποζημίωση και επίδομα ανεργίας. Επιπλέον, η απασχόληση με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών δίνει άλλοθι ώστε να μη λαμβάνονται μέτρα προστασίας της υγείας και της ασφάλειας των γυναικών, τη στιγμή μάλιστα που οι συνθήκες εργασίας τους το επιβάλλουν: Οι εργαζόμενες εκτίθενται, για παράδειγμα, σε ακτινοβολία από τον υπολογιστή, δουλεύουν σε ακατάλληλους εργονομικά χώρους, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν μυοσκελετικά προβλήματα και να διατρέχουν κίνδυνο να αντιμετωπίσουν προβλήματα κατά την κύηση».

«Οι δυνατότητες που δημιουργεί η ανάπτυξη της τεχνολογίας για τη βελτίωση της ζωής των λαϊκών στρωμάτων και των γυναικών που ανήκουν σε αυτά είναι πραγματικά πολύ μεγάλες. Ας σκεφτούμε, για παράδειγμα, τις δυνατότητες αύξησης της παραγωγικότητας, επομένως τις δυνατότητας μείωσης του εργάσιμου χρόνου και αύξησης του ελεύθερου χρόνου για τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες», τονίζει η Ξ. Παπαγεωργίου και εξηγεί το λόγο για τον οποίο οι δυνατότητες αυτές δεν γίνονται πραγματικότητα: «Σήμερα, στα χέρια των μονοπωλιακών ομίλων, του κεφαλαίου, οι νέες τεχνολογίες αξιοποιούνται για στόχους που βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με την ικανοποίηση των σύγχρονων αναγκών του λαού. Γίνονται εργαλείο για να μεγαλώνει η εντατικοποίηση και να διευρύνονται οι ευέλικτες μορφές εργασίας. Αυξάνουν το βαθμό εκμετάλλευσης των εργαζομένων και οδηγούν σε απολύσεις, σε μείωση του προσωπικού των επιχειρήσεων και αύξηση του εφεδρικού στρατού των ανέργων.

Για παράδειγμα, η δυνατότητα που δίνει η τηλε-εργασία για σχετική "απελευθέρωση" του εργαζόμενου από την υποχρεωτική παρουσία σε συγκεκριμένο χώρο εργασίας γίνεται στα χέρια του κεφαλαίου εργαλείο για την αναδιάρθρωση του ωραρίου. Μάλιστα, αυτοί οι όροι δουλειάς, δηλαδή η τηλε-εργασία από το σπίτι, με όρους ευέλικτου ωραρίου, παρουσιάζονται ως "ευκαιρία" που επιτρέπει στις γυναίκες να συνδυάσουν τάχα την εργασία και την οικογένεια. Με τον τρόπο αυτό, αυξάνεται η εκμετάλλευση της εργαζόμενης, προωθείται η απομόνωσή της από τους υπόλοιπους συναδέλφους της και φυσικά απομακρύνεται εντελώς από την όποια συνδικαλιστική δράση και ζύμωση στο χώρο δουλειάς. Επιπλέον, με το να παρουσιάζεται ως "λύση" στις εργαζόμενες η δουλειά στο σπίτι ώστε να φροντίζουν παράλληλα το παιδί τους, απομακρύνουν τις γυναίκες από τη διεκδίκηση δημόσιων και δωρεάν παιδικών σταθμών, που είναι δικαίωμα όχι μόνο των ίδιων, αλλά και των ίδιων των παιδιών. Αντίστοιχα, οι δυνατότητες της τηλεϊατρικής δεν χρησιμοποιούνται σήμερα για αναβάθμιση των υπηρεσιών Υγείας προς το λαό, αλλά ως αντίβαρο που δικαιολογεί την έλλειψη στελέχωσης νοσοκομείων, ψυχιατρείων, Κέντρων Υγείας σε νησιά και απομακρυσμένες περιοχές».

Οσον αφορά την παρέμβαση της ΟΓΕ, η Ξ. Παπαγεωργίου σημειώνει: «Η διεκδίκηση αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών για την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών αποτελεί μια από τις πολλές αιχμές της δράσης που αναπτύσσει το ριζοσπαστικό γυναικείο κίνημα ενάντια στα μονοπώλια και την ΕΕ. Η ΟΓΕ αναδεικνύει τη δυνατότητα και προσπαθεί να φωτίσει τους όρους και τις προϋποθέσεις που είναι απαραίτητοι για να πάψει η τεχνολογία να υπηρετεί τους στόχους της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων, για να βρεθεί στα χέρια των εργαζομένων και να αξιοποιηθεί με κριτήριο τις σύγχρονες ανάγκες τους. Αυτό προϋποθέτει ένα ριζικά διαφορετικό δρόμο ανάπτυξης». Ενα δρόμο ανάπτυξης στα πλαίσια του οποίου τα μέσα παραγωγής, επομένως και οι νέες τεχνολογίες, θα είναι κοινωνική ιδιοκτησία και θα αξιοποιούνται σχεδιασμένα για την ικανοποίηση των αναγκών του λαού. Ενα δρόμο ανάπτυξης που μπορεί να εξασφαλίσει τα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα των γυναικών και συνολικά των εργαζομένων. Μια κοινωνία στην οποία κάθε πρόοδος στην τεχνολογία θα οδηγεί στην καλυτέρευση των συνθηκών εργασίας, θα έχει ως αποτέλεσμα την ελάφρυνση των γυναικών από τα βάρη που σηκώνουν στη φροντίδα της οικογένειας, την αύξηση του ελεύθερου χρόνου τους, τη βελτίωση συνολικά της ζωής τους.