«Ηρθε η ώρα να συζητήσουμε για μια κοινή στρατηγική της Ευρώπης στα θέματα του Πολιτισμού, που θα αφομοιώνει δημιουργικά την ιστορία, τις γλώσσες και τις παραδόσεις των λαών που απαρτίζουν σήμερα το ευρωπαϊκό οικοδόμημα και οικοδομούν τον κοινό μας ευρωπαϊκό πολιτισμό», σημείωσε χαρακτηριστικά ο υπουργός Πάνος Παναγιωτόπουλος.

Η «ατζέντα» των προτεραιοτήτων της Ελληνικής Προεδρίας περιλαμβάνει το σύνολο των προτεραιοτήτων των μονοπωλίων της «πολιτιστικής βιομηχανίας» για πλήρη εμπορευματοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Τι άλλο μπορεί να σημαίνει το: «Η Ελληνική Προεδρία θα συνεισφέρει σημαντικά στη συζήτηση για το ρόλο τον οποίο καλούνται να διαδραματίσουν η πολιτιστική κληρονομιά και η δημιουργική οικονομία τον 21ο αιώνα» και ότι «η Προεδρία θα εξετάσει καινοτόμους τρόπους χρηματοδότησης, οικονομικές και κοινωνικές συμπράξεις κ.ά. Εμφαση, επίσης, θα δοθεί στην ανάγκη διαμόρφωσης και προώθησης μιας κοινής ευρωπαϊκής προσέγγισης για την πολιτιστική κληρονομιά. Στο πλαίσιο αυτής της προτεραιότητας», είπε ο υπουργός, «θα διοργανώσουμε συνέδριο με τίτλο "H πολιτιστική κληρονομιά στο προσκήνιο! Προς μια κοινή προσέγγιση για μια βιώσιμη Ευρώπη" τον Μάρτιο στο Μουσείο Ακρόπολης».

Σε δεύτερο συνέδριο, που θα γίνει στις 20 και 21 Φλεβάρη στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών με τίτλο «Χρηματοδοτώντας τη Δημιουργικότητα», θα εξεταστούν - λέει - «παράμετροι όπως η πληροφόρηση για τα υπάρχοντα εργαλεία και την τεχνογνωσία που διευκολύνουν την πρόσβαση στη χρηματοδότηση, οι απαιτούμενες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της δημιουργικότητας και της καινοτομίας με γνώμονα την επιχειρηματικότητα».

Θυμίζουμε ότι το νέο πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τον Πολιτισμό «Δημιουργική Ευρώπη» στοχεύει και στη μετατροπή του δημιουργού σε «επιχειρηματία», ώστε να ψάχνει αγωνιωδώς χρηματοδότηση από παντού, μεταξύ άλλων και από τις τράπεζες. Διότι το πρόγραμμα περιλαμβάνει και «μηχανισμό» εγγύησης προς τις τράπεζες για να μετατρέψει τους δημιουργούς και σε πελάτες τους.

Ας δούμε πιο αναλυτικά ορισμένες πτυχές της ακολουθούμενης πολιτικής στον τομέα του Πολιτισμού για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε και το περιεχόμενο των δηλώσεων του υπουργού. Το κράτος από τη μία χρηματοδοτεί με υπέρογκα ποσά μεγάλους ιδιωτικούς κερδοσκοπικούς οργανισμούς (Ιδρυμα Νιάρχου, Λαμπράκη κ.ά), ενώ από την άλλη το υπουργείο Πολιτισμού, με βάση τις ευρωενωσιακές κατευθύνσεις, επιταχύνει τη μηχανή των - ευρωπαϊκής προδιαγραφής - αναδιαρθρώσεων στον τομέα του Πολιτισμού. Αστικές κυβερνήσεις και επιχειρηματίες επιτυγχάνουν πιο αποτελεσματικά τη χειραγώγηση της σύγχρονης δημιουργίας, ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του αστικού πολιτικού συστήματος.

Σε ό,τι αφορά στις επιχορηγήσεις - φάντασμα πια - θιάσων του ελεύθερου θεάτρου από το ΥΠΠΟ, δεν είναι ξεκομμένες από την παραπάνω πολιτική. Φαίνεται πως έχει μπει «ταφόπλακα» στις θεσμοθετημένες επιχορηγήσεις της τελευταίας 30ετίας. Η σταδιακή «αποχώρηση» του αστικού κράτους από τη χρηματοδότηση ήταν η επιλογή του προκειμένου να ενισχύσει τον εμπορευματικό χαρακτήρα και της κινηματογραφικής παραγωγής. Η διολίσθηση του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου στην αγοραία αντίληψη για τη λειτουργία του εξελισσόταν παράλληλα και ταυτόχρονα με τη διόγκωση των διαχρονικών οικονομικών προβλημάτων του.

Η δικομματική κυβέρνηση «άνοιξε» τελικά τον πολύ επικίνδυνο «δρόμο» στην κατεύθυνση της εμπορευματοποίησης της πολιτιστικής κληρονομιάς μέσω του νέου νόμου (4179) του υπουργείου Τουρισμού «Απλούστευση διαδικασιών για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στον τουρισμό, αναδιάρθρωση του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού και λοιπές διατάξεις», που ψηφίστηκε τον περασμένο Ιούλη και με τον οποίο «σπάει» η αποκλειστικότητα της διαχείρισης του κράτους στους ενάλιους αρχαιολογικούς χώρους... καταρχήν. Στην πράξη δημιουργεί εύλογο προηγούμενο για τους αρχαιολογικούς χώρους συνολικά.

Την πρόταση για ιδιωτικοποίηση των αρχαιολογικών χώρων στην Ελλάδα ανακινούν για μία ακόμη φορά ξένα δημοσιεύματα. Αυτή τη φορά το περιοδικό «Time», στην πρόσφατη έκδοσή του, που προτείνει την ιδιωτικοποίηση μνημείων για να ...«σωθούν», με αφορμή (και πάλι) τις απόψεις του Αμερικανού καθηγητή Stephen Miller. Θυμίζουμε ότι τον Οκτώβρη 2012, σε εκδήλωση για παρουσίαση επενδυτικών προτάσεων που διοργάνωσε το Χρηματιστήριο Αθηνών στη Νέα Υόρκη, διατυπώθηκε από αμερικανική εταιρεία «επενδυτική πρόταση» για τους αρχαιολογικούς χώρους της Αττικής, από την Ακρόπολη ως το Λαύριο, με τη μετατροπή τους σε μια ...αρχαιοπρεπή Disneyland.

Και δεν είναι η πρώτη φορά που ο Αμερικανός καθηγητής Αρχαιολογίας και ανασκαφέας της αρχαίας Νεμέας, Στέφανος Μίλερ, προκαλεί με τις προτάσεις του. Φταίει αυτός ή η αποδόμηση των κρατικών δομών προστασίας και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην ιδιωτικοποίηση αρχαιολογικών χώρων; Πριν λίγους μήνες ο Στέφανος Μίλερ κατέθεσε πρόταση που «διαπνέεται από την αρχή της ιδιωτικοποίησης, όχι ακριβώς των αρχαιοτήτων, αλλά της εκμετάλλευσής τους, και από την πεποίθηση ότι ένας ιδιωτικός φορέας, με κίνητρο το κέρδος, θα προστατεύσει και θα μεταχειριστεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις αρχαιότητες, αφού αυτές θα αποτελούν μακροπρόθεσμα την πηγή των εσόδων»!

Είχε προηγηθεί συνάντηση στο υπουργείο Πολιτισμού του υπουργού Πολιτισμού, Π. Παναγιωτόπουλου, με τον δήμαρχο της Νεμέας, Β. Ανδριανάκο, τον βουλευτή Κορινθίας της Νέας Δημοκρατίας, Χ. Δήμα, τον καθηγητή της Αρχαιολογίας Στέφανο Μίλερ και τους επιχειρηματίες Θ. Παπαλεξόπουλο και Β. Φουρλή, πρώην και νυν πρόεδρο, αντίστοιχα, του σωματείου «Οφέλτης - Ο φίλος της Νεμέας», με θέμα την «Ανάδειξη της αρχαίας κληρονομιάς της Νεμέας». Θυμίζουμε ότι στη συνάντηση ο υπουργός είχε πει πως «είναι σημαντικό ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία στηρίζει την πολιτιστική κληρονομιά μας και τη σύγχρονη αξιοποίησή της».