Με τους τρεις τελευταίους - από τους 8 - γενικούς κανόνες, ολοκληρώνουμε σήμερα την αναλυτική παρουσία των θεωριών τους Στάινιτς, όπως τις παρουσιάζει στις προπονήσεις του ο Ι.Μ. Ηλίας Κουρκουνάκης.

6. Η αμυνόμενη παράταξη πρέπει να αποφεύγει τη δημιουργία αδυναμιών και να χρησιμοποιεί τις δυνάμεις της οικονομικά.

Η έννοια αυτού του κανόνα είναι ότι πρέπει να αποφεύγει κανείς να δίνει στόχους στα αντίπαλα κομμάτια. Επιπλέον, σε κάθε θέση, η αμυνόμενη πλευρά πρέπει να βρίσκει μια ικανοποιητική ισορροπία ανάμεσα στις απειλές που χρειάζεται να αντιμετωπισθούν και στις δυνάμεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν γι' αυτό το σκοπό. Αν υπάρχουν πολύ λίγα κομμάτια που καλύπτουν μια ευαίσθητη περιοχή της σκακιέρας, τότε ο αντίπαλος θα κυριαρχήσει εύκολα. Αν όμως διατίθενται υπερβολικά πολλές δυνάμεις που υποστηρίζουν μια αδυναμία, τότε είναι πιθανό να δημιουργείται «κυκλοφοριακή συμφόρηση» ή να δίνεται η ευκαιρία να αποκτήσει ο αντίπαλος υπεροχή σε άλλο μέρος της σκακιέρας. Ετσι, λιγότεροι «φύλακες» της άμυνας ή της επίθεσης θα επαρκούν, ενώ άλλοι θα καλύπτουν άλλες θέσεις της σκακιέρας. Φυσικά, μια βασική δυσκολία του σκακιού απ' αυτές που το καθιστούν παιχνίδι κρίσης, είναι να αποφασίσει κανείς σε μια συγκεκριμένη θέση ποια ακριβώς είναι η κατάλληλη αναλογία ανάμεσα στο τι πρέπει να γίνει και τι μπορεί να κατορθωθεί με τις υπάρχουσες συνθήκες.

7. Η αμυνόμενη παράταξη πρέπει να είναι προετοιμασμένη να κάνει παραχωρήσεις. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να παίρνουμε υπόψη τα αντίπαλα επιθετικά σχέδια και να τα αντιμετωπίζουμε την κατάλληλη στιγμή. Δηλαδή, δεν πρέπει να αγνοήσουμε τις ουσιαστικές απειλές του αντιπάλου, αλλά να τις αντιμετωπίσουμε με τον πιο οικονομικό τρόπο. «Η κατάρριψη μιας θυσίας συχνά συνίσταται στην αποδοχή της», έλεγε συχνά ο Στάινιτς και εννοούσε ότι πολλές επιθετικές ενέργειες δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της θέσης, αλλά ταυτόχρονα και ότι η κατάρριψή τους σημαίνει την αποδοχή μιας πρόσκαιρα επικίνδυνης κατάστασης.

Κερδίζοντας υλικό, η αμυνόμενη πλευρά δίνει κάποιες πρακτικές πιθανότητες επιτυχίας στην επιτιθέμενη, συνεπώς αναλαμβάνει την υποχρέωση να εξασφαλίσει ότι η ζυγαριά θα γείρει προς τη σωστή μεριά: Για να τοποθετήσει κάποιο μεγάλο βάρος στη δική της, παραχωρεί στην άλλη το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει αντίβαρο διαφορετικής φύσης (κατά προτίμηση πρόσκαιρης, π.χ. σχετικά απροστάτευτος Ρ ή μικρό μόνιμης, π.χ. αδυνατισμένη διάταξη πιονιών).

8. Σε ισόπαλες θέσεις και οι δύο αντίπαλοι πρέπει να επιχειρήσουν να αλλάξουν την ισορροπία με την απόκτηση μικρών πλεονεκτημάτων. Με σωστό παιχνίδι, μια ισορροπημένη θέση ίσως αλλάξει ειδικά χαρακτηριστικά, αλλά θα παραμείνει συνολικά ισορροπημένη. Ο στόχος κάθε πλευράς είναι να συγκεντρώσει όσο περισσότερα μικρά πλεονεκτήματα γίνεται, ώστε να διαταράξει την ισορροπία προς όφελός της και στη συνέχεια να τα μετατρέψει σε αποφασιστική μόνιμη υπεροχή.

Στο διάγραμμα, πώς συνέχισε ο Στάινιτς και ο αντίπαλός του παραιτήθηκε στη 40ή κίνηση;

***

Θέση από την παρτίδα Μπλακμπουρνέ - Στάινιτς

Λονδίνο 1863