Νέα πεδία κερδοφορίας των μονοπωλίων αναζήτησαν οι ηγέτες της APEC

Το παραπάνω απόσπασμα από την Τελική Διακήρυξη της 22ης Συνόδου Κορυφής της APEC (Αsia Pacific Economic Cooperation - Οικονομική Συνεργασία σε Ασία και Ειρηνικό), που ολοκληρώθηκε μέσα στη βδομάδα στο Πεκίνο, δίνει βασικές πλευρές της κατεύθυνσης που θα πάρουν οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί στην περιοχή και όχι μόνο.

Η «ανοιχτή οικονομία» αφορά την ανάγκη να διασφαλιστεί ακόμα ευρύτερα η ελεύθερη κίνηση κεφαλαίου, κάτι που κάθε αστική τάξη της περιοχής θέλει να γίνεται με τρόπο που θα εξυπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντά της. Δεν είναι τυχαίες οι δυσκολίες να ολοκληρωθούν συμφωνίες, όπως η Δια-Ειρηνική Συνεργασία (ΤPP), εξαιτίας «αντιρρήσεων» μερίδων κεφαλαιοκρατών για την κατάργηση ρυθμίσεων που τους έδιναν προβάδισμα (π.χ., ιαπωνικές αυτοκινητοβιομηχανίες αντιδρούν σε κατάργηση δασμών που θα πλημμυρίσουν την αγορά με οχήματα άλλων εταιρειών). Το γεγονός ότι πολλά μονοπώλια επενδύουν στη «δυναμική» αγορά μιας σειράς χωρών, ειδικά σε Νοτιοανατολική Ασία αλλά και Λατινική Αμερική (όπου τα περιθώρια συγκέντρωσης κεφαλαίου είναι μεγαλύτερα συγκριτικά με τον «αναπτυγμένο κόσμο»), θα μεγαλώσει τις «πιέσεις» για «την κατάργηση του προστατευτισμού» (όπως επίσης αναφέρεται ρητά στη Διακήρυξη), θα οξύνει και άλλο τις «κόντρες» μεταξύ των μονοπωλίων.

Η «καινοτόμα ανάπτυξη» συνδέεται με την προώθηση επιχειρηματικών σχεδιασμών σε κλάδους όπου εκτιμάται ότι μπορούν να διοχετευτούν λιμνάζοντα (και λόγω της κρίσης) κεφάλαια. Τέτοια είναι, π.χ., η ανάπτυξη των λεγόμενων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, ενώ καθόλου «αθώα» δεν είναι η έγνοια των ιμπεριαλιστών για τη μόλυνση του πλανήτη και την αύξηση των ρίπων που κλίνουν και ξανακλίνουν σε όλες τις πτώσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα από τα θέματα για τα οποία οι ηγέτες ΗΠΑ - Κίνας υπέγραψαν και σχετική συμφωνία είναι η «αντιμετώπιση των συνεπειών των κλιματικών αλλαγών».

Η «διασυνδεόμενη ανάπτυξη» αφορά την ανάπτυξη υποδομών και άλλων έργων, απαραίτητων για να επενδυθούν κεφάλαια σε μια περιοχή με μεγάλο φυσικό πλούτο και πολλά «ατού» αλλά βασικές ελλείψεις όσον αφορά τις μεταφορές, την ειδίκευση του εργατικού δυναμικού κτλ. Στο πλαίσιο αυτό, η Κίνα επικεντρώθηκε ιδιαίτερα στη «διασυνδεσιμότητα» που πρέπει να ενισχυθεί στην περιοχή, την κατασκευή, δηλαδή, λιμανιών, αεροδρομίων, οδικών και σιδηροδρομικών αξόνων που θα μειώσουν χρόνους και αποστάσεις, ανοίγοντας νέες ευκαιρίες για μονοπώλια όλων των κλάδων. Εδώ και χρόνια, άλλωστε, έχουν καταρτιστεί μια σειρά σχέδια εμπορικών και ενεργειακών «διαδρομών». όπως οι «Δρόμοι του Μεταξιού» στο σχεδιασμό των οποίων πρωτοστατούν Κίνα και ΗΠΑ.

Το ίδιο το γεγονός ότι στη συγκεκριμένη περιοχή «συγκατοικούν» δυνάμεις όπως οι ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα αλλά και Ινδία, Ινδονησία, Ιαπωνία, Αυστραλία αρκεί για να γίνει κατανοητό ότι οι «κόντρες» θα δυναμώσουν με όλους τους τρόπους.

Κατά την ολοκλήρωση των εργασιών, ο Κινέζος πρόεδρος, Σι Τζινπίνγκ, ανακοίνωσε ότι οι συμμετέχοντες συμφώνησαν στην κατάρτιση ενός «οδικού χάρτη» για να ξεκινήσουν συζητήσεις με στόχο την προώθηση της «Περιοχής Ελεύθερου Εμπορίου Ασίας - Ειρηνικού» (Free Trade Area of Asia-Pacific - FTAAP). Αν και το Πεκίνο επέλεξε να δηλώσει ότι η FTAAP δε θα είναι ανταγωνιστική άλλων αντίστοιχων προσπαθειών (όπως οι διαπραγματεύσεις για την TPP στις οποίες δε συμμετέχει η Κίνα) και η Ουάσινγκτον είχε σημειώσει ότι καλωσορίζει τη σημερινή δράση της Κίνας, είναι καθαρό ότι η αντιπαράθεση μεταξύ των ιμπεριαλιστικών κέντρων εντείνεται ολόπλευρα. Σ' αυτήν την αντιπαράθεση νέα δεδομένα προστίθενται διαρκώς. Για παράδειγμα, ο νέος πρόεδρος της Ινδονησίας, Τζόκο Γουιντόντο, που κατέθεσε και πρόταση για τη δημιουργία θαλάσσιων δρόμων με διόδια στη Νότια Κινεζική Θάλασσα (όπου «απλώνονται» τα 17.000 νησιά της ινδονησιακής επικράτειας), υπογράμμισε ιδιαίτερα την προθυμία της κυβέρνησής του να συνεργαστεί μαζί με την Κίνα για την ανάπτυξη της «θαλάσσιας συνεργασίας».

Από την άλλη μεριά, συναντήσεις όπως αυτή του Τζινπίνγκ με τον Ιάπωνα πρωθυπουργό, Σίνζο Αμπε, (που έγινε σε περίοδο που οι σχέσεις των δύο χωρών είναι ιδιαίτερα τεταμένες, μεταξύ άλλων, για την κατάσταση στην Ανατολική Κινεζική Θάλασσα) δείχνουν ότι δε λείπουν οι προσπάθειες συμβιβασμού, ή -έστω- οι προσπάθειες κάθε πλευράς να ανιχνεύσει διαθέσεις για να επιλέξει μετά την τακτική που εξυπηρετεί καλύτερα τα συμφέροντά της. Το σίγουρο είναι ότι τα μονοπώλια «ακονίζουν τα νύχια τους» σε μια περίοδο που μεγαλώνει η ανησυχία τους για τις δυσκολίες ανάκαμψης της καπιταλιστικής οικονομίας. Αυτό αναμένεται να αποτυπωθεί και στη Σύνοδο των G20, που αναμένεται να ολοκληρωθεί σήμερα στο Μπρισμπέιν της Αυστραλίας, όπου, εκτός από προτάσεις οικονομικής συνεργασίας, δυναμώνουν τα παζάρια και για την ενίσχυση «αμυντικών συμμαχιών». Δεν είναι τυχαία η επισήμανση που έκανε ο Αμπε σε άρθρο του πριν ξεκινήσει η Σύνοδος, ότι η Ιαπωνία είναι έτοιμη να δυναμώσει την «αμυντική συνεργασία» τόσο με την Αυστραλία όσο και με την Ιαπωνία.

Ενα ζήτημα που όλο και πιο καθαρά προκύπτει ως ανάγκη για τους εργάτες, είναι να παρακολουθούμε και να ερμηνεύουμε από ταξική σκοπιά τα αποτελέσματα και τις συζητήσεις σε αυτές τις διακρατικές συναντήσεις. Πίσω από τις διακηρύξεις για την «ειρήνη», την «ασφάλεια», την «προστασία του περιβάλλοντος», την «ευημερία» κρύβονται οι ψυχροί και ταξικά συνεπείς, άγρια αντεργατικοί και επικίνδυνοι για όλα τα λαϊκά στρώματα, σχεδιασμοί των μονοπωλίων.

Ενα παράδειγμα: Πίσω από τις διαρκείς αναφορές των εκπροσώπων των μονοπωλίων στους κινδύνους που αντιμετωπίζει το περιβάλλον, αναπτύσσονται πυρετώδεις προετοιμασίες και επαφές για την κυριαρχία σε μια σειρά τομείς που αναμένεται να αναπτυχθούν ραγδαία εξαιτίας των αυξημένων ευαισθησιών για την «προστασία του περιβάλλοντος».

Ενας από τους άξονες - στόχους που έθεσε η Σύνοδος του Πεκίνου για την «προώθηση της περιφερειακής οικονομικής ενοποίησης» και το «ελεύθερο και ανοιχτό εμπόριο και τις επενδύσεις» είναι η μείωση στο 5% (ή και χαμηλότερα) των δασμών που αφορούν «περιβαλλοντικά αγαθά» (ο στόχος έχει τεθεί εδώ και χρόνια, η φετινή Σύνοδος επέστησε την προσοχή για την υλοποίηση της μείωσης των δασμών μέχρι το 2015).

Με τον όρο «περιβαλλοντικά αγαθά» περιγράφονται μια σειρά προϊόντα, τα οποία μάλιστα παρασκευάζονται σε μεγάλο βαθμό σε χώρες όπου μεγάλος όγκος κεφαλαίων σήμερα «λιμνάζει».

Τέτοια είναι οι «τεχνολογίες ανανεώσιμης και καθαρής Ενέργειας» (όπως ηλιακοί συλλέκτες), «αγαθά» τα οποία -σύμφωνα με το Γραφείο Εμπορίου που λειτουργεί συμβουλευτικά στον Πρόεδρο των ΗΠΑ- σήμερα στη συγκεκριμένη περιοχή φορολογούνται μέχρι και με 35%. Τεχνολογίες επεξεργασίας λυμάτων με 21%. Τεχνολογίες ελέγχου της μόλυνσης του αέρα, φορολογούνται μέχρι και 20%. Τεχνολογίες επεξεργασίας στέρεων και επικίνδυνων αποβλήτων, σήμερα φορολογούνται με 20%. Εξοπλισμός παρακολούθησης και αξιολόγησης του περιβάλλοντος με 20%.

Το 2011, οι συνολικές αμερικανικές εξαγωγές τέτοιων «περιβαλλοντικών αγαθών» προς τη ζώνη του APEC έφτασαν τα 27 δισ. δολάρια. «Η κατάργηση αυτών των δασμών θα συνεισφέρει σημαντικά στον Εθνικό Στόχο για εξαγωγές του Προέδρου Ομπαμα», επισημαίνει χαρακτηριστικά η ιστοσελίδα της του Γραφείου Εμπορίου. Αν μάλιστα συνυπολογίσει κανείς ότι το 2010 η συνολική αξία των εμπορικών συναλλαγών «περιβαλλοντικών αγαθών» έφτασε στη συγκεκριμένη περιοχή τα 185 δισ. δολάρια, μπορεί να καταλάβει πόσο εύκολα δηλώνουν πολλοί ότι νοιάζονται για το περιβάλλον...