Εντείνονται οι ανησυχίες για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας καθώς πλέον όλα δείχνουν ότι η Κίνα θα αναπτυχθεί μεν και φέτος, αλλά με πολύ χαμηλότερους ρυθμούς από τους αναμενόμενους, προκαλώντας αρνητικές συνέπειες και στις χώρες της Ευρωζώνης την ίδια στιγμή που η βιομηχανική παραγωγή των ΗΠΑ βρίσκεται σε χαμηλό διετίας. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία που δόθηκαν την Τετάρτη στη δημοσιότητα η βιομηχανική παραγωγή της Κίνας για το Σεπτέμβρη βρίσκεται στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων εξήμισι χρόνων, όταν το Μάρτη του 2009 είχε επίσης - εξαιτίας της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης τότε - καταγράψει πολύ χαμηλές επιδόσεις.

Στην πραγματικότητα, ο βιομηχανικός τομέας της Κίνας συρρικνώνεται, γεγονός που, όπως δήλωσε στο «Reuters» την περασμένη βδομάδα ο επικεφαλής οικονομικός αναλυτής της Γερμανικής «Commerzbank» J. Kramer, θα προκαλέσει πτώση στα επίπεδα της παγκόσμιας ζήτησης και αντίστοιχα θα προκαλέσει αρνητικές επιπτώσεις στις βιομηχανικές χώρες γενικά. Ο δείκτης «PMI», αν και δεν είναι από τους ασφαλέστερους για εκτίμηση είναι όμως ενδεικτικός, έπεσε τον Σεπτέμβρη στο 47,0, το χειρότερο επίπεδο από το Μάρτη του 2009, ακόμη πιο κάτω από τα 47,3 που είχε κινηθεί τον περασμένο Αύγουστο κι ενώ όλοι ανέμεναν ότι θα κινηθεί στο 47,5. Σύμφωνα με τα αστικά οικονομικά επιτελεία, όταν ο εν λόγω δείκτης κινείται κάτω του 50 συνιστά συρρίκνωση.

Πρόκειται για τον έβδομο συνεχόμενο μήνα υποχώρησης του κινέζικου βιομηχανικού τομέα. Τον περασμένο μήνα, το Πεκίνο είχε προχωρήσει σε υποτίμηση του κινεζικού νομίσματος σε μία κίνηση ενίσχυσης των εξαγωγών, αλλά και της εγχώριας ανάπτυξης, η οποία σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία βρίσκεται σήμερα στο 7%. Η Κίνα είναι από τους μεγαλύτερους εισαγωγείς πρώτων υλών παγκοσμίως από τις οποίες μια σειρά αναπτυσσόμενων χωρών, ιδιαίτερα στην Ασία την Αφρική και τη Λ. Αμερική, όπου τα τελευταία χρόνια η Κίνα αναπτύσσει οικονομικούς δεσμούς, εξαρτούν σε πολύ μεγάλο βαθμό τους δικούς τους ρυθμούς ανάπτυξης.

Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμη περισσότερο δεδομένου και του υψηλού βαθμού αλληλεπίδρασης των σύγχρονων καπιταλιστικών οικονομιών και φυσικά η Ευρωζώνη επηρεάζεται και αυτή από την κατάσταση όπως είναι απολύτως φυσικό.

Η υποχώρηση της ζήτησης από την Ασία, λόγω επιβράδυνσης της οικονομίας της Κίνας, έχει ήδη ξεκινήσει να πλήττει τις επιχειρήσεις στην Ευρωζώνη, η βιομηχανική παραγωγή της οποίας παρουσιάζει μια μικρή αύξηση, κυρίως της Γερμανίας, που θα ήταν μεγαλύτερη αν δεν υπήρχε η επιβράδυνση της Κίνας. Και θα ήταν μεγαλύτερη λόγω των μεγαλύτερων εξαγωγών της Ευρωζώνης στην Κίνα.

Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, που δημοσίευσε η στατιστική υπηρεσία της ΕΕ, ο δείκτης βιομηχανικής παραγωγής στην Ευρωζώνη τον περασμένο Ιούλη εμφανίστηκε ελαφρά ενισχυμένος κατά 0,6% σε σχέση με τον Ιούνη και κατά 1,9% συγκριτικά με τον Ιούλη του 2014.

Τα παραπάνω νέα αντιμετωπίστηκαν με «συγκρατημένη αισιοδοξία» από την πλειοψηφία του διεθνούς οικονομικού Τύπου, τα οποία προέβαλαν κυρίως το γεγονός ότι πρόκειται για τις καλύτερες επιδόσεις του σχετικού δείκτη κατά το τελευταίο πεντάμηνο.

Το πρόβλημα όμως που απασχολεί τους θεσμούς της Ευρωζώνης είναι ότι αυτοί οι ρυθμοί καπιταλιστικής ανάπτυξης δεν είναι αρκετοί, για να σιγουρέψουν την οριστική έξοδο από την οικονομική κρίση. Για παράδειγμα, ο πρόεδρος του Γιούρογκρουπ, Γ. Γερούν Ντάισελμπλουμ, ζήτησε από τα κράτη - μέλη της Ευρωζώνης να προχωρήσουν σε περισσότερες μεταρρυθμίσεις, σε πρόσφατη ομιλία του στην αυστριακή πόλη Αλπμπαχ, τονίζοντας ότι «η προβλεπόμενη ανάπτυξη στην Ευρωζώνη δεν είναι επαρκής».

Το ΑΕΠ της Ευρωζώνης παραμένει χαμηλότερα από εκεί όπου βρισκόταν πριν το ξέσπασμα της μεγάλης κρίσης το 2008, αποδεικνύοντας ότι οι ρίζες της είναι πολύ βαθύτερες από ό,τι πίστευαν, ήλπιζαν ή προσπαθούσαν να μας πείσουν κάποιοι» («Ημερησία», 18/8/2015).

Αρκετοί είναι εκείνοι που αποδίδουν έστω και αυτή τη μικρή ανάκαμψη του δείκτη βιομηχανικής παραγωγής ως τα πρώτα θετικά σημάδια από το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων που εφαρμόζει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία τροφοδοτεί την Ευρωζώνη με το ποσό των 60 δισ. ευρώ μηνιαίως συνολικά 1,1 τρισ. ευρώ μέχρι τον Σεπτέμβρη του 2016, σε συνδυασμό με τη διατήρηση του βασικού της επιτοκίου στα πολύ χαμηλά επίπεδα του 0,05%. Αλλά μάλλον δεν ευσταθεί.

Την ίδια ώρα όμως ο Μ. Ντράγκι εφιστά «προσοχή στους κινδύνους που υπάρχουν από την επιβράδυνση των λεγόμενων αναδυόμενων οικονομιών», λέγοντας ότι η ποσοτική χαλάρωση από την ΕΚΤ, μέσω δανεισμού ομολόγων, δεν αρκεί για να συμβάλει στην καπιταλιστική ανάκαμψη. Ταυτόχρονα, «η ΕΚΤ δεν μπορεί πλέον να προσβλέπει στην εγχώρια ζήτηση. Ο δε οικονομολόγος της Μπενουά Κερέ προειδοποίησε πως "έχουν αποδυναμωθεί" οι προοπτικές ανάπτυξης της Ευρωζώνης» («Καθημερινή» 22/9/2015).

Πάντως, η ελάχιστη αύξηση παραγωγής στο βιομηχανικό τομέα της Ζώνης του Ευρώ δε σημαίνει και συνεχή ανάπτυξη, καθώς ακόμη και οι πιο αισιόδοξες οικονομικές αναλύσεις επισημαίνουν ότι η όποια ενίσχυση της βιομηχανικής παραγωγής θα κινείται σε επίπεδα αρκετά κάτω του 2%, την ίδια στιγμή που η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στη Ζώνη του ενιαίου νομίσματος, η Γαλλία κατέγραψε μείωση κατά 0,8% στη μηνιαία και κατά 1,4% στην ετήσια σύγκριση του εν λόγω δείκτη.

Δεν είναι λίγες μάλιστα εκείνες οι αναλύσεις που δημοσιεύονται τελευταία και συνδέουν την απόφαση της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (FED) να διατηρήσει μηδενικά τα βασικά της επιτόκια, όχι αποκλειστικά και μόνο για λόγους που αφορούν την κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας, αν και τον Ιούνη εκτιμούσαν στη FED ότι «χρειάζονται περισσότερες ενδείξεις για ισχυρότερη οικονομική ανάπτυξη». Στις ΗΠΑ ο βιομηχανικός τομέας παρέμεινε κατά τον περασμένο Σεπτέμβρη στα ίδια χαμηλά επίπεδα του περασμένου Αυγούστου, στα χαμηλότερα δηλαδή των δύο τελευταίων ετών.

Υπάρχει ταυτόχρονα και η οικονομική αστάθεια που παρατηρείται σε παγκόσμιο επίπεδο και μια τέτοια ενέργεια, δηλαδή αύξηση των επιτοκίων, θα μπορούσε να επιδράσει αρνητικά και στην οικονομία των ΗΠΑ, αφού η αναταραχή σε άλλες καπιταλιστικές οικονομίες, (π.χ. Κίνα, άλλες αναδυόμενες), επιδρά αρνητικά στις εξαγωγές των ΗΠΑ σ' αυτές τις οικονομίες.

Η πρόεδρος της FED, J. Yellen, δήλωσε την περασμένη Πέμπτη ότι η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ δεν έχει αλλάξει τα πλάνα της σε σχέση με την αύξηση των βασικών της επιτοκίων εντός του έτους, ωστόσο ξεκαθάρισε ότι είναι δυνατόν κάποιες «εκπλήξεις» που μπορεί να εμφανιστούν τις επόμενες βδομάδες να αναγκάσουν την κεντρικής τράπεζα να διατηρήσει τα επιτόκια στα σημερινά επίπεδα. Πρόσθεσε, επίσης, ότι κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα το πότε οι αντιξοότητες στο διεθνή οικονομικό πεδίο που ακόμη επηρεάζουν την ισχυρότερη οικονομία του πλανήτη θα αρχίσουν να ξεπερνιούνται. Οι πρόσφατες εξελίξεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές, είπε, μπορεί να αποτελέσουν εμπόδιο στην επίτευξη των στόχων αναφορικά με την ανάπτυξη και τα επίπεδα του πληθωρισμού και πρόσθεσε ακόμη πως μία υποχώρηση της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης οπωσδήποτε θα είχε αρνητικές συνέπειες και στην οικονομική δραστηριότητα στις ΗΠΑ.

Αξίζει να αναφέρουμε ότι σε σχετικό δημοσίευμα του «Bloomberg» που φιλοξενεί τις δηλώσεις της προέδρου της FED, επισημαίνεται πως η δεδομένη βραδύτερη ζήτηση στην Κίνα, όπου σύμφωνα με το δημοσίευμα η ανάπτυξη προβλέπεται να κινηθεί κάτω από το 7% φέτος, ρίχνει προς τα κάτω τις τιμές των εμπορευμάτων παγκοσμίως, κι επηρεάζει και την οικονομία των ΗΠΑ, με φανερή συνέπεια κατ' αρχήν το δείκτη του πληθωρισμού, ο οποίος κινείται με ρυθμό της τάξης του 0,3% πολύ κάτω από το στόχο του 2% που έχει θέσει η FED.