Ορισμένες ενδιαφέρουσες και αποκαλυπτικές πλευρές των «μεταρρυθμίσεων» για την Κοινωνική Ασφάλιση στην Ελλάδα, αυτών που έγιναν και εκείνων που θα γίνουν στο μέλλον, δίνει η έκθεση του ΟΟΣΑ για τα συνταξιοδοτικά συστήματα («Pensions at a Glance 2015») στις 34 χώρες - μέλη του.

Το στίγμα δόθηκε από τον ίδιο τον γγ του Οργανισμού, Ανχελ Γκουρία, ο οποίος, παρουσιάζοντας την έκθεση, έκανε την εξής γενική διαπίστωση: «Οι περισσότερες κυβερνήσεις (σ.σ. στα κράτη - μέλη του ΟΟΣΑ) έχουν κάνει σημαντικές προσπάθειες για να φέρουν τα δημόσια συνταξιοδοτικά συστήματά τους σε βιώσιμη πορεία. Αν και αυτές αποτελούν βήματα στη σωστή κατεύθυνση, υπάρχει τώρα ένας αυξανόμενος κίνδυνος ότι οι μελλοντικές συντάξεις δεν θα είναι επαρκείς σε ορισμένες χώρες».

Επομένως, όπως ομολογεί ο ΟΟΣΑ, οι περικοπές και οι άλλες αναδιαρθρώσεις για να καταστούν οικονομικά βιώσιμα τα συνταξιοδοτικά συστήματα, έχουν φέρει δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Ταυτόχρονα, όμως, εξαιτίας των χαμηλών συντάξεων, αυτών που δίνουν σήμερα τα συστήματα στην πλειοψηφία των καπιταλιστικών κρατών και πολύ περισσότερο αυτών που θα δίνουν στο μέλλον, έχει αυξηθεί ο κίνδυνος της φτώχειας για τους συνταξιούχους.

Με δεδομένο ότι ο ΟΟΣΑ και οι άλλοι ιμπεριαλιστικοί οργανισμοί αντιμετωπίζουν το Ασφαλιστικό - Συνταξιοδοτικό ως «κόστος», τόσο για την εργοδοσία, όσο και για το κράτος της, θεωρούνται δεδομένες και αναγκαίες από τη σκοπιά του κεφαλαίου η παραπέρα μείωση της κρατικής δαπάνης από τη μια και η ταυτόχρονη αποχώρηση των επιχειρηματικών ομίλων από τη συμμετοχή τους στο ασφαλιστικό σύστημα από την άλλη.

Επομένως, τα προβλήματα για ασφαλισμένους, ανασφάλιστους και συνταξιούχους θα μεγαλώνουν, ανεξάρτητα αν είναι εργαζόμενοι, ή ανήκουν στα άλλα λαϊκά στρώματα.

Γι' αυτόν το λόγο, ο γγ του ΟΟΣΑ έθεσε στην εξής βάση τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν για το μέλλον οι κυβερνήσεις στα κράτη - μέλη του Οργανισμού σε ό,τι αφορά την Ασφάλιση και τις συντάξεις: «Η μακροπρόθεσμη πρόκληση είναι να σχεδιαστούν πολιτικές, που θα είναι επαρκώς ευέλικτες για να προσαρμόζονται στις αβεβαιότητες του αυριανού κόσμου της εργασίας, διασφαλίζοντας επαρκή επίπεδα διαβίωσης για τους συνταξιούχους».

Το σχέδιο που σκόπιμα παρουσιάζει αφηρημένα ο επικεφαλής του ΟΟΣΑ, προβλέπει «ευελιξία» στη διαμόρφωση του Συνταξιοδοτικού, όπως ήδη γίνεται σήμερα σε πολλές χώρες, στη βάση του συστήματος των τριών πυλώνων. Αυτό προβλέπει μια σύνταξη - επίδομα που θα εγγυάται το κράτος, ανάλογα με τις δημοσιονομικές δυνατότητες, αλλά και σε συνάρτηση με εισοδηματικά - περιουσιακά στοιχεία του δικαιούχου. Από εκεί και πέρα, αναλαμβάνουν ρόλο τα επαγγελματικά ταμεία και οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, για όποιον έχει βέβαια να πληρώσει.

Ο δεύτερος άξονας των μέτρων που προκύπτουν από τις «συστάσεις» αυτές του ΟΟΣΑ, αφορά παρεμβάσεις στο επίπεδο της διαχείρισης της ακραίας φτώχειας, η οποία αγγίζει και ένα μεγάλο μέρος των συνταξιούχων.

Ας δούμε, όμως, ποιοι είναι οι παράγοντες που συνέβαλαν στη βελτίωση των δημοσιονομικών των συστημάτων ασφάλισης - σύνταξης και τελικά στη βιωσιμότητά τους, την οποία επικαλούνται ως στόχο και όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις στις μεταρρυθμίσεις τους;

Η έκθεση του ΟΟΣΑ διαπιστώνει σχεδόν με θρίαμβο ότι τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης έχουν αυξηθεί σημαντικά, τουλάχιστον μέχρι τα 67 χρόνια, ενώ υπάρχουν «αρκετές χώρες - μεταξύ των οποίων η Τσεχία, η Δανία, η Ιρλανδία, η Ιταλία και η Βρετανία - που σχεδιάζουν να αυξήσουν το όριο στα 70». Αυτονόητα, για τον ιμπεριαλιστικό οργανισμό οι χώρες αυτές αποτελούν υπόδειγμα και για τις άλλες.

Να μην ξεχνάμε όμως ότι και στην Ελλάδα έχει ψηφιστεί νόμος για την παραπέρα αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης πάνω από τα 67 χρόνια, που ισχύει σήμερα για άνδρες και γυναίκες, σε συνάρτηση με το δημογραφικό.

Συγκεκριμένα, ο νόμος 3863/2010 προβλέπει ότι από το 2021, ανάλογα με τα δημογραφικά δεδομένα και το προσδόκιμο ζωής, μπορεί το όριο ηλικίας να αυξηθεί. Μάλιστα, σύμφωνα με τον ίδιο νόμο, από 1η Γενάρη 2024 τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης θα μπορούν να ανακαθορίζονται ανά τριετία, συνυπολογίζοντας τους δείκτες της ΕΛΣΤΑΤ και της Eurostat για το δημογραφικό.

Πού οδήγησε αυτή η γενικευμένη αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στα κράτη - μέλη του ΟΟΣΑ; Σύμφωνα με την έκθεση, η μέση ηλικία συνταξιοδότησης συνέχισε να αυξάνεται σταθερά από τις αρχές του 2000, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις γυναίκες, για τις οποίες, λόγω της βιολογικής διαφοράς με τους άνδρες και του κοινωνικού τους ρόλου, είχε νομοθετηθεί ένα σχετικά καλύτερο καθεστώς συνταξιοδότησης και κατά βάση έβγαιναν νωρίτερα στη σύνταξη.

Τώρα, μετά από διαδοχικές ανατροπές, τα ποσοστά απασχόλησης στις ηλικίες από 55 έως 64 αυξήθηκαν από 45% σε 66% στη Γερμανία, από 31% σε 46% στην Ιταλία και από 52% σε 57% κατά μέσο όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να παραμένουν περισσότερα χρόνια στη δουλειά, προκειμένου να καλύψουν τις προϋποθέσεις για συνταξιοδότηση.

Μια σειρά νόμων που ψηφίστηκαν και στη χώρα μας τα τελευταία 15 τουλάχιστον χρόνια, είτε για τη γενική αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, είτε για την κατάργηση των λεγόμενων «πρόωρων», είτε με δραματικές μειώσεις για εκείνους που κάνουν χρήση του δικαιώματος να βγαίνουν νωρίτερα στη σύνταξη, έχουν συμβάλει στην παράταση του εργάσιμου βίου για την πλειοψηφία των σημερινών εργαζομένων.