Τις τελευταίες βδομάδες, ορισμένοι εντοπίζουν μια κάποια στασιμότητα στις διαπραγματεύσεις για τη «λύση» του Κυπριακού, την οποία κάποιοι συνδέουν με την «αβεβαιότητα» που γεννούν οι βουλευτικές εκλογές στην Κύπρο (22 Μάη), άλλοι με την «πολιτική κρίση» στα Κατεχόμενα, όπου η προηγούμενη «κυβέρνηση» παραιτήθηκε και σχηματίστηκε καινούρια από δύο συντηρητικούς «εταίρους». Αρκετοί μάλιστα σχολιάζουν πως μέχρι και ο «υπεραισιόδοξος» ειδικός σύμβουλος του γγ του ΟΗΕ, Εσπαν Μπαρθ Αϊντε, αναθεώρησε τις εκτιμήσεις του για «λύση», μεταθέτοντάς τες μέχρι το τέλος του 2016.

Ανεξάρτητα από το πώς τέτοιες εκτιμήσεις διατυπώνονται κάθε φορά (σ.σ. συχνά στρώνουν έδαφος για διάφορες μεθοδεύσεις), είναι γεγονός ότι το μέλλον της Κύπρου διαπλέκεται στενά με τις «ισορροπίες» και το συσχετισμό δύναμης ευρύτερα στην Ανατολική Μεσόγειο, μια περιοχή που, ειδικά μετά την ανακάλυψη μεγάλων ενεργειακών κοιτασμάτων (βλ. Αίγυπτος, Ισραήλ, στην ίδια την Κύπρο), δεν αποκλείεται να αποκτήσει κρίσιμο ρόλο για την ενεργειακή ασφάλεια μεγάλων αγορών, όπως η Ευρώπη, στο φόντο μάλιστα πολλών ανακατατάξεων (βλ. συνέπειες από ουκρανική κρίση).

Ενδεικτική είναι η ανάλυση που πριν από μερικές μέρες εμφανίστηκε σε μία από τις ναυαρχίδες του αστικού Τύπου, όπου με τίτλο «Το Κυπριακό και πάλι στο προσκήνιο» σημειωνόταν ότι «η λύση έχει καταστεί πλέον εξαιρετικά περίπλοκη», αλλά και ότι «ισχυροί διεθνείς παίκτες δεν είναι θερμοί οπαδοί της λύσης», ενώ μεταξύ άλλων αναφερόταν:

«Η Μόσχα, που έχει παραδοσιακά ρόλο στην Κύπρο, δεν βλέπει με καλό μάτι τη λύση με βάση κάποιο δυτικό σχέδιο (...) Το Ισραήλ έχει τα τελευταία χρόνια αναπτύξει μια στενή στρατηγική σχέση με τη Λευκωσία. Η άποψη σημαντικών παραγόντων στο Τελ Αβίβ είναι σαφής: Προτιμούν ένα "μασίφ" ελληνοκυπριακό κράτος, παρά ένα διζωνικό, με το οποίο δεν θα μπορούν να συνδιαλλαγούν χωρίς να περνούν από την Αγκυρα. Δεδομένης της σημασίας του κυπρο-ισραηλινού άξονα, αυτές οι ενστάσεις δεν πρέπει να περάσουν απαρατήρητες. Τέλος, έχουμε και ένα ελληνοκυπριακό λόμπι στις ΗΠΑ που δεν θα δεχθεί μια λύση που θα βασίζεται στα πρότυπα του σχεδίου Ανάν. Καμία δημοκρατική κυβέρνηση δεν θα θελήσει να δυσαρεστήσει το μικρό αλλά πολύ δραστήριο και αποτελεσματικό αυτό λόμπι.

Ποια είναι η εναλλακτική; Το πέρασμα του χρόνου έχει φέρει τα πράγματα σε ένα ιστορικό σταυροδρόμι. Είτε θα βρεθεί μια φόρμουλα βελούδινου διαζυγίου είτε θα συνεχισθεί επ' άπειρον η σημερινή κατάσταση. Στην πρώτη περίπτωση, η ελληνοκυπριακή πλευρά θα λάβει πιθανά εδαφικά ανταλλάγματα και θα δώσει κάποιου τύπου αναγνώριση στο σημερινό ψευδοκράτος. Στη δεύτερη, δεν θα αλλάξει τίποτα.

Η λύση του προβλήματος θα είχε πολύ θετικές οικονομικές συνέπειες και θα ήταν μια πολύ καλή εξέλιξη για την περιοχή. Χωρίς αμφιβολία θα βοηθούσε στη βελτίωση και των ελληνοτουρκικών σχέσεων...».

Τα παραπάνω είναι, αν μη τι άλλο, χαρακτηριστικά για τον κυνισμό με τον οποίο η διχοτόμηση λανσάρεται ως η «μόνη ρεαλιστική λύση» έναντι της σημερινής... «ακινησίας» που εμποδίζει τις «πολύ θετικές οικονομικές συνέπειες».

Είναι αλήθεια πως, ειδικά όσον αφορά την τουρκική πλευρά, παραμένει η αποφασιστικότητα και προκλητικότητα με την οποία προστατεύει τα συμφέροντά της. Ενδεικτικά είναι: Τα «σενάρια» για την πολιτογράφηση ως Τουρκοκυπρίων άνω των 20.000 εποίκων. Το δίκτυο υδροδότησης που συνέδεσε τη νότια Τουρκία με τα Κατεχόμενα δημιουργώντας τετελεσμένα και για άλλους κλάδους. Η επιμονή Αγκυρας και ψευδοκράτους για διατήρηση του συστήματος των «εγγυήσεων» (χωρίς να σημαίνει ότι όσοι ζητούν κατάργησή του ενεργούν από τη σκοπιά των λαϊκών συμφερόντων). Η επίμονη άρνηση να αναγνωριστεί η Κυπριακή Δημοκρατία κ.τ.λ. Ενδεικτική είναι και η αρθρογραφία στα τουρκικά ΜΜΕ. Μόλις στις 25 Απρίλη, η «Χουριέτ» φιλοξενούσε ανάλυση με τίτλο «Αδιέξοδος δρόμος...», με τον συντάκτη να αναφέρεται σε χαρακτηριστικά που θα έχει μια «λύση» με τα σημερινά δεδομένα και να επισημαίνει: «Η Κύπρος είναι σημαντική για τη Ρωσία, θέλει να έχει πρόσβαση στο λιμάνι της Πάφου και την αεροπορική βάση Παπανδρέου, οι Βρετανοί θα συνεχίσουν να έχουν κυρίαρχα δικαιώματα στις βάσεις τους, οι Ισραηλινοί θα μετατρέψουν το βορρά και το νότο του νησιού σε δεύτερο σπίτι τους, η Ελλάδα θα έχει χιλιάδες στρατεύματα και άλλο διακεκριμένο προσωπικό στο νησί, αλλά η Τουρκία θα συμφωνήσει στον τερματισμό του καθεστώτος των εγγυήτριων δυνάμεων και θα αποχωρήσει (...) Για να το πιστέψει κάποιος αυτό πρέπει να είναι μισότρελος. Η Κύπρος είναι υπαρξιακά σημαντική για την Τουρκία και ποτέ δε θα εγκαταλείψει τα συμφέροντά της εκεί. Με κάποιον τρόπο, μια λύση του Κυπριακού πρέπει να υπακούσει στις εσωτερικές και τις εξωτερικές ισορροπίες. Η εσωτερική ισορροπία αφορά τους Τουρκοκύπριους και τους Ελληνοκύπριους, ενώ η εξωτερική την Τουρκία, την Ελλάδα, τη Δύση, το ΝΑΤΟ, τη Ρωσία και ούτω καθεξής».

Είναι σίγουρο ότι η Αγκυρα επενδύει στις εξελίξεις γύρω από το Κυπριακό προσδοκώντας ότι αυτές θα υπηρετήσουν τα σχέδιά της να μετατραπεί σε «πύλη» μεταφοράς Ενέργειας προς τις ευρωπαϊκές αλλά και ασιατικές αγορές, προσδοκώντας συνολικά αναβάθμιση της θέσης της στο τοπίο που δημιουργεί η επιδείνωση των σχέσεων ΕΕ - Ρωσίας. Το ευρύτερο παζάρι που άνοιξε με την ΕΕ, στο όνομα της «αντιμετώπισης» του Προσφυγικού, θα ενισχύσει κι άλλο την τουρκική επιθετικότητα. Φυσικά, την ίδια στιγμή, όλες οι πλευρές (ακόμα και η κυπριακή) «χαιρετίζουν» το ενδεχόμενο σύσφιξης της συνεργασίας Τουρκίας - Ελλάδας - Κύπρου, κάτι που θα διευκόλυνε η «λύση» του Κυπριακού, με δημοσιεύματα να εμφανίζουν τη Λευκωσία θετική ακόμα και σε ένα πιθανό «τρίγωνο συνεργασίας» αντίστοιχο με όσα έχουν στηθεί με Ισραήλ και Αίγυπτο.

Την ίδια στιγμή, η Ρωσία φέρεται να παρακολουθεί με ανησυχία τις διεργασίες στην Ανατολική Μεσόγειο, δεδομένης της απειλής να χάσει εντελώς την ευρωπαϊκή της πελατεία, εξαιτίας των διαφόρων εναλλακτικών προμηθευτών Ενέργειας που εμφανίζονται. Στις 26 Απρίλη, δημοσίευμα της ισραηλινής οικονομικής εφημερίδας «Globes» («Γκλόουμπς») τόνιζε ότι «φυσικά, η Ρωσία θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να εμποδίσει την υλοποίηση» σχεδίων μεταφοράς Ενέργειας από την Ανατολική Μεσόγειο, όπως αυτό που προβλέπει την κατασκευή αγωγού που θα συνδέει Ισραήλ - Κύπρο - Ελλάδα με την Ευρώπη, για το οποίο ξεκίνησαν σχετικές μελέτες. Μάλιστα, η εφημερίδα επικαλείται ανώτατο αξιωματούχο του ισραηλινού υπουργείου Αμυνας, σύμφωνα με τον οποίο, στην πρόσφατη συνάντηση του Ρώσου Προέδρου με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, ο Πούτιν επανέφερε το ρωσικό ενδιαφέρον για συμμετοχή στις «δεξαμενές αερίου» του Ισραήλ (μετά από προηγούμενες αποτυχημένες προσπάθειες), στο πλαίσιο των προσπαθειών της Μόσχας να διασφαλίσει και με αυτόν τον τρόπο, έγκαιρα, «λόγο» στις εξελίξεις στην αγορά Ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο, προσδοκώντας φυσικά ότι θα μπορέσει να διαμορφώσει καταστάσεις ευνοϊκές για λογαριασμό των μονοπωλίων που η ίδια υπηρετεί.

Το ρωσικό «ενδιαφέρον» για τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο καταγράφουν και άλλες αναλύσεις, όπως αυτή που δημοσιεύτηκε στις 20 Μάρτη στην κυπριακή εφημερίδα «In-Cyprus» (Ιν Σάιπρους), με την υπογραφή συνεργάτη της αμερικανικής δεξαμενής σκέψης «Ατλαντικό Συμβούλιο». Σε αυτήν υποστηρίζεται ότι «στη Ρωσία υπάρχει αυξημένη δυσαρέσκεια για το ενδεχόμενο επαναπροσέγγισης Ισραήλ - Τουρκίας (που μέχρι πρόσφατα κάλυπτε το 55% των αναγκών της με ρωσικό φυσικό αέριο), αλλά και για το ότι εκδηλώνεται ενδιαφέρον για επενδύσεις στην Κύπρο, ειδικά μετά τις συνεργασίες χωρών όπως οι Ελλάδα - Αίγυπτος - Κύπρος κ.τ.λ. Ηδη οι "Γκαζπρομπάνκ" και "Νόβατεκ" έχουν συμμετάσχει σε προηγούμενους διαγωνισμούς για έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ, ενώ στην Κύπρο δραστηριοποιείται και η "Λουκόιλ". Τα ενεργειακά συμφέροντα της Ρωσίας στην περιοχή, η μακροπρόθεσμη αφοσίωσή της στη Συρία και η σχέση της με την Τουρκία διαπλέκονται, κυρίως για γεωστρατηγικούς λόγους. Το πώς θα διαμορφωθούν μεσοπρόθεσμα οι εξελίξεις μένει να το δούμε, αλλά είναι πιθανό ότι παρακολουθούμε μόνο την αρχή της ρωσικής ανάμειξης στο αέριο της Ανατολικής Μεσογείου και της Κύπρου», υπογραμμίζεται ανάμεσα σε άλλα.

Ταυτόχρονα, πολλοί προσθέτουν ότι ειδικό βάρος για τις εξελίξεις θα έχει και η έναρξη αμερικανικών εξαγωγών φυσικού αερίου, καθώς οι ΗΠΑ δε θα μείνουν θεατές σε σχεδιασμούς που πάνε να «στριμώξουν» τα μονοπώλιά τους.

Μέσα στις συνθήκες που διαμορφώνουν τέτοιοι επικίνδυνοι σχεδιασμοί, πρέπει να αναμένονται κρίσιμες εξελίξεις στο Κυπριακό. Ολοι όσοι πρωταγωνιστούν στις διαπραγματεύσεις αναπαράγουν τους ίδιους εκβιασμούς, ότι «είναι η τελευταία ευκαιρία» για τη «λύση», ότι «μετά τα πράγματα θα γίνουν ακόμα πιο δύσκολα», ότι αν δεν καρποφορήσουν και πάλι οι συνομιλίες πρέπει να υπάρχουν έτοιμες «εναλλακτικές» «βιώσιμες» κ.τ.λ. Κι ενώ όλοι εντοπίζουν «δυσκολίες» καλούν, από την άλλη, τον κυπριακό λαό να επιδείξει ρεαλισμό, κλίνουν σε όλες τις πτώσεις την ανάγκη για «συμβιβασμούς», στρώνουν το έδαφος για τις νέες διχοτομικές λύσεις που ετοιμάζονται. Αυτό άλλωστε φαίνεται και σε ντοκουμέντα όπως το Κοινό Ανακοινωθέν της 11ηςΦλεβάρη (το οποίο επικαλούνται συνεχώς οι πρωταγωνιστές των διαπραγματεύσεων), όπου ρητά γίνεται αναφορά σε «δύο συνιστώντα κράτη».

Εντείνονται οι προσπάθειες για να συναινέσει ο λαός σε σχέδια που αφορούν το πόσο καλύτερα ή γρηγορότερα θα εξυπηρετηθεί η μία ή η άλλη μονοπωλιακή επένδυση. Το πόσο περισσότερες επενδύσεις θα έρθουν. Και προσπερνιέται το ότι αυτές οι επενδύσεις θα γίνουν πάνω στα αποκαΐδια λαϊκών - εργατικών κατακτήσεων και αναγκών, πάνω σε βαμμένους από το αίμα αθώων χάρτες, πάνω σε παλιές και νέες λυκοσυμμαχίες, που όπου κι αν καταλήξουν θα στρώνουν το έδαφος για νέους γύρους επιθέσεων κατά του πόθου των λαών να ευημερούν.