Στη συνάντηση του Διεθνούς Οικονομικού Φόρουμ της Αγίας Πετρούπολης με κεντρικό θέμα «Στο κατώφλι μιας νέας οικονομικής πραγματικότητας», που έγινε από τις 16 έως τις 18 Ιούνη, επιβεβαιώθηκε ότι οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιπαραθέσεις πάνε «χέρι - χέρι» με τις μπίζνες των μονοπωλιακών ομίλων. Ετσι, από τους διοργανωτές αυτής της συνάντησης που γίνεται τα τελευταία 20 χρόνια, το αποκαλούμενο και «ρωσικό Νταβός», όπου συναντιούνται αστοί πολιτικοί και καπιταλιστές ή εκπρόσωποί τους, ανακοινώθηκε η υπογραφή 332 επίσημων συμφωνιών ανάμεσα σε επιχειρήσεις, ύψους 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Επίσης, έγινε γνωστό ότι στο Φόρουμ συμμετείχαν συνολικά πάνω από 12.000 σύνεδροι (που πλήρωσαν 6.500 - 8.500 δολάρια) από 130 χώρες, 1.300 εταιρείες απ' όλο τον κόσμο. Βεβαίως, ξεχωρίζει ο τομέας της Ενέργειας, όπου εκεί εκδηλώνεται το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, μιας και αποτελεί ένα βασικό εξαγώγιμο προϊόν για το ρωσικό κεφάλαιο, που έχει πληγεί σημαντικά λόγω της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης και της πτώσης των τιμών των πρώτων υλών.

Χαρακτηριστική συμφωνία αυτή για το βόρειο αγωγό φυσικού αερίου, το λεγόμενο «Nord Stream 2» στη Βαλτική Θάλασσα, με συνολική χωρητικότητα 55 δισ. κυβικά μέτρα το χρόνο από τη Ρωσία στη Γερμανία. Η μετοχική εταιρεία που έχει δημιουργηθεί για την κατασκευή του αγωγού είναι της εξής σύνθεσης: 51% η ρωσική «Gazprom», ενώ από 10% έχουν οι γερμανικές «BASF/Wintershall» και EON, η αυστριακή OMV και η ολλανδο-βρετανική «Shell» και 9% η γαλλική «Engie».

Επίσης, η ρωσική «Gazprom» υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με τη «Shell» για δημιουργία σταθμού υγροποιημένου φυσικού αερίου στη Θάλασσα της Βαλτικής, η ρωσική «Rosneft» και η ιταλική ENI υπέγραψαν συμφωνία για κοινές γεωτρήσεις στη Μαύρη Θάλασσα και τη Θάλασσα του Μπάρεντς, ενώ η «Rosneft» υπέγραψε επίσης επέκταση της συμφωνίας με την πολωνική «PRN Orlen» για την προμήθεια της Τσεχίας με ρωσικό πετρέλαιο. Ταυτόχρονα, έγινε προετοιμασία για νέες συμφωνίες με κινεζικά μονοπώλια, που αναμένεται να υπογραφούν στη σημερινή σημαντική επίσκεψη του Ρώσου Προέδρου στην Κίνα.

Επίσης, στο Φόρουμ, που είναι πεδίο ανάδειξης του ρόλου των ρωσικών μονοπωλίων στην παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία, έγιναν συναντήσεις σε επίπεδο BRICS (η ένωση των Βραζιλίας, Ρωσίας, Ινδίας, Κίνας, Νότιας Αφρικής), της Οργάνωσης Συνεργασίας της Σαγκάης. Επίσης, συναντήσεις επιχειρηματιών της Ρωσίας και χωρών της Λατινικής Αμερικής, της Αφρικής.

«Οι συνθήκες πληρούνται για επιστροφή στην ανάπτυξη», υπογράμμισε ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, κατά τη διάρκεια συνάντησης με μεγαλοστελέχη επενδυτικών επιχειρήσεων. Η ρωσική οικονομία, τόνισε ο Πούτιν, όχι μόνο «προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες, αλλά έχει γίνει πιο ανταγωνιστική λόγω της υποτίμησης του ρουβλιού». Ετσι, πρόβαλε ως χώρους που μπορούν να επιτευχθούν «καλές επενδυτικές ευκαιρίες» τη βιομηχανία, τη γεωργία, τις υποδομές.

Αλλωστε, και οι επικεφαλής δυτικών εταιρειών εμφανίστηκαν ιδιαίτερα επικριτικοί για τις κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας λόγω Ουκρανίας και δεν έκρυψαν τη διάθεσή τους να συνεχίσουν πιο δυναμικά τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες. Στο Φόρουμ, βεβαίως, οι Αμερικανοί επιχειρηματίες και μάνατζερς ήταν συγκριτικά λιγότεροι, αλλά η παρουσία τους, παρά την επιδείνωση των σχέσεων των κυβερνήσεων Ρωσίας και ΗΠΑ, δείχνει ότι οι ...μπίζνες ποτέ δεν σταματούν.

Και φυσικά, η παρουσία του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, που δέχτηκε σημαντικές επικρίσεις από αστούς πολιτικούς σε πολλές χώρες, δείχνει την προσπάθεια να «ριχτούν γέφυρες» για πιθανή χαλάρωση των κυρώσεων της ΕΕ που ισχύουν από το 2014, όπως επίσης δείχνουν και οι δηλώσεις είτε του ΥΠΕΞ της Γερμανίας, Φρ. Β. Σταϊνμάγερ, είτε και του Ιταλού πρωθυπουργού, Ματέο Ρέντσι, είτε του πρώην Προέδρου της Γαλλίας, Νικολά Σαρκοζί, που επίσης συμμετείχε στο Φόρουμ. Βεβαίως, ο Γιούνκερ, για να κρατήσει τις ισορροπίες, δήλωσε ότι «η πλήρης εφαρμογή των ειρηνευτικών συμφωνιών του Μινσκ για την Ανατολική Ουκρανία είναι ο μόνος τρόπος για να αρχίσει η συζήτησή μας και ο μόνος τρόπος για την άρση των οικονομικών κυρώσεων που έχουν επιβληθεί», ενώ έθεσε και το ζήτημα της ενσωμάτωσης της Κριμαίας. Φυσικά, έκανε «γαργάρα» ότι η αντιδραστική κυβέρνηση του Κιέβου, που στηρίζει, κωλυσιεργεί την εφαρμογή των συμφωνιών.

Ξεχωριστή σημασία είχε στις εργασίες του Φόρουμ η ειδική συνεδρίαση που έγινε με θέμα «Η παγκόσμια αγορά πετρελαίου σε σταυροδρόμι: Επενδύσεις, αβεβαιότητα ή διαχείριση κινδύνων». Σε αυτή απασχόλησαν οι χαμηλές τιμές του «μαύρου χρυσού», που έχουν μειώσει σημαντικά τα κέρδη των μονοπωλιακών ομιλών, η μείωση των επενδύσεων στην εξόρυξη και την ανάδειξη νέων πετρελαιοπηγών και οι κόντρες που υπάρχουν ανάμεσα στα μέλη και τα μη μέλη του Οργανισμού Πετρελαιοπαραγωγών Κρατών.

Στη συνάντηση αυτή συμμετείχαν μεγαλοστελέχη από την ολλανδο-βρετανική ΒΡ, την ιταλική ΕΝΙ, την «GE Oil & Gas» ενεργειακή θυγατρική, την αμερικανική «General Electric» με έδρα το Λονδίνο, τη γαλλική Engie, την αμερικανική «ExxonMobil», την «Pirelli & C SpA» (που όμως ανήκει πλειοψηφικά στην «ChemChina» με 65%, με τη ρωσική «Rosneft» να έχει επίσης 13%), αλλά επίσης και εκπρόσωποι της βενεζουελάνικης PDVSA (που έχει πληγεί σημαντικά από την πτώση των τιμών). Οι Ρώσοι εκπρόσωποι μονοπωλίων όπως η «Rosneft» απέδωσαν την ...κρίση στην επιβολή κυρώσεων, τις αντιπαραθέσεις στα θεσμικά όργανα του κλάδου και τις «πράξεις χειραγώγησης από ορισμένους παραγωγούς που έχουν πραγματικά αρχίσει να παίζουν το ρόλο των ρυθμιστικών αρχών για την αγορά πετρελαίου, αλλά και το χρηματοπιστωτικό τομέα». Υπογράμμισαν, δε, ως αποτέλεσμα τις «απώλειες ύψους 350 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε επενδύσεις στη βιομηχανία πετρελαίου». Υπήρξε άμεση κριτική στο ρόλο που έπαιξε και παίζει η εξόρυξη σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ, άλλα και η προτροπή οι 3 κορυφαίοι παραγωγοί, Σαουδική Αραβία, ΗΠΑ και Ρωσία, να βρουν «κοινές λύσεις». Λες και είναι ποτέ δυνατόν να συγκεραστούν ανταγωνιστικά συμφέροντα. Κατά τ' άλλα, οι Ρώσοι εκπρόσωποι διαφήμισαν τα σημαντικά πλεονεκτήματα της χώρας τους: ένα αναπτυγμένο δίκτυο αγωγών, ένα σύστημα πωλήσεων σε σχετικά χαμηλότερες τιμές που έχει αναπτύξει επί σειρά δεκαετιών, τις μακροπρόθεσμες συμβάσεις, την ένταξη στην αγορά των πωλήσεων που αναπτύσσονται στην Ανατολή και τη σταθερή συνεργασία με τη Δύση. Ταυτόχρονα, ο εκπρόσωπος της «Rosneft», Ιγκόρ Σέτσιν, προχώρησε και σε ένα ακόμη βήμα για το ζήτημα της φορολογίας, απευθυνόμενος και στην κυβέρνηση της χώρας του, ζητώντας ευνοϊκότερη φορολόγηση, λέγοντας ότι χρειάζεται προσαρμογή από τις τιμές των 100 δολαρίων το βαρέλι που είχε υπολογιστεί, στις σημερινές πολύ χαμηλότερες τιμές. Μάλιστα, σημείωσε ότι με τιμή 51 δολάρια το 2015, δεν μπορεί να καταβάλει σε φόρους τα 25 δολάρια το βαρέλι.

Επίσης, στη συζήτηση τέθηκε το ζήτημα της ραγδαίας ανάπτυξης του τομέα του φυσικού αερίου και του υγροποιημένου φυσικού αερίου, όπου αναπτύσσεται σφοδρότατος ανταγωνισμός και υποτίθεται πρέπει να υπάρξει μια ισορροπία.

Στο φετινό Φόρουμ, τιμώμενη χώρα ήταν η Ιταλία, που εκπροσωπήθηκε από τον πρωθυπουργό, Ματέο Ρέντσι, τον οποίο συνόδευε μεγάλη αντιπροσωπεία από στελέχη επιχειρήσεων και τραπεζίτες. Οπως ανακοινώθηκε, υπογράφτηκαν συμφωνίες ύψους 1,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ επισημάνθηκε ότι λόγω των κυρώσεων, το διμερές εμπόριο και πέρσι και την τρέχουσα χρονιά εξακολουθεί να μειώνεται. Στην κορυφή των σχέσεων των επιχειρήσεων των δύο πλευρών βρίσκεται η Ενέργεια, με τις δυνατότητες νέων συνεργασιών τόσο στους αγωγούς όσο και στην εξόρυξη. Επίσης, άλλοι τομείς κοινού ενδιαφέροντος είναι ο τομέας του διαστήματος, των καινοτομιών και τα έργα υποδομής.

Χαρακτηριστική είναι και η τοποθέτηση του προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου της ιταλικής τράπεζας Intesa (Banca Intesa), Αντόνιο Φαλίτσο, ότι «η Ιταλία παραμένει μια φιλική χώρα για τη Ρωσία, παρά τις γεωπολιτικές εντάσεις που θα ξεπεράσουμε αργά ή γρήγορα» και πρόσθεσε πως «η Ιταλία συμμετέχει στην οικοδόμηση μιας γέφυρας διαλόγου μεταξύ της ΕΕ και της Ρωσίας και προσπαθεί να λάβει μέρος στη δημιουργία ενός κοινού χώρου και με την Κίνα». Επισήμανε, επίσης, ότι «οι αγορές έχουν πληγεί σοβαρά από την κατάσταση που έχει προκύψει λόγω των κυρώσεων και των αντίμετρων», αλλά πρόσθεσε: «Οι πιο ενδιαφέρουσες ευκαιρίες αναδύονται σε δύσκολες καταστάσεις». Και από τη συνάντηση Πούτιν και Ρέντσι φάνηκε ότι η συμβολή της ιταλικής κυβέρνησης στα συμφέροντα των μονοπωλιακών ομίλων, στο ξεπέρασμα των εμποδίων λόγω των κυρώσεων, θα είναι διαρκής.

Ξεχωριστή ενότητα στο Φόρουμ αποτέλεσε η συζήτηση για την Αρκτική, που και τώρα αλλά κυρίως μελλοντικά θα αποτελέσει ένα ακόμα πεδίου σφοδρού ανταγωνισμού, καθώς η υποχώρηση των θαλάσσιων πάγων, σε συνδυασμό με την τεχνολογική πρόοδο, διανοίγουν νέες οικονομικές ευκαιρίες για τους μονοπωλιακούς ομίλους στην περιοχή, σε τομείς όπως η ναυτιλία, η εξορυκτική βιομηχανία, η παραγωγή ενέργειας και η αλιεία. Περίσσεψαν, έτσι, για άλλη μια φορά, οι εκκλήσεις για την «αμοιβαία συνεργασία». Χαρακτηριστική η παρέμβαση του γραμματέα του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, Γεβγκένι Λουκιάνοφ, που έθιξε τρία κομβικά ζητήματα, που είναι πεδία αντιπαράθεσης: το νομικό καθεστώς (όπου η χώρα, με πρόσβαση στο Βόρειο Πόλο, διεκδικεί μεγαλύτερο μερίδιο από την «πίτα», προσδιορισμό υφαλοκρηπίδων κ.λπ.), τη διατήρηση και ανάπτυξη ανθρώπινου δυναμικού (που σημαίνει και κατοχύρωση σφαιρών της επιρροής) και τη διατήρηση της οικολογικής συνεργασίας (που φυσικά, μπροστά στα προσδοκώμενα κέρδη από τον πλούτο της Αρκτικής, χρησιμοποιείται από όλους προσχηματικά). Γεγονός είναι, πάντως, ότι η Ρωσία ήδη αναπτύσσει σημαντική οικονομική δραστηριότητα στην περιοχή, που αντιπροσωπεύει πάνω από το 15% ΑΕΠ και το 20% των εξαγωγών, ενώ προγραμματίζει, όπως αναφέρθηκε στο Φόρουμ, περισσότερα από 145 έργα περιλαμβανομένων και ιδιωτικών επενδύσεων. Φυσικά, αυτές οι κινήσεις στην κρίσιμη γεωστρατηγικά περιοχή δείχνουν τον έντονο ανταγωνισμό που προμηνύεται, καθώς και οι άλλες δυνάμεις του λεγόμενου Αρκτικού Συμβουλίου (ΗΠΑ, Καναδάς, Δανία, που εκπροσωπεί επίσης τη Γροιλανδία και τις Φερόες Νήσους, Νορβηγία, Ισλανδία και Σουηδία) σχεδιάζουν επίσης τις κινήσεις τους.