«Δε ζωγραφίζω φαντασίες, αλλά την ανθρώπινη ζωή»...

«Στο έργο μου κυριαρχεί το τοπίο, αλλά μ' ενδιαφέρει ο άνθρωπος που ζει μέσα σ' αυτό»...

Λόγια του μεγάλου Θεσσαλού ζωγράφου Δημήτρη Γιολδάση, που χαρακτηρίστηκε ως ο «κύριος εκπρόσωπος της αγροτικής τοπιογραφίας». Η ιστορία της ζωγραφικής του, η ιστορία του τόπου του. Αλλωστε τη ζωγραφική τη χαρακτήριζε ως τέχνη που γράφει για τη ζωή.

Τα χιονισμένα βουνά, τα χωριά στις βουνοπλαγιές, η ζωή στο χωράφι και τη στάνη, τα δάση με τα έλατα στις χαράδρες, αγρότες στο αλώνισμα, το θερισμό, το όργωμα... Αυτά απεικονίζονται κυρίως στη ζωγραφική του, με μια δυναμική αλλιώτικη. Οπως έλεγε η Επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης, Ν. Μισιρλή, σε εκδήλωση του Δήμου Καρδίτσας προς τιμήν του: «Ο Γιολδάσης βρίσκεται μακριά από το να μεταβάλει τους ανθρώπους του σε διακοσμητικό στοιχείο. Είναι αυτοί που μεταμορφώνουν τον κάμπο, τον γεμίζουν με δεμάτια, με αυλάκια, με φυτά και με σπόρους...».

Γεννήθηκε το 1897 στο Μορφοβούνι Καρδίτσας (Βουνέσι). Τα παιδικά χρόνια δύσκολα, δουλεύοντας καπνεργάτης στα Τρίκαλα και την Καρδίτσα. Στον ελεύθερό του χρόνο, όμως, ζωγραφίζει και από τις πρώτες κιόλας ζωγραφικές του απόπειρες διακρίνεται το ταλέντο του. Εγγράφεται στο Τμήμα Κοσμηματογραφίας της Σχολής Καλών Τεχνών, λόγω έλλειψης απολυτηρίου Δημοτικού. Με το ταλέντο και την εργατικότητά του μεταπηδά στο τρίτο έτος του Τμήματος Ζωγραφικής, όπου αποφοιτά το 1921. Συμμετέχει σε ομαδικές εκθέσεις και οργανώνει ατομικές εκθέσεις.

Το 1924 ταξιδεύει στη Νέα Υόρκη και παραμένει εκεί για ένα χρόνο. Σε πίνακές του, με έντονο ρεαλισμό και ακρίβεια, απεικονίζονται οι εντυπώσεις του από το ταξίδι, τη ζωή, το περιβάλλον της Αμερικής.

Στα τέλη του 1926 εγκαθίσταται στην Καρδίτσα, όπου από το 1937 έως το 1948, με διακοπές στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης και την περίοδο μετά την Απελευθέρωση, διδάσκει Τεχνικά στο Γυμνάσιο της Καρδίτσας.

Από το 1948 έως το 1966, ο Δ. Γιολδάσης έζησε στην Αθήνα. Υστερα -μόνιμα πλέον- στην Καρδίτσα. Από το 1966 έως το θάνατό του, το 1993, ασχολήθηκε αποκλειστικά με το τοπίο του θεσσαλικού κάμπου και τις δραστηριότητες του ανθρώπου.

Στη ζωή του έλαβε πολλές τιμητικές διακρίσεις. Ξεχωρίζουν η αναδρομική έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης (1977), το Χρυσό Μετάλλιο της πόλης της Αθήνας (1984), η βράβευση του βιβλίου του «Η προσφορά μου στον Πολιτισμό (στον άνθρωπο)» από την Ακαδημία Αθηνών (1989).

«Ο Γιολδάσης, από τα πρώτα ήδη έργα της δεκαετίας του '20 - '30, δείχνει να ανταποκρίνεται στο κάλεσμα των καιρών» ανέφερε στην ομιλία της, στην εκδήλωση τιμής του Δήμου Καρδίτσας, η Επιμελήτρια της Εθνικής Πινακοθήκης, Ολγα Μεντζαφού - Πολύζου: «Τα μαθήματα αισθητικής του Κώστα Βάρναλη στο εργαστήριο του Μαλέα σίγουρα θα άνοιγαν τους ορίζοντες του νεαρού ζωγράφου».

Στα χρόνια της Κατοχής, ο Γιολδάσης με το έργο του και με τη στάση του παίρνει θέση. Παίρνει ενεργά μέρος στην Αντίσταση, μέσα από τις γραμμές του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ.

Οπως αναφέρεται στο βιβλίο του Βασίλη Φυτσιλή, «Δημήτρης Γιολδάσης, ο δάσκαλός μου, ο φίλος μου. Μνήμη και τιμή στα 20 χρόνια από το θάνατό του», βγαίνει από τους πρώτους στο βουνό. Αναλαμβάνει τη διακόσμηση χώρων για εκδηλώσεις, τη δημιουργία σκηνικών για θεατρικές παραστάσεις, όπως για τον «Ρήγα Βελεστινλή» του Β. Ρώτα. Δίνει διαλέξεις για θέματα τέχνης και πολιτισμού και στην Παιδαγωγική Ακαδημία του ΕΑΜ. Ξεχωριστή η συμβολή του, μαζί με τη βοήθεια του Ιταλού αντιφασίστα Αντόνιο, στην εγκατάσταση και τη λειτουργία του ηλεκτροκίνητου τυπογραφείου του ΕΑΜ σε μια ρεματιά του Ιτάμου, πιο πάνω από το Παλιοζωγλόπι. Εκμεταλλευόμενοι τη δύναμη του νερού, δίνουν κίνηση στη βαριά ρόδα του πιεστηρίου και προσαρμόζουν μια γεννήτρια που δίνει ηλεκτρικό φως, σε μια εποχή που και το λίγο πετρέλαιο για τη λάμπα ήταν δυσεύρετο. Αργότερα, ακούραστα και με φαντασία, διακοσμεί μαζί με τους Βάλια Σεμερτζίδη, Δημήτρη Μεγαλίδη, Ηλία Φέρτη, Γιώργο Δήμου και Γιώργο Λυδάκη με ήρωες του 1821, το κτίριο στις Κορυσχάδες, όπου συγκλήθηκε το Εθνοσυμβούλιο.

Μετά το Δεκέμβρη του '44 συλλαμβάνεται και φυλακίζεται στις φυλακές της Καρδίτσας. Γρήγορα αποφυλακίζεται. Σε όλη του τη ζωή στέκεται πλάι στο ΚΚΕ. Οπως είχε πει και ο Χαρίλαος Φλωράκης, «ήταν μέλος της Εθνικής Αντίστασης κι ένας ιδεολόγος κομμουνιστής. Ο Γιολδάσης με το έργο του ιστορούσε τους αγώνες του λαού, τα προβλήματά του και την ανάγκη της πάλης κι άφησε χωρίς καμιά αμφιβολία μνημεία λεβεντιάς για το λαό μας και ιδιαίτερα για το λαό της Καρδίτσας».

Επιλέγουμε να κλείσουμε με ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Δ. Γιολδάση «Η προσφορά μου στον πολιτισμό (στον άνθρωπο)».

«Εγώ προσωπικά, σαν ζωγράφος, όταν βάζω την υπογραφή μου όπως συνηθίζεται από παράδοση σε κάθε έργο μου που τελειώνω, που σημαίνει ότι είναι δικό μου κατασκεύασμα, αισθάνομαι άδικος. Ναι εγώ το έφκιασα με τα χέρια, με το μυαλό μου... Αλλά τα υλικά που χρησιμοποίησα, τα χρώματα, τα πινέλα, τους μουσαμάδες, τα έφκιασαν κάποιοι άλλοι, και όχι μόνον αυτά. Μου χρειάστηκαν πάρα πολλά αγαθά, πολλά μέσα, πολλά βοηθήματα, στη ζωή μου για πολλά χρόνια, για να με καταστήσουν ικανό να ζωγραφίσω. Την τροφή μου, την κατοικία μου, το ντύσιμό μου και τόσα άλλα απαραίτητα δεν τα έφκιασα εγώ, μου τα πρόφεραν οι συνάνθρωποι μου, ο λαός (...).

Γι' αυτό πιστεύω ότι όλοι εμείς οι καλλιτέχνες και τα δημιουργήματά μας, καθώς και όλοι οι διανοούμενοι και επιστήμονες ανήκουμε σε όλο το λαό που μας παρέχει όλα τα αγαθά, τα μέσα να ζούμε και να δημιουργούμε».