Η Ομοσπονδία Γυναικών Ελλάδας ξεκίνησε το πρόγραμμα των επισκέψεων στα σχολεία πριν από τέσσερα χρόνια, με αφορμή την 8η Μάρτη, Παγκόσμια Μέρα της γυναίκας. Με ενθουσιασμό, με επίγνωση ότι χρειάζεται επεξεργασία του περιεχομένου και των μορφών της παρέμβασης αυτής, προσαρμοσμένο στις ηλικίες των παιδιών. Το πρόγραμμα των επισκέψεων της ΟΓΕ στα σχολεία εμπλουτίστηκε και με άλλα θέματα. Ανοίχτηκαν νέοι δρόμοι στην επαφή των Συλλόγων και Ομάδων της ΟΓΕ και με άλλα σχολεία, ακόμα και των μεγάλων τάξεων του Δημοτικού.

Οι εξελίξεις του τελευταίου διαστήματος, ειδικά του τελευταίου χρόνου, με το μεγάλο προσφυγικό ρεύμα, τα εκατοντάδες θύματα, ανάμεσά τους γυναίκες και πολλά μικρά παιδιά, που πνίγονται στη Μεσόγειο και στο Αιγαίο, καθώς και οι χιλιάδες εγκλωβισμένοι πρόσφυγες στη χώρα μας, ανέδειξαν την ανάγκη να δοθεί συνέχεια στην παρέμβαση της ΟΓΕ στα σχολεία. Να συζητηθεί το θέμα της Αλληλεγγύης δεμένο με το Προσφυγικό, τον Πόλεμο.

Αλληλεγγύη, φιλανθρωπία, ελεημοσύνη - έννοιες ταυτόσημες ή ασύμβατες μεταξύ τους;

Αλληλεγγύη σημαίνει αλληλοβοήθεια, και όχι απλά βοήθεια που δίνεται ατομικά, από έναν άνθρωπο σε κάποιον άλλο. Είναι η ηθική και πρακτική στήριξη που εκδηλώνεται ανάμεσα στα μέλη μιας ομάδας ανθρώπων που έχουν κάτι κοινό. Που έχουν δηλαδή κοινά όνειρα και κοινούς στόχους. Που μαζί ζουν, μαζί ελπίζουν, μαζί αγωνίζονται και μαζί ονειρεύονται ένα καλύτερο μέλλον.

Αλληλεγγύη είναι η αλληλοβοήθεια ανάμεσα σε αυτούς που παλεύουν μαζί για να καλυτερέψουνε τη ζωή τους. Βοηθούν ο ένας τον άλλον για να μην αδυνατίσει η δύναμη που έχουν όλοι μαζί, σαν ομάδα. Αν κάποιοι από αυτούς είναι αδύναμοι επειδή αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες, χάνουν όλοι μαζί. Αν όμως οι αδύναμοι καταφέρουν να τα βγάλουν πέρα, τότε κερδίζουν όλοι.

Αρκετά παιδιά συνήθως εύρισκαν το μονοπάτι της κατανόησης της έννοιας αυτής μετά την επισήμανση ότι η αλληλεγγύη δεν είναι βοήθεια της μιας και μοναδικής φοράς και ότι κατά κανόνα δίνεται από πολλούς μαζί σε πολλούς μαζί. Γίνεται μόνιμη έγνοια αυτών που την προσφέρουν. Ο στόχος είναι πάντα ένας: το δυνάμωμα της ομάδας!

Το ζητούμενο ήταν να ξεκαθαριστεί ότι η αλληλεγγύη εκδηλώνεται πάντα ανάμεσα σε ίσους! Για τα παιδιά των μικρών τάξεων του Δημοτικού χρησιμοποιήθηκαν παραδείγματα από την κοινωνία των μυρμηγκιών, με τη μορφή στίχων. Η μέθοδος αυτή βοήθησε αρκετά και τα αποτελέσματα δικαίωσαν την προσπάθεια.

Ετσι, ο δρόμος για να αντιληφθούν οι μαθητές πόσο ασύμβατη είναι η έννοια της αλληλεγγύης με τις άλλες δύο γινόταν στη συνέχεια πιο βατός. Μπορούσαν με μεγαλύτερη σαφήνεια να τη διαχωρίσουν από τη φιλανθρωπία (βοήθεια που δίνεται ατομικά, με σκοπό την προσωρινή ανακούφιση κάποιου, χωρίς να οδηγεί σε μόνιμη λύση του προβλήματός του) και την ελεημοσύνη(ελάχιστη προσφορά που, στην καλύτερη περίπτωση, δίνεται από λύπηση και δεν βοηθά σε τίποτα, αφού εκείνος που «ελεεί» βλέπει συνήθως τον «ελεούμενο» σαν κατώτερο και δεν επιδιώκει κανένα από τα θετικά αποτελέσματα της αλληλεγγύης).

Σε μικρότερο βαθμό συζητήθηκε η έννοια του εθελοντισμού, ο οποίος στη συνείδηση των παιδιών είχε θετικό πρόσημο. Η προσέγγιση της ΟΓΕ έγινε στην κατεύθυνση του ποιος ωφελείται κατά κύριο λόγο από την -αναμφισβήτητη- ανιδιοτέλεια όσων προσφέρουν, για τους κινδύνους να γίνουν (χωρίς να το θέλουν και χωρίς να το ξέρουν) οι καλύτεροι συνεργάτες των λίγων που ο σκοπός τους είναι να κερδίζουν σε βάρος των πολλών, κυρίως από την απλήρωτη δουλειά όσων επιθυμούν να βοηθήσουν άλλους - και όχι βέβαια εκείνους που τους εκμεταλλεύονται!

Το θέμα της αλληλεγγύης φυσιολογικά κατέληγε στους πρόσφυγες, στους λόγους που τους έφεραν στην Ελλάδα, στις αιτίες που γεννούν τους πολέμους. Δεν είναι εύκολο να αναπαραχθεί στο ακέραιο ο διάλογος που αναπτύχθηκε μέσα στις σχολικές τάξεις.

Στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι μαθήτριες και οι μαθητές συμφωνούσαν ότι ο ρατσισμός απέναντι στους πρόσφυγες δεν ωφελεί εκείνους που δεν τους συμφέρουν οι άδικοι πόλεμοι γιατί, εκτός των άλλων, αντιμετωπίζουν και οι ίδιοι τον κίνδυνο μιας μελλοντικής προσφυγιάς. «Αλληλεγγύη» δεν είναι απλώς ένα πιάτο φαγητό ή ένα μπουκάλι νερό, αλλά το χέρι που δίνουμε σε κάποιον για να σηκωθεί και να αντιπαλέψουμε μαζί τον κοινό εχθρό, στη συγκεκριμένη περίπτωση όσους γίνονται η αιτία να ξεσπούν άδικοι πόλεμοι.

Σε κάποιες τάξεις, συζητήθηκε το περιεχόμενο των εννοιών της ειρήνης και του πολέμου. Είναι άραγε η ειρήνη το αντίθετο του πολέμου;... `Η μήπως, σ' έναν άδικο κόσμο η ειρήνη έρχεται με το πιστόλι στον κρόταφο; Είναι μία ψεύτικη ειρήνη, που ποτέ δε μένει για πολύ.

Η ψεύτικη ειρήνη είναι η δίδυμη αδερφή του άδικου πολέμου. Εχουν την ίδια μάνα και τον ίδιο πατέρα. Γεννιούνται από τα συμφέροντα των οικονομικά ισχυρών ομάδων που ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Οι λίγοι αυτοί πότε ωφελούνται περισσότερο από την ειρήνη και πότε από τον πόλεμο (ανάλογα σε ποια φάση βρίσκεται ο ανταγωνισμός τους). Γι' αυτό, η ισορροπία ανάμεσα στην ειρήνη και στον πόλεμο είναι εύθραυστη. Ποτέ δεν μπορούμε να ξέρουμε με σιγουριά αν η ζυγαριά θα γείρει από τη μεριά της ειρήνης ή από τη μεριά του πολέμου.

Το προσφυγικό πρόβλημα δεν πρόκειται να λυθεί οριστικά, ακόμα και αν κάποια στιγμή υποχωρήσει, όσο υπάρχει το σύστημα που θεμέλιό του είναι οι ανάγκες του κέρδους, αντί για τις ανάγκες του εργαζόμενου λαού.

Στην πραγματικότητα, οι λαοί όλου του κόσμου, όλοι δηλαδή οι εργαζόμενοι άνθρωποι, είναι ΑΔΕΡΦΙΑ. Χέρι με χέρι πρέπει να βαδίσουν προς ένα μέλλον, χτισμένο πάνω στην προκοπή που διαρκώς θα μεγαλώνει, σαν αποτέλεσμα της δουλειάς τους. Πλάι - πλάι δουλεύουν και πλάι - πλάι θα αγωνιστούν για τον καινούργιο κόσμο του μέλλοντος.

Αυτόν τον καινούργιο κόσμο θα τον φτιάξουν μαζί. Θα είναι ένας κόσμος όπου όλοι θα δουλεύουν και όλοι θα χαίρονται τους καρπούς των κόπων τους.

Η πρωτοβουλία των Συλλόγων και των Ομάδων της ΟΓΕ να επικοινωνήσουν με τις μαθήτριες και τους μαθητές των Δημοτικών, των Γυμνασίων και των Λυκείων των περιοχών τους προέκυψε σαν αποτέλεσμα της δράσης τους και των δεσμών τους με ολόκληρη την εκπαιδευτική κοινότητα - δασκάλους, μαθητές και γονείς. Η συνεχής παρουσία των γυναικών στους τόπους δουλειάς και τις γειτονιές άνοιξε τις πόρτες αρκετών σχολείων. Ετσι, η σαραντάχρονη πλέον πείρα και δράση της Ομοσπονδίας Γυναικών Ελλάδας άρχισε να γίνεται γνωστή και στα παιδιά, μέσα από θέματα που ενδιαφέρουν και απασχολούν όλες τις ηλικίες, και των δύο φύλων.

Η διαδικασία, τις πιο πολλές φορές, ήταν αποκαλυπτική. Αποκάλυψε απομυθοποιημένη την καθημερινότητα και αφτιασίδωτες τις σκέψεις, τους φόβους, τα όνειρα και τις ελπίδες των σύγχρονων παιδιών, από την πολύ τρυφερή ηλικία μέχρι το κατώφλι της ενηλικίωσης. Από την άλλη μεριά, οι μαθητές και οι μαθήτριες ήρθαν σε επαφή με μια διαφορετική οπτική γωνία των γεγονότων της ζωής τους και με μια διαφορετική άποψη για την ίδια τη ζωή.

Ποιο θα είναι άραγε το μέλλον τους;... Σε πολλά παιδικά μάτια διαφαινόταν έντονα η αγωνία γι' αυτό το μέλλον. Δυστυχώς, δεν μπορούμε να τους υποσχεθούμε ανέφελη ζωή. Θα έχουν ωστόσο ένα μεγάλο προνόμιο: να ζήσουν τα μεγάλα γεγονότα της εποχής τους και, αν το αποφασίσουν, να συμβάλουν καθοριστικά σε αυτά, ώστε η αλλαγή του κόσμου -που τόσο την έχει ανάγκη- να έρθει πιο προγραμματισμένα, πιο γρήγορα και πιο σίγουρα...