Για πρώτη φορά από τη μέρα της ανακάλυψής του - πριν από 140 χρόνια - θα εκτεθεί στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ο «κρατήρας της μάχης», μαζί με ένα από τα χρυσά κύπελλα που είχε στο εσωτερικό του, στο πλαίσιο της επιτυχημένης δράσης του μουσείου με τίτλο Αθέατο Μουσείο, που κάθε δύο μήνες αναδεικνύει ένα αριστούργημα από τον άγνωστο κόσμο των αρχαιοτήτων που βρίσκεται στις αποθήκες.

Ο περίφημος και αθέατος έως τώρα αργυρός κρατήρας μεταφέρθηκε από χτες Δευτέρα, 25 Ιούλη, από το Εργαστήριο Συντήρησης Μετάλλων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου στην αίθουσα του Βωμού (αίθουσα 34) και θα βρίσκεται εκεί έως την Κυριακή 25 Σεπτέμβρη.

Τι είναι ο κρατήρας της μάχης...

Το Νοέμβρη του 1876, ο Ερρίκος και η Σοφία Σλίμαν ανέσκαπταν τους πέντε πρώτους βασιλικούς τάφους του περίφημου ταφικού Κύκλου Α των Μυκηνών. Στους τάφους αυτούς εντόπισαν, για πρώτη φορά, αντικείμενα και ταφικά έθιμα απολύτως άγνωστα έως τότε στην αρχαιολογική έρευνα, που χρονολογούνταν στο 16ο αιώνα π.Χ., σε μια περίοδο που ήταν έως τότε παντελώς αχαρτογράφητη. Τότε «γεννήθηκε» και η Μυκηναϊκή Αρχαιολογία.

Κι ενώ ο τάφος V έγινε διάσημος, καθώς εκεί βρέθηκε η προσωπίδα που ονομάστηκε «του Αγαμέμνονα», ο τάφος IV είχε στο μέσον του την ταφή ενός πρίγκιπα μόλις 18 χρόνων στον οποίον είχαν χαριστεί τα περισσότερα και τα πολυτιμότερα κτερίσματα όλης της μυκηναϊκής περιόδου. Είχε λάβει ως δώρα πολλά ξίφη, χρυσελεφάντινα μικροτεχνήματα, καθώς και ορισμένα από τα πιο εντυπωσιακά χρυσά και αργυρά κύπελλα του κρητομυκηναϊκού κόσμου.

Ο Σλίμαν παρατήρησε, μεταξύ άλλων, και ορισμένα αργυρά ελάσματα σε κακή κατάσταση, που έφερε στην Αθήνα και αριθμήθηκαν με τους αρ. ευρετηρίου 605 - 607. Κανείς όμως τότε δεν τους έδωσε σημασία.

Τη δεκαετία του 1960 ο διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου Χρήστος Καρούζος, εμπιστεύθηκε στην αρχαιολόγο Αγνή Ξενάκη - Σακελλαρίου να μελετήσει εκ νέου τα ευρήματα του ταφικού Κύκλου Α που βρίσκονταν στις αποθήκες. Εκείνη εντόπισε την τεράστια σημασία των ελασμάτων με αρ. ευρ. 605 - 607 και με τη βοήθεια των συντηρητών του Μουσείου και ενός καλλιτέχνη, ανέστησε το μεγαλύτερο αργυρό αντικείμενο της μυκηναϊκής αρχαιότητας: Τον αργυρό κρατήρα του πολέμου. Ωστόσο, το αγγείο, λόγω της κακής κατάστασης διατήρησής του δεν εκτέθηκε ποτέ και παρέμεινε στις αποθήκες, γνωστό μόνον στους ειδικούς επιστήμονες.

Το 2003 ανακαλύφθηκε στα Αρχεία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου το περίφημο «χειρόγραφο του Παναγή Σταματάκη», του Ελληνα αρχαιολόγου που συμμετείχε στις ανασκαφές των Σλίμαν και κατέγραφε κάθε ώρα και στιγμή και με λεπτομέρεια, κάθε εύρημα και τον τόπο της εύρεσής του, την ώρα που ερχόταν στο φως. Ετσι, σήμερα είμαστε σε θέση να αποδώσουμε τον μεγάλο κρατήρα στην ταφή του πρίγκιπα και να γνωρίζουμε ότι μέσα του είχαν τοποθετηθεί ορισμένα από τα πιο εντυπωσιακά χρυσά και αργυρά κύπελλα, συνιστώντας το εύρημα, το πρώτο συμποσιακό σύνολο του ελληνόφωνου κόσμου των πρώτων αριστοκρατών. Σαν να επρόκειτο δηλαδή, για τις ταφικές προσφορές των ίδιων των συμπολεμιστών του πρίγκιπα. Μια ερμηνεία γοητευτική, αλλά όχι βεβαίως τεκμηριωμένη...