Από περσινές κινητοποιήσεις στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης

Στο συνέδριο παραβρέθηκε και μίλησε, εκ μέρους του ΚΚΕ, ο βουλευτής του Κόμματος Γιάννης Δελής. Παραθέτουμε παρακάτω ολόκληρη την ομιλία του:

Ως Κόμμα, θεωρούμε ότι έχουμε ιδιαίτερη ευθύνη για τον χώρο των Τεχνολογικών Ιδρυμάτων, καθώς εδώ συγκεντρώνεται ένα κομμάτι της σπουδάζουσας νεολαίας που κατ' εξοχήν προέρχεται από τα λαϊκά στρώματα, είναι πολλοί οι σπουδαστές που ταυτόχρονα εργάζονται. Δίνουμε προτεραιότητα λοιπόν στην παρέμβασή μας στα ΤΕΙ, όπως άλλωστε έχουμε διατυπώσει σε παλιότερες καμπάνιες ειδικά για το χώρο αυτό, αλλά και στις πρόσφατες πρωτοβουλίες και διαδικασίες του Κόμματος.

Με βάση τις εξελίξεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και τις κατευθύνσεις, που ψηφίζει και η σημερινή κυβέρνηση, πρέπει να υπάρχει στροφή προς την τεχνικοεπαγγελματική εκπαίδευση. Να ενισχυθούν, δηλαδή, οι κάθε είδους καταρτίσεις, τα ιδιωτικά ΙΕΚ, και μαζί με αυτά και ένα μέρος των ΤΕΙ να στραφεί προς αυτήν την κατεύθυνση. Αυτό, βέβαια, δεν είναι η πρώτη φορά που διατυπώνεται ή επιχειρείται. Το είχε σαφώς διατυπώσει και η προηγούμενη κυβέρνηση με ΝΔ - ΠΑΣΟΚ και τώρα το εφαρμόζει και η συγκυβέρνηση. Σε αυτό το πλαίσιο, επιδιώκουν να αποκτούν οι απόφοιτοι δεξιότητες πιο αντιστοιχισμένες στα πεδία κερδοφορίας του κεφαλαίου. Είναι κόστος για αυτούς να σπουδάζουν οι νέοι ολοκληρωμένα την επιστήμη τους, κόστος γιατί χάνουν χέρια και μυαλά εκεί που έχει απαίτηση το κεφάλαιο. Αυτήν τη στόχευση υπηρετούσαν και τα σχέδια «Αθηνά», με τα κλεισίματα και τις συγχωνεύσεις. Αυτόν το σχεδιασμό υπηρετούν και οι διάφορες πιστοποιήσεις που πουλάει και το ΤΕΙ της Αθήνας. Το κυνήγι των πιστοποιήσεων είναι αυτό που αποκαλούν «ευελιξία» για τον σπουδαστή και τον απόφοιτο. Η ικανότητά του δηλαδή να αλλάζει σπουδές, πτυχία, πιστοποιητικά, καταρτίσεις. Να είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμος και πρόθυμος να μπει σε ένα νέο κυνήγι χαρτιών και βεβαιώσεων, που αγοράζει από την τσέπη του.

Η ιδιωτική χρηματοδότηση σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ προφανώς δεν είναι η λύση για την τεράστια έλλειψη κρατικής χρηματοδότησης, που επιδεινώνεται με τον νέο προϋπολογισμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επιχειρήσεις δεν χρηματοδοτούν, για παράδειγμα, να γίνουν νέες αίθουσες ή νέες εστίες, τον εκσυγχρονισμό των συγγραμμάτων σας. Αρα η χρηματοδότηση έχει στόχο και σκοπό. Κι αυτό ας πούμε ότι είναι ηλίου φαεινότερον.

Η ολοένα και βαθύτερη σύνδεση των Πανεπιστημίων και ΤΕΙ με την επιχειρηματικότητα έχει συγκεκριμένες αρνητικές συνέπειες σε σπουδαστές και αποφοίτους. Εχει ως συνέπεια την απομάκρυνση της έρευνας από την υπηρέτηση ων πραγματικών αναγκών του λαού και της επιστήμης. Το μεγαλύτερο δέσιμό της με την κερδοφορία και ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου. Ετσι γίνεται έρευνα για την ταχύτερη απαξίωση των προϊόντων, για να μπορούν οι μεγάλες βιομηχανίες να πουλούν τα προϊόντα τους που απαξιώνονται μετά από ένα υπολογισμένο διάστημα. Γίνεται κρυφή έρευνα, με πειραγμένα αποτελέσματα όπως ακριβώς συμφέρει τα μονοπώλια του κάθε κλάδου. Εχει ως συνέπεια να διαμορφώνεται ένα επιστημονικό δυναμικό που δεν έχει πρόσβαση σε όλη τη γνώση, παρά μόνο σε αυτό που χρηματοδοτεί στην ουσία η μεγάλη επιχείρηση. Αυτές είναι οι πραγματικές συνέπειες της ολοένα και πιο βίαιης εισόδου των επιχειρήσεων στις Σχολές. Τα ΤΕΙ, δηλαδή, κάνουν ερευνητικές συμφωνίες με εταιρείες και τους παραχωρούν 1ον υποδομές που προορίζονται για τους σπουδαστές και 2ο το δυναμικό των ΤΕΙ, τις γνώσεις και τη φρεσκάδα των νέων ανθρώπων, την τζάμπα εργασία του επιστημονικού δυναμικού και των ΤΕΙ, για να μην κοστίσει η έρευνα στους κεφαλαιοκράτες και να γίνει με τους δικούς τους όρους. Με τα συνέδρια που διοργανώνει το ΤΕΙ κάθε λίγο και λιγάκι, μοιράζοντας μάλιστα βεβαιώσεις και πιστοποιητικά, διαφημίζονται οι επιχειρήσεις, ανοίγουν τον προβληματισμό, που τον μεταφέρουν και στους σπουδαστές και στους διδάσκοντες, για το πώς θα μεγαλώσουν τα κέρδη τους. Δουλεύεται έτσι, παράλληλα, η ιδέα ότι το καλό της επιχείρησης είναι και καλό των σπουδαστών, ότι ταυτίζονται τα συμφέροντα εργοδότη και εργαζόμενου.

Επισημαίνουμε ότι η έμφαση στην εφαρμογή, στην αποκαλούμενη «εφαρμοσμένη γνώση και έρευνα», προβάλλεται ως πανάκεια που μπορεί να θεραπεύσει όλα τα ζωτικά προβλήματα των ΤΕΙ, και κυρίως τη μεγάλη ανεργία που μαστίζει σήμερα τους αποφοίτους τους. Το Κόμμα μας απέναντι σε αυτήν τη λογική έχει δύο σοβαρές ενστάσεις.

1. Η μία απορρέει από την αντικειμενική φύση και την εξέλιξη της επιστημονικής γνώσης. Στην πορεία, ολοένα και περισσότερο, η επιστήμη και η έρευνα δεν μπορούν να διαχωριστούν σε θεωρία και εφαρμογή, σε βασική και εφαρμοσμένη. Οσο πιο σύνθετη γίνεται η επιστημονική γνώση σε ένα αντικείμενο, όσο συσσωρεύεται πείρα και διαπιστώνεται, είτε μέσα από την πιο αφηρημένη θεωρητική γενίκευση και σκέψη είτε μέσα από το πείραμα, η ορθότητα των γνώσεων, τόσο πιο αδιαχώριστη είναι η θεωρία από την εφαρμογή της. Είναι απαίτηση όμως της αγοράς, των πολυεθνικών, που θέλουν ένα μεγάλο κομμάτι αποφοίτων να είναι χειριστές της νέας τεχνολογίας και όχι γνώστες της. Να νιώθουν ανίκανοι να κατανοήσουν βαθύτερα την επιστήμη που είναι ενσωματωμένη στα μέσα παραγωγής, να νιώθουν υποτιμημένοι και μειονεκτικά απέναντι σ' αυτούς που ξέρουν τα μυστικά της, για να μπορούν εύκολα να τους εξουσιάζουν.

2. Το δεύτερο ζήτημα έχει να κάνει με την ίδια τη φύση της ανεργίας. Το πρόβλημα της ανεργίας, στην προκειμένη περίπτωση των αποφοίτων των ΤΕΙ, αναδεικνύεται ότι είναι πρόβλημα που σχετίζεται με το χαρακτήρα, δηλαδή το κίνητρο και τους νόμους της καπιταλιστικής παραγωγής. Σήμερα, μετά την καπιταλιστική κρίση και στη φάση της δύσκολης για το κεφάλαιο προσπάθειας ανάκαμψης, αναδεικνύεται περίτρανα ότι η ίδια η καπιταλιστική παραγωγή, οι κύκλοι της κρίσης και η αναρχία της, το μαράζωμα κλάδων, απαξιώνουν σταθερά επιστημονικά αντικείμενα και αποφοίτους.

Ως Κόμμα, έχουμε συχνά επισκεφτεί Τμήματα ΤΕΙ, τόσο στα κεντρικά Ιδρύματα όσο και στην περιφέρεια, και είμαστε γνώστες της τραγικής κατάστασης. Οροφές που στάζουν, αποχετευτικά συστήματα βουλωμένα, αίθουσες παγωμένες. Με αυτές τις συνθήκες, η ίδια η διαδικασία του μαθήματος υποβαθμίζεται, ο σπουδαστής, όσο ζήλο και να έχει για να μάθει και να είναι συνεπής στις απαιτήσεις των σπουδών του, αδυνατεί να παρακολουθήσει.

Τα ΤΕΙ λειτουργούσαν σε μεγάλο βαθμό με έκτακτο προσωπικό, που σε μερικές περιπτώσεις έφτανε το 80% του συνολικού εκπαιδευτικού προσωπικού. Παρά τις αξιέπαινες προσπάθειες των έκτακτων διδασκόντων, η διδασκαλία με αυτούς τους όρους είναι πολύ δύσκολη, δεν μπορεί αντικειμενικά να είναι αποδοτική. Οι περικοπές του έκτακτου προσωπικού επέτειναν ακόμα περισσότερο τη δυσχερή κατάσταση, στοιβάζοντας στην ουσία σπουδαστές μέσα σε μικρά αμφιθέατρα και εργαστήρια, καταργώντας μαθήματα από το πρόγραμμα σπουδών, συγχωνεύοντας θεωρητικά και εργαστηριακά μαθήματα.

Ολα τα παραπάνω συνιστούν την ουσιαστική υποβάθμιση των ΤΕΙ, που μαζί με το «κούρεμα» των αποθεματικών των ταμείων τους, πάνω από 100 εκατομμύρια ευρώ και τα υπέρογκα ποσά που χρωστούν για ΔΕΗ, πετρέλαιο, νερό, τηλέφωνο κ.λπ., στραγγαλίζουν οικονομικά τα Ιδρύματα καθιστώντας ανέφικτη τη λειτουργία τους.

Αυτά τα προβλήματα δεν λύνονται με «κούφιες υποσχέσεις», ούτε αρκεί κανείς να τα διαπιστώνει και να δυσανασχετεί με την αναμφίβολα τραγική κατάσταση. Αν δεν δοθεί γενναία χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό, τα ΤΕΙ, ακόμα και χωρίς επιπλέον νομοθετικές ρυθμίσεις και σχέδια «Αθηνά», θα υποβαθμίζονται συνεχώς, θα φτωχαίνει η ίδια η διαδικασία και το περιεχόμενο των σπουδών.

Με βάση όλα όσα αναπτύξαμε, θεωρούμε ότι επιβεβαιώνεται η θέση μας για την αναγκαιότητα της Ενιαίας Ανώτατης Εκπαίδευσης.

Κύρια χαρακτηριστικά της είναι η απάλειψη του ανορθολογικού και αντιεπιστημονικού διαχωρισμού, ανάμεσα σε θεωρητική και εφαρμοσμένη γνώση, ανάμεσα σε πρώτης και δεύτερης κατηγορίας Ιδρύματα, Σχολές και Τμήματα. Η πρότασή μας για Ενιαία Ανώτατη Εκπαίδευση βασίζεται στη συστηματική διαδικασία επαναπροσδιορισμού και αποσαφήνισης των επιστημονικών αντικειμένων, με κριτήριο τις ίδιες τις εξελίξεις της επιστήμης και με κύριο γνώμονα τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες. Σε αυτό το πλαίσιο και μόνο, αίρονται αντικειμενικά οι κατηγοριοποιήσεις των Ιδρυμάτων, των πτυχίων και αποφοίτων και εξασφαλίζεται η πλήρης σύνδεση του πτυχίου με το επάγγελμα, άρα δεν θα έχει καμία θέση η συντεχνιακή διαμάχη των επαγγελματικών δικαιωμάτων. Μόνο στο πλαίσιο αυτής της οικονομίας και της αντίστοιχης εργατικής εξουσίας, μπορεί να λυθεί το πρόβλημα της ανεργίας και το πρόβλημα της αναντιστοιχίας σπουδών - επαγγέλματος, γιατί έτσι θα κατοχυρώνεται το πτυχίο ως μοναδική προϋπόθεση για το επάγγελμα.

Είναι καθαρό για εμάς ότι αυτή η συνολική πρόταση προϋποθέτει μια άλλη οικονομία, νέα κοινωνική οργάνωση και εξουσία, με πραγματικά φιλεργατικό - φιλολαϊκό χαρακτήρα, με γνώμονα τις πραγματικές λαϊκές ανάγκες και όχι το κέρδος των μονοπωλίων. Παρ' όλα αυτά, αυτή η πρότασή μας δεν αντιμάχεται, αντίθετα υπηρετεί τους καθημερινούς αγώνες για τη βελτίωση των συνθηκών σπουδών σήμερα, στα ΤΕΙ και στα Πανεπιστήμια.