Συνήθως, όταν ακούμε τη λέξη «σκάκι», μας έρχονται στο μυαλό εικόνες από αγώνες, δύο παίκτες, μια σκακιέρα, ένα χρονόμετρο. Υπάρχει όμως και μια άλλη διάσταση, ίσως λιγότερο γνωστή, που αφορά την επίλυση και σύνθεση σκακιστικών προβλημάτων. Πρόκειται για προβλήματα που δεν θα προέκυπταν κατά τη διάρκεια μιας παρτίδας, που έχουν σχεδιαστεί ειδικά για να επιτελέσουν ένα σκοπό. Ο σκοπός αυτός είναι η χαρά της δημιουργίας ενός μοναδικού ωραίου γρίφου από την πλευρά του συνθέτη και η χαρά της ανακάλυψης της λύσης από τη μεριά των λυτών. Σπουδαίο ρόλο παίζουν η τελειότητα, η πρωτοτυπία και η ομορφιά του προβλήματος, όπως δηλώνει και ο χαρακτηρισμός «καλλιτεχνικό».

Υπάρχουν πολλών ειδών σκακιστικά προβλήματα: τα ορθόδοξα (ματ σε δύο, τρεις ή περισσότερες κινήσεις), τα βοηθητικά (ο Μαύρος παίζει πρώτος και βοηθάει το Λευκό να κάνει ματ), τα αντίστροφα (ο Λευκός παίζει πρώτος και εξαναγκάζει το Μαύρο να κάνει ματ, ενώ ο Μαύρος προσπαθεί να το αποφύγει), προβλήματα σειράς κινήσεων όπου οι αντίπαλοι δεν παίζουν εναλλάξ, ακόμα και προβλήματα που ξεφεύγουν από το σχήμα της σκακιέρας, π.χ. διεξάγονται σε κυλινδρική, ή από τις κανονικές κινήσεις των κομματιών. Οι σπουδές εντάσσονται στα ορθόδοξα προβλήματα. Η πλειοψηφία όσων ασχολούνται με το αγωνιστικό σκάκι δεν βρίσκει ενδιαφέρον στα προβλήματα, επειδή δεν αφορούν θέσεις που θα προέκυπταν σε παρτίδα. Εξαίρεση αποτελούν οι σπουδές που θυμίζουν φινάλε παρτίδας, κάποιες από τις οποίες είναι ιδιαίτερα διδακτικές.

Οπως συμβαίνει και με το αγωνιστικό σκάκι, διεξάγονται διαγωνισμοί σύνθεσης και λύσης σκακιστικών προβλημάτων σε Πανελλήνιο, Πανευρωπαϊκό και Διεθνές επίπεδο και απονέμονται αντίστοιχοι τίτλοι. Ελληνες προβληματιστές, που έχουν διακριθεί με υψηλές επιδόσεις σε διεθνείς διαγωνισμούς, είναι μεταξύ άλλων οι GM Βύρων Ζάππας, IM Παύλος Μουτεσίδης και IM Χάρης Φουγιαξής.