Βέβαια, στην κατεύθυνση του απόλυτου ελέγχου της λειτουργίας των δήμων, ώστε αυτοί να μην αποκλίνουν από τα δημοσιονομικά δεδομένα, υπάρχει νομικό οπλοστάσιο που προβλέπει, ανάμεσα σε άλλα, την υπαγωγή των δήμων σε πρόγραμμα εξυγίανσης. Αυτό με τη σειρά του συνεπάγεται μία σειρά από μέτρα, όπως κατασχέσεις, υποχρεωτικές μετατάξεις προσωπικού, αύξηση στα ανταποδοτικά τέλη. Αλλωστε, και στο πόρισμα της Επιτροπής του υπουργείου Εσωτερικών για την αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου του «Καλλικράτη» προβλέπεται η δημιουργία μηχανισμού που θα φροντίζει έγκαιρα να βάζει τους δήμους στο δρόμο της συμμόρφωσης στα μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής και πειθαρχίας. Η μελέτη του ΙΟΒΕ έρχεται να προτείνει τον τρόπο με τον οποίο αυτό θα επιτυγχάνεται πιο αποτελεσματικά με λογιστικό τρόπο, καθώς, όπως τονίζεται στη μελέτη, «η αποτελεσματική διαχείριση των δημοσίων πόρων αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα για την ανάταξη της εθνικής οικονομίας», δηλαδή για την ανάκαμψη των κερδών του κεφαλαίου και την τόνωση της ανταγωνιστικότητας.

Στο πλαίσιο αυτό, άλλωστε, η κυβέρνηση σχεδιάζει την αλλαγή του τρόπου κατανομής της κρατικής επιχορήγησης προς τους δήμους, παράλληλα με την εξέταση τρόπων είσπραξης των ιδίων εσόδων των δήμων. Στην πράξη αυτό σημαίνει την υλοποίηση μιας δρομολογούμενης επιλογής για δραστική μείωση της κρατικής χρηματοδότησης, παράλληλα με τη θέσπιση ενός συστήματος κατανομής της που θα στηρίζει τους δήμους εκείνους που δεν έχουν τη δυνατότητα εξεύρεσης εσόδων. Με λίγα λόγια, όσοι δήμοι έχουν τη δυνατότητα άντλησης εσόδων από την επιβολή φορολογίας ή το ξεπούλημα κινητής και ακίνητης περιουσίας ή συμπράξεις με το ιδιωτικό κεφάλαιο, θα χρηματοδοτούνται λιγότερο από όσους δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα ή είναι περιορισμένη. Οι αλλαγές αυτές, σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Εσωτερικών, Π. Σκουρλέτη, είναι «σε συνάρτηση με τις συνολικότερες επιδιώξεις μας για την κοινωνία και την οικονομία. Οι αλλαγές (σ.σ. στον "Καλλικράτη") οφείλουν να στηρίξουν τις προσπάθειες παραγωγικής ανασυγκρότησης, οικονομικής ανάκαμψης και εξόδου από την επιτροπεία». Πρόκειται, με λίγα λόγια, για αλλαγές που εκσυγχρονίζουν την Τοπική Διοίκηση με βάση τις ανάγκες του κεφαλαίου.