Η συνεχώς εντεινόμενη αύξηση των «ελαστικών» εργασιακών σχέσεων και η γιγάντωση της «οικονομίας της περιστασιακής απασχόλησης» στη Βρετανία (γνωστή ως «gig economy») εντείνουν την εκμετάλλευση των εργαζομένων και εξηγούν το «success story» του ρεκόρ χαμηλής ανεργίας, 4,4%. Το ποσοστό αυτό θεωρείται το χαμηλότερο από το 1971. Ωστόσο, στην ουσία, είναι το «χαλί» κάτω από το οποίο κρύβεται στη Βρετανία η αύξηση της ακούσιας ημιαπασχόλησης και της αυτοαπασχόλησης (περισσότερο ως λύση απελπισίας απέναντι στην ανεργία και όχι ως επιλογή). Κρύβει, επίσης, τη φτωχοποίηση ολοένα και μεγαλύτερων τμημάτων της εργατικής τάξης και την εμβάθυνση της εκμετάλλευσης νέων εργαζομένων, φοιτητών, μεταναστών, γυναικών και φτωχών συνταξιούχων, που πέφτουν συχνά στα «δίκτυα» ελαστικοποίησης της απασχόλησης, αναζητώντας μία οποιαδήποτε εργασία προκειμένου να βγάλουν τα προς το ζην...

Σύμφωνα με τελευταία στοιχεία του βρετανικού υπουργείου Εργασίας και της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας:

• Οι εργαζόμενοι ανέρχονται στο 75,1% του πληθυσμού ατόμων ηλικίας μεταξύ 16 έως 64 ετών και ξεπερνούσαν (έως την άνοιξη) τα 32.000.000 άτομα.
• Το δικαίωμα της μόνιμης εργασίας πλήρους απασχόλησης απολαμβάνει το 63% των εργαζομένων.
• Στη μέγγενη των «ευέλικτων» μορφών εργασίας (όπως η τετράωρη απασχόληση και οι συμβάσεις «μηδενικού χρόνου», που δεν εξασφαλίζουν ούτε μία ώρα δουλειάς το μήνα αλλά δεσμεύουν τους εργαζόμενους ώστε να είναι διαθέσιμοι ανά πάσα στιγμή) έχει ήδη μπει περίπου το 26,2% των εργαζομένων (ήταν 27,6% πριν πέντε χρόνια). Από αυτούς, 883.000 άτομα είχαν ως κύρια απασχόληση εργασία με σύμβαση «μηδενικού χρόνου».
• Μεταξύ Γενάρη και Μάρτη τρέχοντος έτους, καταγράφηκαν πάνω από 1.480.000 άνεργοι που αναζητούσαν εργασία (περίπου 157.000 λιγότεροι σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα).
• Το 2002 οι εργαζόμενοι που ήθελαν περισσότερες ώρες δουλειάς (για να επιβιώσουν αξιοπρεπώς) και δεν μπορούσαν να βρουν, ήταν περίπου 2.300.000 άτομα. Φέτος, ο αριθμός τους ξεπέρασε τα 3.500.000 άτομα...
• Οι αυτοαπασχολούμενοι μετρήθηκαν στο 15,1% του συνολικού εργατικού δυναμικού.
• Καταγράφηκαν επίσης 8.770.000 άτομα ηλικίας μεταξύ 16 και 64 ετών που δεν εργάζονταν, δεν έψαχναν εργασία ή δεν μπορούσαν να εργαστούν.

Μέσα σε αυτήν την κατάσταση, η συντηρητική κυβέρνηση της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι και τα μονοπώλια στο Ηνωμένο Βασίλειο επιχαίρουν για το «ρεκόρ χαμηλής ανεργίας». Ωστόσο, το ποτάμι της λαϊκής οργής φουσκώνει, όσο περνά ο καιρός, από τα αυξανόμενα εκατομμύρια των «αυτοαπασχολούμενων» και των «εξαρτημένων εργολάβων», που αναμένεται να αυξηθούν όταν πολλαπλασιαστεί η αυτοματοποίηση περισσότερων μέσων παραγωγής.

Ποιοι είναι όμως οι «εξαρτώμενοι εργολάβοι»; Είναι κυρίως (αλλά όχι μόνο...) οι σύγχρονοι δούλοι νέων μονοπωλίων (που δραστηριοποιούνται μέσω ίντερνετ και εφαρμογών «έξυπνων κινητών τηλεφώνων») και τα οποία «ξαναμοιράζουν» την πίτα της αγοράς π.χ. στα δίκτυα διανομής εμπορευμάτων, στην προσφορά υπηρεσιών ταξί και μεταφορών, στο εμπόριο λιανικής κ.α. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η εταιρεία «Uber», που δημιουργήθηκε πριν περίπου οκτώ χρόνια και οξύνει τον ανταγωνισμό διεθνώς σε βάρος των παλιότερων μονοπωλίων και μικρομεσαίων επιχειρηματιών. Στη Βρετανία δραστηριοποιείται σε πάνω από 70 πόλεις, απασχολώντας τουλάχιστον 40.000 άτομα. Εξίσου δραστήρια είναι και η νεοφυής εταιρεία διανομών «Deliveroo», που απασχολεί επίσης δεκάδες χιλιάδες άτομα ως διανομείς (ταχυδρόμους) στα μεγαλύτερα αστικά κέντρα του Ηνωμένου Βασιλείου.

Ποιος σκέφτηκε την «πατέντα» των «εξαρτημένων εργολάβων»; Οι εμπνευστές δημιουργίας αυτής της εύσχημης ονομασίας σύγχρονων δούλων ήταν οι συντάκτες έκθεσης που δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο Ιούλη στη Βρετανία, έπειτα από εντολή της Βρετανίδας πρωθυπουργού Τερέζα Μέι. Επικεφαλής της ομάδας συντακτών της έκθεσης ήταν ο Μάθιου Τέιλορ, σύμβουλος του πρώην πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ.

Ο Τέιλορ και η ομάδα του, βαφτίζοντας το κρέας ψάρι, βάφτισαν και τον φτωχό υπάλληλο των μονοπωλίων τύπου «Uber» «εξαρτημένο εργολάβο», προσπαθώντας, μεταξύ άλλων, να υπονομεύσουν δικαστική απόφαση που είχε εκδοθεί τον περασμένο Δεκέμβρη σε βάρος της «Uber». Το δικαστήριο τότε είχε αποφασίσει ότι σε καμία περίπτωση οι δύο οδηγοί ταξί, που είχαν προσφύγει νομικά κατά της εταιρείας «Uber», δεν ήταν «μικροί, ελεύθεροι αυτοαπασχολούμενοι επιχειρηματίες», αλλά απλοί εργαζόμενοι που θα έπρεπε να απολαμβάνουν βασικά δικαιώματα όπως επιδόματα θερινής άδειας, άδειας ασθενείας. Εννοείται ότι η εταιρεία «Uber» έκανε έφεση κατά της απόφασης, αποφασισμένη να χρονοτριβήσει με κάθε τρόπο και να φτάσει ακόμη και μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο ώσπου να «δικαιωθεί». Σε αυτό το σημείο εμφανίζονται ο Τέιλορ και η ομάδα του, οι οποίοι πρότειναν στην κυβέρνηση της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι να δημιουργηθεί μία νέα κατηγορία εργαζομένων, οι «εξαρτημένοι εργολάβοι», που θα αμείβονται λιγότερο και από το κατώτατο ωρομίσθιο σε περίπτωση που οι δουλειές είναι λιγότερες...