Πρωτοβουλία για την Ευρώπη» ήταν ο τίτλος της μακροσκελούς ομιλίας που έκανε προχτές στο μεγάλο αμφιθέατρο της Σορβόνης ο Πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, παρουσιάζοντας προτάσεις για «την επανίδρυση μιας Ευρώπης κυρίαρχης, ενωμένης, δημοκρατικής». Η πολυαναμενόμενη παρέμβαση έγινε στο πλαίσιο της ευρύτερης συζήτησης για την πορεία της ΕΕ, αφενός στο πλαίσιο της όξυνσης του ανταγωνισμού της με άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, αφετέρου υπό το βάρος δεδομένων που διαμορφώνει η ανισόμετρη καπιταλιστική ανάπτυξη και στο εσωτερικό της λυκοσυμμαχίας, ειδικά μετά τη βαθιά καπιταλιστική κρίση και την κόντρα για το μοίρασμα της χασούρας αλλά και το ανακάτεμα της (επενδυτικής και ευρύτερης γεωπολιτικής) «τράπουλας».

Οπως σημειώνεται στο δελτίο Τύπου που μοιράστηκε στα ΜΜΕ, ο Μακρόν προέταξε μεταξύ άλλων την ανάγκη «να κάνουμε την Ευρωζώνη την καρδιά της οικονομικής δύναμης της Ευρώπης μέσα σε όλο τον κόσμο» και «μέσα από εθνικές μεταρρυθμίσεις να προικιστεί (σ.σ. η Ευρωζώνη) με εργαλεία που θα τη μετατρέψουν σε ζώνη ανάπτυξης και σταθερότητας, ειδικά με έναν προϋπολογισμό που θα επιτρέπει τη χρηματοδότηση κοινών επενδύσεων και θα διασφαλίζει τη σταθερότητα έναντι οικονομικών σοκ». Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η επισήμανση περί «διαφοροποίησης μέσω φιλοδοξιών», μέσω της οποίας αναγνωρίζεται ότι μέσα στην ΕΕ συνολικά «εκείνοι που επιθυμούν να πάνε πιο μακριά, πιο γρήγορα, πρέπει να το κάνουν χωρίς να παρεμποδίζονται». Ετσι, μεταξύ άλλων ο Γάλλος ηγέτης έκανε λόγο για ανάγκη «μεταρρύθμισης των θεσμών» της ΕΕ, «με μια Κομισιόν πιο περιορισμένη (με 15 μέλη)», ενώ έριξε και το εξής σύνθημα: «Ολες οι χώρες που έχουν την επιθυμία για την ευρωπαϊκή επανίδρυση θα μπορέσουν να ξεκινήσουν τις επόμενες βδομάδες μια "ομάδα για την ευρωπαϊκή επανίδρυση". Μέχρι το καλοκαίρι του 2018, αυτή η ομάδα θα εργαστεί για να συγκεκριμενοποιήσει και να προτείνει τα μέτρα που θα κάνουν πραγματικότητα αυτή τη φιλοδοξία, τροφοδοτώντας συζητήσεις για δημοκρατικές συμβάσεις. Θέμα προς θέμα, θα εξεταστούν τα απαραίτητα εργαλεία για την επανίδρυση (ενισχυμένη συνεργασία, αλλαγή συνθήκης μεσοπρόθεσμα)».

Ενδεικτικό της προσπάθειας ενίσχυσης της ΕΕ απέναντι σε άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα είναι και η πρόταση για δημιουργία «κοινής (σ.σ. στρατιωτικής) δύναμης επέμβασης», για «κοινό αμυντικό προϋπολογισμό» αλλά και «κοινό αμυντικό δόγμα δράσης». Το θέμα της «εγγύησης της ασφάλειας σε όλες τις διαστάσεις» έχει κεντρικό ρόλο στην «επανιδρυμένη Ευρώπη» και προτείνονται «κοινή δύναμη πολιτικής προστασίας», «κοινός χώρος συνόρων, ασύλου και μετανάστευσης» (χωρίς να διευκρινίζεται αν εννοείται κάτι άλλο από τον σημερινό «χώρο Σένγκεν»), όπως και «θέσπιση, προοδευτικά, αστυνομίας ευρωπαϊκών συνόρων», που όμως θα «εγγυάται μια ρωμαλέα διαχείριση των συνόρων και θα διασφαλίζει την επιστροφή εκείνων των μεταναστών που δεν μπορούν να μείνουν».

Ακόμα, ειδικό βάρος δίνεται στην ανάγκη «κοινωνικής και δημοσιονομικής σύγκλισης», από τη σκοπιά της επιτάχυνσης μέτρων που θα «τρενάρουν» το λεγόμενο «αθέμιτο ανταγωνισμό» (βλ. τη γκρίνια μερίδων του κεφαλαίου για χαμηλότερους μισθούς σε χώρες όπου δρουν ανταγωνιστές τους, επειδή έτσι διασφαλίζουν μικρότερο «εργατικό κόστος»). Ετσι προτάσσεται και «η προσέγγιση φορολογικών μοντέλων» (βλ. διαμαρτυρίες επιχειρηματιών περί λιγότερο ή περισσότερο «ευνοϊκού στις επενδύσεις περιβάλλοντος»), αλλά και η θέσπιση «ελάχιστου μισθού για όλους» σε κάθε χώρα, βέβαια «προσαρμοσμένου στην οικονομική πραγματικότητα κάθε χώρας».

Τέλος, ο Γάλλος ηγέτης δεν παρέλειψε να ξεχωρίσει περιοχές όπως η Αφρική και η Μεσόγειος, τονίζοντας ότι η Ευρώπη πρέπει «να στραφεί» σε αυτές, αναδεικνύοντας και έτσι το αυξανόμενο ενδιαφέρον ισχυρών μονοπωλίων για την ευρύτερη γειτονιά μας. Ακόμα, εστίασε στην ανάγκη «η Ευρώπη να πρωτοστατήσει» σε μια «αποτελεσματική και δίκαιη οικολογική μετάβαση», εννοώντας να μη χάσουν τα τμήματα του κεφαλαίου που εκπροσωπεί στην «κούρσα» για την κυριαρχία σε ανερχόμενους κλάδους (π.χ. «πράσινη οικονομία», «εναλλακτικές» μορφές Ενέργειας), όπου εκτιμάται ότι τα περιθώρια κέρδους είναι μεγάλα. Ειδική αναφορά γίνεται ακόμα στον λεγόμενο «ψηφιακό μετασχηματισμό» και την «καινοτόμα έρευνα».

Η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ χαιρέτισε «το γεγονός ότι ο Πρόεδρος της Γαλλίας παρουσίασε πολύ υλικό για την επικείμενη και αναγκαία συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης», σημείωσε ο εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης, Στέφεν Ζάιμπερτ. «Πρέπει να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για την Ευρώπη, επειδή δεν είναι ακόμη τόσο αποτελεσματική και δεν αντιδρά τόσο γρήγορα στον γύρω μας μεταβαλλόμενο κόσμο», πρόσθεσε.

«Οι πολλές μεταρρυθμιστικές ιδέες και προτάσεις του Μακρόν θα εξεταστούν με ανοιχτό μυαλό και στη συνέχεια θα συζητηθεί η πρακτική διαμόρφωσή τους», συνέχισε και χαρακτήρισε «ευκαιρία για την ανταλλαγή απόψεων» τη συνάντηση των ηγετών της ΕΕ στο Ταλίν, παραμονή της Συνόδου Κορυφής για την Ψηφιοποίηση.