Οι γενικότερες αναδιαρθρώσεις που προωθούνται σε επίπεδο Ευρωζώνης και οι ενδοκαπιταλιστικοί ανταγωνισμοί γύρω από το χρηματοπιστωτικό σύστημα, με ζήτημα αιχμής την απομείωση της μάζας των «κόκκινων» δανείων, συνθέτουν το ευρύτερο πλέγμα των διεργασιών που συντελούνται κατά την τρέχουσα περίοδο και στην ελληνική οικονομία, ενόψει βέβαια και των εξελίξεων αναφορικά με την «κεφαλαιακή επάρκεια» των εγχώριων τραπεζικών ομίλων.

Σε αυτό το φόντο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προαναγγείλει για τη φετινή άνοιξη «μια ολοκληρωμένη δέσμη μέτρων για τη μείωση του επιπέδου των υφιστάμενων "μη εξυπηρετούμενων δανείων" και την αποτροπή της μελλοντικής συσσώρευσης», με τους κεντρικούς άξονες των παρεμβάσεων να εστιάζουν στη «μεταρρύθμιση των πλαισίων αναδιάρθρωσης, αφερεγγυότητας και είσπραξης οφειλών», την «ανάπτυξη δευτερογενών αγορών για επισφαλή περιουσιακά στοιχεία» και την «προώθηση της αναδιάρθρωσης του τραπεζικού συστήματος».

Σύμφωνα με το υπάρχον σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, «οι δράσεις σε αυτούς τους τομείς πρέπει να αναλαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο και, όπου απαιτείται, σε επίπεδο Ενωσης», την ώρα που τα ζητήματα αυτά προωθούνται και στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα και μάλιστα με ένα μπαράζ αναδιαρθρώσεων και μαζικών πλειστηριασμών και στη λαϊκή κατοικία.

Την ίδια περίοδο με τις ανακοινώσεις της Κομισιόν για τη διαχείριση των «κόκκινων» δανείων στην ΕΕ, αναμένονται και τα αποτελέσματα των διαγνωστικών ελέγχων που διενεργεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αναφορικά με την «κεφαλαιακή επάρκεια» των ελληνικών τραπεζικών ομίλων. Ουσιαστικά, το ζήτημα της κεφαλαιακής επάρκειας συνδέεται με την ικανότητα των τραπεζών να χρηματοδοτούν τις επιχειρήσεις, και σε κάθε περίπτωση με τη δυνατότητά τους να ανταποκρίνονται σε «προκλήσεις», όπως σε περιπτώσεις νέων κλυδωνισμών και αναταράξεων. Μάλιστα, η ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι θα επιταχύνει τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων για τις τέσσερις ελληνικές τράπεζες το Μάη, ώστε να υπάρξει χρόνος να καλυφθούν τυχόν κεφαλαιακά ελλείμματα πριν από τη λήξη του τρέχοντος προγράμματος, ενώ για τις άλλες τράπεζες της Ευρωζώνης οι ανακοινώσεις αναμένονται στις 2 Νοέμβρη 2018.

Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΚΤ, το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ως προς τη συνολική μάζα του δανεισμού, ήταν για τις τράπεζες της Ευρωζώνης λίγο πάνω από το 5% στο τέλος του Σεπτέμβρη 2017, από 6,5% πριν από ένα χρόνο. Την ίδια ώρα, τα ποσοστά αυτά στην ελληνική οικονομία φτάνουν στο 46%, στην Κύπρο 34%, στην Πορτογαλία 18% και από περίπου 12% - 13% σε Ιταλία, Ιρλανδία, Σλοβενία κ.α. Την ίδια ώρα, σε απόλυτα μεγέθη, οι ιταλικές τράπεζες κατέχουν τα «πρωτεία», με «κόκκινα» δάνεια ύψους 224,2 δισ. ευρώ, ακολουθούμενες από τις γαλλικές με 142,2 δισ., τις ισπανικές με 131,4 δισ. και τις ελληνικές με περίπου 100 δισ.

«Η υψηλή συσσώρευση μη εξυπηρετούμενων δανείων μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη για την οικονομική ανάπτυξη των εν λόγω χωρών, καθώς μειώνει την κερδοφορία των τραπεζών και την ικανότητά τους να χορηγούν δάνεια σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις», επισημαίνει η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, και όπως χαρακτηριστικά τονίζουν, η πρόσβαση στο δανεισμό εξαρτάται «από έναν ισχυρό χρηματοπιστωτικό τομέα, ανθεκτικό απέναντι σε ενδεχόμενες κρίσεις».

Σε αυτό το φόντο, το υπό διαβούλευση «κοινό ταμείο» για τη σωτηρία ευρωπαϊκών τραπεζών προσκρούει και στις αντιρρήσεις της γερμανικής πλευράς, που βάζει ως προϋπόθεση την απομείωση της μάζας των «κόκκινων» δανείων, που βρίσκεται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα σε κράτη του «ευρωπαϊκού Νότου» (όπως Ιταλία, Ελλάδα κ.α.).

Παράλληλα, η ΕΚΤ σχεδιάζει τους δικούς της κανόνες αναφορικά με τα «κόκκινα» δάνεια στους τραπεζικούς ομίλους της ΕΕ, ζήτημα γύρω από το οποίο εκδηλώνονται οι ενδοκαπιταλιστικοί ανταγωνισμοί, και ειδικά από την ιταλική κυβέρνηση.

Την ίδια ώρα, όπως καταγράφεται και στην πρόσφατη «έκθεση συμμόρφωσης» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την 3η «αξιολόγηση», οι ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι σχεδιάζουν για το 2018 10.000 πλειστηριασμούς, με περαιτέρω διόγκωση στους 40.000 ετησίως για την προσεχή τριετία, συνολικά δηλαδή βγαίνουν στο σφυρί 130.000 ακίνητα.

Σφίξιμο της «θηλιάς» στους δανειολήπτες προαναγγέλλουν και οι πρόσφατες εκθέσεις από την Τράπεζα της Ελλάδας (ΤτΕ), όπου τονίζεται ότι το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα «παραμένει ευάλωτο σε μακροοικονομικές και χρηματοπιστωτικές διαταραχές» και εστιάζει στην αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων και των στρατηγικών κακοπληρωτών.

Ως κυριότερες «προκλήσεις» των ελληνικών τραπεζικών ομίλων για το 2018 αναφέρονται η «εφαρμογή του Διεθνούς Προτύπου Χρηματοοικονομικής Πληροφόρησης 9» (αυτό αυξάνει τις κεφαλαιακές ανάγκες τους), η «αυστηροποίηση στο χειρισμό των προβλέψεων για τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων», καθώς και η διενέργεια «πανευρωπαϊκής άσκησης προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων» (stress test) από την ΕΚΤ.

Σε αυτό το πλέγμα, οι τράπεζες καλούνται «στο αμέσως προσεχές διάστημα»:

-- Να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την «επίτευξη των επιχειρησιακών τους στόχων για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια και ιδανικά να τους ξεπεράσουν», και «ιδίως τώρα που η οικονομία έχει επανέλθει σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης».

-- «Να επωφεληθούν από τις αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο» (αδειοδοτήσεις εταιρειών διαχείρισης πιστωτικών απαιτήσεων, ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί κ.λπ.), καθώς και «να αξιοποιήσουν όλα τα εργαλεία που έχουν στη διάθεσή τους».

-- «Να διευρύνουν το ταχύτερο δυνατόν τις λύσεις που προτείνουν στους δανειολήπτες και να προχωρήσουν στη λήψη πιο δραστικών αποφάσεων», και ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις ενέργειες αναδιάρθρωσης βιώσιμων επιχειρήσεων, τον εντοπισμό των στρατηγικών κακοπληρωτών και την εφαρμογή οριστικής λύσης για τις «μη βιώσιμες» επιχειρήσεις.