Η φετινή σχολική χρονιά, στα σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, μπορεί να έχει ένα μήνα που ξεκίνησε, αλλά η εκπαίδευση αγκομαχάει στα θρανία. Οι μαθητές ακόμα περιμένουν πολλά από τα βιβλία τους και τα κενά σε εκπαιδευτικό προσωπικό καλά κρατούν, διατηρώντας την εδώ και χρόνια απαράδεκτη κατάσταση - απόρροια της αντιεκπαιδευτικής πολιτικής της κυβέρνησης - οργανικά κενά να καλύπτονται από αναπληρωτές και ωρομίσθιους εκπαιδευτικούς - ομήρους. Σε πολλές περιοχές της χώρας, τόσο σε απομακρυσμένες περιοχές, όσο και στα αστικά κέντρα λείπουν πολλοί καθηγητές και ήδη έχουν αρχίσει οι πρώτες έντονες διαμαρτυρίες εκπαιδευτικών φορέων, γονιών και μαθητών.

Θυμίζουμε ότι με βάση το νόμο πλαίσιο 1566/85, οριζόταν ότι «αν για οποιοδήποτε λόγο απουσιάζουν από τα σχολεία εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, καθώς και αν υπάρχουν άλλες έκτακτες ανάγκες λειτουργίας των σχολείων, οι οποίες δημιουργούνται κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους...», προσλαμβάνονται εκπαιδευτικοί ως αναπληρωτές.

Στην πορεία των χρόνων, οι αναπληρωτές έφτασαν να καλύπτουν, όπως καταγγέλλουν και οι εκπαιδευτικές ομοσπονδίες, κενά που θα έπρεπε να καλύπτονταν από κανονικούς μόνιμους διορισμούς, και να αποτελούν την έκφραση των ελαστικών εργασιακών σχέσεων και της αποσύνδεσης πτυχίου - επαγγέλματος στο χώρο της εκπαίδευσης. Οι αναπληρωτές έγιναν θεσμός, κάτι που επικύρωσε και το σχέδιο νόμου για τους αναπληρωτές που προωθήθηκε μέσα στο καλοκαίρι.

Τα αδιέξοδα, στα οποία έχουν οδηγηθεί σήμερα χιλιάδες εκπαιδευτικοί, οι οποίοι έφτασαν να θεωρούνται από πολλούς ξεχωριστή κατηγορία, συνδέονται άμεσα με την κατάργηση της επετηρίδας, του μόνου αξιοκρατικού και δίκαιου συστήματος διορισμών, που στέκεται και εμπόδιο στην προωθούμενη αποσύνδεση πτυχίου και δικαιώματος στη δουλιά. Ο χαοτικός τρόπος πρόσληψης αναπληρωτών, σε συνδυασμό πάντα με την πολιτική αδιοριστίας, συνδέεται άμεσα και με την κατάσταση, η οποία κυριάρχησε με την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Οπως διαπιστώνει η ΕΣΑΚ ΔΕΕ, στην έλλειψη σχολικών βιβλίων και αιθουσών, στην υποχρηματοδότηση των σχολείων, προστέθηκε και η αλλαγή του τρόπου πρόσληψης των αδιόριστων εκπαιδευτικών ως αναπληρωτών, με αποτέλεσμα, ένα μήνα μετά την έναρξη του σχολικού έτους, τα κενά να είναι πολλά και πολλά σχολεία να υπολειτουργούν. «Η ζωή επιβεβαιώνει την εκτίμησή μας πως η κατάργηση της επετηρίδας θα συνοδεύεται από την πολιτική της αδιοριστίας, της ανατροπής των εργασιακών σχέσεων και την ένταση της πολιτικής ομηρίας των αδιόριστων και αναπληρωτών», σημείωνε η παράταξη.

Το καλοκαίρι που πέρασε, κατατέθηκε στη Βουλή από το υπουργείο Παιδείας και ψηφίστηκε το περίφημο νομοσχέδιο για τους αναπληρωτές, το οποίο, ουσιαστικά, δημιούργησε τρεις επετηρίδες αναπληρωτών εκπαιδευτικών, θεωρώντας ότι ρυθμίζει οριστικά το πρόβλημα των αναπληρωτών. Συγκεκριμένα, οι αναπληρωτές διαχωρίστηκαν σε εκείνους που έχουν υπηρετήσει τουλάχιστον 16 μήνες στην εκπαίδευση, τους επιτυχόντες του ΑΣΕΠ οι οποίοι δεν προσλαμβάνονται ως μόνιμοι και τους αναπληρωτές ορισμένου χρόνου και καταρτίστηκαν αντίστοιχοι πίνακες αναπληρωτών.

Πρόκειται για ρυθμίσεις, που έρχονται σαν συνέχεια της ταξικής πολιτικής επίθεσης στα εργασιακά, κοινωνικά και δημοκρατικά δικαιώματα των εργαζομένων. Αυτό που εισάγει, ανάμεσα σε άλλα, ο νόμος, είναι ότι ανατρέπονται ακόμα και εκείνα τα δεδομένα του νόμου 2525/97 και επιταχύνεται η κατάργηση της επετηρίδας δύο χρόνια νωρίτερα στους αναπληρωτές. Η δεδομένη για τους χιλιάδες εκπαιδευτικούς, που προσλαμβάνονται το Σεπτέμβρη και απολύονται τον Ιούνη, εργασιακή ανασφάλεια διαιωνίζεται μαζί με την αβεβαιότητα και την ομηρία, στην οποία εργάζονται.

Η πορεία των πραγμάτων έδειξε ότι η μη στήριξη - και στην πράξη - του αιτήματος για διατήρηση της επετηρίδας και μαζικούς διορισμούς μέσα από αυτή σήμαινε τη συναίνεση στην ισοπέδωση των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών. Η υιοθέτηση - και για ψηφοθηρικούς λόγους - από τις παρατάξεις ΠΑΣΚ, ΔΑΚΕ, Συνεργασία και Παρέμβαση του αιτήματος «διορισμός των αναπληρωτών» οδήγησε το υπουργείο Παιδείας να προχωρήσει και νομοθετικά στον ψευτοδιαχωρισμό. Οι παραπάνω παρατάξεις, όταν ψηφίστηκε ο νόμος 2525/97, αντί να στηρίξουν το αίτημα για διατήρηση της επετηρίδας, βοήθησαν την καλλιέργεια προσδοκιών σε διάφορες ομάδες αναπληρωτών ότι με ειδικές ρυθμίσεις θα λυθεί το πρόβλημα της αδιοριστίας και της εργασιακής αβεβαιότητάς που επέφερε η κατάργηση της επετηρίδας. Η ΕΣΑΚ ΔΕΕ, τότε, έγκαιρα αποκάλυψε ότι στόχος της κατάργησης της επετηρίδας είναι η ανατροπή των εργασιακών σχέσεων, η αποσύνδεση του πτυχίου από το επάγγελμα και η δημιουργία νέου τύπου χειραγωγημένου εκπαιδευτικού. Παράλληλα, επαναλάμβανε ακούραστα ότι η διέξοδος είναι οι μαζικοί διορισμοί από την επετηρίδα, με μόνιμη σταθερή εργασία.

Μαζί με την εκπαιδευτική, την οικονομική, την εργασιακή της διάσταση, η υπόθεση των αναπληρωτών έχει και την ανθρώπινη διάσταση. Παραθέτουμε ένα μικρό απόσπασμα από την επιστολή ενός αναπληρωτή, που έφτασε στην εφημερίδα μας.

«...Να λοιπόν, που βρίσκομαι, το 1995, ωρομίσθιος καθηγητής Πληροφορικής στη Νεάπολη Λακωνίας. Μια νέα αρχή (ελπίδας ή βασάνων, τότε δεν το ήξερα), μια ελπίδα ότι οι κόποι μου δεν πήγαν χαμένοι. Με 10 ώρες τη βδομάδα την πρώτη χρονιά, 16 τη δεύτερη, κάθε χρόνο συμπλήρωνα με 100.000 χιλιάδες δραχμές την εκεί παραμονή μου. Να 'ναι καλά και η κυρά Μαρία στο Μυστρά, ο κυρ Τάκης στο Γεράκι και ο κυρ Γιάννης στη Νεάπολη, που από καλοσύνη οι άνθρωποι μού πρόσφεραν, πού και πού, ένα ζεστό πιάτο μαγειρευτό φαΐ και μια κουβέντα, μόνος, 800 χιλιόμετρα μακριά από την αρραβωνιαστικιά μου. Την άλλη χρονιά, πάλι καλά, ωρομίσθιος Θεσσαλονίκη. Στον Ευκλείδη στο 7ο ΤΕΕ. Ολα θαυμάσια. Πέρσι, αναπληρωτής στο Κιλκίς στο 1ο Γυμνάσιο. Θαύμα. Καμιά φορά σκέφτομαι πώς περνάν τα χρόνια... Σαν χτες ήταν που παρουσιάστηκα πρώτη φορά σαν καθηγητής Πληροφορικής στη Νεάπολη κι όμως... πέρασαν έξι χρόνια από τότε» (σ.σ. στο γράμμα του ο εν λόγω εκπαιδευτικός σημειώνει ότι ακόμα δεν έχει διοριστεί).