Γ` ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΤΗΡΙΞΗΣ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΕΣ
Επιταχύνει τις αναδιαρθρώσεις χειραγωγεί τις γυναίκες

Ο πόλεμος των μονοπωλίων με «ειρηνικά» μέσα...

Κυριακή 30 Μάρτη 2003

Με αφορμή την ενδιάμεση αξιολόγηση του Γ` ΚΠΣ, που θα πραγματοποιηθεί το 2003, η Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών και Ισων Ευκαιριών της ΕΕ κατέθεσε δύο Εκθέσεις, όπου συνοψίζει τις δράσεις που πρέπει να ακολουθήσει η ΕΕ για την προώθηση της ισότητας ευκαιριών ανδρών - γυναικών, μέσα από τις χρηματοδοτήσεις του Γ` ΚΠΣ και της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στην πολιτική της ΕΕ. Σ' αυτά τα κείμενα, η Επιτροπή διαπιστώνει την ελλιπή προσπάθεια που κάνουν τα κράτη - μέλη μέσα από τα διαρθρωτικά ταμεία για ενίσχυση δράσεων υπέρ των γυναικών και προτείνει την ενίσχυσή τους, αφού αυτά θεωρούνται βασικά μέσα επίλυσης των γυναικείων προβλημάτων.

Η αρχή της ισότητας εργαλείο ενσωμάτωσης

Στο Γ` ΚΠΣ ως αιτία για την άνιση θέση των γυναικών, προβάλλεται η αστική - φεμινιστική αντίληψη για το εποικοδόμημα, που θεωρεί ως αιτία των κοινωνικών προβλημάτων που βιώνουν οι γυναίκες, τις αντιδραστικές κοινωνικές αντιλήψεις που οδηγούν και στις φυλετικές διακρίσεις και πρακτικές.

Για την ΕΕ, η αιτία της ανεργίας, της υποαπασχόλησης, της φτώχειας των γυναικών, δεν είναι η καπιταλιστική ιδιοκτησία στις επιχειρήσεις, αλλά το χαμηλότερο ποσοστό ειδίκευσης των γυναικών και τα μεγαλύτερα φορτία που επωμίζονται στην οικογένεια. Για το ότι η οικογένεια φορτώνεται με όλες αυτές τις ευθύνες συντήρησης και αναπαραγωγής των μελών της, δεν ευθύνεται η έλλειψη δημόσιων και δωρεάν παροχών στην Υγεία, στην Πρόνοια, εξαιτίας της συρρίκνωσης και της εμπορευματοποίησής τους που προωθεί το κεφάλαιο, αλλά η έλλειψη δομών στήριξης της οικογένειας, στα πλαίσια της καπιταλιστικής αγοράς, και οι αντιδραστικές αντιλήψεις για το ρόλο των δυο φύλων.

Ετσι - σύμφωνα με την αντίληψη της ΕΕ - η αρχή της ισότητας ευκαιριών μεταξύ ανδρών - γυναικών μπορεί να «επιτευχθεί» με τη δημιουργία κινήτρων και δομών, που να οδηγούν στην εξίσωση των ευκαιριών ανάμεσα στα δυο φύλα. Π.χ., ποσοστώσεις στις προσλήψεις ή εκλογή στα Κέντρα Λήψης των Αποφάσεων, άρση της 5ετούς διαφοράς στη συνταξιοδότηση με τους άνδρες, διάθεση του 11,8% των πόρων του Γ` ΚΠΣ σε δράσεις ειδικά για τις γυναίκες, και, γενικότερα, ευνοϊκότερη συμμετοχή των γυναικών στα διάφορα προγράμματα.


Αυτή η λεγόμενη «εξισορρόπηση» ευκαιριών στην εκμεταλλευτική κοινωνία, είναι η απάντηση του καπιταλισμού στην ανισότιμη θέση των γυναικών.

Μέτρα για την πλουτοκρατία

Οι άξονες του Γ` ΚΠΣ εξυπηρετούν το στόχο αναπαραγωγής του κοινωνικού κεφαλαίου σε συνθήκες απελευθέρωσης της αγοράς και του διεθνούς ανταγωνισμού με τα άλλα δυο ιμπεριαλιστικά κέντρα (ΗΠΑ, Ιαπωνία).

Το μεγαλύτερο μέρος των χρηματοδοτήσεων αφορούν έργα υποδομής που διευκολύνουν την απελευθέρωση των αγορών, ενισχύοντας το μεγάλο κεφάλαιο. Η ενσωμάτωση της αρχής της ισότητας που προτείνει η Επιτροπή, σ' αυτούς τους τομείς των έργων, δε θα αλλάξει σε τίποτα τη θέση των πολλών γυναικών, των ανέργων, των φτωχών. Αντίθετα, θα ενισχύσει τα οικονομικά συμφέροντα γενικά της πλουτοκρατίας και ορισμένων γυναικών που ανήκουν κοινωνικά σ' αυτήν.

Οι πόροι που διατίθενται στην αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού, στην Υγεία, στην Πρόνοια, οι οποίοι είναι τομείς που σχετίζονται με την κατάσταση των πολλών γυναικών, στοχεύουν στην ενίσχυση των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, που χειροτερεύουν ακόμη περισσότερο τη θέση των γυναικών. Συγκεκριμένα:

1) Σαν απάντηση για την ανεργία, επιχορηγούνται προγράμματα ταχύρυθμης εκπαίδευσης κατάρτισης, διά βίου εκπαίδευσης, με στόχο τη δημιουργία μισο-καταρτισμένων - πολυειδικευμένων απασχολούμενων, που θα ανταποκρίνονται στην ασταθή και μεταβαλλόμενη απασχόληση από επάγγελμα σε επάγγελμα. Επιχορηγούνται οι εργοδότες, για την ανατροπή της πλήρους και σταθερής απασχόλησης. Η ενισχυτική δράση υπέρ των γυναικών ενισχύει τη μερική απασχόληση, ιδιαίτερα για τις γυναίκες, στόχο που η ΕΕ ενδιαφέρεται να επιτύχει έως το 2010.

Τα προγράμματα αυτά στοχεύουν στη μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης, στην εξασφάλιση αποκλειστικά οφέλους για το κεφάλαιο από τη μείωσή της. Στην ουσία, είναι μια μορφή διαχείρισης της καταστροφής παραγωγικών δυνάμεων.

2) Επιχορηγεί τις άνεργες να ρισκάρουν τις οικονομίες τους, για δημιουργία επιχείρησης σαν εναλλακτική μορφή «απασχόλησης», που η ίδια η εμπειρία έχει αποδείξει ότι σε λίγο χρονικό διάστημα καταστρέφονται κάτω από το βάρος του ανταγωνισμού των μονοπωλίων.

Οι επιχορηγήσεις που δίνονται σ' αυτά τα προγράμματα κατευθύνονται σε τομείς όπου το κεφάλαιο δεν ενδιαφέρεται να επενδύσει, λόγω της χαμηλής κερδοφορίας. Ειδικότερα, τα προγράμματα που σχετίζονται με τον αγροτοτουρισμό γυναικών και γενικότερα στοχεύουν στην «ομαλή», χωρίς μεγάλους κοινωνικούς κραδασμούς, απομάκρυνση των αγροτών από την αγροτική οικονομία και τη συγκέντρωση της γεωργικής - κτηνοτροφικής παραγωγής σε λίγα χέρια, που αποτελεί βασικό στόχο της ΕΕ. Είναι το δέλεαρ «ανοχής», η διαχείριση για ένα χρονικό διάστημα της φτώχειας και της ανεργίας. Για να μπορεί η αγροτική παραγωγή να αναπτυχθεί προς όφελος του μικρομεσαίου αγρότη και των καταναλωτών από τις λαϊκές δυνάμεις, πρέπει να στηριχτεί στον παραγωγικό συνεταιρισμό και όχι στην πολυδιάσπαση μεμονωμένων, μικρών θνησιγενών συνεταιριστικών επιχειρήσεων, που ψευτοσυμπληρώνουν το αγροτικό εισόδημα. Ο συνεταιρισμός μπορεί να λειτουργήσει προς όφελος των παραγωγών του αγροτικού πλούτου, μόνο αν λειτουργήσει σαν μια μορφή συγκέντρωσης της αγροτικής παραγωγής δίπλα στον κοινωνικοποιημένο τομέα, που περιλαμβάνει τα βασικά και συγκεντρωμένα μέσα παραγωγής.

3) Για το «συγκερασμό» των οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων, πέρα από την προτεινόμενη χρησιμοποίηση της μερικής απασχόλησης και για τα δυο φύλα, επιχορηγούνται διάφορα προγράμματα δημιουργίας υποδομών φροντίδας - φύλαξης παιδιών και ατόμων με ειδικές ανάγκες (ολοήμερο σχολείο, Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης των Παιδιών και Ηλικιωμένων, πρόγραμμα φροντίδας ηλικιωμένων στο σπίτι, κλπ.), τα οποία ενισχύουν τη συρρίκνωση, ιδιωτικοποίηση των δημόσιων και δωρεάν κοινωνικών παροχών, στην Πρόνοια, στην Υγεία.

Η εμπορευματοποίηση αυτών των υπηρεσιών και η παροχή «κοινωνικών υπηρεσιών» από την Τοπική Αυτοδιοίκηση, από συνεταιρισμένους επιχειρηματίες ή «εθελοντές», όχι μόνο δεν απαλλάσσει τις γυναίκες από τα φορτία της φροντίδας της οικογένειας, αλλά οδηγεί στην υποβάθμιση των παρεχόμενων κοινωνικών υπηρεσιών, στη χειροτέρευση της κατάστασης της λαϊκής οικογένειας και ιδιαίτερα των γυναικών.

Είναι προγράμματα άρνησης των συλλογικών κοινωνικών αναγκών της εργατικής τάξης, των λαϊκών στρωμάτων. Οδηγούν στην εξατομίκευση της ευθύνης για την αναπαραγωγή και συντήρηση της εργατικής δύναμης, στην απαλλαγή του κράτους από την ευθύνη, με τη λογική ότι αυτό δημιουργεί ένα πλαίσιο δομών και από εκεί και πέρα είναι προσωπική ευθύνη του καθένα (μεταφέροντας στην οικογένεια αυτές τις ευθύνες) η ικανότητα χρήσης αυτών των υπηρεσιών. Μέσω αυτής της διαδικασίας, εξαναγκάζουν τα λαϊκά στρώματα να ανέχονται ψευτολύσεις στα προβλήματα, προκειμένου να μη διεκδικούν.

Mainstreaming: Η θεσμοθέτηση της «εξίσωσης» στην εκμετάλλευση

Για να επιτευχθεί αυτή η πολιτική ίσων ευκαιριών σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας των γυναικών (σύμφωνα με την άποψη της ΕΕ), θεωρείται ως θεμέλιο η ενσωμάτωση (mainstreaming) της διάστασης του φύλου στο σύνολο της πολιτικής της ΕΕ. Η Επιτροπή Δικαιωμάτων των Γυναικών της ΕΕ, ανάμεσα στα άλλα, προτείνει ένα σύνολο μέτρων, με στόχο να «προωθήσουν την ισότητα ευκαιριών»:

1. Θέσπιση διαφόρων επιτροπών και σχεδίων παρακολούθησης υλοποίησης της πολιτικής ίσων ευκαιριών, ενίσχυση των χρηματοδοτήσεων στα διάφορα προγράμματα, αύξηση της εκπροσώπησης των γυναικών στα καθοδηγητικά όργανα της ΕΕ.

Τα θεσμικά μέτρα δεν έχουν ουδέτερο χαρακτήρα απέναντι στην πολιτική που εφαρμόζεται. Αντίθετα, στα πλαίσια της πολιτικής του κεφαλαίου, λειτουργούν ως μέτρα επιτάχυνσης και γενίκευσης εφαρμογής αυτής της πολιτικής στις γυναίκες.

Τα όποια μέτρα «εξίσωσης» ευκαιριών στην ταξική εκμετάλλευση, όχι μόνο δεν πρόκειται να μειώσουν ούτε στο ελάχιστο την ταξική εκμετάλλευση που είναι μεγαλύτερη στις γυναίκες - όπως ισχυρίζονται κάποιες φεμινίστριες, αλλά θα την αυξήσουν κιόλας!

Για παράδειγμα, ο καπιταλισμός διατηρεί τμήματα της εργατικής τάξης με διαφορετική τιμή πώλησης της εργατικής δύναμης, αφ' ενός για να εξασφαλίζει φτηνό εργατικό δυναμικό, ιδιαίτερα σε ορισμένους κλάδους, αφ' ετέρου, για να τους αξιοποιεί και σαν μέσο πίεσης, που ρίχνει τη συνολική τιμή πώλησης της εργατικής δύναμης. Οι γυναίκες, τα παιδιά, οι ξένοι εργάτες, είναι το υλικό που του το εξασφαλίζει. Γι' αυτό η ίση αμοιβή για ίση εργασία ανδρών γυναικών δεν εξισορρόπησε την τιμή πώλησης της γυναικείας εργατικής δύναμης με αυτήν των ανδρών και διατηρεί σταθερά την ίδια ψαλίδα διαφοράς έναντι των ανδρών.

Οι δομές «στήριξης» της οικογένειας, όπως προαναφέρθηκαν, δε μειώνουν την ταξική εκμετάλλευση των γυναικών επειδή «δίνουν» περισσότερες ευκαιρίες να βγουν στην παραγωγή. Η συρρίκνωση των δημόσιων και δωρεάν κοινωνικών παροχών από το κράτος αυξάνει αυτόματα την ταξική εκμετάλλευση των εργαζομένων από το κεφάλαιο. Πρώτον, αφού θα πληρώνουν γι' αυτές τις δομές, θα προτιμούν να μένουν περισσότερο στο σπίτι, άρα θα βγαίνουν στην παραγωγή με όρους μεγαλύτερης ταξικής εκμετάλλευσης (ευέλικτων μορφών απασχόλησης). Δεύτερον, έχοντας μεγαλύτερες ανάγκες υποδομών π.χ. σε θέματα υγείας, με την εμπορευματοποίηση αυτών των παροχών, θα πληρώνουν περισσότερο ή θα περιθάλπονται λιγότερο, άρα θα εκμεταλλεύονται περισσότερο από το κεφάλαιο.

2. Η υιοθέτηση (αν γίνει) από τη Διάσκεψη των Προέδρων της ΕΕ, να βρει τρόπους ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου στις δραστηριότητες των κομμάτων, συνιστά παραβίαση των δημοκρατικών κανόνων λειτουργίας των ίδιων των κομμάτων, που για την πολιτική τους και την εκπροσώπηση γυναικών στα καθοδηγητικά τους όργανα, αρμόδιοι για να αποφασίσουν, είναι μόνο τα μέλη τους και όχι η ΕΕ. Η πρόταση αυτή έρχεται σαν συνέχεια της πρότασης για δημιουργία ευρωπαϊκών κομμάτων που συμφωνούν με το πλαίσιο της πολιτικής της ΕΕ και στοχεύει στον αποκλεισμό άλλων, που έχουν αντιμονοπωλιακή - αντιιμπεριαλιστική κατεύθυνση.

3. Το ΚΚΕ δε συμφωνεί με τη χρηματοδότηση των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων ως μέτρου ενίσχυσης των δράσεων που στοχεύουν στην υλοποίηση αυτή της πολιτικής. Ο ρόλος των μαζικών ή συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι να προάγουν την πάλη των γυναικών ενάντια σ' αυτήν την πολιτική και όχι στην ενσωμάτωση τους. Από εκεί και πέρα δε μιλάμε για οργανώσεις κινήματος, αλλά για οργανώσεις του κεφαλαίου.

Η ισότητα ευκαιριών, στα πλαίσια του εκμεταλλευτικού συστήματος, είναι η άρνηση της ύπαρξης της εκμετάλλευσης, της καταπίεσης των γυναικών και η ενσωμάτωσή τους σ' αυτό.

Λειτουργεί σαν ένα επιπλέον εργαλείο άρνησης - ανατροπής των συλλογικών δικαιωμάτων και κατακτήσεων των γυναικών της εργατικής τάξης. Είναι το εργαλείο εξατομίκευσης των κοινωνικών παροχών, μέσα από ένα διευρυμένο ιδιωτικό σύστημα που τις εμπορεύεται, στην ίδια τη λαϊκή οικογένεια.

Η ικανοποίηση των αναγκών των εργαζομένων, των γυναικών, δεν μπορεί να είναι ατομική υπόθεση. Μόνο μέσα από ένα διευρυμένο, σύγχρονο, δημόσιο και δωρεάν σύστημα κοινωνικών παροχών στην Πρόνοια, στην Υγεία, στην Παιδεία, στον Πολιτισμό, μπορούν να καλυφθούν. Αλλά γι' αυτό χρειάζεται συλλογικός ενιαίος κοινωνικοπολιτικός αγώνας και των δύο φύλων από τα λαϊκά στρώματα.

Η καπιταλιστική αγορά εργασίας δεν μπορεί να εξασφαλίσει δουλιά για όλους. Ο καπιταλισμός έχει ιστορικές τάσεις στην ανάπτυξή του, που καμιά πολιτική στα πλαίσιά του δεν μπορεί να τις αντιμετωπίσει και ανατρέψει. Η σχετική και απόλυτη εξαθλίωση των άμεσων παραγωγών του κοινωνικού πλούτου είναι αναπόφευκτη καπιταλιστική νομοτέλεια.

Η ικανοποίηση των σύγχρονων κοινωνικών αναγκών, η διασφάλιση μόρφωσης, δουλιάς για όλες και όλους, μπορεί να υπάρξει μόνο σε μια οικονομία όπου τα βασικά μέσα παραγωγής είναι κοινωνική ιδιοκτησία, με κεντρικό σχεδιασμό και έλεγχο. Συνδέεται αντικειμενικά με την πάλη συνολικά της εργατικής τάξης ενάντια στα μονοπώλια, στον ιμπεριαλισμό, για την ανατροπή αυτής της πολιτικής σε επίπεδο εξουσίας, για τη λαϊκή εξουσία και την εφαρμογή της λαϊκής οικονομίας.

Αυτός είναι ο δρόμος για την ισοτιμία και τη χειραφέτηση των γυναικών και όλων των μελών της κοινωνίας από κάθε μορφή εκμετάλλευσης και καταπίεσης.


Της
Αλέκας ΓΙΑΝΝΟΥΣΗ
Η Αλέκα Γιαννούση είναι μέλος της Διατμηματικής Επιτροπής για την Ισοτιμία των Γυναικών της ΚΕ του ΚΚΕ

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
«Θεμέλια» και «αξίες» εχθρικές στα δικαιώματα και τις ανάγκες των γυναικών (2019-01-19 00:00:00.0)
Εξειδικεύει στις γυναίκες τον «αναπτυξιακό σχεδιασμό» του κεφαλαίου (2017-09-10 00:00:00.0)
Υπόσχονται «ισότητα» μέσα από τη μερική απασχόληση (2014-07-06 00:00:00.0)
Με σημαία την «κοινωνία των πολιτών» και στόχο τη χειραγώγηση (2011-08-28 00:00:00.0)
«Ισότητα» με τη σφραγίδα των μονοπωλίων (2011-04-17 00:00:00.0)
Νομοθετικές αλλαγές στα δικαιώματα της γυναίκας (2007-10-07 00:00:00.0)