Ο λεγόμενος Οδικός χάρτης (2006-2010) για την Ισότητα των φύλων που υιοθέτησε η ΕΕ το Μάρτιο του 2006 συμπυκνώνει τις κατευθύνσεις της ευρωπαϊκής πολιτικής για την ισότητα των φύλων μέχρι το 2010. Κατά το 2007 δίνεται έμφαση στην προώθηση της «γυναικείας επιχειρηματικότητας» και στην ίδρυση ενός ευρωπαϊκού δικτύου για τις γυναίκες στα οικονομικά και πολιτικά κέντρα αποφάσεων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε ακόμη την ίδρυση του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Φύλου, που θα εγκατασταθεί στη Σλοβενία.

Σε αυτά τα πλαίσια αναπαράγεται η παραδοσιακή νοοτροπία για το ρόλο της γυναίκας με την ενίσχυση της μερικής απασχόλησης, που «ταιριάζει στη γυναίκα», γιατί έτσι μπορεί να «φέρνει βόλτα» τους ρόλους της ως εργαζόμενη, σύζυγος, μητέρα, νοσοκόμα κλπ. Αλλωστε, όλες οι δημόσιες κοινωνικές υπηρεσίες υποβαθμίζονται και εμπορευματοποιούνται.

Στη χώρα μας η Γενική Γραμματεία Ισότητας, και επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και σήμερα επί ΝΔ, σύμφωνα με τις ευρωενωσιακές κατευθύνσεις, ανακοινώνει και υλοποιεί προγράμματα χρηματοδοτούμενα από τα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης που αφορούν στα «μέτρα ενίσχυσης της ισότητας των ευκαιριών μεταξύ αντρών και γυναικών».

Οι λεγόμενες «θετικές δράσεις» για την ισότητα περιλαμβάνουν βασικά την επιμόρφωση των γυναικών (κατάρτιση) και κίνητρα στις επιχειρήσεις που θα προσλαμβάνουν ή θα προωθούν σε διευθυντικές θέσεις γυναίκες (έκπτωση δαπανών από το φόρο ή τα κέρδη τους, απαλλαγή ασφαλιστικών εισφορών, επιδότηση κλπ.), έτσι που ο στόχος της «ισότητας» γίνεται μοχλός στήριξης και χρηματοδότησης του κεφαλαίου. Δε δημιουργούν «νέα αντίληψη για την ισότητα», αλλά επινοούν νέες μορφές χρησιμοποίησης της γυναικείας μισθωτής εργασίας.

Τα ειδικά προγράμματα για τη δημιουργία γυναικών επιχειρηματιών απευθύνονται κυρίως σε πολύ λίγες και μάλιστα σε εκείνες που έχουν τις προϋποθέσεις. Οταν οι γυναίκες δεν έχουν δικά τους κεφάλαια, το πολύ που πετυχαίνουν είναι ν' ανοίγουν μια μικρή ατομική επιχείρηση με μικρό κύκλο ζωής και να «μπαίνουν μέχρι το λαιμό» στα δάνεια. Τελικά, ξαναβρίσκονται στην ανεργία και καταχρεωμένες.

Τα κόμματα που υποστηρίζουν τον ευρωμονόδρομο, ουσιαστικά κινούνται στην ίδια λογική με την ΕΕ για την κοινωνική θέση της γυναίκας.

Η ΕΕ, μέσω των προγραμμάτων της, επιδοτεί γυναικείες οργανώσεις διατεθειμένες να διοχετεύουν στις γυναίκες της εργατικής τάξης και των φτωχών λαϊκών στρωμάτων τους στόχους και τα ιδεολογήματα που επεξεργάζεται και προωθεί.

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, αναδεικνύεται η ανάγκη να αποκαλυφθούν οι σκοποί και οι στόχοι της ΕΕ και των πολιτικών δυνάμεων που τη στηρίζουν όσον αφορά στην πολιτική της λεγόμενης ισότητας των δύο φύλων, των ίσων ευκαιριών και ίσων δικαιωμάτων.

Οι φεμινίστριες του EL FEM, του γυναικείου δικτύου του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΚΕΑ), εξομοιώνουν την ταξική εκμετάλλευση με τη φυλετική καταπίεση και μάλιστα προτάσσουν τη δεύτερη ως αιτία των δεινών των γυναικών. «Η αντιπαράθεση ανάμεσα στα φύλα δεν είναι κατώτερη από την αντιπαράθεση των τάξεων. Σε σχέση με την πατριαρχική αρχή της ιεράρχησης των διαφόρων μορφών κοινωνικών αντιθέσεων, εμείς πρέπει να ξεσκεπάσουμε τις συγκεκριμένες αλληλοεπιδράσεις και περιορισμούς»¹⁴ και «Σήμερα, όπως χθες, η πολιτική με μια σπονδυλική στήλη, που θα είναι ο ταξικός αγώνας, συμπληρωμένος από φεμινιστικά, περιβαλλοντικά, εθνοτικά και σεξουαλικής επιλογής ζητήματα...»¹⁵.

Αυτές οι απόψεις προωθούνται από τη δράση των μικροαστικών κομμάτων της χώρας μας και κυριαρχούν στο βασικό ρεύμα του φεμινισμού σήμερα.

Αξίζει ακόμη να σημειώσουμε ότι τα τελευταία χρόνια η παρέμβαση της Εκκλησίας είναι συστηματική και συγκεκριμένη. Εχει ιδρύσει «διαμητροπολιτικό» δίκτυο γυναικών κάτω από την καθοδήγηση της «Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Γυναικείων θεμάτων» που έχει σύνδεση με το Φόρουμ Χριστιανών Γυναικών της Ευρώπης. Εκδίδει ενημερωτικό φυλλάδιο και διατηρεί σταθερή εκπομπή στο ραδιοφωνικό σταθμό της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ακόμη η Αρχιεπισκοπή Αθηνών ασχολείται επίμονα με το θέμα των αμβλώσεων και της οικογενειακής βίας. Εχει ιδρύσει ξενώνες περίθαλψης κακοποιημένων γυναικών.

Η ΝΔ ως κυβέρνηση ευθύνεται για όλες τις αντιλαϊκές ρυθμίσεις στο όνομα της «ισότητας» και των «ίσων ευκαιριών» που προωθήθηκαν επί των ημερών της.

Υπερασπίζεται ιδιαίτερα τους θεσμούς, τα όργανα κοινωνικού διαλόγου, κοινωνικής αλληλεγγύης, τα λεγόμενα παρατηρητήρια εφαρμογής των κατευθύνσεων και οδηγιών της ΕΕ, την πολιτική των «ίσων ευκαιριών» και την αύξηση του ποσοστού των γυναικών στα λεγόμενα ΚΛΑ (Κέντρα Λήψης Αποφάσεων). «Είναι η πολιτική του "σύγχρονου κέντρου", η πολιτική που βασίζεται στις πανίσχυρες έννοιες ειρήνη, ανάπτυξη, πρόοδος, δικαιοσύνη. Χρειάζεται ακόμη περισσότερο η συμβολή και η ευαισθησία της γυναίκας»¹⁶. Στόχοι της ΕΕ που διατυπώνονται παντού και διαπερνούν κάθε πρακτική τους. Νομοθετεί σύμφωνα με τις οδηγίες της ΕΕ.

Η ΝΔ κινητοποιείται και συστηματικά οργανώνει την επικοινωνία της με γυναίκες, αξιοποιεί τους μηχανισμούς της ΤΑ, τα κοινοτικά κονδύλια για να εκσυγχρονίζει τα μέσα χειραγώγησης γυναικών από τις λαϊκές δυνάμεις.

Το ΠΑΣΟΚ, από την τωρινή θέση του στην αντιπολίτευση, έχει μεγαλύτερη ευχέρεια στις γενικολογίες, σε δήθεν φιλολαϊκές προτάσεις, σε «δεσμεύσεις» και «εγγυήσεις» για τη «δίκαιη κοινωνία» που οραματίζεται για γυναίκες και άντρες. Οσα προτείνει στο «νέο» Πρόγραμμά του είναι αντιγραφή προτάσεων της στρατηγικής της Λισαβόνας. Αξονας των προτάσεών του είναι η ενίσχυση της «απασχολησιμότητας» των γυναικών, η «εναρμόνιση» επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων, η διά βίου μάθηση μέσω των καταρτίσεων, μέχρι το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα για τη διαχείριση της φτώχειας, ενώ υπόσχεται τη δημιουργία νέων θεσμών ισότητας και αλληλεγγύης.

Πίσω απ' όλα αυτά κρύβει μια εξαιρετικά επικίνδυνη σκοπιμότητα. Την περικοπή και κατάργηση όσων θετικών ρυθμίσεων, δικαιωμάτων των γυναικών είχε παραχωρήσει ο καπιταλισμός τα προηγούμενα χρόνια σε άλλες συνθήκες. Υπερασπίζεται την κατεύθυνση της ΕΕ, το πρότυπο της οικογένειας - παραγωγικής μονάδας.

Συμφωνεί και προτείνει νομοθέτηση γονικής άδειας και στους άντρες και αναδεικνύει το στόχο της «κοινωνίας των πολιτών» που μπορούν και πρέπει να συμβιώνουν και να εξελίσσονται με ίσες ευκαιρίες όλοι, επιχειρηματίες και εργαζόμενοι, γυναίκες και άντρες. Η αύξηση των ευθυνών του άντρα γίνεται για να πειστεί η λαϊκή οικογένεια ότι η ευθύνη της αναπαραγωγής των μελών της είναι αποκλειστικά δική της ευθύνη.

Ο ΣΥΝ θα λέγαμε ότι ξεπερνά και τα δυο κόμματα όσον αφορά την προτεραιότητα που βάζει στην υπεράσπιση και διεύρυνση των αστικών θεσμών. Ως αιτία της γυναικείας ανισοτιμίας θεωρεί την πατριαρχική κοινωνία, κρύβοντας ότι στην οικονομική βάση του καπιταλισμού γεννιέται η ανισοτιμία και όχι στις πατριαρχικές αντιλήψεις. Διακηρύσσει ότι καθοδηγείται «από τους στρατηγικούς στόχους του φεμινισμού και εντάσσει τη διάσταση της ισότητας στους θεσμούς της δημοκρατίας και της κοινωνίας»¹⁷.

Υπερασπίζεται «το πολύμορφο και πολύχρωμο γυναικείο φεμινιστικό κίνημα», την πολιτική των «ίσων ευκαιριών» παντού και την αύξηση των ποσοστώσεων στα ΚΛΑ, ως μείωση της αντρικής συμμετοχής στην εξουσία, αλλά «οι γυναίκες σε αυτά τα όργανα να λειτουργούν ως Αντιγόνες και όχι ως Κρέοντες. Να αναδεικνύουν αυτό το πρότυπο, το γυναικείο, της αλληλεγγύης, της τροφού, της προστασίας, της συλλογικότητας...», σημειώνει ο πρόεδρος του ΣΥΝ Αλέκος Αλαβάνος¹⁸. Υποστηρίζει τη συμμετοχή στους αστικούς θεσμούς για ν' αλλάξει η «πατριαρχική» πολιτική. Δηλαδή στηρίζει την ενσωμάτωση. Επίσης ζητά αναβάθμιση και διεύρυνση των μηχανισμών ισότητας (!), καθώς και τροποποίηση του άρθρου 116 παρ. 2 του Συντάγματος, έτσι ώστε να προβλέπεται συνταγματικά η υιοθέτηση θετικών δράσεων - ποσόστωση για την πραγματοποίηση της ισότητας.

Ο ΣΥΝ είναι υπέρμαχος του «κοινωνικού διαλόγου» και της «συνεννόησης», ενθαρρύνει τη συγκρότηση γυναικείων κομμάτων και κινήσεων.

Υπερασπίζεται την πολιτική της ΕΕ, ψηφίζει οδηγίες, συνθήκες, αλλά δεν έχει πρόβλημα να ταχθεί «υπέρ» της σταθερής απασχόλησης των γυναικών. «Ανησυχεί» για τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα των γυναικών, όμως η «Λευκή Βίβλος» έχει και τη δική του στήριξη. Διαμαρτύρεται για τις απολύσεις εργαζόμενων γυναικών, αλλά και με τη δική του ψήφο εφαρμόζεται η συνθήκη του Μάαστριχτ που έχει προμετωπίδα την «ανταγωνιστικότητα» και την καπιταλιστική ανάπτυξη.

Με βάση όλα τα παραπάνω είναι δική μας υποχρέωση και καθήκον να προσανατολίσουμε τη δράση μας, ώστε ολοένα και περισσότερες γυναίκες από την εργατική τάξη να συνειδητοποιούν την αναγκαιότητα της στράτευσής τους στους λαϊκούς και πολιτικούς αγώνες, για αλλαγή του συσχετισμού μέχρι το επίπεδο της εξουσίας υπέρ των εργαζόμενων γυναικών και αντρών, αυτών που παράγουν τον κοινωνικό πλούτο και εισπράττουν ψίχουλα.

Η άμυνα στην ολομέτωπη επίθεση στα δικαιώματα και στη ζωή των γυναικών ουσιαστικά είναι υποχώρηση. Η προοπτική βρίσκεται στην επιθετική διεκδίκηση με άξονα το σύνολο των σύγχρονων και πραγματικών αναγκών της γυναίκας, του νέου ζευγαριού, ολόκληρης της λαϊκής οικογένειας.

Δεν υπάρχει κοινωνικό πρόβλημα, από το εργασιακό, παιδείας, υγείας, αθλητισμού, πολιτισμού έως της δημοκρατίας και της ειρήνης που να μην έχει και γυναικεία διάσταση. Επομένως χρειάζεται και ειδική δράση για τις γυναίκες και με τις γυναίκες, εξειδικευμένη πολιτική στα πλαίσια της γενικής δράσης.

Η απελευθέρωση της γυναίκας και με τη γενική έννοια και με την ιδιαιτερότητα που έχει δεν είναι δυνατόν να κατορθωθεί μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού όσο αναπτυγμένη και να είναι η αστική ελευθερία. Η κατάργηση των νομικών διακρίσεων, αλλά η διατήρηση της ανισότητας στη ζωή, αποδείχνουν πόσο τυπική μπορεί να είναι η ισοτιμία της γυναίκας στον καπιταλισμό.

Σημειώσεις:

14. Πολιτικό Ντοκουμέντο EL FEM (Imma Barbarosa Κομμουνιστική Επανίδρυση Ιταλίας).

15. Μια φεμινιστική εναλλακτική πρόταση για μια άλλη Ευρώπη, EL FEM (Μαϊτέ Μολά ΚΚ Ισπανίας).

16. Ομιλία του πρωθυπουργού στην εκδήλωση της Γραμματείας Γυναικών της ΝΔ, 22.1.2007.

17. Ιστοσελίδα του Τμήματος Γυναικών του ΣΥΝ.

18. Ομιλία στην Πανελλαδική Σύσκεψη Γυναικών του ΣΥΝ, 18.02.2006.