Η συζήτηση με τον Ολεγκ Κουλικόφ ήταν αρκετά αναλυτική, κι όχι τυχαία. Μιλώντας με τον Γραμματέα της ΚΕ και υπεύθυνο του Τμήματος Ενημέρωσης και Ανάλυσης του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ρωσικής Ομοσπονδίας (ΚΚΡΟ), του μεγαλύτερου και ισχυρότερου κόμματος της σημερινής Ρωσίας, επιδιώξαμε, πέρα από τα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής, να διαφωτίσουμε και ορισμένες πλευρές των εσωτερικών εξελίξεων. Νομίζουμε ότι αυτή η πλευρά έχει ιδιαίτερη σημασία για να καταλάβουμε στη συνέχεια και τη στάση της Ρωσίας στις διεθνείς εξελίξεις. Πολύ περισσότερο που ακούγεται από τα χείλη ενός ανθρώπου που καθημερινά έχει στη διάθεσή του χιλιάδες πληροφορίες, τις οποίες από τη φύση της δουλιάς του πρέπει να αξιολογήσει και να ταξινομήσει. Σήμερα παρουσιάζουμε το πρώτο μέρος της συνέντευξης. Αύριο θα ακολουθήσει το δεύτερο μέρος με τη συζήτηση για τη θέση της Ρωσίας στο σημερινό κόσμο.

-- Το τελευταίο διάστημα έχουμε μια διαδικασία συγχώνευσης ρωσικών ιδιωτικών εταιριών, με αποκορύφωμα τη συγχώνευση της «Σιμπενέφτ» με τη «Γιούκος». Μπορούμε να πούμε πως τέλειωσε το στάδιο της «μοιρασιάς» της κρατικής περιουσίας και βαδίζουμε σε ένα άλλο στάδιο, αυτό των συγχωνεύσεων;

-- Θεωρώ ότι τώρα αρχίζει ένα δεύτερο στάδιο «μοιρασιάς». Σ' αυτό το στάδιο θα υπάρχουν και συγχωνεύσεις και χρεοκοπήσεις επιχειρήσεων. Είμαστε ακόμη στην αρχή και θα υπάρχουν αρκετές εκπλήξεις σε αυτή τη φάση. Οι λεγόμενοι «ολιγάρχες» της Ρωσίας ισχυροποιούνται. Δημιουργούνται οι λεγόμενες πολυεθνικές εταιρίες. Ετσι με την ενοποίηση της «Γιούκος» με τη «Σιμπενέφτ» δημιουργήθηκε μια πάρα πολύ μεγάλη πετρελαϊκή εταιρία στον κόσμο. Π.χ. ο ρόλος αυτής της εταιρίας, τόσο στο εσωτερικό της Ρωσίας, όσο και στην εξωτερική πολιτική, αυξήθηκε. Πρόκειται για αύξηση της αμερικανικής επιρροής.

-- Αν ήταν έτσι δε θα είχε προηγηθεί η πώληση της ΤΝΚ στην ΒΡ. Κατά τη γνώμη μας το μερίδιο του ξένου κεφαλαίου στη Ρωσία αυξάνεται. Μάλιστα, θα έλεγα ότι η διείσδυση του ξένου κεφαλαίου στη Ρωσία είναι ένας από τους τρόπους για να «σιγουρέψουν» την πορεία της καπιταλιστικοποίησης της χώρας! Οσο μεγαλύτερο μέρος της ιδιοκτησίας βρίσκεται σε δυτικά χέρια, τόσο μεγαλύτερη θεωρείται ότι είναι η «εγγύηση» για τον καπιταλισμό, ώστε αυτή να είναι δύσκολο στη συνέχεια να εθνικοποιηθεί.

-- Σε σύγκριση με πριν 10 χρόνια, ποια διαφορά βλέπετε στην εξέλιξη του καπιταλισμού στη Ρωσία;

-- Πριν δέκα χρόνια οι βασικές αλλαγές ήταν στο πολιτικό επίπεδο. Δεν είχε ακόμη ξεκινήσει η ιδιωτικοποίηση του μεγαλύτερου μέρους της κρατικής περιουσίας. Το βασικό στοιχείο ήταν ότι στην εξουσία είχαν έρθει δυνάμεις που προσανατολίζονταν αποκλειστικά στη Δύση, υλοποιώντας μια «δυτική παραγγελία», πρώτα απ' όλα αμερικανική «παραγγελία». Συνεχιζόταν η διάλυση της ΕΣΣΔ, η διάλυση των σχέσεων ανάμεσα στις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες. Αρχικά λοιπόν είχαμε μια αλλαγή στην πολιτική δομή. Απαγορεύτηκε το ΚΚ το 1991 και επανιδρύθηκε με το ΚΚΡΟ το 1993. Υπήρχε ακόμη σε μεγάλο βαθμό η λεγόμενη παλλαϊκή, η κοινωνική ιδιοκτησία. Βέβαια, πολλές επιχειρήσεις, ειδικά του αγροτικού τομέα, εξαιτίας της στροφής στην αγορά, βρέθηκαν σε πολύ δυσμενή θέση. Το 50% των κολχόζ και σοβχόζ μέσα στα 2 πρώτα χρόνια χρεοκόπησαν! Αυξήθηκε η εξάρτηση σε τρόφιμα από τη Δύση, που σήμερα φτάνει το 50% των αναγκών της χώρας σε τρόφιμα. Να σημειωθεί ότι την περίοδο της ΕΣΣΔ μόλις το 10% των τροφίμων ήταν από το εξωτερικό! Ενώ ειδικά η Ρωσία επί ΕΣΣΔ θα μπορούσε να θεωρηθεί και αυτάρκης κατά 100% σε τρόφιμα.

-- Θεωρείτε ότι το καπιταλιστικό σύστημα στη Ρωσία έχει σταθεροποιηθεί;

-- Νομίζω πως όχι. Για να υπάρξει μια τέτοια σταθεροποίηση, θα πρέπει να υπάρξει στη χώρα και πολιτική σταθεροποίηση. Θα πρέπει τουλάχιστον η πλειοψηφία του πληθυσμού να εγκρίνει τις μεταρρυθμίσεις που γίνονται. Βλέπουμε όμως ότι στη χώρα μόνον το 20% υποστηρίζει την πολιτική των καπιταλιστικών μεταρρυθμίσεων που ακολουθείται. Με βάση τις δημοσκοπήσεις, αν σήμερα έθεταν στο λαό το ερώτημα «σε ποιο σύστημα θέλεις να ζήσεις;», το 34% θα απαντούσε χωρίς κανέναν ενδοιασμό «στο σοσιαλισμό της σοβιετικής περιόδου», ενώ ακόμη ένα 40% τάσσεται υπέρ ενός συστήματος «κοινωνικής προστασίας», που βρίσκεται επί της ουσίας πολύ κοντά στο σοβιετικό σύστημα που είχαμε.

Υπάρχει λοιπόν μια μεγάλη δυσφορία του κόσμου που αυξάνεται. Πιστεύω ότι στο μέλλον θα πάρει μεγαλύτερες ακόμη διαστάσεις. Αρχικά μπορούμε να πούμε ότι οι άνθρωποι δεν καταλάβαιναν τι ακριβώς συμβαίνει. Ακόμη και σήμερα ένα μεγάλο κομμάτι, ειδικά στην επαρχία, δεν έχει συνειδητοποιήσει τι ακριβώς έχει συμβεί.

Θεωρώ λοιπόν ότι η κατάσταση είναι αναστρέψιμη, αφού η δυσφορία του λαού αυξάνεται.

-- Τι μέτρα παίρνουν από τη μεριά τους οι κυρίαρχες δυνάμεις για να σταθεροποιήσουν τη θέση τους;

-- Πρώτα απ' όλα προσπαθούν να εμποδίσουν την όποια εμφάνιση των κομμουνιστών στα ΜΜΕ, ώστε η αλήθεια, η ερμηνεία μας να μη φτάνουν στο λαό. Η ενημέρωση του λαού έχει αντικατασταθεί από μια «πλύση εγκεφάλου». Βλέπετε τι γίνεται γύρω από τη δημοτικότητα του Πούτιν. Μετά τον Γιέλτσιν, που τα διέλυσε όλα, η εμφάνιση του Πούτιν, νεότερου, πιο ενεργητικού, «δουλεύεται» από τα ΜΜΕ. Παρ' όλα αυτά και ο Πούτιν ακολουθεί μια φιλοαμερικανική, αντιρωσική και φιλοκαπιταλιστική στάση. Το κόμμα μας βρίσκεται σήμερα σε μια σκληρή αντιπολιτευτική γραμμή και προτείνει την άλλη, την εναλλακτική λύση στο λαό, δηλαδή το σοσιαλιστικό δρόμο ανάπτυξης.

-- Σε μισό χρόνο θα γίνουν οι βουλευτικές εκλογές. Ποιο πρόβλημα απασχολεί το ρωσικό λαό και θα βρεθεί στο επίκεντρο αυτής της πάλης;

-- Το βασικό πρόβλημα του ρωσικού λαού, που «πνίγει» όλα τα άλλα, είναι σήμερα η φτώχεια! Φτώχεια που δεν υπήρχε στη Ρωσία τουλάχιστον τις τελευταίες 6 δεκαετίες του σοσιαλισμού! Το 54% του λαού ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας. Ενα δεύτερο πρόβλημα που συνδέεται μ' αυτό είναι ο πληθωρισμός. Ο κόσμος δεν προλαβαίνει τις τιμές! Κι ένα επίσης τρίτο σοβαρό πρόβλημα είναι η εγκληματικότητα, που επίσης έχει να κάνει με τη φτώχεια. Σήμερα έχουμε τη μεγαλύτερη εγκληματικότητα στον κόσμο, το μεγαλύτερο ποσοστό δολοφονιών στον κόσμο. Εχουμε, για παράδειγμα, τον ίδιο αριθμό δολοφονιών με αυτόν στις ΗΠΑ, τη στιγμή που έχουμε περίπου τον μισό πληθυσμό των ΗΠΑ.

-- Ποιες βασικές πολιτικές δυνάμεις θα δώσουν τη μάχη των εκλογών;

-- Είναι το λεγόμενο «κόμμα της εξουσίας», που έχει πολλά κεφάλια, με βασικό αυτό της «Ενιαίας Ρωσίας», αλλά και η «Ενωση των δεξιών δυνάμεων» (ΕΔΔ), το «Γιάμπλακο». Ολα αυτά είναι στις παρυφές ή συνδέονται με τη σημερινή εξουσία. Οπως και το Φιλελεύθερο-Δημοκρατικό κόμμα (του Ζιρινόφσκι).

Από την άλλη υπάρχει η αντιπολίτευση, το ΚΚΡΟ. Αν είχαμε τις ίδιες δυνατότητες προπαγάνδας με το «κόμμα της εξουσίας» τότε είναι σίγουρο πως θα πετυχαίναμε μια συντριπτική εκλογική νίκη. Π.χ. τα ζητήματα που θέλαμε να θέσουμε στο δημοψήφισμα είχαν την υποστήριξη του 90% του ρωσικού λαού. Ομως, το Σεπτέμβρη η Βουλή ψήφισε νόμο με τον οποίο απαγόρευσε ουσιαστικά το δημοψήφισμά μας.

Με το δημοψήφισμα αυτό θέλαμε ο λαός να τοποθετηθεί, σε ποια χέρια θα πρέπει να βρίσκονται οι στρατηγικοί τομείς της οικονομίας, ο φυσικός πλούτος της χώρας. Με βάση το Σύνταγμά μας το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος έχει «τελεσίδικο» χαρακτήρα και η κυβέρνηση θα πρέπει σε διάστημα 3 μηνών να καταθέσει νομοσχέδιο στη βάση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος. Εάν δεν καταθέσει τέτοιο νομοσχέδιο, ο Πρόεδρος είναι υποχρεωμένος να εκδώσει σχετικά Προεδρικά Διατάγματα.

-- Τόσο το 1993, όσο και το 1995 και 1999 πολύς λόγος έγινε για τη νοθεία στις εκλογικές αναμετρήσεις. Μπορεί το ΚΚΡΟ να ανατρέψει αυτήν την κατάσταση;

-- Πράγματι ένα ακόμη ζήτημα που μας απασχολεί σχετικά με τις εκλογές είναι αυτό της νοθείας, που είναι ένα μεγάλο πρόβλημα για τις εκλογικές αναμετρήσεις στη σημερινή Ρωσία. Είναι πολύ συχνό το φαινόμενο της πλήρους αλλαγής του αποτελέσματος, αρχίζοντας από τα εκλογικά τμήματα.

Ενα πρώτο βασικό μέτρο μας είναι να έχουμε παρατηρητές σε όλα τα εκλογικά τμήματα της χώρας, που να παίξουν ενεργητικό ρόλο. Στόχος μας πρέπει να είναι η δυνατότητα εναλλακτικής καταμέτρησης, που θα μας δώσει αποτέλεσμα πριν ακόμη το ανακοινώσει η Κεντρική Εκλογική Επιτροπή. Τότε θα είναι δύσκολο να ανακοινώσουν ένα αποτέλεσμα που θα έχει μεγάλη απόκλιση από το πραγματικό. Με αυτόν τον τρόπο καταφέραμε και διαφυλάξαμε την εκλογή αρκετών συντρόφων μας σε τοπικό επίπεδο.

Τώρα ξεκινάμε μια καμπάνια «για καθαρές και τίμιες εκλογές». Γιατί αυτό που συμβαίνει με τις εκλογές στη Ρωσία συναντά την αντίδραση όχι μόνον τη δική μας, αλλά και άλλων πολιτικών δυνάμεων, ακόμη και δεξιών κομμάτων, όπως του «Γιάμπλοκο», της ΕΔΔ, που επίσης δε θέλουν να είναι «όμηροι» της εξουσίας και εκδηλώνουν τη διάθεσή τους να συμμετάσχουν στην καμπάνια «για τίμιες και καθαρές εκλογές» και από κοινού να προχωρήσουμε στη διασταύρωση του αποτελέσματος.

-- Τι προτείνει το ΚΚΡΟ στο ρωσικό λαό;

-- Είναι φανερό πως σήμερα, μέσα από μια ενέργεια, κάποιο νόμο, ή ντοκουμέντο δεν μπορούμε να φτάσουμε στο σοσιαλισμό. Πρέπει να υπάρχει κάποιο μεταβατικό στάδιο στο οποίο πρώτα απ' όλα θα αυξηθεί ο κρατικός προϋπολογισμός, που σήμερα είναι της τάξης περίπου των 72 δισεκατομμυρίων αμερικανικών δολαρίων. Το ΚΚΡΟ θα εφαρμόσει ένα σχέδιο διπλασιασμού αυτού του προϋπολογισμού μέσα στον πρώτο κιόλας χρόνο. Τα έσοδα από τους φυσικούς πόρους της χώρας θα πρέπει να υπηρετούν όλο το λαό κι όχι κάποιους «ολιγάρχες» ή πολυεθνικά μονοπώλια. Δεύτερον, θα πρέπει να σταματήσει η διαφυγή κεφαλαίων από τη χώρα. Σήμερα 20- 30 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο διαφεύγουν στο εξωτερικό. Στη συνέχεια θα πρέπει να μπουν κάποια όρια στην εξαγωγή των φυσικών πόρων της χώρας και να γίνει μια σημαντική εθνικοποίηση εκείνων των τομέων της οικονομίας, που μπορούν να ενισχύσουν τον κρατικό προϋπολογισμό της χώρας. Θα πρέπει να εφαρμοστεί το κρατικό μονοπώλιο στα αλκοολούχα ποτά και εθνικοποίηση των τομέων της ενέργειας, της μεταλλουργίας, των μεταφορών, των άλλων στρατηγικών τομέων της οικονομίας. Υπολογίζουμε ότι με μια τέτοια πολιτική θα καταφέρουμε μέσα στον πρώτο χρόνο να διπλασιάσουμε μισθούς και συντάξεις. Αυξάνοντας την αγοραστική ικανότητα του λαού βοηθάμε ταυτόχρονα την άνοδο της εθνικής βιομηχανίας.