Δυναμώνουν το τελευταίο διάστημα οι τάσεις συγκέντρωσης-συγκεντροποίησης στο χρηματοπιστωτικό κλάδο της χώρας, αποτέλεσμα της καταλυτικής παρέμβασης του κράτους και της κυβέρνησης της ΝΔ γύρω από το ασφαλιστικό σύστημα των τραπεζοϋπαλλήλων, ή, καλύτερα, σχετικά με την κρατικομονοπωλιακή ρύθμιση που ψήφισαν προκειμένου να ξεχαρβαλώσουν ασφαλιστικά δικαιώματα και κατακτήσεις σε ορισμένες μεγάλου μεγέθους τράπεζες. Η δραστική περικοπή των ασφαλιστικών εισφορών από την πλευρά της εργοδοσίας και η νομοθετική κατοχύρωσή της ήταν που άνοιξε την όρεξη των Γάλλων της «Κρεντί Αγκρικόλ», η οποία πλέον είναι το νέο αφεντικό της Εμπορικής Τράπεζας. Ταυτόχρονα, η δράκα του «ντόπιου» τραπεζικού κεφαλαίου, έχοντας εξασφαλίσει υπέρογκα ποσοστά κέρδους και αστρονομικά επίπεδα διαθέσιμων κεφαλαίων, έχει ανοίξει πανιά για τις γειτονικές χώρες και αγορές. Και στα βαλκανικά κράτη - ιδιαίτερα στα υπό ένταξη στην ΕΕ - το ντόπιο τραπεζικό κεφάλαιο πατάει πάνω στις προωθούμενες αντιλαϊκές ρυθμίσεις, στην αύξηση - και εκεί - της μάζας του δανεισμού των νοικοκυριών, στις ιδιωτικοποιήσεις και στις όποιες κρατικομονοπωλιακές ρυθμίσεις. Ηδη, η επιχειρηματική διείσδυση-επέκταση στα Βαλκάνια αποδίδει μεγάλα κέρδη στις τράπεζες, που γι' αυτό το λόγο συναγωνίζονται με ντόπιους και ξένους ομίλους για την απόσπαση ολοένα και μεγαλύτερων μεριδίων. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι περίπου το 10% των κερδών που αποσπούν οι τραπεζικοί όμιλοι της χώρας προέρχονται από τα βαλκανικά κράτη. Οι βλέψεις τους στην περιοχή έχουν να κάνουν και με την αναμενόμενη, από τους ίδιους, μεγαλύτερη πρόσδεση των κρατών αυτών στην αναπτυγμένη διαμόρφωση του καπιταλισμού στην ΕΕ.

Η επέκταση του ντόπιου τραπεζικού κεφαλαίου στα Βαλκάνια δεν είναι ούτε τυχαίο ούτε μεμονωμένο γεγονός. Αντίθετα, συνδέεται με την επέκταση άλλων επιχειρηματικών κλάδων και κεφαλαιοκρατών. Οι τράπεζες, σε πολλές περιπτώσεις, παίζουν και το ρόλο του προπομπού της καπιταλιστικής επέκτασης στις αγορές της περιοχής.

Σύμφωνα με δημοσιευμένα στοιχεία από την Ελληνική Ενωση Τραπεζών, η δομή του τραπεζικού συστήματος στα βαλκανικά κράτη (ή στη ΝΑ Ευρώπη, κατά τη δική τους ορολογία) εμφανίζει και τα παρακάτω:

• Οι 5 μεγάλες «ελληνικές» τράπεζες (ΕΤΕ, ΑΛΦΑ, ΓΙΟΥΡΟΜΠΑΝΚ, ΠΕΙΡΑΙΩΣ και ΕΜΠΟΡΙΚΗ) έχουν επενδύσει πάνω από 2 δισ. ευρώ, έχουν δίκτυο με περίπου 1.000 καταστήματα και περισσότερους από 16.000 εργαζόμενους στις βαλκανικές τράπεζες ή θυγατρικές τους που ελέγχονται κατά πλειοψηφία από «ελληνικές»
• Το κέρδος που αποσπούν στα Βαλκάνια διαμορφώνεται σήμερα λίγο πάνω από το 10% του συνολικού κέρδους των ντόπιων τραπεζικών ομίλων. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους, το ποσοστό αυτό στο τέλος του 2007 θα φτάσει σε 20%, εξέλιξη, που, εκτός από το δυνάμωμα της καταλήστευσης των πελατών τους, έχει να κάνει και με τους σχεδιασμούς τους για περαιτέρω επιχειρηματική διείσδυση στην περιοχή
• Το ξένο τραπεζικό κεφάλαιο (κατά κύριο λόγο της ΕΕ) κατέχει το 75% του ενεργητικού των τραπεζών στα βαλκανικά κράτη. Από αυτή την άποψη το πάνω χέρι έχει η Αυστρία (ποσοστό 25% του ενεργητικού) και ακολουθούν ελληνικά και ιταλικά κεφάλαια με μερίδιο 13% το καθένα. Δυνατή παρουσία στην περιοχή έχουν και γαλλικές τράπεζες.

Οι βλέψεις του τραπεζικού κεφαλαίου στα Βαλκάνια έχουν να κάνουν και με την αναμενόμενη, από τους ίδιους, μεγαλύτερη πρόσδεση των κρατών της περιοχής στην αναπτυγμένη διαμόρφωση του καπιταλισμού στην ΕΕ. Σε αυτό το πλαίσιο δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στο γεγονός ότι τα δάνεια στα νοικοκυριά των βαλκανικών κρατών (παρά τη ραγδαία αύξηση των τελευταίων ετών) βρίσκονται στο 12% του ΑΕΠ, τη στιγμή που στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό έχει ξεπεράσει αρκετά το 35%.

Στα βαλκανικά κράτη ο συνολικός τραπεζικός δανεισμός (νοικοκυριά μαζί με επιχειρήσεις) διαμορφώνεται στο 25% του ΑΕΠ έναντι άνω του 77% στην Ελλάδα και 114% στην ΕΕ. Η σημερινή ημιαναπτυγμένη - άρα και η προσδοκώμενη από τους καπιταλιστές ραγδαία ενίσχυση στο μέλλον - τραπεζική αγορά φαίνεται και από τη σύγκριση στους δείκτες του ενεργητικού. Στην Ελλάδα των 11 εκατ. κατοίκων το ενεργητικό των τραπεζών φτάνει τα 260 δισ. ευρώ και στα βαλκανικά κράτη (40 εκατ. κάτοικοι) σε περίπου 36 δισ. ευρώ.

Δυνάμωμα των τάσεων συγκέντρωσης στο χώρο των τραπεζών «βλέπει» μελέτη της εταιρείας συμβούλων «Κάντορ», που θα στραφεί προς τις μικρότερες τράπεζες. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους, πρώτος στόχος εξαγοράς είναι το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο κυρίως λόγω του όγκου των καταθέσεων που διαθέτει και τις οποίες εποφθαλμιούν άλλες τράπεζες. Ως πιθανός πόλος συγκέντρωσης αναφέρονται η Τράπεζα Κύπρου και η «Μάρφιν», ενώ θεωρούν απίθανο το ενδεχόμενο συγχωνεύσεων μεταξύ μεγάλων τραπεζών μετά την πρόσφατη εξαγορά της Εμπορικής Τράπεζας από τη γαλλική «Κρεντί Αγκρικόλ».

Από την ανάλυση των ισολογισμών που δημοσίευσαν οι τράπεζες για το έτος 2005 προκύπτει ότι η κερδοφορία στο σύνολο των τραπεζών αυξήθηκε σε ποσοστό 40%, ήταν δηλαδή υπερδεκαπλάσια από τον πληθωρισμό. Προκλητική αύξηση καταγράφεται και στα λειτουργικά έσοδα ανά εργαζόμενο. Πρώτο στη σχετική λίστα εμφανίζεται το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο, στο οποίο τα λειτουργικά έσοδα ανά εργαζόμενο - για το έτος 2005 - πλησίασαν τις 500.000 ευρώ έναντι περίπου 200.000 ευρώ ανά εργαζόμενο στις άλλες τράπεζες.

Στην εν λόγω μελέτη διαπιστώνονται και τα παρακάτω:

• Οι τόκοι αποτελούν το 73%-81% των συνολικών εσόδων τους. Είναι απόλυτα φανερό το γεγονός ότι η πρώτη ύλη του πλουτισμού τους είναι τα λαϊκά εισοδήματα που αφαιμάσσουν με την τοκογλυφική πρακτική τους και τη συνεχιζόμενη ραγδαία αύξηση της μάζας του δανεισμού των νοικοκυριών
• Το τραπεζικό σύστημα εμφανίζει υψηλό βαθμό συγκέντρωσης. Οι τρεις μεγαλύτερες τράπεζες - με βάση το ενεργητικό τους - κατέχουν το 65% της αγοράς και οι οκτώ μεγαλύτερες το 91% της αγοράς
• Το μέγεθος των πιστωτικών ιδρυμάτων της χώρας παραμένει μικρό σε σχέση με το μέγεθος των διεθνών πιστωτικών ιδρυμάτων
• Το ύψος των καταθέσεων (σύγκριση 2005 / 2004) αυξήθηκε σε ποσοστό 8,3% και οι χορηγήσεις 18,7%
• Η επιχειρηματική διείσδυση-επέκταση του ντόπιου τραπεζικού κεφαλαίου στη χρυσοφόρο αγορά των βαλκανικών κρατών έχει οδηγήσει σε αύξηση του αριθμού των εργαζομένων αλλά ο αριθμός εργαζομένων μέσα στην Ελλάδα παραμένει σχετικά σταθερός. Το σύνολο του προσωπικού σε επίπεδο τραπεζικών ομίλων στο τέλος του 2005 ήταν στις 91.044 (από 78.100 το 2004) και σημείωσε αύξηση 16% εξαιτίας της επέκτασης και των εξαγορών σε γειτονικές χώρες. Οι εργαζόμενοι στις τράπεζες αριθμούσαν 56.932 (από 56.668 το 2004)
• Τα «έξοδα προσωπικού» εμφανίζουν κατά μέσο όρο μείωση σε ποσοστό 2%, που οφείλεται κυρίως στις μεγάλες τράπεζες. Είναι προφανές ότι οι εν λόγω περικοπές έχουν να κάνουν με τις αντιασφαλιστικές ρυθμίσεις που υλοποίησε η κυβέρνηση για τους τραπεζοϋπαλλήλους
• Αναμένονται κινήσεις συγκέντρωσης με «κύρια προτεραιότητα τις μικρές τράπεζες που πρέπει να ενωθούν για να γίνουν ανταγωνιστικές».