Το πάγιο αίτημα του καλλιτεχνικού κόσμου για πανεπιστημιακού επιπέδου εκπαίδευση στον κινηματογράφο, στο θέατρο, στο χορό, στη μουσική, αντιμετωπίστηκε από την κυβέρνηση με ένα υποτυπώδες καλλιτεχνικό υποκατάστατο, αφού το πολυδιαφημιζόμενο νομοσχέδιο, αντί για Ακαδημία Τεχνών πανεπιστημιακού επιπέδου, δημιουργεί μια «Ακαδημία» ουσιαστικά αδιαβάθμητη, μόνο και μόνο για επικοινωνιακούς λόγους κι ακόμη χειρότερα για να βολέψουν τα αβόλευτα...

Για το θέμα αυτό, που διχάζει τον καλλιτεχνικό και επιστημονικό χώρο, πραγματοποιήθηκε την περασμένη Δευτέρα ανοιχτή σύσκεψη σωματείων της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θεάματος - Ακροάματος (ΠΟΘΑ), στην οποία παρέστησαν πολλοί καλλιτέχνες και προσωπικότητες του πολιτισμού. Σκοπός της σύσκεψης ήταν να καθοριστεί κοινή άποψη για το κυβερνητικό νομοσχέδιο και για να διαμορφωθούν οι προτάσεις των σωματείων για την καλλιτεχνική εκπαίδευση. Θυμίζουμε ότι σε σύσκεψη που διοργάνωσε η ΠΟΘΑ (20/6) για το ίδιο θέμα συμμετείχαν 17 φορείς, που εξέφρασαν την αγωνία τους για το πού οδηγείται με την «Ακαδημία» η καλλιτεχνική εκπαίδευση. Ετσι αποφασίστηκε η διοργάνωση μιας ευρύτερης σύσκεψης, με συμμετοχή περισσότερων φορέων και καλλιτεχνών, με αντικείμενο το εκπαιδευτικό «μόρφωμα» που ετοιμάζεται, παρά το μακρόχρονο αίτημα των καλλιτεχνικών σωματείων και τη μεγάλη ανάγκη για ανώτατη καλλιτεχνική εκπαίδευση.

Ο πρόεδρος της ΠΟΘΑ, Λεωνίδας Βαρδαρός, στο άνοιγμα της σύσκεψης απηύθυνε πρόσκληση σε όλους τους φορείς να καταθέσουν τις απόψεις και τις προτάσεις τους προκειμένου να αντιδράσουν στο μόρφωμα αυτό που κατασκευάστηκε από την κυβέρνηση για να θολώσει τα νερά και όχι για να ανταποκριθεί στο αίτημα 30 χρόνων για ανώτατη καλλιτεχνική παιδεία. Στην εισήγησή του εκ μέρους της ΠΟΘΑ ο Βασίλης Παρασκευόπουλος επισήμανε: «Η καλλιτεχνική παιδεία πρέπει να οικοδομείται από πολύ νωρίς στους νέους με ένα σύστημα εκπαίδευσης που θα έχει την ανάλογη μορφή. Από τη βασική ακόμη εκπαίδευση και στο πλαίσιο του ενιαίου 12χρονου σχολείου, το καλλιτεχνικό μάθημα θα πρέπει να συμβάλλει στην αναγκαία αισθητική καλλιέργεια της προσωπικότητας. Ενώ οι ανώτατες δημόσιες καλλιτεχνικές σχολές, που θα παρέχουν δωρεάν μόρφωση, είναι πλέον αναγκαίες αφού η συσσωρευμένη γνώση που υπάρχει γύρω από την τέχνη υποχρεώνει και στο ανάλογο επίπεδο μόρφωσης».

Ο Κώστας Γεωργόπουλος, εκ μέρους του Πανελλήνιου Μουσικού Συλλόγου, ο Γιάννης Γλέζος, πρόεδρος της Ενωσης Μουσικοσυνθετών - Στιχουργών Ελλάδας, και ο Βαγγέλης Φάμπας, επίσης από την ΕΜΣΕ, ο Μπάμπης Δαραδήμος, από το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών, η Ηλέκτρα Καρτάνου, εκ μέρους του Συλλόγου σπουδαστών δραματικών σχολών - σχολών χορού και κινηματογράφου, ο Στάθης Καλλιανός, εκ μέρους του Συλλόγου καθηγητών Ωδείων αναγνωρισμένων, από τους χορογράφους ο Πέτρος Γαλλίας, από το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών ο Κωστής Μαλκότσης και ο Γιώργος Σώχος, ο Δημήτρης Καλαντίδης από την Ομοσπονδία κινηματογραφικών Λεσχών, από το Σωματείο Πρωταγωνιστών της Λυρικής Σκηνής ο Δημήτρης Σιγαλός, από την Ενωση Τεχνικών Ελληνικού Κινηματογράφου - Τηλεόρασης οι Χρ. Νικολαρέας και Κ. Μελής, ο Κώστας Καζάκος, ο Ν. Τουλιάτος και πολλοί άλλοι κατέθεσαν ο καθένας από το δικό του μετερίζι τους προβληματισμούς και τις απόψεις τους, συμφωνώντας ότι επί της ουσίας η κυβέρνηση με το σχέδιο νόμου ιδρύει ένα νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου που λειτουργεί με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας και διέπεται από το ιδιωτικό δίκαιο, ενώ έχει σαν πρότυπο τις ήδη υπάρχουσες ιδιωτικές δραματικές σχολές, ωδεία και σχολές χορού, δηλαδή ένα ακόμη ΙΕΚ.

Επί δύο χρόνια η κυβέρνηση μιλάει για «Ακαδημία Τεχνών» και για επιτροπές στις οποίες ανέθεσε την προπαρασκευή του νομοσχεδίου - αποφεύγοντας για άλλη μια φορά το «διάλογο» με τους συλλογικούς φορείς των καλλιτεχνών, όπως έκανε και για τον κινηματογράφο.

Αυτές οι επιτροπές αποφάνθηκαν: Στις Ολυμπιακές εγκαταστάσεις των Λιοσίων πρόκειται λοιπόν να στεγαστεί η Ακαδημία Τεχνών. Αυτή τη στιγμή το νομοσχέδιο, που παρουσίασε προ μηνός ο υπουργός Πολιτισμού, Γ. Βουλγαράκης, βρίσκεται στη Γενική Γραμματεία της κυβέρνησης. Ενώ αναμένεται να κατατεθεί στη Νομοπαρασκευαστική Επιτροπή και σε περίπου 20 μέρες υπολογίζεται να έχει υπογραφεί από τα συναρμόδια υπουργεία Πολιτισμού, Παιδείας, Εσωτερικών και Οικονομικών για να πάρει το δρόμο συζήτησης και ψήφισης σε κάποιο από τα θερινά τμήματα της Βουλής.

Ωστόσο, οι προβληματισμοί και οι αντιρρήσεις σε ό,τι αφορά κυρίως στη διαβάθμισή της όπως και στον ιδιωτικοοικονομικό χαρακτήρα της, πληθαίνουν.

Ας δούμε μερικά χαρακτηριστικά του νομοσχεδίου, από τα οποία τα περισσότερα προκαλούν τις αντιδράσεις φορέων, προσωπικοτήτων της τέχνης και επιστημόνων. Η Ακαδημία Τεχνών (Δραματικής Τέχνης, Χορού, Μουσικής, Κινηματογράφου και Οπτικοακουστικών Μέσων) θα λειτουργεί «χάριν δημοσίου συμφέροντος με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας», ως ΝΠΙΔ επιχορηγούμενο από τον κρατικό προϋπολογισμό. Θα δέχεται χορηγίες, δωρεές, κληρονομιές κλπ. Θα διοικείται από 7μελές ΔΣ και γενικό διευθυντή με 3ετή θητεία (στην πρώτη εφαρμογή του νόμου 4ετής). Τα πτυχία θα είναι δύο ειδών. «Πιστοποιητικό σπουδών» για όσους έχουν παρακολουθήσει επί 3ετία προγράμματα και «Βεβαίωση παρακολούθησης» διάρκειας μικρότερης των 3 ετών (σεμινάρια). Οι τίτλοι θα είναι ισότιμοι με όλων των σχολών ανωτέρας καλλιτεχνικής εκπαίδευσης. Οι απόφοιτοι θα μπορούν να διδάξουν στη μέση και ανωτέρα καλλιτεχνική εκπαίδευση. Θα έχουν δικαίωμα πρόσβασης σε αντίστοιχα τμήματα ΑΕΙ και σε μεταπτυχιακά στο εξωτερικό. Εισαγωγικές ανά σχολή σε ειδικά μαθήματα. Απαιτείται απολυτήριο Λυκείου και μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις δε θα χρειάζεται. Η αξιολόγηση των στελεχών της Ακαδημίας θα γίνεται ανά 3ετία από αξιολογητές με εμπειρία, κατόπιν διεθνούς διαγωνισμού. Σύμφωνα με το σ/ν ιδρύεται ένα ΝΠΙΔ (επιχορηγούμενο κατά βάση από τον κρατικό προϋπολογισμό) με την επωνυμία «Ακαδημία Τεχνών» (3ετούς φοίτησης) που θα εποπτεύεται από τον υπουργό Πολιτισμού και θα έχει σκοπό «την ανάπτυξη των τεχνών της μουσικής, του χορού, της δραματικής τέχνης, του κινηματογράφου και των λοιπών οπτικοακουστικών τεχνών». Οι φοιτητές θα καταβάλλουν «συμβολικά δίδακτρα, ως ένδειξη σεβασμού στη γνώση που θα τους παρέχεται», όπως είπε ο υπουργός, ενώ στους ταλαντούχους μπορούν να προσφέρονται υποτροφίες.

Αυτό βέβαια αντίκειται στο άρθρο 16 του Συντάγματος, αφού προβλέπει καταβολή διδάκτρων. Ετσι καταργείται έμμεσα η δημόσια εκπαίδευση, για την οποία έχουν γίνει τόσοι και τόσοι αγώνες. Από την άλλη τίθεται το ερώτημα, γιατί να δημιουργηθεί ένα ίδρυμα, που θα υπολείπεται των άλλων καλλιτεχνικών σχολών, όπως της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, των πανεπιστημιακών τμημάτων Θεατρολογίας, Μουσικολογίας και Κινηματογράφου;

Το πρόβλημά τους, όπως οι ίδιοι παραδέχονται, οι επικεφαλής δηλαδή των ομάδων εργασίας, που συνέταξαν το σ/ν, μεταξύ των οποίων ο σκηνοθέτης Θόδωρος Τερζόπουλος και η πρώην διευθύντρια της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης Ντένη Ευθυμίου, είναι ότι αν η Ακαδημία Τεχνών ήταν ανώτατη δε θα μπορούσαν να διδάξουν σε αυτή μεγάλες ελληνικές και ξένες προσωπικότητες, καθώς οι περισσότεροι δε διαθέτουν πανεπιστημιακό πτυχίο. Σαν «ίδιον συμφέρον» δεν ακούγεται αυτό το επιχείρημα;

Για ένα τείχος αδιαπέραστο που έχει υψωθεί ανάμεσα στο λαό και τις τέχνες με ευθύνη του κράτους και του υπουργείου Πολιτισμού, μίλησε ο Κώστας Καζάκος, ο οποίος τόνισε την «υποχρέωση κράτους και υπουργείων να διευκολύνουν την πρόσβαση του λαού στις τέχνες και τα γράμματα και όχι να την εμποδίζουν. Και μόνο αυτό δε συμβαίνει. Εχουμε να κάνουμε με μια σάπια κατάσταση που τις τέχνες και τα γράμματα αναγκαστικά τις αντιμετωπίζει εχθρικά γιατί τις φοβάται, γιατί δεν μπορεί να τις ελέγξει και προσπαθεί με κάθε τρόπο να τις χειραγωγήσει, να τις κάνει υποχείριο».

Τέλος, στο ψήφισμα που συνυπογράφουν πολλά σωματεία και φορείς αναφέρεται μεταξύ άλλων: «Η εν λόγω Ακαδημία δε λύνει κανένα πρόβλημα της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, αντίθετα βαθαίνει την εμπορευματοποίηση της Παιδείας και αντιγράφει στην ουσία τις ήδη υπάρχουσες σχολές, δίνοντας στο τέλος ένα πιστοποιητικό σπουδών αμφιβόλου αξίας, κατ' ευφημισμό ανώτερο, στην ουσία αδιαβάθμητο. Για τους παραπάνω λόγους το νομοσχέδιο δεν μπορεί να αποτελέσει βάση για συζήτηση και πρέπει να απορριφθεί από όλους τους καλλιτέχνες και τους φορείς.