Με πολλές αναφορές στις στενές σχέσεις συνεργασίας του παρελθόντος, αλλά και με σειρά συμφωνιών που υπογράφτηκαν κεκλεισμένων των θυρών και ελάχιστα από το ακριβές περιεχόμενό τους δόθηκαν στη δημοσιότητα, ο Ρώσος Πρόεδρος ολοκλήρωσε μια ιστορική, όπως χαρακτηρίστηκε από τα περισσότερα ΜΜΕ, επίσκεψη στη Συρία. Ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ δήλωνε με νόημα ότι «όποιες αλλαγές και αν έχουν γίνει στον κόσμο, οι σχέσεις Συρίας και Ρωσίας είναι βαθιές και αυτό δεν πρόκειται ν' αλλάξει». Από την άλλη, ο Μπάσαρ αλ Ασαντ τόνισε ότι η Δαμασκός δεν ξεχνά ποτέ ότι η Ρωσία όχι μόνο υποστήριξε, ως Σοβιετική Ενωση τότε (σ.σ. αδόκιμη βεβαίως η σύγκριση), τη συριακή θέση απέναντι στην ισραηλινή εισβολή και κατοχή στα υψώματα του Γκολάν, αλλά ότι ακόμη και σήμερα συμμερίζεται το αίτημα για ολική ισραηλινή αποχώρηση από αυτά.

Οι αναφορές των δύο ανδρών στο παρελθόν ουσιαστικά έβλεπαν στο μέλλον. Για τη Δαμασκό η επίτευξη στενότερων οικονομικών και διπλωματικών σχέσεων με τη Μόσχα είναι βαρύνουσας σημασίας. Σε διπλωματικό επίπεδο, η Ρωσία είναι μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας και έχει δικαίωμα βέτο, κάτι που σημαίνει ότι μπορεί να το χρησιμοποιήσει για να «υποστηρίξει» μια καλή της σύμμαχο, όταν και εφόσον αυτό χρειαστεί για τα υψώματα του Γκολάν ή για οποιαδήποτε άλλη εξέλιξη στην πάντα ρευστή περιοχή της ευρείας Μέσης Ανατολής γενικότερα.

Σε οικονομικό επίπεδο, οι προοπτικές είναι εξίσου ανθηρές. Η Δαμασκός, μετά από χρόνια οικονομικών κυρώσεων και απομόνωσης, επιθυμεί διακαώς να αξιοποιήσει τους ενεργειακούς της πόρους και να αναπτύξει σχετική τεχνογνωσία. Σε αυτό ακριβώς το σημείο προσέβλεπαν και τα «δώρα» που έφερε μαζί του ο Μεντβέντεφ, που συνοδευόταν από υψηλόβαθμα στελέχη του ενεργειακού κολοσσού «Gazprom» και τον υπουργό Ενέργειας, Σεργκέι Σμάτκο. Αν και λεπτομέρειες δε δόθηκαν στη δημοσιότητα, όπως όλα δείχνουν, η «Gazprom» προχώρησε στην υπογραφή σειράς συμφωνιών με τη συριακή κυβέρνηση για βελτίωση της πετρελαϊκής υποδομής και περαιτέρω εξόρυξη πετρελαίου, ενώ τέθηκαν οι βάσεις και για κατασκευή, από ρωσικής πλευράς, πυρηνικών εγκαταστάσεων επί συριακού εδάφους για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Οι συμφωνίες αυτές προχώρησαν παρά το γεγονός ότι, υπό ισραηλινές και αμερικανικές πιέσεις, η Διεθνής Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας συνεχίζει να θεωρεί «κάπως ύποπτες» τις συριακές πυρηνικές δραστηριότητες, μετά από σειρά επιθεωρήσεων που δρομολόγησε η ισραηλινή αεροπορική επιδρομή το 2007 κατά στόχου εντός της Συρίας που πιθανολογείται ότι ήταν μία υποτυπώδης πυρηνική εγκατάσταση. Η συριακή ηγεσία είδε τον Ρώσο Πρόεδρο να υιοθετεί και να δεσμεύεται για προώθηση της θέσης της για μια Μέση Ανατολή απαλλαγμένη από τα πυρηνικά όπλα, χωρίς αυτό να καταργεί το δικαίωμα της κάθε χώρας να διατηρεί πυρηνικό πρόγραμμα για ειρηνικούς σκοπούς.

Τέλος, όπως γνωστοποιήθηκε μετά την αναχώρηση Μεντβέντεφ, η Μόσχα πούλησε στη Συρία αντιαεροπορικές και αντιαρματικές συστοιχίες, όπως και σύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη.

Οι επιδιώξεις της Μόσχας, από την άλλη, είναι ευρύτερες. Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να υπενθυμιστεί η ακριβής συγκυρία: Η επίσκεψη Μεντβέντεφ στη Δαμασκό πραγματοποιείται περίπου πέντε μόνο μέρες μετά την ανανέωση των κυρώσεων σε βάρος της Συρίας από τον Αμερικανό Πρόεδρο Ομπάμα και ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη άλλη μία διπλωματική αντιπαράθεση με το Ισραήλ να κατηγορεί τη συριακή ηγεσία ότι έχει προμηθεύσει πυραύλους «Σκουντ» τη λιβανική σιιτική οργάνωση «Χεζμπολάχ» (με αρχική προέλευση των πυραύλων το Ιράν). Η Ουάσιγκτον, χωρίς ν' αναφερθεί ονομαστικά στη Συρία, υιοθέτησε τον ισχυρισμό ότι η «Χεζμπολάχ» έχει λάβει πυραύλους, αν και αυτό διαψεύδεται τόσο από τον Λιβανέζο φιλοαμερικανό πρωθυπουργό Χαρίρι όσο και από τις δυνάμεις του ΟΗΕ στο Νότιο Λίβανο.

Η Μόσχα, που ουδέποτε είδε με καλό μάτι την απόπειρα προσέγγισης ορισμένων, έστω και ξεχασμένων, παραδοσιακών της συμμάχων στην περιοχή, όπως η Συρία και λιγότερο το Ιράν, από τον Πρόεδρο Ομπάμα με τη νέα τακτική του διαλόγου, δεν έχασε χρόνο. Αξιοποίησε αμέσως το περιθώριο που άφησε η διστακτικότητα της Ουάσιγκτον, η οποία, ούτως ή άλλως, διατηρώντας, μέχρι πρότινος, προνομιακές συμμαχικές σχέσεις με το Ισραήλ, δεν μπορεί, ακόμη και αν θέλει, να μεταπηδήσει αίφνης σε στενές σχέσεις με τους «ορκισμένους εχθρούς του συμμάχου της» όσο έντονες και βαθιές και αν είναι οι αμερικανο-ισραηλινές τριβές λόγω της διαφοράς προτεραιοτήτων που υπάρχει πλέον μεταξύ των συμφερόντων, ιμπεριαλιστικών και περιφερειακών, Ισραήλ - ΗΠΑ.

Απέναντι στην προσπάθεια διασφάλισης ρηξικέλευθων ισορροπιών, προκειμένου να βελτιωθεί η εικόνα των ΗΠΑ στην περιοχή και να διευκολυνθεί η προώθηση των συμφερόντων του αμερικανικού ιμπεριαλισμού στην περιοχή, η Μόσχα έρχεται με πιο ξεκάθαρη θέση ν' αντιπροτείνει άμεσα ανταλλάγματα για να δώσει προβάδισμα στις δικές της ιμπεριαλιστικές βλέψεις. Οπως χαρακτηριστικά σχολίαζαν αναλυτές, για να μπορέσει ν' αποκτήσει έρεισμα, αλλά και ισχύ στο ενδο-ιμπεριαλιστικό παιχνίδι της ευρείας Μέσης Ανατολής, η Μόσχα επέλεξε τον ασφαλέστερο και ταχύτερο, ίσως, δρόμο: Τη σύσφιγξη των σχέσεων με τη Συρία. (Αυτό άλλωστε ήταν το σκεπτικό και της γαλλικής προεδρίας όταν αναθέρμανε τις σχέσεις της με τη Συρία, πριν περίπου δύο χρόνια.) Η Μόσχα θα προσπαθήσει, όπως εκτιμούσαν αναλυτές, να ελαφρύνει την πίεση που δέχεται η Συρία αξιοποιώντας τη θέση της τόσο στο Συμβούλιο Ασφαλείας όσο και σε διεθνές επίπεδο, στη βάση των πολλαπλών ενεργειακών συμφωνιών που έχει συνάψει τα τελευταία χρόνια.

Και αυτό γιατί, διά μέσου της Συρίας (η οποία, ούτως ή άλλως, διαθέτει κάποια περιφερειακή ισχύ και θέλει να την ενισχύσει) αποκτά άμεση επαφή με δύο οργανώσεις που διαδραματίζουν «ρόλο - κλειδί» στην περιοχή, τις «Χαμάς» και «Χεζμπολλάχ» και μπορεί να επικαλεστεί ότι έχει τη δυνατότητα να τους ασκήσει επιρροή, ενώ ταυτόχρονα αποκτά έναν ακόμη δίαυλο επικοινωνίας προς την έτερη περιφερειακή δύναμη, την Τεχεράνη. Προφανώς, δεν είναι διόλου τυχαίο ότι ο Μεντβέντεφ, αν και ήταν αναμενόμενη η αρνητική αντίδραση που θα υπήρχε από το Ισραήλ και από τις ΗΠΑ, συνάντησε τον πολιτικό ηγέτη της «Χαμάς», Κχάλεντ Μασχάαλ, στη Δαμασκό.

Απόρροια της ίδιας λογικής είναι και η δήλωσή του για αναγκαιότητα «να συμμετάσχουν όλοι στην προσπάθεια ειρήνευσης στην περιοχή, και η Χαμάς». Την άποψη αυτή συμμερίστηκε, ώρες αργότερα, και ο Τούρκος Πρόεδρος Γκιουλ, του οποίου η χώρα έχει, ήδη, κατοχυρώσει έναν ανερχόμενο ρόλο στην ισραηλινο-αραβική διένεξη γενικότερα και ειδικότερα στην ισραηλινο-συριακή αντιπαράθεση.

Είναι προφανές ότι η Ρωσία, σε μια περίοδο που η αμερικανική διπλωματία αδυνατεί να προωθήσει, όπως και όσο θέλει, τα δικά της συμφέροντα επανερχόμενη στο ρόλο του βασικού διαπραγματευτή, θα επιδιώξει να αυτο-αναγορευτεί σε σημαντικό παράγοντα διαμεσολάβησης και θα αξιοποιήσει τις ενεργειακές της συμφωνίες για να επιτύχει την εδραίωση μιας ισχυρότερης παρουσίας της στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής προκειμένου να ικανοποιήσει τα δικά της ιμπεριαλιστικά συμφέροντα. Στο πλαίσιο των ευρύτερων ανακατατάξεων συμμαχιών και αναδιάταξης ισορροπιών, ιμπεριαλιστικών και περιφερειακών στην, πολύτιμη γεωστρατηγικά και ενεργειακά, περιοχή, ο ρωσικός ιμπεριαλισμός στη Δαμασκό έθεσε τον πρώτο θεμέλιο λίθο για έναν ενεργότερο ρόλο.