«Η ψευτοϋπηρέτρια»

Στο θέατρο «Λαμπέτη» το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο Πάτρας παρουσίασε την «Ψευτοϋπηρέτρια» του μεγάλου «απογόνου» της κομέντια ντελ άρτε και του μεγαλύτερου μεταμολιερικού, απόλυτα προσωπικής στιλιστικής και γλωσσικής «σφραγίδας», και ολότελα ιδιαίτερου δραματουργικού «κώδικα» - κωμωδιογράφου του 18ου αιώνα. Του Πιερ-Καρλέ Μαριβώ. Ο Μαριβώ ήταν τόσο μεγάλος και τόσο ιδιαίτερος κωμωδιογράφος, που η δραματουργία του ορίστηκε ως «μαριβωντάζ». Η «Ψευτοϋπηρέτρια» είναι ένας ευφάνταστα φαρσικός, αλλά και καυστικά ρεαλιστικός - γι' αυτό και μη αίσιου τέλους - «καθρέφτης» των ηθών, αξιών και συμπεριφορών της γαλλικής αριστοκρατίας και του μεγαλοαστικού, μικροαστικού και υπηρετικού περίγυρου της. Με εύρημα τη μεταμφίεση μιας μεγαλοαστής σε άνδρα υπηρέτη, προκειμένου να διαπιστώσει το ήθος του άνδρα που ερωτεύτηκε, ο Μαριβώ στήνει ένα γαϊτανάκι φαρσικών, έως και σχεδόν δραματικών αποκαλύψεων και αλληλοαποκαλύψεων όλων των προσώπων - χαρακτήρων του έργου. Η θεματολογική τόλμη και η μορφολογική γοητεία του έργου, αναδείχτηκαν σε όλο τους το εύρος και ευτύχησαν καθ' όλα με την παράσταση του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας. Με τη λεπτής ειρωνείας, χυμώδους χιούμορ, ευφραδή, άμεση, υπαινικτική και λογοπαικτική μετάφραση του Γιάννη Βαρβέρη. Με τη σπουδαία σκηνοθεσία του Βασίλη Παπαβασιλείου. Σκηνοθεσία υπόδειγμα αισθητικής και ερμηνευτικής εμβάθυνσης στο δραματουργικό «κράμα» του Μαριβώ (απόηχοι της κομέντια ντελ άρτε, κωμωδία χαρακτήρων, φαρσικές καταστάσεις, ηθογραφικός και κοινωνικός ρεαλισμός) και στο κοινωνιολογικό περιεχόμενο του έργου. Σκηνοθεσία, συνδυασμός πνευματικότητας, υψηλής, αλλά και λιτά ρεαλιστικής αισθητικής αντίληψης - εξαιρετικά τα κοστούμια και λιτά λειτουργικό το σκηνικό του Γιώργου Ζιάκα - παιγνιώδους κωμικότητας, υπονοηματικού, στοχαστικού, σχολιαστικού χιούμορ. Σκηνοθεσία, αληθινή διδασκαλία των ηθοποιών - αυτό είναι το κύριο και δυσκολότερο ζητούμενο από κάθε σκηνοθέτη που αγαπά το θέατρο ως συλλογική θεατρική τέχνη και όχι τον εαυτό του. Ο Παπαβασιλείου, όντας εξαιρετικός ηθοποιός - έπλασε υπέροχα τον χαριτωμένα «διαβολεμένο» υπηρέτη Τριβλέν - συγκαταλέγεται στους ελαχίστους σκηνοθέτες - δασκάλους ηθοποιών του θεάτρου μας. Κέρδος των ίδιων είναι η υποδειγματική «μαριβωντάζ» ερμηνεία της Αλεξάνδρας Σακελλαροπούλου, η ριψοκίνδυνη, μεταμορφωτική υποκριτική τόλμη του Χρήστου Λούλη, η απλότητα και χάρη της Αθηνάς Μαξίμου, η εκφραστικότητα των Χρόνη Παυλίδη και Γιάννη Χαρίση.

«Η χώρα των πουλιών»

Η ομάδα «Persona» παρουσίασε στο θέατρο «Δίπυλον», σε ένα θαυμάσιας σύλληψης συμβολικό σκηνικό της Εύας Μανιδάκη και ένα επίσης συμβολικό κοστούμι της Ιωάννας Τσάμη το εξαιρετικά ενδιαφέρον μονολογικό κείμενο της Αύρας Σιδηροπούλου «Τα δάκρυα της Κλυταιμνήστρας». Η επικρατούσα άποψη της διεθνούς φιλολογο-θεατρολογικής επιστήμης χαρακτηρίζει τη συζυγοκτόνο και μοιχό Κλυταιμνήστρα φύσει φόνισσα και ανήθικη. Εχουν υπάρξει και λίγες «φωνές» που αναζήτησαν κάποια βαθύτερα, ψυχαναλυτικά αίτια και «δίκια» για την εξήγηση της πράξης της. Λ.χ. τον πόνο της για τη θυσία, από τον άντρα της Αγαμέμνονα, της Ιφιγένειας και το σμίξιμό του με την Κασσάνδρα. Σ' αυτή την άποψη, σε σύγχρονης και γυναικείας αντίληψης ψυχογράφηση, τείνει το ποιητικής διάθεσης και γλώσσας κείμενο, αλλά και η σκηνοθεσία της νεαρής Αύρας Σιδηροπούλου. Το κείμενο και η σκηνοθεσία είδε την Κλυταιμνήστρα ως βαθύτατα πάσχον πρόσωπο. Μια «περσόνα» που έρχεται από το παρελθόν, σαν σύμβολο του μακραίωνου κοινωνικού παραγκωνισμού της γυναίκας και ταυτόχρονα κάθε μάνας που χαροκάηκε για χάρη ενός πολέμου, κάθε συζυγοκτόνου που στερήθηκε ερωτικά και απατήθηκε από τον άντρα της. Η «Κλυταιμνήστρα» της Α. Σιδηροπούλου, ερμηνευμένη με αλήθεια, ευαισθησία και δύναμη από την Θέμιδα Μπαζάκα είναι ένα έκπτωτο πλάσμα, μια ψυχή εγκλωβισμένη στα «δίχτυα» της αδικίας σε βάρος της και της αυτοδικίας της. Πολύ καλή η «σκοτεινή» σύνθεση του Βάνια Απέργη και η εκφραστική κίνηση της Μαργαρίτας Μάντακα.

Το όλο και πιο επίκαιρο έργο της Λούλας Αναγνωστάκη «Ο ήχος του όπλου», έργο αποκαλυπτικό για τον διαρκώς μεγεθυνόμενο κίνδυνο εκτροχιασμού και της ελληνικής κοινωνίας και αποσάθρωσης του πρωτοκυττάρου της, της οικογένειας, της σχέσης γονιών - παιδιών, παρουσίασε και στην Αθήνα το ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου. Το πρωτοδιδαγμένο στο «Θέατρο Τέχνης», από τον Κάρολο Κουν, έργο της Αναγνωστάκη, στην προκειμένη περίπτωση έπεσε στα σεμνά, μετρημένα, ευαίσθητα σκηνοθετικά χέρια του Βασίλη Νικολαΐδη. Στο λιτό σκηνικό του Εδουάρδου Γεωργίου, ο Β. Νικολαΐδης έστησε μια παράσταση ρεαλιστικής αλήθειας, ηθογράφησης της παραζαλισμένης σύγχρονης κοινωνικής μας πραγματικότητας, ακόμα και της καθημερινής έκπτωσης του εκφερόμενου λόγου μας, των κοινωνικών αδιεξόδων, της ερημίας του ανθρώπου - ακόμα και μέσα στην οικογένεια - των αυξανόμενων ψυχολογικών τραυμάτων και των αυτοκτονιών, όχι μόνο ενηλίκων, αλλά και νέων. Μια παράσταση με πολύ καλές ερμηνείες από τους εμπειρότερους Λουκία Πιτσιόλα, Γιώργο Τσιδίμη, Ευτυχία Τσαμποδήμου, από την Κατερίνα Καραδήμα και από τους πολύ ελπιδοφόρους πρωτοεμφανιζόμενους Νίκο Πουρσανίδη και Αποστόλη Τότσικα.

Με δύο παραστάσεις στο Ηρώδειο έκλεισε το «Παιδικό Στέκι» του Εθνικού Θεάτρου τη μεγάλη χειμερινή επιτυχία του με τη «Χώρα των πουλιών». Πρόκειται για μια ακόμα σπουδαία - μέσα σε πολλές άλλες επίσης σπουδαίες - θεατρική διασκευή των αριστοφανικών «Ορνίθων» από τον Γιάννη Καλατζόπουλο, ο οποίος έκανε και τη σκηνοθεσία, έγραψε τους όμορφους στίχους και ερμήνευσε με τη γνωστή του υποκριτική ελαφράδα και χάρη το μικρό ρόλο του Εποπα (τσαλαπετεινού). Ο Γ. Καλατζόπουλος ποτέ δεν έκρυψε ότι κάνει πρωτίστως διδακτικό (ψυχοδιανοητικά, μορφωτικά, αισθητικά) παιδικό θέατρο. Ολα τα έργα που διασκεύασε και σκηνοθέτησε στη δική του Παιδική Σκηνή, αυτό τον υψηλό στόχο, απαράβατα, υπηρέτησαν. Ο Γ. Καλατζόπουλος δικαίως, θα περάσει στις πρώτες σελίδες της ιστορίας του ποιοτικού παιδαγωγικού θεάτρου μας, θεάτρου που σέβεται και καλλιεργεί τη νοημοσύνη και του πιο μικρού παιδιού, την έμφυτη κλίση του για το καλό και το ωραίο, την άδολη ψυχή και σκέψη του, το δικαίωμά του στη ζωή και σε ένα καλύτερο κόσμο. Αυτή η αντίληψή του «υπαγόρευσε» και την έξοχη, σεβαστική στην κωμωδία του Αριστοφάνη, αλλά και διακριτικά εκσυγχρονιστική, κατανοητή από τα σημερινά παιδιά διασκευή και σκηνοθεσία, παρεμβάλλοντας και μερικές «πινελιές» από την πρόσφατη ιστορία μας - τα διόλου ουτοπικά οράματα της Εθνικής Αντίστασης, αλλά τόσο μισητά από τους ντόπιους και ξένους εχθρούς της - και επικαιρικές αναφορές λ.χ. για τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στο Ιράκ, και το μίσος του Φερχόιγκεν για το «Οχι» των Ελληνοκυπρίων. Η «Χώρα των πουλιών» ήταν ένα, καθ' όλα «εύφορο» και απολαυστικό, για παιδιά και μεγάλους, σκηνικό δημιούργημα. Ενα «πανηγύρι» θεατρικής χαράς - ενδυματολογικά - σκηνογραφικά (Αννα Μαχαιριανάκη), μουσικά (Δημήτρης Λέκκας), χορογραφικά (Ντανιέλ Λομέλ), μουσικοδιδασκαλικά (Ολυμπία Κυριακάκη), τραγουδιστικά (με προεξάρχον το τραγούδι του Νίκου Δημητράτου) και υποκριτικά από όλο το θίασο, και ιδιαιτέρως από τους Νίκο Δημητράτο, Σωτήρη Τζεβελέκο, Κώστα Δαρλάση, Μαρία Πάτσου, Γιάννη Καλατζόπουλο, Μανώλη Χουρδάκη, Αντρέα Βαρούχα, Ελενα Αρβανίτη.