Το ιδιωτικής πρωτοβουλίας ΕΛΙΑ (Μ. Χαριτάτος) επεκτείνει τις εγκαταστάσεις του στο κτίριο της Αγίου Ανδρέου 4 (παραχωρήθηκε για 35 χρόνια από τη Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή) και το οποίο επισκευάστηκε με χορηγία του Ιδρύματος Σ. Νιάρχου. Εξάλλου, με την προγραμματική σύμβαση του ΥΠΠΟ (1998) και με νέα πρόσφατη χρηματοδότηση, στo πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος του ΥΠΠΟ «Πολιτισμός 2000-2006», στηρίχτηκε η κτιριακή επέκταση και ο εξοπλισμός της. Επόμενα, λοιπόν, αισιοδοξεί το ΕΛΙΑ «για τις δυνατότητες συμμετοχής του στο πολιτιστικό γίγνεσθαι και στην παραγωγή της επιστημονικής έρευνας».

Ελλείψει ανάλογου κρατικού αρχείου (ουδεμία κυβέρνηση φρόντισε γι' αυτό και ουδεμία δεν προστάτεψε τα αρχειακά και εκδοτικά κειμήλια των κρατικών βιβλιοθηκών), το ΕΛΙΑ απέκτησε, πρόσφατα, και χειρόγραφα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, που «βρέθηκαν στα σκουπίδια και σώθηκαν από αγαθή τύχη». Τα χειρόγραφα εντόπισε ο Ευριπίδης Μποτανάκης «σε πεταμένο χαρτοκιβώτιο στην οδό Καλλιδρομίου, μέσα σε έναν ξαναχρησιμοποιημένο ταχυδρομικό φάκελο μεγάλου μεγέθους, με ένδειξη παραλήπτη, κατά την πρώτη χρήση του την οικογένεια του Νικoλάου Φαλτάιτς». Τα χειρόγραφα είναι:

• Τρία σχολικά τετράδια του Παπαδιαμάντη από το μάθημα των αρχαίων ελληνικών, με αυτοσχέδια κλωστοραφή, εξώφυλλο από εφημερίδα και αυτοσχέδιο πλαίσιο, με μολύβι.
• Ο γραμμένος σε δύο φύλλα «Κανών ικετήριος εις τον όσιον Διόνυσον τον εν Ολύμπω».
• Επιστολή του Παπαδιαμάντη (22/10/1904, Σκιάθος) στον ανιψιό του Νικόλαο Αλεξάνδρου, γιο της αδελφής του Ουρανίας, μετανάστη στην Αμερική. Στην επιστολή υπονοείται το -απραγματοποίητο τελικώς- όνειρο του πάφτωχου Παπαδιαμάντη να πάει στη Γαλλία, αν του στέλνονταν τα ναύλα για να ταξιδέψει στη Γαλλία, ώστε να λυθεί ένα οικογενειακό πρόβλημα.
• Απόκομμα άγνωστου στην Ελλάδα κειμένου του Παπαδιαμάντη, δημοσιευμένου σε ελληνική εφημερίδα της Αμερικής, με τίτλο «Τα συμβάντα της Σκιάθου», για τα γεγονότα στις 15/12/ 1908, μεταξύ του Επισκόπου Δημητριάδος και των κατοίκων του νησιού, οι οποίοι αντέδρασαν και κατάφεραν να μην απομακρυνθεί από το νησί η εικόνα της Παναγίας της Κουνίστρας.
• Μολύβι του συγγραφέα (μέσα σε φάκελο με ένδειξη το όνομά του).
• Δήλωση του Ιωάννη Αλεξάνδρου (άντρα της αδελφής του Ουρανίας) στον έφορο Σκοπέλου, για κατοχή ζώων.

- Η «Οδός Πανός» (Διδότου 39, 3616.782) κυκλοφόρησε, σε μετάφραση Θανάση Κουλή, το βιβλίο «Οκτώ Ιταλοί ποιητές» (Σ. Κουαζίμοντο, Τσ. Παβέζε, Μ. Λούτσι, Ε. Μοντάλε, Ουμ. Σάμπα, Π.Π. Παζολίνι, Κλ. Ρέμπορα, Ρ.Μ. Τουρόλντο). Επίσης κυκλοφόρησε το 111ο τεύχος του ομώνυμου πολιτικού και λογοτεχνικού περιοδικού της.

- «Κοινωνικά Κινήματα στα Επτάνησα (1815-1870)», τιτλοφορείται το βιβλίο του Νίκου Φακιόλα. Πρόλογος Γεωργίου Λεωντσίνη. (έκδοση βιβλιοπωλείου «Πλους», Κέρκυρα 49100, 2η πάροδος Νικηφόρου Θεοτόκη 14).

- Το υπουργείο Ανάπτυξης - Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού κυκλοφόρησε το καλαίσθητο, έγχρωμα εικονογραφημένο λεύκωμα «Ελλάς - Ταξίδι μέσα στο χρόνο. (Η Ελλάδα μέσα από έργα ξένων περιηγητών και εικόνες από τη σύγχρονη Ελλάδα». Η εισαγωγή του αναπληρωτή καθηγητή του Πανεπιστημίου Κρήτης Βασίλη Καρδάση. Περιέχονται σύντομα στοιχεία για όλους τους περιηγητές και ζωγράφους που «απαθανάτισαν» την Ελλάδα και ενημερωτικότατες λεζάντες για όλες τις εικόνες και φωτογραφίες.

-Οι εκδόσεις «Ελλην» (Συμπληγάδων 7, Περιστέρι, τηλ. 5771.908) κυκλοφόρησαν - και σε cd rom - το πεντάτομο έργο του Γρηγόρη Ζώρζου «Περί Οικονομίας Μεγάλου Αλεξάνδρου».

-Δρ. Suresh Chandra Dwivedi «Κριτική για το έργο της Μαρίνας Ζωγράφου» (ελληνικά - αγγλικά, εκδόσεις «Γκοβόστη»).

- Τάσος Ζόμπελας «Με το χέρι στην καρδιά» (διηγήματα, εκδόσεις «Καλέντης»).

- Γιώργος Ξεινός «Τώρα επιστρέφοντας» (διηγήματα. Θεσσαλονίκη 2000).

- Ανδρέα Π. Κουζέλη «Ηττα» (κείμενα. Εκδόσεις «Εκκίνηση», τηλ. 6548.601).

- Φώτης Κανελλόπουλος «Το "Ευρώ" ενάντια στην Ελλάδα» (ποιητική σύνθεση, Αθήνα 2000).

- Μπάτια Γκουρ «Φόνος Σάββατο πρωί» (εκδόσεις «Περίπλους», αστυνομικό μυθιστόρημα, μετάφραση Αγγελική Πρασσιά).

- Γιάννης Παπαοικονόμου «Τα υλικά της μνήμης» (ποιήματα, εκδόσεις «Πανδώρα», τηλ. 4411.117).

- «Ιστορίες και (μυθ)ιστορίες "Made in the USA"» (επιμέλεια Σάββας Πατσαλίδης - Γιούλη Θεοδοσιάδου, εκδόσεις «Ελληνική Εταιρεία Αμερικανικών Σπουδών»).

- Οι εκδόσεις «Θέσις» (Δημ. Φλωρία 1, Σέρρες 62.123, τηλ. 0321-56.356) κυκλοφόρησαν: Το βιβλίο της Σίνθια Κέρσεϊ «Ακατανίκητοι (45 ιστορίες επιμονής και θριάμβου)». Τα οικονομικού - επιχειρηματικού περιεχομένου βιβλία (στη ρώσικη γλώσσα): Burke Heages «Το αναπαραγωγικό μάρκετινγκ 101» και Allan Pease «Οι ερωτήσεις δίνουν τις απαντήσεις».

- Νίκης Πολίτου «Μια αδραξιά δρομολούλουδα» (ποιήματα, «Ιωλκός»).

- Γεωργία Ματζώρου «Μικρά μελετήματα (ιστορικά, φιλολογικά, παιδαγωγικά)».

-Δημήτρη Σανιδά «Πετρωμένα δάκρυα» (διηγήματα, Αμφισσα 1999).

- «Εμβόλιμον 2000», περιοδικό, τεύχος 41-42 (Ασπρα Σπίτια Βοιωτίας), με αφιέρωμα στον ποιητή Αντώνη Φωστιέρη.

- «Νέα Εστία» (περιοδικό λογοτεχνίας Ιανουάριος 2001, με πλήθος συνεργασίες και Φεβρουάριος 2001 με εκτενέστατο αφιέρωμα στο φιλόσοφο Χαν - Γκέοργκ Γκάνταμερ).

- «Ιβυκος» (τρίμηνη επιθεώρηση για τον ποιητικό λόγο, τεύχος 24) με εκτενές αφιέρωμα στον Γιώργο Σεφέρη, με τα πρακτικά του συμποσίου που έγινε στον Πόρο (9/2000).

- «Ερευνα» (μηνιαίο περιοδικό πολιτικής οικονομίας, Γραμμάτων και Τεχνών τεύχος Δεκέμβρη 2000, με αφιέρωμα στον Εζρα Πάουντ).

- «Βιβλιοφιλία» (περιοδικό για τα βιβλία - εκδόσεις «Σπανού», τεύχος 91, 2001).

- «Παρουσία» (τριμηνιαία επιθεώρηση λόγου Τέχνης της Ενωσης Αιτωλοακαρνάνων λογοτεχνών, τεύχος Οκτώβριος - Δεκέμβριος 2000).

- «High Lights» (μηνιαίο ποικίλο πολιτιστικό περιοδικό - τεύχος 2, 2/2001).

- «Η λέσχη των εκπαιδευτικών» (περιοδικό για την εκπαίδευση - Εκδόσεις «Πατάκη», τεύχος 25).

- «Ιχώρ» (μηνιαία έκδοση για την οικουμενική ελληνικότητα τεύχος 2, 10/2000).

- «Δαυλός» (περιοδικό ποικίλης ύλης, τεύχος 230).

-Οι ιατρικές εκδόσεις «ΒΗΤΑ» κυκλοφόρησαν το βιβλίο των Π. Δημάκη - Θ. Πάνου «Τεχνολογία απεικονιστικών συστημάτων», για σπουδαστές της τεχνολογίας, της Ραδιολογίας και Ακτινολογίας.

Το πρώτο βήμα της Μ.Β. Κωτσαρίδη με τη συλλογή «Οδός Πατησίων» προκαλεί αισιοδοξία.

Μια γραφή περισσότερο ρεαλιστική παρά λυρική, που μπαίνει στο παιχνίδι της ζωής έντονα, ενεργά. Τα θέματα της Μ.Κ. ανθρώπινα, κοινωνικά, καλύπτουν μεγάλη γκάμα της καθημερινότητας.

Απελευθερωμένη από ωραιοποιήσεις, μύθους και φλυαρία, στέκεται στη δίνη του γίγνεσθαι της πόλης και συγκεκριμένα της «οδού Πατησίων», χωρίς να χάνει το στόχο της.

«Κάποτε θα πάρω αυτή την πλατεία μαζί μου,/ τους ανθρώπους της, τους βιαστικούς περαστικούς,/ τους σερβιτόρους, τους ζητιάνους,/ θα την κλείσω στη χούφτα μου/ και δε θα την αφήσω να μου φύγει ξανά» (Εκδόσεις «Ιωλκός»).

Σε άλλο κλίμα κινείται η Ε. Σούλογλου με το πρώτο της ποιητικό βιβλίο «Αισθήσεις ζωής».

Περισσότερο λυρική, πιο αναλυτική, τραγουδάει μ' ένα ρυθμό που συχνά καταλήγει σε παραδοσιακή μορφή ομοιοκαταληξίας. Πλούσια σε εικόνες η γραφή της, αγγίζει ποιητικές «αισθήσεις». Ωστόσο, θα πρέπει ν' απορρίψει την τάση για επεξηγηματικά σχήματα. Αλλωστε, με διαυγή λόγο «καταγράφει» μικρές στιγμές, με εύστοχα και προσεγμένα ποιητικά παιχνιδίσματα.

«Αν οι παλάμες σου/ υποδέχονται την καλοσύνη/ Τότε θα νιώσεις την ευτυχία...». (Εκδόσεις «Ιωλκός»).

Οι εκδόσεις «Μανδραγόρας» κυκλοφόρησαν «Τα ποιητικά τετράδια φθινοπώρου». Πρόκειται για προσεγμένη (και εκδοτικά) ανθολογία σύγχρονης ελληνικής ποίησης, με 24 ποιητές στο πρώτο μέρος και στο δεύτερο 10 ποιητές της γενιάς του '80.

Ανάμεσά τους οι: Μιχάλης Κατσαρός, Εκτωρ Κακναβάτος, Ιάσων Δεπούντης, Θανάσης Κωσταβάρας, Σωκράτης Σκαρτσής κ.ά. και από τους νεότερους οι: Βαγγέλης Κάσσος, Βασίλης Καλαμαράς, Σωτήρης Τριβιζάς κ.ά.

Ο αναγνώστης θα χαρεί αληθινή ποίηση σ' αυτή την ανθολογία και θα καταρρίψει αυτό που συνήθως κακώς λέγεται, ότι η ποίηση «δε διαβάζεται» ή «η ποίηση δεν πουλάει».

Η καλή, προσεγμένη, διάφανη ποίηση πάντα θα βρίσκεται στην κορυφή της λογοτεχνικής μας πυραμίδας.

«Στο ξερονήσι αυτό εβλάστησε σήμερα η Ελλάς, ωραιότερη παρά ποτέ» Π. Κανελλόπουλος (υπουργός Στρατιωτικών).

Αυτά τα λόγια ωραιοποίησης του «Νέου Παρθενώνα» επιβεβαιώνουν τα βιβλία που γράφτηκαν και θα γραφτούν γι' αυτή «την κόλαση», «κολαστήρι», «θανατονήσι», «καταραμένο στρατόπεδο», που έλιωσε πλήθος αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, χωρίς να λυγίσει το γιγάντιο, άφθαρτο φρόνημά τους.

Ο Αντρέας Σαραντόπουλος στους «Εξόριστους στον εμφύλιο» ανοίγει έναν άλλον ορίζοντα για το Μακρονήσι: τη ζωή, εκεί, των εξόριστων αξιωματικών του ελληνικού στρατού, που είχαν ενταχθεί στον ΕΛΑΣ. Εμεναν στο στρατόπεδο με την επωνυμία «Προσανέμι», κοντά στους πολιτικούς εξόριστους.

Στο βιβλίο, οι μαρτυρίες και τα πραγματικά γεγονότα - ντοκουμέντα, «ντυμένα» λογοτεχνικά, ξαναφέρνουν στο προσκήνιο την τραγικότητα, την απανθρωπιά, τη θηριωδία, στο ύψιστο σημείο τους, να δοκιμάζεται σε ανθρώπινες υπάρξεις, που θυσίασαν ό,τι πολυτιμότερο είχαν για την πατρίδα και την «πανώρια κόρη», τη Λευτεριά.

Ο Μιχάλης, ο πρωταγωνιστής, ενσαρκώνει τον συγγραφέα που καταγράφει λεπτομερώς με ρεαλισμό,τις καθημερινές αθλιότατες συνθήκες διαβίωσης και τους τρόπους για να «ξεφύγει» κανείς απ' αυτήν τη δαντική κόλαση. Ο Μιχάλης προσπαθεί και ολοκληρώνει την εκμάθηση της ρωσικής γλώσσας, που τη χρησιμοποίησε αργότερα για να μεταφράσει πλήθος Ρώσων συγγραφέων (Γκόγκολ, Γκοντσαρόφ, Γκόρκι, Καρολιένκο, Λέρμοντοφ, Ντοστογιέφσκι, Πούσκιν, Τολστόι, Τουργκένιεφ, Ερενμπούργκ, Σεργκέγιεφ, Πολεβόι, Σολόχοφ).

Παράλληλα, σε φλας μπακ, όλες οι προηγούμενες μετακινήσεις του σε κρατητήρια, φυλακές, οι συναντήσεις με Μεσσήνιους πατριώτες του δίνουν το έναυσμα για την καταγραφή των ηρώων αγωνιστών της Μεσσηνιακής γης, με την εξιστόρηση των γεγονότων στην Κατοχή και τον Εμφύλιο.

Ομως το βάσανο δε σταματά στη Μακρόνησο. Συνεχίζεται στον Αϊ - Στράτη, όπου θαμποφέγγει (1952) η αχνή ελπίδα της επιστροφής, που έρχεται αργά (1953). Πώς να ζήσει κανείς ξεκομμένος τόσα χρόνια από την καθημερινότητα του «ομαλού» βίου;

Σελίδες συγκλονιστικές για την επιστροφή στη γενέθλια γη, στη συνάντηση με τους γονιούς, συγγενείς, φίλους, την ατμόσφαιρα του τόπου, το μοσκοβολημένο χώμα...

Πλούσιο φωτογραφικό υλικό προσθέτει τα υπέροχα χαρακτηριστικά των αγωνιστών, σε προσωπογραφίες ή στους τόπους εξορίας τους. (Εκδόσεις Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος).