Κυριακή 22 Οχτώβρη 2006
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΠΑΙΔΕΙΑ
ΦΟΙΤΗΤΕΣ - ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ
Κινητοποιούνται για Δημόσια Δωρεάν Παιδεία

«Σα να μην πέρασε μια μέρα» από τις κινητοποιήσεις Μάη - Ιούνη, οι φοιτητές και οι σπουδαστές από την περασμένη βδομάδα μπαίνουν σε νέο γύρο γενικών συνελεύσεων και κινητοποιήσεων. Ηδη, στην Αθήνα, πέντε φοιτητικοί και άλλοι πέντε σπουδαστικοί σύλλογοι έχουν προχωρήσει μετά από γενικές συνελεύσεις σε κατάληψη και καλούν στο συλλαλητήριο της Τετάρτης, με προσυγκέντρωση στις 11 το πρωί στα Προπύλαια. Παράλληλα, για την Τρίτη είναι προγραμματισμένες γενικές συνελεύσεις στην πλειοψηφία των σχολών.

Αίτημα - αιχμή για τους φοιτητές είναι η διεκδίκηση αποκλειστικά Δημόσιας και Δωρεάν Παιδείας, η κάθετη εναντίωση στην επιχειρούμενη αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος και στο νέο νόμο - πλαίσιο της ιδιωτικοποίησης και της εμπορευματοποίησης.

Να μην αναθεωρηθεί το άρθρο 16 του Συντάγματος
  • Παραμένει αιχμή και των κινητοποιήσεων την ερχόμενη Τετάρτη
  • Συμπαιγνία ΝΔ και ΠΑΣΟΚ για την αναβολή της σχετικής συζήτησης στη Βουλή κάτω από την πίεση των κινητοποιήσεων

Το άρθρο 16 του Συντάγματος βρίσκεται αντικειμενικά στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, καθώς η μη αναθεώρησή του είναι το κυρίαρχο αίτημα των κινητοποιήσεων στο χώρο της Παιδείας την ερχόμενη βδομάδα και παράλληλα, η συμπαιγνία του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ για να μη συζητηθεί η αναθεώρηση του άρθρου την ερχόμενη Τετάρτη, δείχνει την ταύτισή τους τόσο στις θέσεις τους όσο και στο φόβο τους απέναντι στις κινητοποιήσεις του λαϊκού κινήματος.

Η συμπαιγνία ΝΔ - ΠΑΣΟΚ που εκτυλίχτηκε την περασμένη Παρασκευή, έχει καθαρό στόχο την αποκλιμάκωση των κινητοποιήσεων και τον αποπροσανατολισμό της συζήτησης για την Παιδεία, σε μια φάση που σχεδόν όλοι οι φορείς της εκπαίδευσης και του λαϊκού κινήματος βρίσκονταν στους δρόμους για τη μόρφωση των παιδιών τους. Μέχρι τώρα κυριαρχούσε η συζήτηση για τα οικονομικά των εκπαιδευτικών και τη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης. Ομως με το άρθρο 16, η συζήτηση θα έμπαινε στο διακύβευμα της ίδιας της δημόσιας και δωρεάν Παιδείας. Αυτό δεν το ήθελε ούτε η ΝΔ ούτε το ΠΑΣΟΚ, γιατί πολύ απλά, θέλουν να προωθήσουν (με το μικρότερο δυνατό κομματικό κόστος) την κατάργηση της δημόσιας δωρεάν Παιδείας.

Ετσι ...το 'να χέρι νίβει τ' άλλο και τα δυο ...διαφυλάσσουν την προοπτική των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων στην Παιδεία, μέσω της αναβολής (της συζήτησης του άρθρου 16) και σαφώς, κάτω από τη μαζική αντίδραση του λαϊκού κινήματος. Το ΠΑΣΟΚ ομολογεί ότι δεν μπορεί να «διαλαλήσει» τις θέσεις του για την κατάργηση της δημόσιας και δωρεάν Παιδείας εν μέσω κινητοποιήσεων και η ΝΔ διευκολύνεται και υιοθετεί την πρόταση του ΠΑΣΟΚ, αποδεικνύοντας ότι πραγματικά πιέζεται από τις κινητοποιήσεις.

Και οι δύο πόλοι του δικομματισμού φοβούνται, όχι μόνο το περιεχόμενο της συζήτησης για την Παιδεία (όταν μπαίνει στην ουσία του προβλήματος), αλλά φοβούνται και το συντονισμό του κινήματος. Η αναβολή της συζήτησης του άρθρου 16 έρχεται ακριβώς στη φάση που μπαίνουν στις κινητοποιήσεις και τα πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ, στη φάση που γίνεται ένα ακόμη βήμα στο συντονισμό του κινήματος. Επιβεβαιώνεται έτσι, το ΚΚΕ που τονίζει την ανάγκη Παλλαϊκού Μετώπου για την Παιδεία και παλεύει γι' αυτή την προοπτική. Φαίνεται ότι η συνέχεια, η κλιμάκωση, ο συντονισμός των κινητοποιήσεων και ο αναπροσανατολισμός του περιεχομένου τους μπορεί πραγματικά να φέρει αποτελέσματα και κατακτήσεις υπέρ του λαού.

Τι είναι το άρθρο 16

Το άρθρο 16 του Συντάγματος αποτελεί την ελάχιστη εγγύηση για τη δημόσια και δωρεάν εκπαίδευση για όλα τα Ελληνόπουλα. Ακόμα κι αυτή την ελάχιστη εγγύηση όμως (που στην πράξη καταστρατηγείται εδώ και χρόνια), ΝΔ και ΠΑΣΟΚ είναι αποφασισμένοι να την εξαλείψουν, να τη διαγράψουν, ώστε να μην υπάρχει το παραμικρό εμπόδιο στην προώθηση των αναδιαρθρώσεων που θα υποτάξουν πλήρως την εκπαίδευση στις εκάστοτε ορέξεις του κεφαλαίου. Με άλλα λόγια, ο δρόμος της πλήρους ιδιωτικοποίησης της εκπαίδευσης σκοντάφτει πάνω στο άρθρο 16.

Το άρθρο 16 ορίζει μεταξύ άλλων ότι: «Η τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες, η ανάπτυξη και η προαγωγή τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους». «Ολοι οι Ελληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια». «Η ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση». «Η σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται».

Είναι, λοιπόν, φανερό ότι το άρθρο 16 του Συντάγματος, στο πνεύμα και στο γράμμα του, επιτάσσει η Παιδεία να είναι όχι μόνο δημόσια αλλά και δωρεάν. Μάλιστα, αυτή η επιταγή δεν περιορίζεται στην ανώτατη εκπαίδευση. Αφορά το σύνολο του εκπαιδευτικού συστήματος, το δικαίωμα στη δωρεάν μόρφωση όλων των Ελλήνων.

Αυτό το δικαίωμα θέλουν να καταργήσουν. Ομως, οι παραπάνω διατάξεις, τους είναι εμπόδιο. Γι' αυτό και θέλουν να ξεμπερδεύουν με το άρθρο 16, εξασφαλίζοντας την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πλειοψηφία σ' αυτή τη Βουλή, για να έχει λυμένα τα χέρια στην επόμενη (αναθεωρητική) Βουλή η οποιαδήποτε κυβέρνηση, να διαγράψει τη δημόσια και δωρεάν Παιδεία από το «χάρτη του Συντάγματος» με μόλις 150 βουλευτικές ψήφους.

Στην παρούσα Βουλή, αν στη συζήτηση ταχθούν υπέρ της αναθεώρησης 180 (και πάνω) βουλευτές, τότε στην επόμενη Βουλή θα αρκούν οι ψήφοι 150 βουλευτών για να αναθεωρηθεί. Ομως, αν στην παρούσα Βουλή υπερψηφιστεί η αναθεώρηση του άρθρου μόνο από 150 βουλευτές, τότε θα χρειάζεται στην επόμενη Βουλή η αυξημένη πλειοψηφία των 180 βουλευτών. Οι προτάσεις, πάντως, που έχουν καταθέσει τόσο η ΝΔ όσο και το ΠΑΣΟΚ στη Βουλή, τάσσονται υπέρ της αναθεώρησης του άρθρου, με παρόμοια μάλιστα επιχειρήματα.

Τι λένε ΝΔ και ΠΑΣΟΚ

Η πρόταση που κατέθεσε στη Βουλή η ΝΔ σχετικά με την αναθεώρηση του άρθρου αναφέρει: «Πυρήνας της προτεινόμενης συνταγματικής ρύθμισης αποτελεί η δυνατότητα ίδρυσης και λειτουργίας ανώτατων σχολών αποκλειστικώς και μόνο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα από ιδιώτες, υπό τον αυστηρό έλεγχο και εποπτεία του κράτους».

Αντίστοιχα, η πρόταση που κατέθεσε το ΠΑΣΟΚ σχετικά με την αναθεώρηση του άρθρου 16, λέει: «Προτείνουμε την αναθεώρηση... ώστε, διατηρουμένων των εγγυήσεων που ισχύουν για το δημόσιο πανεπιστήμιο, να παρέχεται η δυνατότητα σύστασης ΑΕΙ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα από νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και από ιδιώτες».

Η ουσία της αναθεώρησης

Είναι φανερό ότι και οι δύο συμφωνούν με την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Ομως, η ουσία της αναθεώρησης δεν είναι η ίδρυση κάποιων «ιδιωτικών μαγαζιών» (αν και αυτό επίσης, δεν πρέπει να επιτραπεί). Στην πραγματικότητα, η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων θα δημιουργήσει ενιαίες συνθήκες «αγοράς», μέσα στις οποίες δημόσια και ιδιωτικά ιδρύματα θα λειτουργούν με τους ίδιους όρους σαν ιδιωτικά! Το ΠΑΣΟΚ χαρακτηριστικά λέει ότι «αυστηρός στόχος της νέας ρύθμισης (σ.σ. μετά την αναθεώρηση) πρέπει να είναι η δημιουργία ενός εθνικού συστήματος ανώτατης εκπαίδευσης, με ενότητα και ομοιογένεια». Για παράδειγμα, τα ιδιωτικά ιδρύματα θα έχουν δίδακτρα και στο πλαίσιο της «ενότητας και ομοιογένειας» θα διεκδικήσουν να έχουν δίδακτρα και τα δημόσια ιδρύματα. Αντίστοιχα, η ΝΔ ισχυρίζεται ότι «η προωθούμενη αναθεώρηση του άρθρου 16, μέσω της ανάπτυξης υγιούς ανταγωνισμού με τα υφιστάμενα κρατικά πανεπιστήμια, αποβαίνει τελικά προς όφελος της ποιότητας των παρεχόμενων σπουδών και της παιδείας γενικότερα».

Η ιδιωτικοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης που ομολογούν θα συμπαρασύρει τις αναδιαρθρώσεις υπέρ της ιδιωτικοποίησης σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Η δημόσια και δωρεάν Παιδεία θα ενταφιαστεί.

Γι' αυτό και ανεξάρτητα από την αναβολή της συζήτησης στη Βουλή, η μη αναθεώρηση του άρθρου 16 παραμένει στόχος για το κίνημα των εργαζομένων και των φορέων της εκπαίδευσης, παραμένει η αιχμή του συλλαλητήριο της ερχόμενης Τετάρτης.


Γιάννα ΣΤΡΕΒΙΝΑ

Οσοι θέλουμε να ζήσουν τα παιδιά μας σ' έναν καλύτερο κόσμο...

...οφείλουμε έντιμα μαζί τους να διεκδικήσουμε

«Εμείς οι γονείς δεν μπορούμε άλλο να ανεχόμαστε όλους αυτούς που θέλουν να φυλακίσουν τα όνειρα και το μέλλον τους. Διεκδικούμε να είμαστε οι γονείς των παιδιών μας κι όχι αυτοί που αδιαμαρτύρητα πληρώνουν τους λογαριασμούς και τα μεταφέρουν από φροντιστήριο σε φροντιστήριο».

Τη θέση τους, στο πλευρό των παιδιών τους, στο πλευρό των εκπαιδευτικών και των εργαζομένων, για ένα σχολείο που να μορφώνει και όχι να εξοντώνει, για αποκλειστικά Δημόσια και Δωρεάν Παιδεία, έχουν πάρει οι γονείς στο δρόμο του αγώνα για την Παιδεία όλο το προηγούμενο διάστημα.

Με αποφάσεις τόσο της Ανωτάτης Συνομοσπονδίας Γονέων Μαθητών Ελλάδας (ΑΣΓΜΕ), των Ομοσπονδιών Γονέων, αλλά και των τοπικών ενώσεων, οι γονείς όχι μόνο συμπαραστέκονται, αλλά και συμμετέχουν στον αγώνα για την Παιδεία.

Ηδη, αύριο, Δευτέρα, στη 1 το μεσημέρι η ΑΣΓΜΕ, οι Ομοσπονδίες Αθήνας, Πειραιά και Ανατολικής Αττικής καλούν τους γονείς σε παράσταση διαμαρτυρίας στο υπουργείο Παιδείας και προγραμματίζουν κοινή συνεδρίαση για το Σάββατο 28 Οκτώβρη.

Η αγωνιστική στάση των γονέων, η αξιοπρέπεια με την οποία στέκονται στο πλευρό των μαθητών, για έναν αγώνα δίκαιο, για έναν αγώνα ζωής, είναι η καλύτερη απάντηση στους «κοινωνικούς αυτοματισμούς», τους δήθεν «αγανακτισμένους γονείς» που στέκονται απέναντι στις ανάγκες και τα δικαιώματα των ίδιων τους των παιδιών.

Αλλωστε, οι λόγοι που έχουν οι γονείς για να βρίσκονται στο πλευρό των παιδιών και των δασκάλων τους στους αγώνες για την Παιδεία είναι πολλοί.

Οπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται σε ανακοίνωση της ΑΣΓΜΕ, «τα παιδιά γράμματα δε μαθαίνουν. Εξουθενώνονται στους δρόμους. Το άγχος και η αποστροφή τους για τη διαδικασία της μάθησης και το σχολείο μεγαλώνει. Οι μαθητές διεκδικούν γνώση κι όχι απόγνωση. Θέλουν να μάθουν, θέλουν και να ζήσουν. Οι γονείς αναγκαζόμαστε να χρυσοπληρώνουμε με πάνω από 3 δισ. ευρώ αμφίβολης αξίας ιδιωτικές υπηρεσίες, για να συμπληρώσουμε τα ελλείμματα του δημόσιου σχολείου. Η οικογενειακή μας ζωή έχει εξαφανιστεί στις δεύτερες δουλιές και στο πηγαινέλα στα φροντιστήρια, στις ξένες γλώσσες, στα αθλητικά κέντρα».

Οπως τονίζει η ανακοίνωση, «το "ευέλικτο" σχολείο της "αγοράς", που ετοιμάζουν, δε χωράει όλους τους μαθητές, δε χρειάζεται δάσκαλο αφοσιωμένο στην ολόπλευρη μόρφωση όλων των παιδιών, ούτε δημόσια και δωρεάν λειτουργία. Στερούν σήμερα τη μόρφωση από τους νέους, γιατί σκοπεύουν αύριο να τους στερήσουν την εργασία και τη ζωή με δικαιώματα. Τους ζητούν να παραιτηθούν από τα όνειρά τους, να θυσιαστούν, για να γίνουν πιο ανταγωνιστικές οι ευρωπαϊκές πολυεθνικές στον πόλεμο των κερδών, ως το 2010, από τους ανταγωνιστές τους σε Αμερική και Ασία.

Οι δάσκαλοι καλούνται να γίνουν οι πλαστουργοί του "ευέλικτου", "απασχολήσιμου", αφιερωμένου στους "ιερούς" σκοπούς της κερδοφορίας των πολυεθνικών παιδιού μας. "Να δέσουν το νου και την καρδιά τους", όπως έγραφε ο Παλαμάς».

«Καθήκον των γονιών και των εκπαιδευτικών είναι, μαζί με τα παιδιά, να αγωνιστούμε για να φέρουμε την κοινωνία στα ανθρώπινα μέτρα. Είμαστε μαζί τους. Είμαστε οι γονείς και οι δάσκαλοί τους κι όχι οι δεσμοφύλακές τους. Τα ονειρευόμαστε ν' ανοίγουν φτερά κι όχι να σέρνουν αλυσίδες.

Οι Σύλλογοι, οι Ενώσεις, οι Ομοσπονδίες Γονέων μαζί με τα Συντονιστικά Αγώνα των μαθητών και τα σωματεία των εκπαιδευτικών και των εργαζομένων να πάρουμε τη θέση μας στον αγώνα μαθητών και εκπαιδευτικών. Για να ικανοποιηθούν τα δίκαια αιτήματα των εκπαιδευτικών. Για να κατακτούν όλα τα παιδιά τη μόρφωση, να έχουν δουλιά και δικαιώματα στη ζωή».

ΜΑΘΗΤΕΣ
Θέλουμε να μάθουμε, θέλουμε να ζήσουμε

Το σύνθημα έπεσε: «Κανένας μαθητής στην τάξη. Κλείνουμε τα σχολεία» και μέχρι την Παρασκευή το βράδυ πάνω από 856 σχολεία σε όλη την Ελλάδα βρίσκονταν σε κατάληψη. Τις προηγούμενες μέρες χιλιάδες μαθητές διαδήλωσαν σε όλες τις πόλεις της Ελλάδας από την Αλεξανδρούπολη μέχρι την Κρήτη πως «δεν πάει άλλο με το σημερινό σχολείο. Δε θα περάσει το σχολείο που μας ετοιμάζουν», διεκδικώντας το σχολείο των αναγκών τους, δημόσιο και δωρεάν, χωρίς φροντιστήριο.

Ηδη οι μαθητές ετοιμάζονται το επόμενο διάστημα για νέες πολύμορφες κινητοποιήσεις, μετά και την απόφαση του Πανελλαδικού Συντονιστικού Αγώνα Σχολείων, που συνεδρίασε την περασμένη Πέμπτη, σε σχολείο της Γκράβας. Συγκεκριμένα, οι καταλήψεις συνεχίζονται και αυτή τη βδομάδα, την Τετάρτη 25 Οκτώβρη οι μαθητές διαδηλώνουν σε κάθε πόλη, μαζί με τους εκπαιδευτικούς και τους φοιτητές ενάντια στην κατάργηση του άρθρου 16. Συναυλίες, μπλόκα και κλεισίματα δρόμων θα γίνονται σε όλες τις πόλεις μέχρι τη μεγάλη μαθητική κινητοποίηση στις 3 Νοέμβρη, ενώ φέτος και οι παρελάσεις θα έχουν αγωνιστικό χαρακτήρα. Στις 4 Νοέμβρη θα γίνει νέο Πανελλαδικό Συντονιστικό.

Κοντά στους μαθητές ενός από τα Ενιαία Λύκεια της Θεσσαλονίκης που τελούν υπό κατάληψη βρέθηκε ο «Ρ». Οι μαθητές στο προαύλιο ζωγραφίζουν τα πανό τους, παίζουν μπάσκετ, συζητούν κι ακούν μουσική. Σε μία από τις αίθουσες διδασκαλίας η Μαρίνα, η Μαρία, ο Κώστας, ο Γιάννης μιλούν στο «Ρ» για τον αγώνα των μαθητών.

«Αν η κυβέρνηση δεν ικανοποιήσει τα οικονομικά αιτήματα των εκπαιδευτικών, θα έχουμε κι εμείς προβλήματα» λέει η Μαρίνα και προσθέτει ότι εκτός από την αλληλεγγύη στο κίνημα των εκπαιδευτικών, το σχολείο τους υιοθετεί το πλαίσιο αιτημάτων του ΣΑΣΘ, με βασικό αίτημα τη δημόσια δωρεάν παιδεία. «Με λίγα λόγια» σημειώνει ο Κώστας «θέλουμε μία δωρεάν παιδεία να μας μορφώνει μέσα στο σχολείο και να μην πληρώνουν οι γονείς μας τα φροντιστήρια».

«Οι καθηγητές και γενικότερα το σύστημα δε λειτουργεί σωστά» λέει η Μαρία, υπογραμμίζοντας ότι ούτε το σχολικό υλικό (βιβλία, οπτικοακουστικά μέσα) ικανοποιεί τις ανάγκες και η Μαρίνα συμπληρώνει: «Διδασκόμαστε πολλές μικρολεπτομέρειες στα μαθήματα που δεν μπορούν να απομνημονευτούν στη μνήμη μας για πολλά χρόνια. Οι γονείς μας τελείωσαν ένα λύκειο και έχουν καλύτερες γνώσεις από εμάς, που τελειώνουμε το λύκειο, ή από τους σημερινούς φοιτητές» και προσθέτει ότι η μεθοδολογία που ακολουθείται για τη διαδικασία της μάθησης με τη στείρα αποστήθιση, σκοτώνει τη φαντασία. Ο Γιάννης σχολιάζει τη μονόπλευρη γνώση που παρέχεται από τα σχολικά εγχειρίδια, φέρνοντας ως παράδειγμα την ιστορία. «Η ιστορία που διδασκόμαστε» λέει «για την Επανάσταση του '21, για παράδειγμα, μας διδάσκει τελικά ότι οι Ελληνες έκαναν την επανάσταση γιατί αυτοί ήταν οι "καλοί", ενώ οι Τούρκοι είναι οι "κακοί". Νομίζω ότι έτσι καλλιεργούν μέσα μας ένα μίσος για τους Τούρκους. Επίσης, τα θρησκευτικά είναι σκέτη προπαγάνδα που φανατίζει. Θα μπορούσαμε να κάνουμε θρησκειολογία αντί για θρησκευτικά».

«Το σύνθημα του ΣΑΣΘ: "Θέλουμε ένα σχολείο που να μας μορφώνει κι όχι να μας εξοντώνει"» σημειώνει η Μαρία «βασίζεται στο γεγονός ότι το σχολείο έχει γίνει ένα απέραντο εξεταστικό κέντρο. Δε θέλουμε απλά να ερχόμαστε να κάνουμε το μάθημά μας και να φεύγουμε. Θέλουμε να παίρνουμε σωστή γνώση. Να μιλάμε και για τη δική μας κοινωνία. Να μιλάμε για την πολιτική. Πρέπει να ξέρουμε. Να προχωρήσουμε στη ζωή και να μην κάνουμε κι εμείς τα ίδια λάθη». Η Μαρίνα προσθέτει: «Οι μαθητές δουλεύουν πάρα πολύ. Είναι πολλές ώρες στα φροντιστήρια και στο σχολείο κι όταν πια μπαίνουν στο πανεπιστήμιο είναι κουρασμένοι και τα παρατάνε». Η Μαρία σχολιάζει τη νοοτροπία των καθηγητών, που λένε ότι «στο σχολείο δεν είμαστε για να μεταφέρουμε την πολιτική άποψη των πραγμάτων, αλλά για να μεταφέρουμε τις γνώσεις μας», σημειώνοντας: «Οι περισσότεροι από εμάς, αν όχι όλοι, θεωρούμε ότι αυτό δεν είναι σωστό, γιατί είμαστε σε μία ηλικία, ειδικά εμείς στο λύκειο, που μπορούμε να κατατοπιστούμε πολιτικά. Κι αυτό πρέπει να γίνεται από τα μαθητικά χρόνια» και προσθέτει: «Θα μας καταντήσουν όπως στην Αμερική, που ψηφίζουν ελάχιστοι στις εκλογές κι βλέπουν συνέχεια τηλεόραση. Η τηλεόραση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη σκέψη των ανθρώπων».

Κλείνοντας, η Μαρία κάνει ένα σχόλιο για τα περί «υποκινητών». «Λένε ότι η ΚΝΕ υποκινεί τις καταλήψεις. Αυτό δε μας αρέσει να το λένε. Είναι μία προσπάθεια όλων των μαθητών. Δε γίνονται με διαχωρισμούς αυτά. Εμείς οι μαθητές αποφασίζουμε. Δε μας υποχρεώνουν να κάνουμε κάτι. Μας ενημερώνουν για το τι γίνεται και μας λένε τις προτάσεις τους», σημειώνει και προσθέτει: «Πάντως αν δε συνεχιστούν οι καταλήψεις, είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε γενικές συνελεύσεις για να ακουστούν όλες οι απόψεις και να συζητήσουμε για την ουσία της Παιδείας». Ενώ ο Κώστας στέλνει αγωνιστικό μήνυμα αντίστασης κι αντεπίθεσης: «Δε θα περάσει. Δε μασάμε. Ολοι στους δρόμους να αντιμετωπίσουμε την κυβέρνηση στα ίσια και να ξαναφέρουμε τη Δημόσια και Δωρεάν Παιδεία στα σχολεία. Αυτό που μας ανήκει».


Μαρία ΠΕΡΓΑΝΤΗ

Π.Α.ΜΕ. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ
Δείξε δάσκαλε το δρόμο... .

Ανοιχτή επιστολή στους εκπαιδευτικούς, αλλά και στο σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας

Eurokinissi

Μια συγκλονιστική στο περιεχόμενό της, απόλυτα καθαρή στη στόχευσή της, εξαιρετικά επίκαιρη για τη στιγμή που διανύουμε, ανοιχτή επιστολή προς όλους τους εκπαιδευτικούς, αλλά ταυτόχρονα δήλωση - δέσμευση απέναντι σ' όλη την εκπαιδευτική κοινότητα, απευθύνει το Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο που έχει συγκροτηθεί και στο χώρο της εκπαίδευσης. Παραθέτουμε αυτούσιο το κείμενο:

«Τούτες τις μέρες είναι δύσκολο πολύ να ταξιδεύεις κόντρα στον άνεμο, να ανάβεις, όπως λέει κι ο ποιητής, χιλιάδες μικρές πυρκαγιές, που να φωτίζουν το σκοτάδι και να πυρπολούν τις ατίθασες ψυχές. Δύσκολος ο αγώνας μας και ωραίος, γι' αυτό και απαιτεί να πάρεις θέση, δάσκαλε, για όσα γίνονται για μας, χωρίς εμάς. Να πεις την αλήθεια στα παιδιά και στον κόσμο, για να μπορέσουν να έρθουν πιο κοντά σου. Να ομολογήσεις, δηλαδή, ότι:

  • Αυτή η απεργία δε γίνεται για τα ψίχουλα ενός επιδόματος, όπως λένε οι συμβιβασμένες φωνές στα κανάλια, γιατί κάτι τέτοιο δεν αλλάζει την οικονομική σου κατάσταση που ολοένα χειροτερεύει. Να φωνάξεις πως δεν είσαι επαίτης επιδομάτων και συντεχνιακός ζητιάνος.
  • Αρνιέσαι να γίνουν τα παιδιά και οι γονείς πελάτες του ευέλικτου σχολείου που σχεδιάζει το μεγάλο κεφάλαιο και εσύ πωλητής του ακριβοπληρωμένου εμπορεύματος της απόγνωσης και της αμάθειας για το φτωχό λαό.
  • Αντιστέκεσαι στο σχολείο της αγοράς, ένα σχολείο στο οποίο θα φυλακίζεις παιδικά και εφηβικά όνειρα, επιτρέποντας να ορμήσουν στις αίθουσες οι χορηγοί και οι επιχειρήσεις και όλοι οι άνεμοι της ζούγκλας όπου τα μεγάλα ζώα κατασπαράζουν τα μικρά.
  • Δε δέχεσαι να μετατραπείς σε υπάλληλο του Δήμου και των επιχειρήσεων και επιμένεις να παραμείνεις ιεροφάντης και λειτουργός μιας υψηλής κοινωνικής αποστολής, της παιδείας.
  • Αρνιέσαι να "αξιολογείς" τους μαθητές σου σε φακέλους, για να τους εθίζεις στο φόβο και στην υποταγή. Αντίθετα, τους θέλεις με άποψη, αντίρρηση, αμφισβήτηση και προσωπικότητα άρτια και ολοκληρωμένη, προκειμένου να είναι σε θέση να ορίζουν οι ίδιοι τη ζωή τους. Αρνιέσαι να γίνεις γδάρτης της νεολαίας και να την κόβεις στα μέτρα του συστήματος.
  • Δεν μπορείς να ανεχτείς οι γονείς να πληρώνουν, για να περιφέρεις τα παιδιά στους χώρους των εταιρειών, αντί να τα μαθαίνεις γράμματα και να τα κάνεις ανθρώπους, όπως χαρακτηριστικά λέει ο λαός. Δε γίνεται να κλείνεις τα μάτια σε αυτό το αντιπαιδαγωγικό σεργιάνι της ευέλικτης ζώνης, που θέλει τους μαθητές με έξοδα των γονιών τους να υποδέχονται μαζί σου τη ΔΕΛΤΑ, τη ΦΑΓΕ και την ΚΟΚΑ-ΚΟΛΑ, και να γεμίζουν οι τοίχοι των σχολείων με αφίσες των πολυεθνικών εταιρειών. Και όλα αυτά μέσα στο σχολικό πρόγραμμα και σε βάρος της μόρφωσής τους.
  • Αρνείσαι να διδάξεις στα παιδιά τα ψέματα και τα παραμύθια των νέων βιβλίων, που δε χρειάζεται να επιμορφωθείς σ' αυτά για να τα καταλάβεις. Αρκεί να ξεφυλλίσεις λίγο τις σελίδες τους και να προσέξεις ότι πρέπει να διδάξεις τη γλώσσα με μαγειρικές συνταγές και αντί για την ομορφιά της ποίησης του Ελύτη, του Σεφέρη και του Ρίτσου, να εκγυμνάζεις τα παιδιά στη σύνταξη προσκλήσεων για πάρτι, τηλεφωνικών μηνυμάτων και στη χρήση ηλεκτρονικών παιχνιδιών. Αρνείσαι να τα μαθαίνεις ότι η ΕΕ είναι μια ένωση πολιτών που ασχολείται με το περιβάλλον, τον πολιτισμό και την ειρήνη και όχι ιμπεριαλιστική μηχανή εκμετάλλευσης και πολέμου. Να διδάσκεις, δηλαδή, αμφίβολη ιστορία και απίστευτα ψέματα.
  • Δεν αγωνίζεσαι μόνο για τα 1.400 ευρώ στον νεοδιόριστο, αλλά για να έχει τις ίδιες αμοιβές αξιοπρέπειας κάθε εργαζόμενος, ώστε να καλύπτει τις βασικές ανάγκες του σαν άνθρωπος. Η "εθνική" οικονομία τους βέβαια δεν αντέχει αυξήσεις στους εργαζόμενους αλλά επιτρέπει δισεκατομμύρια ευρώ κέρδη σε επιχειρήσεις και τοκογλύφους τράπεζες.
  • Αρνιέσαι την αξιολόγηση του σχολείου και του εκπαιδευτικού έργου, γιατί δε στοχεύει στη βελτίωση της εκπαίδευσης, αλλά στην κατηγοριοποίηση των σχολείων. Η αποκέντρωση της εκπαίδευσης και η αξιολόγηση οδήγησαν, για παράδειγμα, τις τοπικές αρχές στο Λονδίνο να κλείσουν δεκάδες σχολεία, επειδή οι μαθητές τους, στην πλειοψηφία φτωχά παιδιά και από οικογένειες μεταναστών, βρίσκονταν πολύ κάτω από το μέσο όρο της επίδοσης στις εθνικές εξετάσεις. Εκεί ακριβώς στοχεύουν οι απανωτές εξετάσεις που υποδεικνύει το ΕΣΥΠ για τα σχολεία: στην εισαγωγή κριτηρίων ποσοτικών, ταξικών και όχι ποιοτικών.
  • Εχεις τα ίδια όνειρα, προβλήματα με τους μαθητές σου και γι' αυτό χρειάζεται να τους συμπαρασταθείς και να απλώσεις το χέρι σαν δάσκαλος. Να καταργήσεις μέσα από αυτόν τον κοινό αγώνα για την εκπαίδευση τις διαχωριστικές γραμμές έδρας και θρανίου.
  • Πάνω απ' όλα, ο αγώνας αυτός γίνεται για το μέλλον της εκπαίδευσης, γι' αυτό πρέπει να έρθει στο προσκήνιο το εκπαιδευτικό ζήτημα στο σύνολό του. Αυτό θα είναι το μεγάλο κέρδος αυτών των κινητοποιήσεων και η αρχή της δικαίωσης, να γίνει η Παιδεία υπόθεση λαού και ζωής.

Τώρα που οι εκμαυλιστές των καναλιών και η μαστροπός τηλεπλάνη μάς παρουσιάζουν ως νυχτερινά γκαρσόνια, πιτσαδόρους, ταξιτζήδες κ.ά., και θέλουν να πείσουν την κοινή γνώμη πως μόνο δάσκαλοι δεν είμαστε, τώρα που η κυβέρνηση μας απειλεί και η αξιωματική αντιπολίτευση σιγοντάρει το ίδιο ρεφρέν "χρήματα θα πάρετε αν δεχτείτε τις αντιδραστικές αλλαγές", τώρα είναι που χρειάζεται να πάρεις θέση.

  • Να συσπειρωθείς και να παλέψεις κάτω από τις σημαίες του ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών.
  • Να δώσεις τη μάχη για την υπερψήφιση και την υιοθέτηση των ταξικών προτάσεων του πλαισίου του ΠΑΜΕ.
  • Να συμπαρασταθείς στους αγώνες των μαθητών και με επιτροπές πρωτοβουλίας και αγώνα να προχωρήσεις σε κοινή δράση με τους γονείς, τα εργατικά συνδικάτα και άλλους φορείς κάθε γειτονιάς.

Σήμερα ο κόσμος έχει αλλάξει, το ίδιο και τα όνειρα. Μην επιτρέψουμε τα όνειρά μας να γίνουν ρηχά, πεζά και εφήμερα, ασπρόμαυροι εφιάλτες μιας ζωής δίχως νόημα. Δικαίωμα στο όνειρο σημαίνει: Διεκδικώ μιαν άλλη πραγματικότητα, αλλάζω ζωή.

Πάρε θέση, δάσκαλε. Δείξε το δρόμο στο λαό για την Παιδεία των σύγχρονων λαϊκών αναγκών και απαιτήσεων».

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ
Ανάγκη η συνέχιση και ο αναπροσανατολισμός

Οι χιλιάδες εκπαιδευτικοί που πάνω από ένα μήνα, με πάθος και πείσμα, δίνουν τη μάχη για την επιτυχία του αγώνα τους ενάντια στη σιδηρογροθιά της κατασυκοφάντησης και υποβιβασμού της απεργίας και των απεργών σε μίζερους, ανέντιμους και υποκινούμενους, αποδεικνύουν το δίκιο και έντιμο του αγώνα αυτού. Η ένταση του αυταρχισμού και της αδιαλλαξίας κάθε άλλο παρά σημαίνει ότι η κυβέρνηση δεν πιέζεται. Πρόκειται για προσπάθεια επίδειξης πυγμής μπροστά στους αγώνες που θα συνεχιστούν ακόμη πιο μαζικοί και δυναμικοί ενάντια στις επικείμενες αντιδραστικές αλλαγές.

Εκτός, όμως, από την κυβέρνηση, οι απεργοί εκπαιδευτικοί έχουν να αντιμετωπίσουν και τους διάφορους «φίλους», που αποπροσανατολίζουν και τελικά υπονομεύουν τον αγώνα.

Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ «συμπαραστέκεται» στον αγώνα των εκπαιδευτικών, χωρίς να υιοθετεί τα αιτήματά τους! Περιορίζει το ζήτημα στην απουσία διαλόγου, στην αναξιοπιστία της ΝΔ και στον αριθμό των δόσεων του επιδόματος των 103 ευρώ, καλώντας την κυβέρνηση σε αντιπρόταση, ώστε να γυρίσουν οι εκπαιδευτικοί στα σχολεία. Τόσο ο κ. Παπανδρέου όσο και η υπουργός εξαρτούν τη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης και του εκπαιδευτικού από την προώθηση των αναδιαρθρώσεων. Συγκεκριμένα, η υπουργός στην τελευταία συνάντηση με τα ΔΣ των ΔΟΕ - ΟΛΜΕ δήλωσε ότι η αναβάθμιση του εκπαιδευτικού θα συναρτάται με την πορεία εφαρμογής «καινοτομιών» στο σχολείο, ενώ ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ ζήτησε «να υπάρξει αλληλοδέσμευση απ' τη ΔΟΕ και από την κυβέρνηση για καλύτερες παροχές αλλά και για καλύτερη ποιότητα και αξιολόγηση των δημοτικών σχολείων»!

Το ΠΑΣΟΚ, αλλά και ο ΣΥΝ, τάσσονται γενικά και αόριστα «υπέρ» της Δημόσιας Εκπαίδευσης, αποφεύγοντας να μιλήσουν συγκεκριμένα, καθώς και τα δύο αυτά κόμματα αποδέχονται την ουσία της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης για μια πιο ταξική εκπαίδευση. Ετσι, στηρίζουν ενεργά το διπλό σχολικό δίκτυο με τη διαίρεση του Λυκείου σε Γενικό - Επαγγελματικό, τη «12χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση» με διαφοροποιημένα σχολεία σύμφωνα και με τη θέση της ΝΔ, την «ευέλικτη ζώνη» και την «αποκέντρωση της εκπαίδευσης», δεν υποστηρίζουν την κατάργηση της ιδιωτικής εκπαίδευσης. Το ΠΑΣΟΚ, μάλιστα, είναι υπέρμαχο της διεύρυνσής της και στην ανώτατη εκπαίδευση.

Βέβαια, το έδαφος, για να αισιοδοξεί η κυβέρνηση ότι ο πυρήνας της πολιτικής της θα μείνει αλώβητος, εκτός από τα κόμματα αυτά, το έχουν στρώσει οι πλειοψηφίες των ΔΟΕ και ΟΛΜΕ (ΠΑΣΚ - ΣΥΝ - ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ) και μέχρι πρόσφατα και η ΔΑΚΕ. Στο εισηγητικό μέρος του πλαισίου της ΟΛΜΕ απουσιάζει ο αντιλαϊκός, αντιεκπαιδευτικός ρόλος της ΕΕ και του ΠΑΣΟΚ. Η λιτότητα, η ιδιωτικοποίηση, τα αντιασφαλιστικά μέτρα, οι ευέλικτες εργασιακές σχέσεις, τα ΜΑΤ κ.ά. σα να ξεκίνησαν το 2004 απ' τη ΝΔ. Οι δυνάμεις του ΠΑΜΕ τονίζουν ότι δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικός ένας αγώνας που ενισχύει πότε τον ένα και πότε τον άλλο πόλο του δικομματισμού, χωρίς να συγκρούεται με την πολιτική του. Το μεγαλύτερο πρόβλημα βρίσκεται, ωστόσο, στα αιτήματα που θέτουν οι ηγεσίες σε ΔΟΕ - ΟΛΜΕ, αφού σε αυτά τελικά κρίνεται η συνέπεια των καταγγελτικών λόγων τους (κατά των χορηγών και του «σχολείου της αγοράς») με τα έργα τους. Οι δυνάμεις αυτές αποφεύγουν να αντιπαρατεθούν στο πλαίσιο του ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών με το επιχείρημα ότι τα αιτήματά του είναι πολλά και «βαριά», για να τα σηκώσει ο κλάδος των εκπαιδευτικών. Το ζήτημα, όμως, δεν είναι ο αριθμός των αιτημάτων, αλλά κυρίως το περιεχόμενό τους. Η επιτυχία του αγώνα των εκπαιδευτικών κρίνεται όχι μόνον από τη μαζικότητα και την αποφασιστικότητά του, αλλά και από την ικανότητά του να εξασφαλίζει τη μέγιστη πολιτική πίεση στην κυβέρνηση, ανοίγοντας δρόμους επικοινωνίας και συμπαράταξης με τους υπόλοιπους εργαζόμενους και το λαό. Η παράμετρος αυτή είναι ιδιαίτερα κρίσιμη σήμερα που απέναντι σε κάθε αγώνα ορθώνεται όχι μόνο η κυβέρνηση, αλλά σύμπαντες οι μηχανισμοί του μεγάλου κεφαλαίου, η ΕΕ, ο ΟΟΣΑ και οι υπόλοιποι εκφραστές τους, όπως το ΠΑΣΟΚ.

Πώς όμως μπορεί να εξασφαλιστεί αυτή η συμπαράταξη, όταν οι συνδικαλιστικές πλειοψηφίες σε ΔΟΕ και ΟΛΜΕ (ΠΑΣΚ - ΣΥΝ -ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ):

  • Τάσσονται υπέρ της διαίρεσης των μαθητών σε «επιδεκτικούς» και «ανεπίδεκτους μαθήσεως» μέσα από τη διατήρηση του διπλού ανισότιμου σχολικού δικτύου γενικής - επαγγελματικής εκπαίδευσης;
  • Διεκδικούν το 5% του ΑΕΠ και όχι 15% του κρατικού προϋπολογισμού, επιτρέποντας στην κυβέρνηση να απαντά ότι υλοποιεί ουσιαστικά το αίτημα μειώνοντας (όπως φέτος) τον κρατικό προϋπολογισμό και αυξάνοντας την «ιδιωτική» χρηματοδότηση, σήμερα από τα κοινοτικά προγράμματα (Δ΄ ΚΠΣ) και αύριο από την τσέπη των εργαζομένων;
  • Αποσιωπούν ότι τα νέα βιβλία και αναλυτικά προγράμματα του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ θα οδηγήσουν σε τρομακτική αποδιοργάνωση τη σκέψη των μαθητών, εντείνοντας τη σύγχυση και τον ιδεολογικό έλεγχο, με τη συμβολή μάλιστα των μεγαλοεκδοτών, που κερδοσκοπούν όχι μόνο από τα σχολικά βιβλία αλλά και από τα δεκάδες «βοηθήματά» τους;
  • Αποδέχονται ουσιαστικά την «ευέλικτη ζώνη» και την περίφημη «αποκέντρωση» της εκπαίδευσης, κρύβοντας ότι η ευελιξία είναι το άλλο όνομα της «αποκέντρωσης» και ότι και οι δύο όροι σημαίνουν ιδιωτικοποίηση και κατηγοριοποίηση σχολείων και μαθητών, ανάλογα με την κοινωνική σύνθεση των οικογενειών;

Οσον αφορά στην οικονομική διεκδίκηση, οι πλειοψηφίες των ΟΛΜΕ - ΔΟΕ δεν έχουν εγκαταλείψει την επιδοματική λογική. Ετσι, ακόμη και το αίτημα της πλειοψηφίας των ΔΟΕ - ΟΛΜΕ για «1.400 ευρώ καθαρά στο νεοδιόριστο», αίτημα που - κάτω από την πίεση του ΠΑΜΕ το οποίο πρωτοδιατύπωσε αντίστοιχο αίτημα - ξεφεύγει από τη διαχειριστική αντίληψη του εφικτού των αντοχών της οικονομίας και συνδέεται με τις πραγματικές ανάγκες των εργαζομένων, έχει καταντήσει διακοσμητικό. Χαρακτηριστικά, ο πρόεδρος της ΔΟΕ όχι μόνο δεν το υπερασπίζεται, από τις επιθέσεις της κυβέρνησης και των μέσων ενημέρωσης να το απονομιμοποιήσουν πολιτικά, αλλά το υποκαθιστά με το επίδομα και άλλα οικονομικίστικα αιτήματα. Είναι φανερό ότι η υλοποίηση ενός τέτοιου αιτήματος απαιτεί συσπείρωση και δράση ευρύτερα των εργαζομένων. Οι ίδιες δυνάμεις όμως που αποφάσισαν την απεργία της ΔΟΕ δε φρόντισαν ούτε καν τον κλάδο των εκπαιδευτικών σε ΟΛΜΕ και ΔΟΕ έγκαιρα να συντονίσουν, πόσο μάλλον τους υπόλοιπους εργαζόμενους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ΠΑΣΚ και ΣΥΝ καταψήφισαν μαζί με τη ΔΑΚΕ την πρόταση του ΠΑΜΕ για 24ωρη απεργία στη ΓΣΕΕ, ενώ με το ζόρι την υιοθετούν στην ΑΔΕΔΥ, όταν δεν την καταψηφίζουν.

Στο σημείο αυτό, αξίζει να αναφερθούμε στην πολυγλωσσία της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ (ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ), που ενώ ταυτίζεται πλήρως στην τακτική και το διεκδικητικό πλαίσιο με την ΠΑΣΚ, στις ανακοινώσεις της καλεί σε αγώνα με διαφοροποιημένο πλαίσιο, το οποίο «ξεχνά» στις Γενικές Συνελεύσεις και τελικά επιστρέφει στο κοινό πλαίσιο με την ΠΑΣΚ.

Ενωτικό είναι το ταξικό

Ο κυβερνητικός συνδικαλισμός και τα στηρίγματά του προσπαθούν να συκοφαντήσουν το ΠΑΜΕ, ανεμίζοντας πλαστικές σημαίες ενότητας. Είναι αποπροσανατολισμός. Για μας δεν είναι ενωτικό το στρογγυλεμένο πλαίσιο που τα έχει με όλους καλά, την ΕΕ, τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και διεκδικεί ό,τι είναι συμβατό με την κυρίαρχη πολιτική. Ούτε μπορεί να βαφτίζεται ενότητα των εργαζομένων η ευκαιριακή σύμπραξη των παρατάξεων του ΣΥΝ και της ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ άλλοτε με τη ΔΑΚΕ και άλλοτε με την ΠΑΣΚ.

Είναι, άλλωστε, γνωστό ότι όλες οι παρατάξεις σε ΟΛΜΕ - ΔΟΕ, με εξαίρεση την ΕΣΑΚ - ΔΕΕ, έχουν βασική τους γραμμή την «ιδιαιτερότητα» του κλάδου, την αντίληψη περί περιούσιου κλάδου μακριά και χώρια από τους υπόλοιπους εργαζόμενους. Οι πλειοψηφίες αυτές άφησαν, προσωρινά, την ιδιαιτερότητα και με σημαία την ισότιμη αντιμετώπιση των δημοσίων υπαλλήλων, έκαναν κυρίαρχο αίτημα τα 176 ευρώ σε αντιπαράθεση όμως με τους άλλους «υψηλόμισθους» δημοσίους υπαλλήλους που παίρνουν το σχετικό επίδομα. Λογική που συνεχίζεται και σήμερα με δηλώσεις του προέδρου της ΔΟΕ.

Ολα τα παραπάνω σαλπίζουν την ανάγκη να δυναμώσει το ΠΑΜΕ. Γιατί το ΠΑΜΕ είναι η προσπάθεια για τη μόνη και πραγματική ενότητα όλων των εργαζομένων μονίμων και συμβασιούχων, δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, ενότητα στη βάση των κοινών ταξικών συμφερόντων ενάντια στον κοινό τους αντίπαλο. «Τέρμα πια στις αυταπάτες, ή με το κεφάλαιο ή με τους εργάτες», όπως ακούγεται και στους δρόμους του αγώνα. Αυτή είναι η μόνη ενότητα προοπτικής και νίκης.


Σάββας ΣΑΒΒΑ
Στέλεχος του ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ