Μια συνέντευξη, που αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για κάθε μέλος και φίλο του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, για κάθε αριστερό και προοδευτικό άνθρωπο που προβληματίζεται. Ενα χρήσιμο εργαλείο, για όλη τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, που πλάι στα άλλα μπορεί να συμβάλει στο να δοθεί πιο αποτελεσματικά η εκλογική μάχη από όλους μας.

Απάντηση: Εμάς δε μας απασχολεί η διαδικασία ανάδειξης στελεχών στα άλλα κόμματα, ωστόσο η αλλαγή στο ΠΑΣΟΚ λίγο πριν τις εκλογές έχει ένα και μοναδικό στόχο: Να δημιουργήσει απατηλές εντυπώσεις, να υποκλέψει τις ψήφους των λαϊκών στρωμάτων, ιδιαίτερα αυτών που προβληματίζονταν ή είχαν αποφασίσει να καταδικάσουν την πολιτική του ΠΑΣΟΚ. Πιστεύουμε ότι αυτή η αλλαγή έχει και γενικότερους στόχους. Νομίζω ότι θα περάσουμε σε μια πορεία ανασύνθεσης του πολιτικού σκηνικού, όπου θα συνυπάρχουν προσπάθειες διατήρησης του δικομματισμού, αλλά και μετεξέλιξής του σε ένα διπολισμό, μέσα από διάφορες συνεργασίες, να μην αποκλείσουμε μελλοντικά και σύμπραξη ανάμεσα στα δύο κόμματα. Κι όταν αλλάζει η μορφή ενός πολιτικού συστήματος αλλάζει και το πολιτικό προσωπικό, για να χρησιμοποιήσω αυτή την έκφραση που ακούγεται τελευταία και προσιδιάζει σε δραστηριότητα επιχειρηματική. Εμείς καλούμε το λαό να μην εγκλωβιστεί και υπηρετήσει αυτούς τους στόχους του ΠΑΣΟΚ, αλλά ούτε φυσικά για να τιμωρήσει το ΠΑΣΟΚ να ψηφίσει τη ΝΔ.

• Λέγονται αρκετά για το ρόλο του ξένου παράγοντα. Πιστεύετε ότι είχε ανάμειξη στις εξελίξεις;

• Επιχειρείται αυτές τις μέρες και μια ιδεολογική επέμβαση που συνοπτικά αποδίδεται ως εξής: Δεν είναι κακό σε μια χώρα, της οποίας ο λαός κατά 99% τάσσεται εναντίον της πολιτικής των ΗΠΑ, να υπάρξει ένας πρωθυπουργός που να τα έχει καλά με τις ΗΠΑ. Πώς το σχολιάζετε;

-- Αυτή είναι μια ραγιάδικη ορολογία, αν και στην πραγματικότητα δεν έχουμε να κάνουμε με ραγιάδες, όσον αφορά στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, που όπως και η αστική τάξη της χώρας μας έχουν συνδέσει τα συμφέροντά τους τόσο με το ευρωπαϊκό κεφάλαιο όσο και με το αμερικάνικο. Ομως, υπάρχει ένα λεπτό σημείο. Δεν υπάρχει μόνο η κοινή στρατηγική ΕΕ και ΗΠΑ. Υπάρχουν και αντιθέσεις. Η Ελλάδα, λοιπόν, είναι μια χώρα που βρίσκεται σε μια θέση όπου εκδηλώνονται αυτές οι αντιθέσεις. Η ελληνική κυβέρνηση και κάθε κυβέρνηση απέναντι σ' αυτές τις αντιθέσεις πώς θα συμπεριφερθεί; Είναι ένα ερώτημα. Δεν αποκλείεται εντελώς μια αστική κυβέρνηση να γείρει είτε προς τη μία πλευρά είτε προς την άλλη, τις ηγετικές δυνάμεις της ΕΕ ή των ΗΠΑ. Γι' αυτό χρειάζεται να παρακολουθεί κανείς στενά τις εξελίξεις. Είναι θέμα που εξαρτάται κάθε φορά από τα ιδιαίτερα συμφέροντα της αστικής τάξης που δεν έχουν καμία σχέση βέβαια με τα συμφέροντα του ελληνικού λαού και την ακεραιότητα της χώρας. Αλλά στο κάτω κάτω αυτή η λογική που λέει κάνε τον εχθρό σου σύμμαχο είναι επικίνδυνη για το λαό. Γιατί ο εχθρός σου δεν μπορεί να γίνει σύμμαχος, κι αν γίνει, θα είναι γιατί εσύ θα έχεις υποχωρήσει. Αυτή η λογική που λέει λοιπόν ότι είναι καλύτερα με έναν πρωθυπουργό που είναι αρεστός στις ΗΠΑ δε σημαίνει τίποτα. Οι ελληνικές κυβερνήσεις ήταν πάντα πρόθυμοι υπηρέτες των ΗΠΑ, σε τι ωφέλησε αυτό τον τόπο, τον ελληνικό λαό; Να δούμε τη χούντα, το Κυπριακό, την οικονομική πολιτική... Επομένως, είναι ένα ραγιάδικο επιχείρημα που στην πραγματικότητα δείχνει την εθελοντική συστράτευση με τις ΗΠΑ.

• Παρ' όλα αυτά πολλοί είναι αυτοί που συμμερίζονται την άποψη ότι ένα νέο πρόσωπο στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ είναι καθαυτό ένα θετικό γεγονός που μπορεί ίσως να δρομολογήσει και θετικές εξελίξεις για το λαό. Πόσο βάσιμη είναι αυτή η άποψη;

-- Η αλλαγή ηγεσίας σε κάθε κόμμα αφορά αυτό το ίδιο το κόμμα. Κάθε κόμμα αναζητά την ηγεσία εκείνη που θα δράσει καλύτερα για τους στόχους του. Το ζήτημα για μας είναι ποια πολιτική θα ακολουθήσει. Υπάρχουν ικανοί πολιτικοί να εφαρμόσουν τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις, μια αντιδραστική πολιτική συμμετοχής σε πολέμους και μπορεί να υπάρχουν και λιγότερο ικανοί. Τι θα συζητάμε, αν είναι ικανοί οι πολιτικοί να εφαρμόσουν μια αντιδραστική πολιτική; Εμείς λέμε ότι το κύριο είναι η πολιτική. Θα ήθελα εδώ να θίξω κι αυτό που λέγεται τις τελευταίες μέρες, για το νέος ήθος που εισήγαγε ο Κ. Σημίτης στην πολιτική. Κάθε ηγέτης έχει ήθος όταν είναι ανά πάσα στιγμή έτοιμος να δεχτεί τις αποφάσεις του κόμματος που τον έχει εκλέξει και όταν συνεχίζει να δρα από μια θέση, ας πούμε κατώτερη στην ιεραρχία, στον κομματικό του χώρο, όταν παραμένει ενεργός και δεν αποχωρεί. Το λέω αυτό γιατί πολύ φοβάμαι ότι ενέργειες που υποκρύπτουν σκοπιμότητες βαφτίζονται με την έννοια του ήθους και καθαγιάζονται ακριβώς για να μη φανούν οι σκοπιμότητες.

• Εκτιμάτε ότι ο ρόλος των ΜΜΕ ήταν καθοριστικός, όπως λέγεται, για τις αλλαγές στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ;

-- Μάλλον πρέπει να προηγείται η λήψη μιας απόφασης και ταυτόχρονα να εξασφαλίζεται η στήριξη των ΜΜΕ. Τώρα αν ένα μέρος της πλουτοκρατίας που διαθέτει ΜΜΕ συμμετείχε στη λήψη της απόφασης, αυτής της επιλογής, αυτό είναι ένα δεύτερο θέμα. Αλλά δεν μπορώ να πω ότι επιλέγεται κάποιος με πρωτογενή απόφαση των ΜΜΕ, επιλέγεται κάποιος από ένα κατεστημένο, από κάποιους παράγοντες και βεβαίως συνοδεύεται αυτή η επιλογή με την προετοιμασία του εδάφους από τα ΜΜΕ.

Απάντηση: Καταρχήν, υπάρχουν κάποια ζητήματα της κοινής λογικής, τα οποία μπορούν να τα επικαλούνται όλα τα κόμματα, ανεξάρτητα από τα προγράμματα, τις θέσεις τους κλπ. Για παράδειγμα: Δεν παίζουν ρόλο τα πρόσωπα, παίζει ρόλο η πολιτική. Αυτό είναι κοινή λογική. Αυτό το είπαν και στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Αυτό που λέμε ότι ο ρόλος των προσώπων είναι σε δεύτερη μοίρα σε σχέση με το ρόλο ενός κόμματος είναι κοινή λογική, την καταλαβαίνει ο καθένας και μπορούμε να την επικαλεστούμε όλοι. Από 'κει και πέρα ουδέν. Κι εδώ που τα λέμε η ΝΔ δεν μπορεί να κάνει κι αλλιώς. Η ΝΔ αναγκαστικά λέει ό,τι λέει γιατί δεν μπορεί να θίξει την πολιτική του ΠΑΣΟΚ, για την οποία αυτό που μπορεί να πει είναι μόνο ότι εκείνη θα την ασκούσε καλύτερα. Τα περί ανίερων συμμαχιών είναι ένα κόλπο, ας το πω έτσι, του ΠΑΣΟΚ που το χρησιμοποιεί για διάφορους λόγους. Πρώτα πρώτα, για να ασκήσει ιδεολογική βία και πίεση πάνω σε ανθρώπους αριστερούς, που είναι υπέρ της ρήξης και δεύτερο γιατί θέλει να διαιωνίζει την αντίληψη ότι ανάμεσα σ' αυτήν και τη ΝΔ υπάρχει χάσμα ιδεολογίας και χάσμα πολιτικής. Μ' ένα σμπάρο δυο τρυγόνια.

• Στο ΠΑΣΟΚ ή στη ΝΔ θα ρίξετε το βάρος της προεκλογικής αντιπαράθεσης;

• Η κριτική του ΚΚΕ απέναντι στη ΝΔ είναι εξίσου έντονη όσο και απέναντι στο ΠΑΣΟΚ που είχε την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας τα τελευταία χρόνια. Είναι τελικά δύο πανομοιότυπα κόμματα;

-- Εμείς μιλάμε για δικομματισμό, για τα δύο κόμματα σήμερα που υπηρετούν την πολιτική του κεφαλαίου, που στηρίζουν τη στρατηγική του καπιταλιστικού συστήματος. Από τη στιγμή που είναι δύο τα κόμματα θα υπάρχουν βεβαίως και διαφορές. Σε κάποιες θέσεις ενδεχομένως, αλλά και ιστορικές διαφορές. Η ΝΔ είναι ένα κόμμα που προέρχεται απευθείας από τη μήτρα της αστικής τάξης, το ΠΑΣΟΚ ξεκίνησε σαν ένα κόμμα που εξέφραζε τα μικροαστικά στρώματα της ελληνικής κοινωνίας με ταλάντευση από τα δεξιά προς τα αριστερά και αντίστροφα. Τελικά, αυτή η ταλάντευση σταθεροποιήθηκε προς τα δεξιά. Εμείς, λοιπόν, κρίνουμε τα δύο κόμματα με βάση τις τελικές θέσεις, τα προγράμματα που διαμόρφωσαν και φυσικά από τη συγκεκριμένη πρακτική τους και την κυβερνητική του ΠΑΣΟΚ και της αξιωματικής αντιπολίτευσης της ΝΔ. Δε μιλάμε για κόμματα αδοκίμαστα, για νέα κόμματα. Τα ίδια συμφέροντα εκπροσωπούν και εξυπηρετούν. Βέβαια, μπορεί στο ΠΑΣΟΚ να έχουν διατηρήσει, για ιστορικούς λόγους, μια μεγαλύτερη ευελιξία, ενώ η ΝΔ να εμφανίζεται πιο δογματική σε συντηρητικές ιδέες. Αυτές, όμως, είναι περισσότερο σημειολογικές διαφορές και όχι πραγματικές.

Απάντηση: Κοιτάξτε, αν δείτε τα ντοκουμέντα των συνεδρίων μας, θα δείτε ότι εμείς λέμε το εξής: Αν δεν υπάρχουν δυνατότητες γενικής πολιτικής συμφωνίας σε ενιαία κατεύθυνση, μπορεί να γίνονται συνεργασίες μέσα στο κίνημα για συγκεκριμένα ζητήματα. Δεν είμαστε τού «όλα ή τίποτα». Τώρα, αν δε γίνεται σήμερα μια γενική πολιτική συμφωνία, δεν είναι θέμα μόνο του ΚΚΕ. Είναι θέμα όλων μας. Θέλω, όμως, να ξεκαθαρίσω: Λέγεται, για να χτυπηθεί ο δικομματισμός, να ενωθούν όλα τα μικρά κόμματα σε ένα κοινό ψηφοδέλτιο. Η ζωή έχει δείξει ότι μια συμμαχία δεν ξεκινά με πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα. Συνήθως ξεκινά με αθροιστικά, καμιά φορά μπορεί να μην εκφράζει ούτε το άθροισμα. Μια συμμαχία, η οποία θα στηρίζεται σε μια εκλογική συνεργασία για να αφαιρέσουμε πίτα από το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ, αυτή η συμμαχία, πέραν του ότι θα καταγραφόταν σαν καιροσκοπική, την επομένη των εκλογών τι θα γινόταν; Μήπως θα δημιουργούσε προϋποθέσεις, το κομμάτι της πίτας να επέστρεφε εκεί απ' όπου έφυγε; Επομένως, μια πολιτική συμμαχία πρέπει να έχει κατεύθυνση και στόχο προοπτικής. Γι' αυτό λέμε ότι συνδυάζουμε τη μάχη των επιμέρους συσπειρώσεων με την οικοδόμηση της γενικότερης συμμαχίας. Και δεν μπορεί να είναι καιροσκοπική, όχι.

• Τι απαντάτε σε όσους σας προσάπτουν την κατηγορία ότι δεν επιθυμείτε πραγματικά τη συμμαχία και τη συνεργασία, ότι σας διακρίνει «απομονωτισμός»;

-- Ολα τα κόμματα επιδιώκουν τη συμμαχία. Το κάθε κόμμα, με βάση τη δική του αντίληψη. Η ΝΔ βλέπει την ...κοινωνική συμμαχία, δηλαδή την υποταγή των εργαζομένων στην εργοδοσία, αυτό εννοεί όταν λέει ότι δεν υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές. Είναι η άποψή της για τις συμμαχίες. Το ΠΑΣΟΚ βλέπει τη συμμαχία «αριστεροί προοδευτικοί άνθρωποι ελάτε στο μαντρί μου» ή με τη μορφή της συναίνεσης, της υποταγής στην κυρίαρχη πολιτική. Κάνει κι άλλες συμμαχίες το ΠΑΣΟΚ. Επιλεκτικές παροχές σε τμήματα εργαζομένων, είναι κι αυτή μια μορφή. Το ΚΚΕ έχει πολιτική συμμαχιών, που λέει συμμαχία της εργατικής τάξης με τα μικροαστικά στρώματα της πόλης και της υπαίθρου, συμμαχία ανάμεσα στα κινήματα, κομμάτων, ομάδων, κινήσεων και προσωπικοτήτων, που βρίσκονται σε αντίθεση με τα συμφέροντα των μονοπωλίων και του ιμπεριαλισμού, με στόχο την οικοδόμηση ενός μετώπου, που θα αντιστέκεται, θα αποσπά κατακτήσεις και θα διεκδικήσει τη λαϊκή εξουσία. Αυτή είναι, σχηματικά, η πολιτική συμμαχιών του ΚΚΕ. Ο ΣΥΝ έχει δώσει δείγματα. Σε κρίσιμες στιγμές, όταν παίρνονταν αποφάσεις στρατηγικής σημασίας, συναίνεσε. Π.χ., Μάαστριχτ, στην ερμηνεία αλλαγών της δεκαετίας του '90, ακόμα υιοθέτησε ορισμένα από τα προσχήματα των ιμπεριαλιστών για τον πόλεμο... Πώς βλέπει τη συμμαχία; Ο ΣΥΝ κατήγγειλε το ΠΑΣΟΚ, γιατί θέλει ηγεμονία στη διακυβέρνηση. Αυτό είναι το ζήτημα; Οτι δε θέλει το ΠΑΣΟΚ συμμαχία με άλλα κόμματα; Το ΠΑΣΟΚ έχει αντιλαϊκή πολιτική. Και δεν κατηγορώ κάποιον γιατί δε συμμαχεί μαζί μου τη στιγμή που έχει τέτοια πολιτική, «εγώ δεν έρχομαι μαζί σου», «όχι εσύ δεν έρχεσαι μαζί μου». Αρα, ο ΣΥΝ ήθελε, αλλά δε δέχεται το ΠΑΣΟΚ. Προέβαλε την ιδέα της κεντροαριστεράς. Δηλαδή, τη συνεργασία με τη σοσιαλδημοκρατία και κατήγγειλε τον κ. Σημίτη γιατί δεν το έκανε, δε μετέφερε τη λογική Ζοσπέν. Αλλο. Θεωρεί τη σημερινή σοσιαλδημοκρατία αριστερή δύναμη, που έχει παρεκκλίνει ελέω Σημίτη, κάποιων ηγεσιών. Και την κατηγορεί ότι έχει δραπετεύσει από τον αριστερό χώρο. Στην ουσία δηλαδή, ο ομφάλιος λώρος με το ΠΑΣΟΚ δεν έχει κοπεί από τον ΣΥΝ. Ο ΣΥΝ οξύνει την κριτική του στο ΠΑΣΟΚ, γιατί θέλει να αποσπάσει τους δυσαρεστημένους από το ΠΑΣΟΚ. Δικαίωμά του. Τον ομφάλιο λώρο, όμως, με το ΠΑΣΟΚ δεν τον έχει κόψει. Η συμμαχία που κάνει σήμερα γίνεται, κατά τη γνώμη μας, όχι κάτω από μια στρατηγική συμμαχιών σε αντίθεση με την κυρίαρχη πολιτική, αλλά με στόχο την εκλογική άνοδο που είναι θεμιτό, αλλά και τη διαπραγμάτευση στην πορεία από πιο ισχυρή θέση με το ΠΑΣΟΚ ή με δυνάμεις που μπορεί να προκύψουν στην πορεία, αλλά θα είναι βασικά στον κορμό του ΠΑΣΟΚ.

• Μια και αναφερθήκατε στις συμμαχίες. Θα θέλαμε μια αποτίμηση της δράσης του ΚΚΕ για την επίτευξη επιμέρους συσπειρώσεων.

Motion Team

Απάντηση: Εμείς δεν αναποδογυρίζουμε την εξέλιξη. Δε θεωρούμε ότι οι σταθμοί της κοινωνικής εξέλιξης διαμορφώνονται από εκλογικές μάχες. Η εκλογική μάχη είναι μια κορυφαία πολιτική μάχη που δείχνει το βαθμό ωρίμανσης της πολιτικής συνείδησης της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων. Αναμφισβήτητα δείχνει στις συγκεκριμένες συνθήκες και τη δυνατότητα που έχει το ΚΚΕ να αντιπαλεύει τις γνωστές αντικειμενικές δυσκολίες. Η εκλογική μάχη επομένως εκφράζει αυτό που έχει γίνει στη συνείδηση του κόσμου τα προηγούμενα χρόνια. Κι αυτό που αλλάζει συνειδήσεις είναι η οργανωμένη συμμετοχή στην ταξική πάλη, στην κοινωνική και πολιτική πάλη. Επομένως, ρυθμιστής των εξελίξεων είναι το λαϊκό κίνημα, η κοινωνικοπολιτική συμμαχία σε αντιιμπεριαλιστική αντιμονοπωλιακή κατεύθυνση, η ενίσχυση του ΚΚΕ και η ολόπλευρη βοήθεια της νεολαίας να προσανατολιστεί σε μαζικό αγώνα στις σύγχρονες συνθήκες, η αύξηση της συμμετοχής των γυναικών, η διαμόρφωση, αν θέλετε, συσπειρώσεων και μετώπων πάλης στο βαθμό που δεν έχει ακόμα ωριμάσει μια γενικευμένη συμμαχία. Σ' αυτές τις συνθήκες οι εκλογές μπορούν να γίνουν ένας μοχλός επιτάχυνσης των εξελίξεων, αλλάζοντας συσχετισμούς δύναμης.

• Το ΚΚΕ έχει μετρήσιμους στόχους σ' αυτές τις εκλογές;

-- Βεβαίως, πάντα υπάρχουν μετρήσιμοι στόχοι, μόνον που δεν μπορεί να είναι αριθμοποιημένοι όλοι. Κατ' αρχάς, το κύριο, να μειωθεί η συνολική δύναμη του δικομματισμού. Είναι μια ανάγκη. Η αποδυνάμωση των δύο πρέπει να εκφραστεί με ενίσχυση του ΚΚΕ για πολλούς λόγους, για τον ιδιαίτερο λόγο που μπορεί να έχει ο καθένας, είτε γιατί συμφωνεί με την πρόταση και τη θέση του ΚΚΕ, είτε γιατί εκτιμά τη συνέπειά του και τη φερεγγυότητά του, να ψηφίσει το ΚΚΕ ακριβώς επειδή ξέρει ότι η ψήφος πιάνει τόπο και θα μεταφραστεί σε προσπάθεια δράσης και συσπείρωσης. Αυτή θα είναι μια κερδισμένη ψήφος. Χαμένη ψήφος είναι αυτή που μπαίνει στο τσουβάλι της αντιλαϊκής πολιτικής, χαμένη ψήφος είναι αυτή που αναδεικνύει μια ισχυρή αντιλαϊκή κυβέρνηση. Στόχος λοιπόν να αναδειχτεί μια αδύναμη κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση.

• Το κομματικό δυναμικό είναι έτοιμο για τις εκλογές;

-- Το κομματικό δυναμικό έχει τεθεί σε γραμμή προετοιμασίας από το Γενάρη του 2003, όταν δημοσιεύσαμε την πολιτική μας πρόταση. Είπαμε ότι αυτή πάει στο λαό για συζήτηση και μπροστά στην εκλογική αναμέτρηση. Δώσαμε τις θέσεις μας τότε, το κομματικό δυναμικό έχει ετοιμαστεί, αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να βάλουμε τα πόδια στο κεφάλι. Τι πρέπει να πάρουμε υπόψη. Εχουμε ατού στα χέρια μας, την πολιτική γραμμή και πρακτική, το κύρος του Κόμματος σε έναν κόσμο, πρέπει να τα χρησιμοποιήσουμε κι όσο εξαρτάται από μας να μη χαθεί ούτε μία ψήφος. Τότε θα μπορούμε να πούμε ότι εμείς κάναμε το καθήκον μας και η ευθύνη βρίσκεται σε εκείνους που δεν μπόρεσαν να κάνουν το βήμα.

• Πού αποδίδετε το γεγονός ότι η αποδοχή και η απήχηση θέσεων και προτάσεων του ΚΚΕ από ευρύτερα λαϊκά στρώματα δεν εκφράζεται την ώρα της κάλπης;

-- Δε θα ήθελα να σταθώ σε μια σειρά από σύγχρονους παράγοντες που οδηγούν έναν κόσμο να εγκλωβίζεται σε μια λογική ότι δε γίνεται τίποτα, ότι τίποτε δεν μπορεί να αλλάξει. Οι ανατροπές σημάδεψαν την ψυχολογία του κόσμου, δε θέλω όμως να αναφερθώ εκτενώς σ' αυτά, είναι άλλωστε γνωστά. Υπάρχει όμως ένα ζήτημα και υπήρχε και προ των ανατροπών. Στο μαζικό κίνημα είμαι μπροστά αλλά στο πολιτικό επίπεδο μένω ένα βήμα πίσω. Εκφράζεται σ' αυτή τη στάση και μια αντίληψη που αναγορεύει τους αγώνες στο παν, διαχωρίζοντάς τους από τον πολιτικό αγώνα της αλλαγής του συσχετισμού δύναμης. Υπάρχουν άνθρωποι που θεωρούν ότι αν πιέσεις μια κυβέρνηση μπορεί να αποσπάσεις λύσεις. Αυτό είναι σχετικό. Για να πιέσεις μια κυβέρνηση, για να πιέσεις την εργοδοσία, ειδικά σήμερα που έχουμε την κοινωνική και πολιτική ρεβάνς του ιμπεριαλισμού, πρέπει να τους τρομοκρατήσεις. Να τους στριμώξεις κυριολεκτικά. Αλλο περιεχόμενο και ρόλο είχαν οι αγώνες στη δεκαετία του '70 και του '80 και άλλο σήμερα. Σήμερα χρειάζονται πιο πολιτικοποιημένοι, πιο μαζικοί και ισχυροί αγώνες. Ο αγώνας που δεν ολοκληρώνεται και με τον αγώνα της ψήφου, χάνει μοιραία τη δυναμική του και επομένως σ' αυτούς τους αγώνες θα εθιστούν οι αστικές κυβερνήσεις και όταν ξέρουν ότι αυτός ο αγώνας θα σταματήσει μπροστά στην κάλπη δε θα κάνουν καμία παραχώρηση. Οταν όμως ξέρουν ότι αυτοί οι αγώνες δημιουργούν ρήγματα, τότε μπορεί να κάνουν ορισμένες παραχωρήσεις. Σήμερα δεν μπορεί να μιλάμε για πάλη που διαχωρίζει το συνδικαλιστικό αγώνα από τον γενικότερο πολιτικό. Σήμερα ο αγώνας πρέπει να είναι ολοκληρωμένος και στο μαζικό κίνημα και στο πολιτικό επίπεδο. Υστερα ορισμένοι αγώνες μπορεί να μη φέρνουν άμεσα αποτελέσματα αλλά συσσωρεύουν ενέργεια, εμπειρία, αλλά, πάνω απ' όλα, αγώνες οι οποίοι δεν τρομοκρατούν την κυρίαρχη τάξη και την κυβέρνηση και ξέρουν ότι αυτοί οι αγώνες θα έχουν ημερομηνία λήξης, αυτοί οι αγώνες δεν οδηγούν στα απαιτούμενα αποτελέσματα. Αντίθετα, μπορεί να οδηγήσουν και σε μοιρολατρία. Αγώνες έπειτα από ποιες συνδικαλιστικές ηγεσίες; Ας δούμε κι αυτή την πλευρά της ενότητας δράσης της εργατικής τάξης, των κοινωνικών συμμαχιών. Οι αγώνες που είχαμε δεν ήταν πάνω σε ένα επίπεδο ανεβασμένης ενότητας δράσης της εργατικής τάξης. Δείτε το Ασφαλιστικό. Πώς ξεκίνησε; Οι τραπεζοϋπάλληλοι για το δικό τους Ταμείο, του ΟΤΕ για το δικό τους, κάθε κλάδος χωριστά, στην πορεία γενικεύτηκε ο αγώνας αλλά σταμάτησε αυτή η γενίκευση και ξανάρχισε η αναδίπλωση κατά κλάδο. Πάρτε τους αγώνες της αγροτιάς, είχαν την απαιτούμενη μαζική στήριξη της εργατικής τάξης; Δεν την είχαν. Εδώ δεν την είχαν από την ΠΑΣΕΓΕΣ και τη ΓΕΣΑΣΕ. Αγώνες βέβαια έγιναν, αν δεν υπήρχαν τα πράγματα θα ήταν χειρότερα, σήμερα όμως πρέπει να περάσουμε σε μια νέα φάση αγώνων, με νέα χαρακτηριστικά και το εκλογικό αποτέλεσμα μπορεί να πυροδοτήσει μια τέτοια κατάσταση.

• Πώς απαντάτε σε όσους επιμένουν ότι τελικά ευθύνεται το ΚΚΕ, ότι η πολιτική του πρόταση δεν πείθει;

-- Δεν πιστεύουμε ότι δεν πείθουμε. Η πρότασή μας είναι ρεαλιστική και πειστική στο βαθμό που τα λαϊκά στρώματα αποφασίσουν ότι πρέπει να αναλάβουν τα ίδια πρωτοβουλία και δραστηριότητα για τη διεκδίκηση μιας άλλης πολιτικής.

• Πριν λίγες μέρες δημοσιεύτηκε μια έρευνα σύμφωνα με την οποία οι Ελληνες είναι απαισιόδοξοι για το αύριο. Θα θέλαμε ένα σχόλιο γι' αυτό σε σχέση και με το πόσο ευθύνεται ο ελληνικός λαός για το ότι δεν έχει συμβάλει στη διαμόρφωση μιας ελπιδοφόρας προοπτικής.

-- Θα μου επιτραπεί να μην υιοθετήσω ότι είναι απαισιόδοξος ο ελληνικός λαός, θα έλεγα ότι έχει συνείδηση των προβλημάτων και διάβασα ότι νιώθει ανασφάλεια. Παρά το γεγονός ότι του έχουν γεμίσει το κεφάλι με τα περί ανταγωνιστικότητας, ανάπτυξης, ότι η χώρα είναι στο σκληρό πυρήνα της ΟΝΕ, με το πόσο οι σύμμαχοι υπολογίζουν τη χώρα, ο λαός μετρά τα πράγματα με κριτήριο την καθημερινή του ζωή. Αυτό είναι θετικό. Και γι' αυτό γίνονται κι αυτές οι αλλαγές... Εμείς αυτό επισημαίνουμε στον ελληνικό λαό: Αν ήταν ευχαριστημένος από την κατάσταση τότε το ΚΚΕ θα έπρεπε να ψαχτεί, αλλά ακριβώς αφού υπάρχει αυτή η δυσαρέσκεια το ζητούμενο είναι να αποκτήσει αυτοπεποίθηση, να πιστέψει στη δύναμή του, στο ότι έχει δίκιο και μπορεί να το επιβάλει και μ' αυτή την έννοια κάθε μέρα μεγαλώνει και η ατομική ευθύνη. Καταλαβαίνω ότι στην περίοδο του '80 ο κόσμος έβλεπε ένα ανερχόμενο ΠΑΣΟΚ, με συνθήματα κατά του ΝΑΤΟ, της ΕΟΚ κλπ. Κι εκεί ήταν φυσικό να πάει με το ρεύμα. Το '90 με τη νίκη της αντεπανάστασης προκλήθηκαν ερωτήματα, σύγχυση, απογοήτευση και σε συνθήκες εξαπόλυσης ενός μηδενισμού. Μπορεί να εξηγήσει κανείς δηλαδή γιατί το ΚΚΕ έχασε δυνάμεις, γιατί το κίνημα υποχώρησε. Ομως, σήμερα έχουν περάσει 13 χρόνια, ο κόσμος έχει μια νέα πείρα, επομένως ανεβαίνει η ατομική ευθύνη, έχουν δοκιμάσει τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ, έχουν δοκιμαστεί οι κεντροαριστερές, οι ανανεωτικές επιλογές. Κι όταν λέω ανανέωση - αυτή τη λέξη τη χρησιμοποιούμε κι εμείς αλλά για μας συνδέεται με την παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα, με την παρακολούθηση των εξελίξεων, με την προσαρμογή στις εξελίξεις με όρους αντεπίθεσης και όχι ενσωμάτωσης - αναφέρομαι στην ταμπέλα της ανανέωσης που φοράνε κάποιοι ώστε να κρύψουν το συμβιβασμό. Δοκιμάστηκε κι αυτή. Δεν έβγαλε τίποτα. Πρέπει λοιπόν να βγει κι ένα συμπέρασμα. Και δεν έχουμε αυτή την απαίτηση από όλο τον ελληνικό λαό, την έχουμε όμως από όσους ανήκουν σε φτωχά λαϊκά στρώματα, έχουν μια πείρα αγώνων, έχουν ένα ριζοσπαστισμό, υιοθετούν αριστερά συνθήματα, κομμουνιστικές ιδέες. Κι αυτός ο κόσμος δεν είναι λίγος. Υπάρχει σήμερα αυτή η κρίσιμη μάζα που θα βοηθήσει να γείρει η πλάστιγγα σε βάρος του δικομματισμού. Σ' αυτούς απευθυνόμαστε και τους λέμε έχεις κι εσύ ευθύνη. Στο κάτω κάτω κι εμείς δεν μπορούμε χωρίς την απαιτούμενη δύναμη και αυτοτελή παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα να λύσουμε προβλήματα.

Μπροστά σε μια τέτοια κατάσταση, μπροστά στο νέο μεσαίωνα που βιώνει η ανθρωπότητα μετά τις ανατροπές του 1989 - 1991, χρέος κάθε ενεργού πολίτη είναι να στοιχιθεί με κάθε πατριώτη και δημοκράτη που συμφωνεί ότι το σύστημα δεν εξανθρωπίζεται (άρα παλεύουμε για την ανατροπή του) και να στηρίξει εκείνη την πολιτική δύναμη που έχει την πιο καθαρή θέση και την πιο δυνατή φωνή ενάντια στην αθλιότητα του συστήματος, όπως έχει εξελιχθεί μετά το 1989. Χωρίς περιττούς αποκλεισμούς και αφορισμούς, το ΚΚΕ έδειξε ότι μάχεται ανυποχώρητα ενάντια στη νέα τάξη πραγμάτων, ενάντια στη νεοκαπιταλιστική βαρβαρότητα, ενάντια σε ψευδαισθήσεις για τρίτους δρόμους και για μια άλλη Ευρώπη μέσα από την ΟΝΕ και το Μάαστριχτ.

Κάθε δημοκράτης, πατριώτης που μάχεται τη νέα τάξη πραγμάτων και το νέο μεσαίωνα που προσπαθούν να επιβάλουν στον κόσμο (και στην πατρίδα μας) οι Αμερικανοί και Ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές, έχει χρέος να στοιχιθεί με τους κομμουνιστές, ψηφίζοντας το ΚΚΕ. Για να μην έλθουν χειρότερες ακόμη μέρες, για να δείξουμε επιτέλους ότι υπάρχει ακόμη ελπίδα.

Προσωπικότητες της κοινωνικής και καλλιτεχνικής ζωής του τόπου μας μιλούν στο «Ρ» για την ανάγκη στήριξης του ΚΚΕ στην επικείμενη εκλογική αναμέτρηση, ως τη μόνη διέξοδο για το λαό, ως τη μόνη ουσιαστική απάντηση στο δικομματισμό, αλλά και για τους λόγους που ώθησαν τους ίδιους στη λήψη αυτής της απόφασης. Εχοντας ήδη αρχίσει η προεκλογική περίοδος, με την κάθε μέρα που περνά να μας φέρνει κοντύτερα στην κάλπη, η κατάθεση των απόψεών τους έχει ιδιαίτερη σημασία.