• Πού αποδίδετε το γεγονός ότι η αποδοχή και η απήχηση θέσεων και προτάσεων του ΚΚΕ από ευρύτερα λαϊκά στρώματα δεν εκφράζεται την ώρα της κάλπης;

-- Δε θα ήθελα να σταθώ σε μια σειρά από σύγχρονους παράγοντες που οδηγούν έναν κόσμο να εγκλωβίζεται σε μια λογική ότι δε γίνεται τίποτα, ότι τίποτε δεν μπορεί να αλλάξει. Οι ανατροπές σημάδεψαν την ψυχολογία του κόσμου, δε θέλω όμως να αναφερθώ εκτενώς σ' αυτά, είναι άλλωστε γνωστά. Υπάρχει όμως ένα ζήτημα και υπήρχε και προ των ανατροπών. Στο μαζικό κίνημα είμαι μπροστά αλλά στο πολιτικό επίπεδο μένω ένα βήμα πίσω. Εκφράζεται σ' αυτή τη στάση και μια αντίληψη που αναγορεύει τους αγώνες στο παν, διαχωρίζοντάς τους από τον πολιτικό αγώνα της αλλαγής του συσχετισμού δύναμης. Υπάρχουν άνθρωποι που θεωρούν ότι αν πιέσεις μια κυβέρνηση μπορεί να αποσπάσεις λύσεις. Αυτό είναι σχετικό. Για να πιέσεις μια κυβέρνηση, για να πιέσεις την εργοδοσία, ειδικά σήμερα που έχουμε την κοινωνική και πολιτική ρεβάνς του ιμπεριαλισμού, πρέπει να τους τρομοκρατήσεις. Να τους στριμώξεις κυριολεκτικά. Αλλο περιεχόμενο και ρόλο είχαν οι αγώνες στη δεκαετία του '70 και του '80 και άλλο σήμερα. Σήμερα χρειάζονται πιο πολιτικοποιημένοι, πιο μαζικοί και ισχυροί αγώνες. Ο αγώνας που δεν ολοκληρώνεται και με τον αγώνα της ψήφου, χάνει μοιραία τη δυναμική του και επομένως σ' αυτούς τους αγώνες θα εθιστούν οι αστικές κυβερνήσεις και όταν ξέρουν ότι αυτός ο αγώνας θα σταματήσει μπροστά στην κάλπη δε θα κάνουν καμία παραχώρηση. Οταν όμως ξέρουν ότι αυτοί οι αγώνες δημιουργούν ρήγματα, τότε μπορεί να κάνουν ορισμένες παραχωρήσεις. Σήμερα δεν μπορεί να μιλάμε για πάλη που διαχωρίζει το συνδικαλιστικό αγώνα από τον γενικότερο πολιτικό. Σήμερα ο αγώνας πρέπει να είναι ολοκληρωμένος και στο μαζικό κίνημα και στο πολιτικό επίπεδο. Υστερα ορισμένοι αγώνες μπορεί να μη φέρνουν άμεσα αποτελέσματα αλλά συσσωρεύουν ενέργεια, εμπειρία, αλλά, πάνω απ' όλα, αγώνες οι οποίοι δεν τρομοκρατούν την κυρίαρχη τάξη και την κυβέρνηση και ξέρουν ότι αυτοί οι αγώνες θα έχουν ημερομηνία λήξης, αυτοί οι αγώνες δεν οδηγούν στα απαιτούμενα αποτελέσματα. Αντίθετα, μπορεί να οδηγήσουν και σε μοιρολατρία. Αγώνες έπειτα από ποιες συνδικαλιστικές ηγεσίες; Ας δούμε κι αυτή την πλευρά της ενότητας δράσης της εργατικής τάξης, των κοινωνικών συμμαχιών. Οι αγώνες που είχαμε δεν ήταν πάνω σε ένα επίπεδο ανεβασμένης ενότητας δράσης της εργατικής τάξης. Δείτε το Ασφαλιστικό. Πώς ξεκίνησε; Οι τραπεζοϋπάλληλοι για το δικό τους Ταμείο, του ΟΤΕ για το δικό τους, κάθε κλάδος χωριστά, στην πορεία γενικεύτηκε ο αγώνας αλλά σταμάτησε αυτή η γενίκευση και ξανάρχισε η αναδίπλωση κατά κλάδο. Πάρτε τους αγώνες της αγροτιάς, είχαν την απαιτούμενη μαζική στήριξη της εργατικής τάξης; Δεν την είχαν. Εδώ δεν την είχαν από την ΠΑΣΕΓΕΣ και τη ΓΕΣΑΣΕ. Αγώνες βέβαια έγιναν, αν δεν υπήρχαν τα πράγματα θα ήταν χειρότερα, σήμερα όμως πρέπει να περάσουμε σε μια νέα φάση αγώνων, με νέα χαρακτηριστικά και το εκλογικό αποτέλεσμα μπορεί να πυροδοτήσει μια τέτοια κατάσταση.

• Πώς απαντάτε σε όσους επιμένουν ότι τελικά ευθύνεται το ΚΚΕ, ότι η πολιτική του πρόταση δεν πείθει;

-- Δεν πιστεύουμε ότι δεν πείθουμε. Η πρότασή μας είναι ρεαλιστική και πειστική στο βαθμό που τα λαϊκά στρώματα αποφασίσουν ότι πρέπει να αναλάβουν τα ίδια πρωτοβουλία και δραστηριότητα για τη διεκδίκηση μιας άλλης πολιτικής.

• Πριν λίγες μέρες δημοσιεύτηκε μια έρευνα σύμφωνα με την οποία οι Ελληνες είναι απαισιόδοξοι για το αύριο. Θα θέλαμε ένα σχόλιο γι' αυτό σε σχέση και με το πόσο ευθύνεται ο ελληνικός λαός για το ότι δεν έχει συμβάλει στη διαμόρφωση μιας ελπιδοφόρας προοπτικής.

-- Θα μου επιτραπεί να μην υιοθετήσω ότι είναι απαισιόδοξος ο ελληνικός λαός, θα έλεγα ότι έχει συνείδηση των προβλημάτων και διάβασα ότι νιώθει ανασφάλεια. Παρά το γεγονός ότι του έχουν γεμίσει το κεφάλι με τα περί ανταγωνιστικότητας, ανάπτυξης, ότι η χώρα είναι στο σκληρό πυρήνα της ΟΝΕ, με το πόσο οι σύμμαχοι υπολογίζουν τη χώρα, ο λαός μετρά τα πράγματα με κριτήριο την καθημερινή του ζωή. Αυτό είναι θετικό. Και γι' αυτό γίνονται κι αυτές οι αλλαγές... Εμείς αυτό επισημαίνουμε στον ελληνικό λαό: Αν ήταν ευχαριστημένος από την κατάσταση τότε το ΚΚΕ θα έπρεπε να ψαχτεί, αλλά ακριβώς αφού υπάρχει αυτή η δυσαρέσκεια το ζητούμενο είναι να αποκτήσει αυτοπεποίθηση, να πιστέψει στη δύναμή του, στο ότι έχει δίκιο και μπορεί να το επιβάλει και μ' αυτή την έννοια κάθε μέρα μεγαλώνει και η ατομική ευθύνη. Καταλαβαίνω ότι στην περίοδο του '80 ο κόσμος έβλεπε ένα ανερχόμενο ΠΑΣΟΚ, με συνθήματα κατά του ΝΑΤΟ, της ΕΟΚ κλπ. Κι εκεί ήταν φυσικό να πάει με το ρεύμα. Το '90 με τη νίκη της αντεπανάστασης προκλήθηκαν ερωτήματα, σύγχυση, απογοήτευση και σε συνθήκες εξαπόλυσης ενός μηδενισμού. Μπορεί να εξηγήσει κανείς δηλαδή γιατί το ΚΚΕ έχασε δυνάμεις, γιατί το κίνημα υποχώρησε. Ομως, σήμερα έχουν περάσει 13 χρόνια, ο κόσμος έχει μια νέα πείρα, επομένως ανεβαίνει η ατομική ευθύνη, έχουν δοκιμάσει τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ, έχουν δοκιμαστεί οι κεντροαριστερές, οι ανανεωτικές επιλογές. Κι όταν λέω ανανέωση - αυτή τη λέξη τη χρησιμοποιούμε κι εμείς αλλά για μας συνδέεται με την παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα, με την παρακολούθηση των εξελίξεων, με την προσαρμογή στις εξελίξεις με όρους αντεπίθεσης και όχι ενσωμάτωσης - αναφέρομαι στην ταμπέλα της ανανέωσης που φοράνε κάποιοι ώστε να κρύψουν το συμβιβασμό. Δοκιμάστηκε κι αυτή. Δεν έβγαλε τίποτα. Πρέπει λοιπόν να βγει κι ένα συμπέρασμα. Και δεν έχουμε αυτή την απαίτηση από όλο τον ελληνικό λαό, την έχουμε όμως από όσους ανήκουν σε φτωχά λαϊκά στρώματα, έχουν μια πείρα αγώνων, έχουν ένα ριζοσπαστισμό, υιοθετούν αριστερά συνθήματα, κομμουνιστικές ιδέες. Κι αυτός ο κόσμος δεν είναι λίγος. Υπάρχει σήμερα αυτή η κρίσιμη μάζα που θα βοηθήσει να γείρει η πλάστιγγα σε βάρος του δικομματισμού. Σ' αυτούς απευθυνόμαστε και τους λέμε έχεις κι εσύ ευθύνη. Στο κάτω κάτω κι εμείς δεν μπορούμε χωρίς την απαιτούμενη δύναμη και αυτοτελή παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα να λύσουμε προβλήματα.