Γυναίκες αντάρτισσες. Γυναίκες που κουβάλησαν το όπλο, που έγιναν σύνδεσμοι με τις αντάρτισσες γυναίκες, που στα σπίτια τους φιλοξενούσαν κι έκρυβαν αντάρτες. Γυναίκες που φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν και βασανίστηκαν. Γυναίκες που αφιέρωσαν τη ζωή τους στον αγώνα. Γυναίκες που η ιστορία τους δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από την ανάλογη αντρών...

Στη Λιβαδειά, στις 9 του Μάη, ανήμερα της επετείου της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών, τη μέρα που πριν από 62 χρόνια η Κόκκινη Σημαία, η ποτισμένη με το αίμα των 20 εκατομμυρίων νεκρών, κυμάτιζε στο Ράιχσταγκ, τα Παραρτήματα της ΟΓΕ, της ΠΕΑΕΑ, η Επιτροπή Ειρήνης και ο Σύλλογος Απογόνων και Φίλων της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ διοργάνωσαν εκδήλωση για τις γυναίκες της Αντίστασης.

«Να λείπεις, δεν είναι τίποτα να λείπεις / Αν έχεις λείψει για ό,τι πρέπει, / θα 'σαι για πάντα μέσα σ' όλα εκείνα / που γι' αυτά έχεις λείψει / θα 'σαι για πάντα / μέσα σ' όλο τον κόσμο». Με τα λόγια αυτά του Γιάννη Ρίτσου, απ' τις «Γειτονιές του Κόσμου», να αναγράφονται στους Τιμητικούς Παπύρους, οι νεότερες γενιές απέδωσαν ελάχιστο φόρο τιμής σε αυτές τις γυναίκες.

Η εκδήλωση ήταν λιτή και συγκινητική. Χαρακτηριστικό ήταν το στιγμιότυπο όταν μια από τις γυναίκες, αυθόρμητα, έφερε μικρά δωράκια για κάθε αγωνίστρια της Αντίστασης. Στην κατάμεστη αίθουσα του Μορφωτικού Συλλόγου Λιβαδειάς, νέοι, γυναίκες και όσες από τις αγωνίστριες της Εθνικής Αντίστασης είχαν τη δυνατότητα να παραβρεθούν, έδωσαν το «παρών». Ενα «παρών», που δεν αφορούσε μόνο σε μια εκδήλωση μνήμης και τιμής, αλλά, κυρίως, συνέχισης του αγώνα. Ενός αγώνα που τα οράματά του ακόμη δεν εκπληρώθηκαν. Ενός αγώνα που, κάτω από άλλες συνθήκες, συνεχίζεται.

Κεντρική ομιλήτρια ήταν η Τασία Κοντογιάννη, εκ μέρους της ΟΓΕ, ενώ χαιρετισμό απηύθυναν ο Δημήτρης Τσιφής, από το Σύλλογο Απογόνων, και ο πρόεδρος του Μορφωτικού Συλλόγου Γιώργος Κωσταγιάννης. Η εκδήλωση έκλεισε με μουσική από νεολαίους του Δημοτικού Ωδείου της πόλης.

Τα λόγια της Τ. Κοντογιάννη δίνουν το στίγμα: «Η συμμετοχή, ποσοτική και ποιοτική, της γυναίκας ήταν ανάλογη με το εύρος και το βάθος, με τους στόχους του αγώνα που έδινε. Η Αντίσταση είναι μια ευρεία έννοια, που ξεκινά από την απλή αμφισβήτηση και φτάνει μέχρι και την ένοπλη πάλη. Από τον αγώνα για καλύτερη ζωή μέχρι τον αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία, ή τον ταξικό αγώνα για την απελευθέρωση της εργατικής τάξης.

Στην ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση, οι κοινωνικοί φραγμοί που μέχρι τότε κράταγαν τη γυναίκα κάθε ηλικίας δέσμια στο σπίτι, έσπασαν. Κοπέλες που δούλευαν σκληρά στις φάμπρικες χωρίς να γνωρίζουν τι θα πει 8ωρο ή πάλευαν στον κάμπο, οργανώθηκαν μαζικά στην ΕΠΟΝ, οι μεγαλύτερες στο ΕΑΜ, στην Εθνική Αλληλεγγύη και οι μικρότερες στα Αετόπουλα. Πολλές έσπασαν τα ταμπού και συμμετείχαν και στο μόνιμο ΕΛΑΣ, αντάρτισσες. Στα εφεδρικά τμήματά του το ποσοστό των γυναικών έφτανε το 10%».

Η συμμετοχή των γυναικών στο αντάρτικο ήταν το αποτέλεσμα της μαζικής λαϊκής αντίστασης, ενάντια όχι μόνο στους χιτλερικούς κατακτητές, αλλά και στους ντόπιους δοσίλογους. Και πλήρωσαν - όπως το σύνολο του λαού - βαρύ φόρο αίματος. Και είναι ακριβώς αυτή η συμμετοχή, που αποτέλεσε το έναυσμα για τη θρυλική, πλέον, συμμετοχή των γυναικών στο «δεύτερο αντάρτικο», όπως το αποκαλούν οι ίδιοι οι αγωνιστές και οι αγωνίστριες, δείχνοντας πως αποτελεί φυσική συνέχεια του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ: Στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας.

«Η συμβολή των γυναικών στο Δημοκρατικό Στρατό αποτελεί σπουδαίο κεφάλαιο της Ιστορίας και του γυναικείου κινήματος», τόνισε στην ομιλία της η Τ. Κοντογιάννη. «Εργάτριες, αγρότισσες, διανοούμενες, έγιναν αντάρτισσες, μαχήτριες και αξιωματικοί στην οργάνωση και εκτέλεση επιχειρήσεων, τηλεφωνήτριες στις διαβιβάσεις, σαμποτέρ, σύνδεσμοι, τραυματιοφορείς, νοσηλεύτριες. Με την κυβέρνηση του Βουνού, στην Ελεύθερη Ελλάδα, απόκτησαν για πρώτη φορά δικαίωμα ψήφου, εκλέχτηκαν και αναδείχτηκαν μέλη θεσμικών λαϊκών οργάνων, δικαστές σε λαϊκά δικαστήρια».

Και πράγματι, κάποια στοιχεία «μιλούν» από μόνα τους. Το 30% των μάχιμων τμημάτων ήταν γυναίκες, 688 οι αξιωματικίνες. Στις σχολές συνδέσμων και διαβιβάσεων το 50% ήταν γυναίκες και στις υγειονομικές υπηρεσίες το 80%...

Οι μεγάλοι και ηρωικοί αυτοί αγώνες του λαού μας ενέπνευσαν, και εξακολουθούν να εμπνέουν, τους νέους και τις νέες. Δεν είναι καθόλου τυχαίο, λοιπόν, ότι, όπως σημείωσε η κεντρική ομιλήτρια, «στις μέρες μας, η άρχουσα τάξη και η κυρίαρχη ιδεολογία απαξιώνει τη συλλογική δράση, λοιδορεί την αντίσταση, προσπαθεί να επιβάλει το λεγόμενο διάλογο και τη συναίνεση». Ομως, οι αγώνες του λαού μας δεν μπορούν να μπουν στον Προκρούστη. Δεν κόβονται, ούτε ράβονται. Η στάση ζωής που κράτησαν οι αγωνιστές και οι αγωνίστριες, το γεγονός ότι σε καιρούς χαλεπούς βάδισαν με το κεφάλι πάνω, δείχνει και τη στάση που στις μέρες μας πρέπει να κρατήσει ο καθένας που θέλει να λέγεται άνθρωπος. Και οι μαρτυρίες των γυναικών που παρουσιάζει σήμερα ο «Ρ» δείχνουν αυτό ακριβώς...

Στιγμές αγώνων. Στιγμές ηρωικές. Στιγμές αυτοθυσίας. Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε, διαβάστηκαν τα βιογραφικά σημειώματα των αγωνιστριών που τιμήθηκαν. Κάποια έγραψαν οι ίδιες, ενώ τα περισσότερα, προέρχονται από διηγήσεις τους. Ο «Ρ», παρουσιάζει σήμερα, όλα τα βιογραφικά, τα οποία δείχνουν μόνον ένα μικρό μέρος του αγώνα που έδωσαν και συνεχίζουν να δίνουν...

Ο πόλεμος και η κατοχή τη βρήκαν σε νεαρή ηλικία. Με πρόταση του Γιώργου Κοντογιάννη έγινε Αετόπουλο. Με άλλα παιδιά της ηλικίας της φύλαγαν τσίλιες, ιδιαίτερα εκεί που γίνονταν οι συνεδριάσεις στο Λυκοχώρι, στο σπίτι του Κρίων. Κατέθεταν στεφάνια για τους εκτελεσμένους όπως στον Καρακολίθια ή σ' άλλες μάχες. Ντυνόταν γύφτισσα που πήγαινε φαΐ στους παράνομους αψηφώντας κάθε κίνδυνο. Το 1958 παντρεύτηκε τον Λουκά Γιαμά, δραστήριο ΕΑΜίτη που έκανε 15 χρόνια φυλακές κι εξορία στη Μακρόνησο, στα Γιούρα, στον Αη-Στράτη, στου Αβέρωφ. Οταν αυτός εξορίστηκε πάλι το 1967 απ' τη Χούντα στάθηκε ακλόνητη στο πλευρό του, μεγαλώνοντας τα δυο παιδιά τους.

Γεννημένη στη Λιβαδειά, ήταν εργάτρια γης. Το 1940 με μωρό παιδί έπλεκε τη φανέλα του στρατιώτη, γάντια, κάλτσες. Ο σύζυγός της Τάσος, πολέμησε στο Αλβανικό Μέτωπο. Πρόσφερε βοήθεια και στήριξη στους παράνομους αντάρτες (Λαδά, Γιάννη Γαζή, Κυπραίο, Γαλανό, Γιάννη Φασόπουλο). Στο σπίτι της φιλοξενούσε τον πολύγραφο του ΚΚΕ, όταν τύπωναν και διακινούσαν προκηρύξεις κ.ά. Το 1943 ήταν σύνδεσμος της Οργάνωσης μέσα στη Λιβαδειά, όπου με μικροσκοπικά χαρτάκια επικοινωνούσε με τις συνοικίες. Στη γειτονιά ήταν τρία καταφύγια στη σειρά: του Τάσου Κοντογιάννη, του Σπύρου Τσώκου και της Σωτηρίας Κοκοβίνου. Το 1947 εξορίστηκε στο Χλεμποτσάρι, χωριό της Θήβας, όπου έμεινε 3 μήνες με τις Γιαμά Σταθού, Σκαλτσά Μερίκα, Σωτηροπούλου Κατίνα, Πανταζή Παναγιωτίτσα. Εκεί δούλευαν στα χωράφια. Επειτα τη μετέφεραν στη Χίο, στο Τρίκερι και μετά 1,5 χρόνο στη Μακρόνησο. Οταν την έφεραν να δει τα παιδιά της δεν μπόρεσε, γιατί αυτά κοιμόντουσαν και την άφησαν μόνο 8 ώρες! Στο Τρίκερι έμεναν 22 γυναίκες σε μεγάλες σκηνές και μάζευαν ή έκλεβαν ελιές. Οταν ερχόταν ο χωροφύλακας το σύνθημα ήταν «Ελα, Λίτσα, έλα να φάμε» για να φυλαχτούν οι γυναίκες. Το 1947 εξορίστηκε και ο σύζυγός της, Τάσος Κοντογιάννης σε Ικαρία, Αη - Στράτη, Μακρόνησο. Απολύθηκαν και οι δυο απ' τη Μακρόνησο το 1950. Τα δύσκολα χρόνια της εξορίας τα παιδιά τους ανέθρεψε η μητέρα της Καλλιόπη και η αδελφή της Κατίνα. Εκαναν την καρδιά τους πέτρα και για το μέλλον αυτών των παιδιών δε συμβιβάστηκαν, δεν υποχώρησαν.

Γεννημένη στη Λιβαδειά, εργάτρια στου Μουρίκη με βάρδια 7-7, παιδί πολυμελούς οικογένειας. Το 1942 οργανώθηκε στο ΚΚΕ και δούλεψε σαν σύνδεσμος στην περιοχή του Ζερικίου, στον Ελατάκο, στο Κυριάκι και στον Ελικώνα. Εβγαινε στ' Αργύρη το γεφύρι μ' ένα μουλάρι μ' όπλα καμουφλαρισμένο με χόρτα. Κοιμόταν τη νύχτα στην Πλαλήστρα, στις Μάκρες, την Καρουμηλιά, το Μεγάλο Δέντρο. Οπλα συναρμολογούσε ο Γιάννης Μπρίνος και τα μετέφερε στη Βίγγλα. Το 1944 με απόφαση της Οργάνωσης πήγε στην Αθήνα, στο Δημοτικό Νοσοκομείο, για εγχείρηση σκωληκοειδίτη. Τα Δεκεμβριανά τη βρήκαν χειρουργημένη, όταν στη φυγή της με το νυχτικό στην Ακαδημίας τη συνέλαβε η Ασφάλεια, που ευτυχώς την άφησαν μετά! Μέσα στο χαλασμό των πολυβολισμών των Εγγλέζων και τη βροχή των αδέσποτων σφαιρών βγήκε στον Κηφισό που ήταν αντάρτες όπου βρήκε τον Κώστα Χαρίση. Με το φορτηγό του Παναγιώτη Πανουργιά έφτασε στη Λιβαδειά, όπου η μάνα της λιποθύμησε όταν την είδε, γιατί την είχαν πληροφορήσει ότι είχε βομβαρδιστεί το Νοσοκομείο και η κόρη της είχε σκοτωθεί. Παντρεύτηκε το 1945 τον Στέφανο Καραχάλιο. Ο άντρας της ήταν αντάρτης κι εξορίστηκε όταν αυτή είχε την κόρη της 1,5 χρόνων και ήταν έγκυος στο δεύτερο παιδί τους. Συμπαραστάθηκε στον άντρα της, στα πέτρινα χρόνια και εξακολουθεί και σήμερα, παρ' όλα τα προβλήματα υγείας που έχει, να έχει αδάμαστη ψυχή.

Γεννημένη στη Λιβαδειά. Από τα 12 χρόνια της βοηθούσε τη θεία της Ευαγγελία Ταξιάρχου -Κουρεμένου, που ήταν σπουδασμένη μαία, στην κλινική που είχε. Το 1940 πρόσφερε τις υπηρεσίες της σαν εθελόντρια στην κλινική του Καλλή. Το 1941 οργανώθηκε στο ΕΑΜ και έπειτα στο ΚΚΕ και στην Εθνική Αλληλεγγύη. Συμμετείχε σε εράνους όπου συγκέντρωναν χρήματα και τρόφιμα για τις οικογένειες που είχαν ανάγκη, βοηθούσαν ασθενείς, ενώ μοίραζε προκηρύξεις και παράνομο υλικό. Ο υπεύθυνος της Εθνικής Αλληλεγγύης, ο Αλέξης τής ζήτησε να βρει στοιχεία για τη «Μαύρη Βίβλο», δηλαδή τα καμένα σπίτια κλπ., στον Αη-Γιώργη, τη Γρανίτσα, την Αγία Τριάδα... Τα συνέλεξε και του τα παρέδωσε. Το 1947 μαζί με πολλές γυναίκες, τη συνέλαβαν στο Γυμνάσιο οι χωροφύλακες. Την έσωσε ένας αξιωματικός, αλλιώς θα την εκτελούσαν. Το 1947 έφυγε απ' τη Λιβαδειά και πήγε στην Αθήνα, στο θείο της, όπου δούλευε στο σπίτι και στο φαρμακείο του. Το 1948, εκτέλεσαν στο Γουδί τον αδελφό της Νίκο. Ο μεγάλος αδελφός Παναγής ή Λαδάς ανέβηκε στον Ελικώνα αντάρτης 8 χρόνια στον ΕΛΑΣ κι ύστερα στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας. Την αδελφή της, Σοφία, την εξόρισαν στη Χίο και τη Μακρόνησο. Σήμερα, παρά τα σοβαρά προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει, εξακολουθεί με τον ήρεμο τρόπο της, να έχει εμπιστοσύνη στη ζωή και το μέλλον των παιδιών της και όλου του κόσμου.

Γεννημένη στη Λιβαδειά, δούλευε στο κλωστήριο του Στράγκα, ωράριο 6 - 6. Οταν κηρύχτηκε ο πόλεμος, πήγαινε στο αντάρτικο του Ελικώνα τις πληροφορίες που συγκέντρωνε η Χάιδω Δούκα απ' τη Λιβαδειά. Στις 11 Σεπτέμβρη 1943 απαγχονίζεται απ' τους Γερμανούς, μαζί μ' άλλα δέκα παλικάρια στην Κεντρική Πλατεία της Λιβαδειάς ο αδελφός της Λουκάς, 23 χρόνων, που δούλευε σε καράμαξο και τον επέλεξαν σα νέο και γερό. Μετά τον απαγχονισμό, το 1943, δούλευε ως σύνδεσμος του ΕΑΜ με τον Παναγή Κουρεμένο ή Λαδά και τον Γιάννη Γαζή. Ο αδελφός της, ο Γιάννης, βγήκε στ' αντάρτικο στον Ελικώνα. Το 1945 τη ζήτησαν στο εργοστάσιο σαν Γκανά, ο επιστάτης Παναγιώτης Καλέγκας την κάλυψε κι έτσι γλίτωσε. Φυσικά η δράση της δε σταμάτησε ούτε λεπτό. Την έπιασαν και την πήγαν εξόριστη στην Υδρα, όπου έκατσε τέσσερις μήνες. Με την «αποσυμφόρηση» του Σοφούλη την άφησαν τον Σεπτέμβρη του 1947. Επιστρέφοντας στη Λιβαδειά, ξαναπήγε στη Σούρπη. Βρήκε τον Βλαχόπουλο που του έδινε τα σημειώματα, τον έπιασαν και τη μαρτύρησε. Ευτυχώς διέφυγε, αλλ' αυτόν τον εκτέλεσαν. Στις 30/1/1948 την ξανασυλλαμβάνουν, γιατί συνέχιζε να 'ναι σύνδεσμος και τη στέλνουν εξόριστη στη Χίο. Το Μάρτη του 1948 εξορίζεται στη Χίο και η μητέρα της Θεοδώρα. Αυτή την «κάρφωσε» ο παπά-Γρηγέντιος, γιατί του εξομολογήθηκε ότι είχε παιδί αντάρτη και του έστειλε ένα παντελόνι μαζί με τη Σταματίου Σοφία απ' την Κάτω Σούρπη. Μάνα και κόρη τις φέρνουν στη Θήβα, να τις περάσουν στρατοδικείο. Στο στρατοδικείο κατηγορούμενες τελικά ήταν η Χάιδω Δούκα, η Σταματίου Σοφία, η Θεοδώρα και η Χαρικλειώ με κατηγορίες ότι διαβίβαζαν πληροφορίες στο βουνό κι έστελναν ρουχισμό στους αντάρτες. Ο Βασιλικός Επίτροπος πρότεινε για τις Χάιδω και Θεοδώρα εις θάνατον, για τη Σταματίου ποινή ισοβίων δεσμών και για την ίδια ισόβια. Μετά την ομιλία του συνηγόρου υπεράσπισης Τζώρτζη, απ' τη Θήβα, το στρατοδικείο κατέληξε στις ποινές: Θεοδώρα και Χάιδω: 20 χρόνια φυλακή. Σταματίου 11 χρόνια και Χαρικλειώ αθώα. Είχε κατηγορηθεί ενώ εκείνο το διάστημα ήταν εξόριστη στη Χίο! Επέστρεψε στη Χίο για 1,5 χρόνο. Το 1950 τη μετέφεραν στο Τρίκερι, μετά στη Μακρόνησο και πάλι στο Τρίκερι. Απολύθηκε στις 12/12/1952. Δούλευε στα χωράφια και με τον Σταύρο Λιάκο έφτιαξαν το Συνδικάτο Εργατών Γης όπου πήγαν στο Συνέδριο στην Αθήνα και βρήκαν τον Κώστα Λουλέ. Μετά τη Χούντα δούλευε εργάτρια στη UNICOT, όπου ήταν συνδικαλίστρια, δραστήριο μέλος του Σωματείου. Σήμερα είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Σωματείου Συνταξιούχων και του Συλλόγου Αναπήρων και Θυμάτων Πολέμου. Μέσα απ' τις γραμμές του Κομμουνιστικού Κόμματος συνεχίζει μ' αμείωτο ρυθμό τον αγώνα της για να 'βρουν ανάπαυση οι πρώτοι νεκροί...

Οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ 18 χρόνων και μετά στο ΕΑΜ. Είχε επαφή με τους Γιάννη Γαζή, Λαδή, Γαλανό. Οργάνωνε τις γυναίκες σε 5μελείς Επιτροπές και βοηθούσε με υλικό τους αντάρτες. Εκαναν συλλαλητήρια, διαμαρτυρίες, βοηθούσαν τις πολύ φτωχές οικογένειες. Επί κατοχής δε συνελήφθη. Εφυγαν οι Γερμανοί αλλά βασανίστηκε απ' τους συνεργάτες τους, γιατί έδωσε δύο καρβέλια ψωμί στους φυλακισμένους, είχαν αρχίσει οι συλλήψεις. Δικάστηκε 6 μήνες. Με τα Δεκεμβριανά μεταφέρθηκαν τραυματίες στη Λιβαδειά και με άλλες γυναίκες τους περιέθαλψε ο γιατρός Π. Κόκκαλης. Τη συνέλαβαν και έφαγε πολύ ξύλο στην Ασφάλεια Λιβαδειάς, μαζί με τη Χαρίκλεια Δασοπούλου για να μαρτυρήσουν την Οργάνωση. Ολες τις γυναίκες τις εξόρισαν στην Υδρα. Με την «αποσυμφόρηση» του Σοφούλη την άφησαν. Συνέχισε την παράνομη δράση σε επαφή με τη Βλαχούτσικου η οποία είχε έρθει απ' το Νταχάου, χιλιοβασανισμένη. Της έδωσαν έγγραφα να μεταφέρει στους αντάρτες στους πρόποδες του Ελικώνα όπου την περίμεναν ο Γιάννης Δασόπουλος και Γιάννης Γαζής. Στην προσπάθειά της να επιστρέψει έβρισκε παντού μπλόκα. Ετσι παρέμεινε στο βουνό και έγινε αντάρτισσα για 1,5 χρόνο. Ηταν στο τμήμα του Ερμή, μετά στο Γκούρα και έπειτα έγινε η ίδια ομαδάρχισσα. Εδωσε μάχες, στον Παρνασσό, στην Γκιώνα, στα Βαρδούσια. Ηταν πρώτη στη σκοποβολή με το πολυβόλο. Κατά τη διάλυση βρέθηκε στον Παρνασσό με το Λύτρα σε δουλιά με εντολή του Διαμαντή και εκεί συνελήφθη, την πήγαν στην Ιτέα και μετά Αμφισσα. Την οδήγησαν σ' ερημικό μονοπάτι για να την τουφεκίσουν, αλλά με το θάρρος που έδειξε της χάρισαν τη ζωή. Μετά την πήγαν στο στρατόπεδο της Λαμίας και στο στρατοδικείο η πρόταση ήταν 7 εις θάνατον. Μεσολάβησε ο Παπασπύρου και δόθηκε αναβολή. Μεταφέρθηκε στην Αστυνομία Λιβαδειάς, στη Θήβα δικάστηκε ισόβια στις φυλακές Αβέρωφ. Εμεινε φυλακισμένη δέκα χρόνια. Αποφυλακίστηκε το 1959.

Οργανώθηκε το 1941. Συνεργάστηκε με τις Ευθαλία Τζαμτζή, Ρήνα Μιχαλάκη, Παναγιωτίτσα Πανταζή. Μετέφεραν πληροφορίες και προκηρύξεις από Γκαβέλα, Πατή, Τάσο Κουτσοδήμο και Γιώργο Κοντογιάννη και ενημέρωναν την πόλη και τις συνοικίες με τους Τζαφά, Μερόπη Γιαμά, Αργυρώ Μελετίου. Πέρασε στρατοδικείο το 1949 με την κατηγορία ότι στρατολογούσε κόσμο για το αντάρτικο. Δικάστηκε 10 εις θάνατο, αλλά μεσολάβησε η οικογένεια Κοκοσαίου και η ποινή της μετατράπηκε σε 3 χρόνια με αναστολή. Εξορίστηκε στη Χίο, αλλά λόγω συγγένειας εκεί την κράτησαν στη Θήβα με υποχρέωση να δίνει «παρών» στην ασφάλεια μαζί με τη Μαρίκα Σκαλτσά για τρία χρόνια.

Απολύθηκε το Φθινόπωρο του '50 προς '51. Θυμάται ότι το 1946 προς '47 από το 150 Τάγμα στο σπίτι του Πανουργιά σκοτώσανε την Αρκουμάνη με χειροβομβίδα και κατηγόρησαν τους Αγγελο Γαζή, Τάσο Κουτσοδήμο, Γ. Κοντογιάννη και Ν. Σπίτσα και τους πέρασαν στρατοδικείο. Δικάστηκαν και φυλακίστηκαν στη Γυάρο. Θυμάται επίσης ότι στο Δημοκρατικό Στρατό ήταν η Μαρία Κατσαπρώκου και η Μαρία Μπολτέτσου.

Οργανώθηκε στο ΕΑΜ με τ' αδέλφια της Μήτσο και Μόρφω. Η Μόρφω βγήκε αντάρτισσα στο βουνό και η Κατίνα μετέφερε πληροφορίες και υλικό από την πόλη στο βουνό, μαζί με τη Χαρίκλεια Δασοπούλου, Κατίνα Βασιληά, Ζώζα Στρομπούλα, Ευθαλία Τυροπούλου. Την προμήθευε με πληροφορίες ο Λουκάς Γιαμάς και Γιώργος Πρασούλας. Εζησε μπροστά στα μάτια τις δολοφονίες συντρόφων της και προδοσίες από γείτονές της. Μπόρεσε και διέφυγε τη σύλληψη πολλές φορές. Η αδελφή της Μόρφω επέζησε μετά από φυλακές και εξορίες.

Ηταν η μοναδική γυναίκα αντιπρόσωπος απ' τη Λιβαδειά στην Εθνοσυνέλευση που έγινε στο Καρπενήσι. Πήγε και γύρισε με τα πόδια. Το θάρρος της και ο πόθος για τη λευτεριά έφθαναν τις αντοχές της, πέρα κι απ' τα ανθρώπινα δεδομένα.

Οργανώθηκε στο ΕΑΜ απ' τον ξάδερφό της Γιάννη Παττή (Γαλανός). Εδρασε μέσα στην πόλη. Συνελήφθη και βασανίστηκε στην ασφάλεια Λιβαδειάς απ' τον Καραναστάση πολλές φορές. Εξορίστηκε στη Χίο με άλλες γυναίκες.

Κατοχή 1940. Ηταν 10 χρόνων και προερχόταν από αριστερή οικογένεια. Στον αγώνα τη μύησε ο Γιάννης Σκαβέλας. Από το ραφείο του Κονίτσα ξεκίνησε η οργάνωση του ΕΑΜ - ΚΚΕ με τους Μίμη Αγραφιώτη, Χαράλαμπο Παφύλα και Βαβουλιώτη. Η Κατίνα κρατούσε τσίλιες σαν παιδί, διακινούσε ταχυδρομείο ανάμεσα σε Γκαβέλα, Γαλανό, Αετόπουλο στην αρχή, μετά στην ΕΠΟΝ για το αντάρτικο. Στο σπίτι είχαν καταφύγιο και φιλοξενούσαν το Γραμματέα του Κόμματος Κανάκη Χρήστο και τον Γιώση Γιώργο (Μουστάκας). Υπήρχε πολύγραφος και διακινούσαν προκηρύξεις με τον Νίκο Σπίτσα. Εβλεπε τον Γιώργο Πρασούλα με εντολή του γραμματέα του Κόμματος, με πληροφορίες κρυμμένες πότε στα χόρτα, πότε στο ψωμί. Εγκαταστάθηκε η Περιφερειακή Οργάνωση του Κόμματος στο σπίτι της και η Κατίνα αναγκάστηκα με εντολή του Κόμματος για παραπλάνηση και έκανε παρέα με Δεξιές. Εφτιαξε μαζί με τη Χαρίκλεια Δασοπούλου το καταφύγιο στο σπίτι της, σκάβοντας δέκα μέρες. Δεν ανακαλύφθηκε ποτέ. Η Κατίνα έδρασε κυρίως στο δεύτερο Αντάρτικο. Από το σπίτι της ξεκίνησαν Λαδάς, Γαζής, Κυπραίος, Δασόπουλος, με άλογα για το βουνό. Γινόταν σύνδεσμος με τους αντάρτες και τραυματίστηκε από Μπουραντάδες σε συλλαλητήριο τη μέρα που σκοτώθηκε η Αρκουμάνη, η οποία έπεσε πάνω σε χειροβομβίδα για να γλιτώσει τους συντρόφους της. Επίσης όταν μετέφερε τρόφιμα στους αντάρτες στη Σούρπη, θυμάται ότι είχαν αιχμάλωτη τη γυναίκα του δικτάτορα Μεταξά στην ευθύνη του Γαζή, ο οποίος της φέρθηκε ανθρώπινα, το οποίο και δήλωσε και η ίδια όταν απολύθηκε. Η Κατίνα Οικονόμου προσφέρει μια σύνταξή της για ανέγερση Μνημείου Εθνικής Αντίστασης στη Λιβαδειά.

«Οταν κηρύχτηκε ο πόλεμος το 1940 ήμουν μαθήτρια στο Γυμνάσιο. Με την εισβολή των κατακτητών είχα συμμετοχή στην Αντίσταση πριν γίνει η ΕΠΟΝ. Με τη δημιουργία της, τον Φεβρουάριο του 1943, έγινα μέλος της, παίρνοντας μέρος σε παράνομες συγκεντρώσεις, με καθοδήγηση των ενεργειών μας και ενημέρωση για την πορεία του απελευθερωτικού μας αγώνα. Πολλές φορές είχα διευκολύνει συναγωνιστές μας της παρανομίας να αποφύγουν τον κίνδυνο. Είπε: Στη μνήμη των ανθρώπων αυτών, που χάθηκαν στην περίοδο της Αντίστασης, εμείς που είχαμε την όποια συμμετοχή και ζήσαμε, θα πρέπει να σκεφτόμαστε πάντοτε αυτούς που χάθηκαν και δε δικαιώθηκαν και να μιλάμε μόνον γι' αυτούς. Εύχομαι οι γενιές που ακολουθούν να θυμούνται με ευγνωμοσύνη όλους αυτούς που συνέβαλαν στην απελευθέρωση της πατρίδας μας και ιδιαίτερα αυτούς που θυσιάστηκαν»

«Θα ήθελα αυτή τη στιγμή να βρίσκομαι μαζί σας, μα δυστυχώς είμαι κατάκοιτη και τελείως τυφλή. Μα, ωστόσο, έρχομαι μ' αυτό το σημείωμα ν' αγγίξω τις ψυχές σας και να σας πω λίγα λόγια απ' τη ζωή μου και τους αγώνες μου.

Μαθήτρια γυμνασίου οργανώνομαι στην ΕΠΟΝ και αμέσως παίρνω πρωταρχικό ρόλο, παίρνω το ψευδώνυμο "Αγγέλα", χρησιμοποιώ το σπίτι μου για άσυλο των κυνηγημένων αγωνιστών, εγκαθιστώ πολύγραφο για εκτύπωση προκηρύξεων, γίνομαι στόχος με πρώτο βήμα των Γερμανών να μ' αιφνιδιάσουν - κάνοντας έρευνα στο σπίτι - μη μπορώντας να βρουν κάτι συλλαμβάνουν τη μητέρα μου και μένει φυλακή μέχρι την απελευθέρωση. Ηταν η μόνη γυναίκα απ' τη Λειβαδιά που φυλακίστηκε! Οσο οι Γερμανοί με είχαν στο στόχαστρο, τόσο εγώ αγωνιζόμουν, κυνηγημένη - πολλές φορές σχεδόν στα χέρια τους να ξεφεύγω - και να συνεχίζω να καθοδηγώ τη νεολαία και να εμψυχώνω τους πατριώτες.

Περιστατικά πάρα πολλά, θ' αναφερθώ σε ένα: Είμαι στο σπίτι μου, με επισημαίνουν. Μα η αδελφή μου, τον Τεό (γερμανοέλληνας) τον αντιλαμβάνεται. Φύγε μου λέει, έρχεται. Πηδώ απ' το παράθυρο σε μία μάντρα και μετά σε άλλη, ξεφεύγω. Ο Τεό πιέζει την αδελφή μου να του πει για μένα, δεν καταφέρνει τίποτα. Ζητά τη σφραγίδα της ΕΠΟΝ. Η αδελφή μου του δίνει τη σφραγίδα για λειτουργιές. Κόκκαλο! Φεύγει. Η γειτονιά περιμένει να δει κι εκείνος λέει: Πιάσαμε τη Χάιδω στα βουνά, τέλειωσε. Υπήρξα ΓΓ της ΕΠΟΝ Λειβαδιάς, της Βοιωτίας και όλης της Στερεάς. Παντού ήμουν παρούσα αψηφώντας τον κίνδυνο. Στην πόλη, στα χωριά, στα βουνά...

Από τη Θήβα κυνηγημένη τους ξεφεύγω στις αλυκές. Πρέπει να πάω στο συνέδριο στο Καρπενήσι. Ξεκινάω με τα πόδια, φτάνω στο συνέδριο ξυπόλυτη και εκπροσωπώ την ΕΠΟΝ Στερεάς Ελλάδας. Η απελευθέρωση με βρίσκει στην Αταλάντη. Ερχομαι στη Λειβαδιά και εκεί για τους αγώνες μου ξεκινάει ένας καινούργιος γολγοθάς. Καθημερινό κυνηγητό, έρευνα σπίτι πρωί - βράδυ, μα κανένα στοιχείο. Ξύλο, ξύλο και πάλι ξύλο. Κανένα στοιχείο. Οποιος έμπαινε σπίτι, αμέσως έφθανε η ασφάλεια. Θ' αναφερθώ σ' ένα ακόμη περιστατικό που με συγκλονίζει μέχρι και τώρα.

Ερχονται οι μαυροσκουφάδες. Στόχος, εγώ. Το βράδυ καταφθάνουν στο σπίτι - οι καλοθελητές μαζί τους, τους φέρνουν μέχρι την πόρτα αφού ξέρουν από πού πατιέται το σπίτι. Ταμπουρώθηκα σ' ένα δωμάτιο, από το παράθυρο φωνάζουμε "βοήθεια μας σκοτώνουν", πετούν πέτρες, κλείνουμε το παράθυρο. Η πόρτα κρατάει καλά. Εκτός απ' τα πράγματα που έχουμε βάλει από πίσω έχει ένα σύρτη, δύσκολο να ανοίξει. Τότε, Θεέ μου, βγάζουν μια δίκοπη κάμα, έλαμπε, και κόβουν την πόρτα μαζί με τον σύρτη. Η πόρτα υποχωρεί, ανοίγει... Αρχίζουν με τις μαγκούρες να χτυπούν, με στήνουν να μου πάρουν το κεφάλι με μαχαίρι και ξαφνικά μ' αφήνουν λιπόθυμη και φεύγουν. Οι φωνές έχουν ξυπνήσει το θείο μου Γεώργιο Δούκα. Φοβερίζει, πάει στη Διοίκηση - είναι στα σημερινά Δικαστήρια. Μας πάει στον Τσιγιάννη, περιποιείται τα τραύματά μας, δένει το κεφάλι της μάνας μου που τ' άνοιξαν και το αίμα έφθανε στο ταβάνι!

Φθάνουμε στο 1947. Στεριώνουν μια δικογραφία και περνάω από το στρατοδικείο στη Θήβα. Απολογούμαι, βγάζω λόγο... προτείνουν την ποινή του θανάτου. Μου ζητούν να δευτερολογήσω κάνοντας δήλωση μετανοίας και απαντώ κοφτά: Μένω στις απόψεις μου! Μου μέλλει όμως να περάσω κι άλλα! Ενας στρατοδίκης έχει σωθεί το '12 απ' τον πατέρα μου και ανταποδίδει τη χάρη. Ετσι η ποινή μου γίνεται ισόβια κάθειρξη. Και είμαι μόνο 20 χρόνων! Μένω λοιπόν στη φυλακή 5 χρόνια και απελευθερώνομαι το 1952.

Γυρίζω στη Λειβαδιά, έχει έρθει κι ο αδελφός μου από την εξορία. Ξεκινάμε τη ζωή μας απ' την αρχή. Παλεύουμε σκληρά και δημιουργούμε μια οικονομική μονάδα στη Βοιωτία πολύ σοβαρή. Το νερό κυλά στ' αυλάκι και ο χρόνος στον τόπο. 1967. Πτου κι απ' την αρχή λοιπόν. Καινούργιο κυνηγητό! Μας διαλύουν οικονομικά. Χάνουμε ό,τι φτιάξαμε κι ό,τι είχαμε απ' τον πατέρα μας. Τελειώσαμε!

Μα δε σταμάτησα ν' αγωνίζομαι όσο στεκόμουν στα πόδια μου. Δε διαπραγματεύτηκα για κανέναν και για τίποτα τους αγώνες μου, τα πιστεύω μου, κανείς δεν μπορεί να μου τα πάρει. Ευχαριστώ όλους όσους με βοήθησαν και με βοηθούν ακόμα. Τους άλλους που με κυνήγησαν και με πρόδωσαν τους συγχωρώ. Ολοι έχουμε συνείδηση και αυτή θα μας κρίνει. Μένω στις απόψεις μου. Μήνυμά μου: Ειρήνη, αγάπη και προκοπή...».