Γυναίκες αντάρτισσες. Γυναίκες που κουβάλησαν το όπλο, που έγιναν σύνδεσμοι με τις αντάρτισσες γυναίκες, που στα σπίτια τους φιλοξενούσαν κι έκρυβαν αντάρτες. Γυναίκες που φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν και βασανίστηκαν. Γυναίκες που αφιέρωσαν τη ζωή τους στον αγώνα. Γυναίκες που η ιστορία τους δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από την ανάλογη αντρών...

Στη Λιβαδειά, στις 9 του Μάη, ανήμερα της επετείου της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών, τη μέρα που πριν από 62 χρόνια η Κόκκινη Σημαία, η ποτισμένη με το αίμα των 20 εκατομμυρίων νεκρών, κυμάτιζε στο Ράιχσταγκ, τα Παραρτήματα της ΟΓΕ, της ΠΕΑΕΑ, η Επιτροπή Ειρήνης και ο Σύλλογος Απογόνων και Φίλων της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ διοργάνωσαν εκδήλωση για τις γυναίκες της Αντίστασης.

«Να λείπεις, δεν είναι τίποτα να λείπεις / Αν έχεις λείψει για ό,τι πρέπει, / θα 'σαι για πάντα μέσα σ' όλα εκείνα / που γι' αυτά έχεις λείψει / θα 'σαι για πάντα / μέσα σ' όλο τον κόσμο». Με τα λόγια αυτά του Γιάννη Ρίτσου, απ' τις «Γειτονιές του Κόσμου», να αναγράφονται στους Τιμητικούς Παπύρους, οι νεότερες γενιές απέδωσαν ελάχιστο φόρο τιμής σε αυτές τις γυναίκες.

Η εκδήλωση ήταν λιτή και συγκινητική. Χαρακτηριστικό ήταν το στιγμιότυπο όταν μια από τις γυναίκες, αυθόρμητα, έφερε μικρά δωράκια για κάθε αγωνίστρια της Αντίστασης. Στην κατάμεστη αίθουσα του Μορφωτικού Συλλόγου Λιβαδειάς, νέοι, γυναίκες και όσες από τις αγωνίστριες της Εθνικής Αντίστασης είχαν τη δυνατότητα να παραβρεθούν, έδωσαν το «παρών». Ενα «παρών», που δεν αφορούσε μόνο σε μια εκδήλωση μνήμης και τιμής, αλλά, κυρίως, συνέχισης του αγώνα. Ενός αγώνα που τα οράματά του ακόμη δεν εκπληρώθηκαν. Ενός αγώνα που, κάτω από άλλες συνθήκες, συνεχίζεται.

Κεντρική ομιλήτρια ήταν η Τασία Κοντογιάννη, εκ μέρους της ΟΓΕ, ενώ χαιρετισμό απηύθυναν ο Δημήτρης Τσιφής, από το Σύλλογο Απογόνων, και ο πρόεδρος του Μορφωτικού Συλλόγου Γιώργος Κωσταγιάννης. Η εκδήλωση έκλεισε με μουσική από νεολαίους του Δημοτικού Ωδείου της πόλης.

Τα λόγια της Τ. Κοντογιάννη δίνουν το στίγμα: «Η συμμετοχή, ποσοτική και ποιοτική, της γυναίκας ήταν ανάλογη με το εύρος και το βάθος, με τους στόχους του αγώνα που έδινε. Η Αντίσταση είναι μια ευρεία έννοια, που ξεκινά από την απλή αμφισβήτηση και φτάνει μέχρι και την ένοπλη πάλη. Από τον αγώνα για καλύτερη ζωή μέχρι τον αγώνα για την εθνική ανεξαρτησία, ή τον ταξικό αγώνα για την απελευθέρωση της εργατικής τάξης.

Στην ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση, οι κοινωνικοί φραγμοί που μέχρι τότε κράταγαν τη γυναίκα κάθε ηλικίας δέσμια στο σπίτι, έσπασαν. Κοπέλες που δούλευαν σκληρά στις φάμπρικες χωρίς να γνωρίζουν τι θα πει 8ωρο ή πάλευαν στον κάμπο, οργανώθηκαν μαζικά στην ΕΠΟΝ, οι μεγαλύτερες στο ΕΑΜ, στην Εθνική Αλληλεγγύη και οι μικρότερες στα Αετόπουλα. Πολλές έσπασαν τα ταμπού και συμμετείχαν και στο μόνιμο ΕΛΑΣ, αντάρτισσες. Στα εφεδρικά τμήματά του το ποσοστό των γυναικών έφτανε το 10%».

Η συμμετοχή των γυναικών στο αντάρτικο ήταν το αποτέλεσμα της μαζικής λαϊκής αντίστασης, ενάντια όχι μόνο στους χιτλερικούς κατακτητές, αλλά και στους ντόπιους δοσίλογους. Και πλήρωσαν - όπως το σύνολο του λαού - βαρύ φόρο αίματος. Και είναι ακριβώς αυτή η συμμετοχή, που αποτέλεσε το έναυσμα για τη θρυλική, πλέον, συμμετοχή των γυναικών στο «δεύτερο αντάρτικο», όπως το αποκαλούν οι ίδιοι οι αγωνιστές και οι αγωνίστριες, δείχνοντας πως αποτελεί φυσική συνέχεια του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ: Στο Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας.

«Η συμβολή των γυναικών στο Δημοκρατικό Στρατό αποτελεί σπουδαίο κεφάλαιο της Ιστορίας και του γυναικείου κινήματος», τόνισε στην ομιλία της η Τ. Κοντογιάννη. «Εργάτριες, αγρότισσες, διανοούμενες, έγιναν αντάρτισσες, μαχήτριες και αξιωματικοί στην οργάνωση και εκτέλεση επιχειρήσεων, τηλεφωνήτριες στις διαβιβάσεις, σαμποτέρ, σύνδεσμοι, τραυματιοφορείς, νοσηλεύτριες. Με την κυβέρνηση του Βουνού, στην Ελεύθερη Ελλάδα, απόκτησαν για πρώτη φορά δικαίωμα ψήφου, εκλέχτηκαν και αναδείχτηκαν μέλη θεσμικών λαϊκών οργάνων, δικαστές σε λαϊκά δικαστήρια».

Και πράγματι, κάποια στοιχεία «μιλούν» από μόνα τους. Το 30% των μάχιμων τμημάτων ήταν γυναίκες, 688 οι αξιωματικίνες. Στις σχολές συνδέσμων και διαβιβάσεων το 50% ήταν γυναίκες και στις υγειονομικές υπηρεσίες το 80%...

Οι μεγάλοι και ηρωικοί αυτοί αγώνες του λαού μας ενέπνευσαν, και εξακολουθούν να εμπνέουν, τους νέους και τις νέες. Δεν είναι καθόλου τυχαίο, λοιπόν, ότι, όπως σημείωσε η κεντρική ομιλήτρια, «στις μέρες μας, η άρχουσα τάξη και η κυρίαρχη ιδεολογία απαξιώνει τη συλλογική δράση, λοιδορεί την αντίσταση, προσπαθεί να επιβάλει το λεγόμενο διάλογο και τη συναίνεση». Ομως, οι αγώνες του λαού μας δεν μπορούν να μπουν στον Προκρούστη. Δεν κόβονται, ούτε ράβονται. Η στάση ζωής που κράτησαν οι αγωνιστές και οι αγωνίστριες, το γεγονός ότι σε καιρούς χαλεπούς βάδισαν με το κεφάλι πάνω, δείχνει και τη στάση που στις μέρες μας πρέπει να κρατήσει ο καθένας που θέλει να λέγεται άνθρωπος. Και οι μαρτυρίες των γυναικών που παρουσιάζει σήμερα ο «Ρ» δείχνουν αυτό ακριβώς...