Βασικό περιεχόμενο του συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ ήταν, υποτίθεται, η συζήτηση για το πρόγραμμά του. Που δόθηκε στη δημοσιότητα την 1η του Μάρτη 2007. Βεβαίως, σε συνέδρια αστικών κομμάτων δεν μπορεί κανείς να παρακολουθήσει συζήτηση επί της ουσίας. Αλλωστε, η σύνθεσή τους, όπως και αυτή του συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ, δεν καθορίζεται από εκλογικές διαδικασίες οργανώσεων, αφού την πλειοψηφία των συνέδρων αποτελούν οι βουλευτές, οι νομάρχες, οι δήμαρχοι και άλλοι τέτοιοι κατέχοντες διάφορα αξιώματα, που συμμετέχουν «αξιωματικά» στις εργασίες. Κι ύστερα μιλούν για «συμμετοχική διαδικασία». Οι δε εργασίες εξαντλούνται σε ομιλίες προέδρων, γραμματέων, άντε και μερικών υπουργών αν είναι κυβερνητικό κόμμα ή πρώην υπουργών αν είναι πρώην κυβερνητικό κόμμα. Το άπαν λοιπόν και αυτής της συνεδριακής διαδικασίας ήταν η ομιλία του προέδρου. Ενα κράμα μεταξύ ομιλίας μπαλκονιού σε οπαδούς με μπόλικη λαϊκίστικη προπαγάνδα που πρόβαλλε τις στρατηγικές θέσεις του ΠΑΣΟΚ έτσι που να γίνονται κατανοητές μόνο σε «ειδήμονες». Είναι και αυτή η ταχτική ενταγμένη στην προσπάθεια εγκλωβισμού λαϊκών μαζών στη στρατηγική της πλουτοκρατίας που υπηρετεί το «κόμμα».

Τι είπε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ; «Και σήμερα, εδώ, στο συνέδριό μας, αυτό εγγυόμαστε... την εφαρμογή του προγράμματός μας... Εμείς απαντάμε ότι θέλουμε την Ελλάδα της ανάπτυξης και της κοινωνικής δικαιοσύνης... Με μια οικονομία που θα παράγει πλούτο. Με μια κοινωνία που θα τον μοιράζεται δίκαια... Στη δική μας Ελλάδα επιβραβεύουμε την υγιή επιχειρηματικότητα. Θέλουμε επιχειρήσεις ισχυρές...

Θέλουμε μια άλλη, δίκαιη κοινωνία. Αλληλεγγύης, ανθρωπιάς, δημιουργίας... Οπου η αγορά θα υπηρετεί τις ανάγκες των ανθρώπων και όχι οι άνθρωποι τις ανάγκες της αγοράς». Αυτός είναι και ο πυρήνας της λογικής που διέπει το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ.

Το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ δεν εξαγγέλλει νέα πολιτική, νέα στρατηγική στόχευση. Είναι η ίδια με αυτή που ακολούθησε το ίδιο ως κυβέρνηση τα προηγούμενα χρόνια και που σήμερα υλοποιεί η κυβέρνηση της ΝΔ. Κάνει μια προσπάθεια προσαρμογής στην προώθηση της στρατηγικής της Λισαβόνας, έτσι όπως συμπληρώνεται στην πορεία από τις Συνόδους Κορυφής της ΕΕ. Η πολιτική του είναι πολιτική εξυπηρέτησης των συμφερόντων των μονοπωλίων που αντικειμενικά δεν οδηγεί στη λύση αλλά στην όξυνση των κοινωνικών αντιθέσεων και των λαϊκών προβλημάτων.

ΠΑΣΟΚ και ΝΔ αντιπαρατίθενται στο έδαφος των λαϊκών προβλημάτων προσπαθώντας να αποπροσανατολίσουν από τις πραγματικές αιτίες τους. Ετσι, το ΠΑΣΟΚ κατηγορεί τη ΝΔ ότι κυβερνάει με «πυξίδα τη διευθέτηση συμφερόντων», «μεταφέρει το κόστος της εξυγίανσης στην κοινωνία», «βάζει στο περιθώριο τις αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας», «βλάπτει τα συμφέροντα των πολλών». Παρόμοια επίθεση εξαπέλυε από τη θέση της αντιπολίτευσης και η ΝΔ στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, κατηγορώντας τη για «αλαζονεία», «κωλυσιεργία», «παλινδρομήσεις και καθυστερήσεις» για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Αυτή η αντιπαράθεση προσπαθεί να συσκοτίσει τη συμφωνία και των δύο κομμάτων στις στρατηγικές επιλογές του κεφαλαίου, στην προώθηση των λεγόμενων μεταρρυθμίσεων.

Το ΠΑΣΟΚ αντιπολιτευόμενο εμφανίζει τον εαυτό του ως δύναμη που μπορεί να υλοποιήσει τις μεταρρυθμίσεις με το λιγότερο δυνατό κόστος, όπως το 2004 η ΝΔ εμφανιζόταν ως δύναμη «ήπιας προσαρμογής». Ταυτόχρονα, υπερασπίζεται την «κοινωνική συνοχή» και κατακεραυνώνει την κυβέρνηση ότι προκαλεί κοινωνική αναταραχή! Εμφανίζεται έτσι ως εγγυητής της ομαλότητας (!), ως εκείνος ο διαχειριστής που μπορεί να επιλύει τα προβλήματα με το διάλογο και τη συμμετοχή και δίχως κοινωνική αναστάτωση!

Τα προβλήματα που παρουσιάζονται στην αναπαραγωγή του κοινωνικού κεφαλαίου έχουν οδηγήσει τον καπιταλισμό και τις κυβερνήσεις του να εγκαταλείψουν εδώ και πολλά χρόνια την πολιτική των εκτεταμένων καπιταλιστικών κρατικοποιήσεων και των παροχών ενσωμάτωσης της εργατικής τάξης, που ήταν στις δυνατότητες του συστήματος πριν από 40-50 χρόνια, και να εφαρμόζουν την πολιτική των ιδιωτικοποιήσεων, των ελαστικών ωραρίων, της εμπορευματοποίησης κοινωνικών τομέων, απ' όπου προηγουμένως το κεφάλαιο απείχε (π.χ. στην Υγεία - Πρόνοια κ.α.).

Σε αυτή την αλλαγή έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, τα οποία έγιναν εξίσου ένθερμοι υπερασπιστές των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων με τα «συντηρητικά» που τις ξεκίνησαν πρώτα.

Επομένως, οι δυσκολίες της σημερινής φάσης του καπιταλισμού δεν αφήνουν περιθώρια που θα ευνοούσαν το λεγόμενο κοινωνικό κράτος (παρότι τέτοιο κράτος στον καπιταλισμό δεν υπήρξε ούτε μπορεί να υπάρξει), και γίνονται πηγή κρίσης της στρατηγικής της σοσιαλδημοκρατίας. Ετσι, τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα δεν μπορούν να διαφοροποιηθούν από τα «δεξιά» ούτε προσχηματικά.

Το σύνθημα της «δίκαιης κοινωνίας» αποτελεί σημαντικό στοιχείο της διαχωριστικής γραμμής που προσπαθεί να σηκώσει το ΠΑΣΟΚ απέναντι στη ΝΔ. Ποια είναι όμως η «δίκαιη κοινωνία» που «οραματίζεται» το ΠΑΣΟΚ;

«Οραμά μας και στόχος μας είναι μια κοινωνία δίκαιη, με αναδιανομή πόρων, ευκαιριών και εισοδήματος υπέρ των ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων. Ετσι έβλεπε και βλέπει το ΠΑΣΟΚ τον σοσιαλισμό. Μια Ελλάδα με κοινωνική δικαιοσύνη - ισχυρή κοινωνική αλληλεγγύη σ' αυτούς που δεν μπορούν - ίσες ευκαιρίες συμμετοχής σε άνδρες και γυναίκες, με νέους κανόνες και ισορροπίες ανάμεσα στον δημόσιο τομέα, στον ιδιωτικό τομέα και στην κοινωνία των πολιτών».

Ετσι, στη «δίκαιη κοινωνία» του ΠΑΣΟΚ:

• Ο ιμπεριαλισμός, στον οποίο τα ισχυρά μονοπώλια και τα κράτη που τα στηρίζουν διεξάγουν έναν ανελέητο αγώνα μέχρι θανάτου για τον έλεγχο των αγορών, των πηγών και δρόμων ενέργειας, των εδαφών, μπορεί να εκδημοκρατιστεί. Αυτό εκφράζει το σύνθημα «εκδημοκρατισμός της παγκοσμιοποίησης»!
• Η καπιταλιστική αγορά, που κυριαρχείται από τους νόμους της κερδοφορίας, που στηρίζεται στην εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, που λειτουργεί με το σκληρό ανταγωνισμό, μπορεί να ελεγχθεί και να υποταχθεί στις λαϊκές ανάγκες!
• Προβάλλει ως πολιτικό μέσο για τη λεγόμενη δίκαιη αναδιανομή, που θα ωφελήσει δήθεν τα λαϊκά στρώματα, τη σωστή επιλογή στο «μείγμα κρατικής παρέμβασης και αγοράς». Ομως, η αγορά δεν είναι κάτι αφηρημένο. Αφορά πρώτα απ' όλα τη μισθωτή εργασία, όλα τα εμπορεύματα και αυτό είναι ο καπιταλισμός. Το ΠΑΣΟΚ κρύβει ότι η αστική κρατική παρέμβαση δεν είναι και ποτέ δεν ήταν ουδέτερη αλλά πάντα προς όφελος της καπιταλιστικής αγοράς. Αλλωστε, κάθε επιλογή και εφαρμογή ενός «μείγματος» έχει ως αποτέλεσμα το αστικό κράτος να στηρίζει πιο αποτελεσματικά την καπιταλιστική κερδοφορία
• Τη λεγόμενη δίκαιη συμμετοχή θα εξασφαλίσουν η «αποκέντρωση» και η ενεργοποίηση της λεγόμενης κοινωνίας των πολιτών. Δηλαδή, δίκαιη συμμετοχή για το ΠΑΣΟΚ σημαίνει προσαρμογή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο νέο πλέγμα των κρατικών ρυθμίσεων για την αποτελεσματικότερη λειτουργία τους (π.χ., στην εμπορευματοποίηση κοινωνικών αναγκών όπως για ΑμεΑ, παιδιά, ανάγκες «τρίτης ηλικίας» κλπ.), σημαίνει καλύτεροι μηχανισμοί ενσωμάτωσης και εξασφάλισης της κοινωνικής συναίνεσης.

Πρόκειται για συνειδητή προσπάθεια του ΠΑΣΟΚ να διαστρεβλώσει κάθε σκέψη για κοινωνική αλλαγή, να διαστρεβλώσει το ίδιο το περιεχόμενο του σοσιαλισμού, να το εκμηδενίσει εντάσσοντάς το ως σύνθημα στα πλαίσια της αστικής στρατηγικής. Είναι συνειδητή επιλογή με στόχο να συσπειρώσει λαϊκές δυνάμεις σε μια πιο ενεργητική στήριξη της δικής του υποσχόμενης διαχείρισης...

Από το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ απουσιάζει κάθε αναφορά σε ορισμένα ζητήματα και ερωτήματα που απασχολούν την εργατική τάξη, όπως το ζήτημα της ανύπαρκτης δημοκρατίας στους τόπους δουλιάς, των δεκάδων νεκρών εργατών θυμάτων της εργοδοτικής αυθαιρεσίας, το τι θα γίνει με τους μισθούς που δεν καλύπτουν τις σύγχρονες ανάγκες της εργατικής οικογένειας, κ.ά. Δεν πρόκειται βεβαίως για «αμέλεια». Πρόκειται για το γεγονός ότι η πολιτική προώθησης της στρατηγικής του κεφαλαίου δεν μπορεί παρά να θεωρεί ως «φυσική» κατάσταση, στα πλαίσια της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας, την εργοδοτική τρομοκρατία και τα «εργατικά ατυχήματα», ενώ βέβαια δε γίνεται συζήτηση για το αν ο μισθός πρέπει να καθορίζεται από τις διευρυνόμενες λαϊκές ανάγκες, τη στιγμή που προέχει η καπιταλιστική επιδίωξη για «μείωση του εργατικού κόστους».

Οσο για τις διάφορες παροχές, όπως τα 950 ευρώ σύνταξη στο ζευγάρι, 550 ευρώ για το μεμονωμένο συνταξιούχο του ΟΓΑ και τους ανασφάλιστους, εφάπαξ παροχή 2.000 ευρώ για τη γέννηση κάθε παιδιού με εισοδηματικά κριτήρια και «Εθνικός λογαριασμός για το παιδί», με χρηματική κατάθεση από τον κρατικό προϋπολογισμό 1.000 ευρώ, επιχορήγηση του κόστους φύλαξης των παιδιών στους σταθμούς, κι άλλα που αναφέρονται στο πρόγραμμα, όλα αυτά εντάσσονται στην προσπάθεια διαχείρισης που είναι αναγκασμένο να κάνει, εφόσον με τις «μεταρρυθμίσεις» δίνει τα πάντα στους επιχειρηματίες. Αφενός για να διαχειριστεί την ακραία φτώχεια. Αφετέρου για να δείξει πως νοιάζεται για τα λαϊκά στρώματα. Οι ανάγκες των οποίων δεν καλύπτονται από τέτοιες παροχές, δημιουργούν, όμως, μπροστά στις δυσκολίες της ζωής τους, προσδοκίες για το λίγο καλύτερα και επομένως προϋποθέσεις ενσωμάτωσης στην πολιτική της πλουτοκρατίας. Ολο το πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ στηρίζεται πάνω σ' ένα μεγάλο ψέμα. Οτι μπορεί και η επιχειρηματικότητα και η κερδοφορία του κεφαλαίου να ενισχυθεί και ταυτόχρονα να υπάρξει ανακατανομή του πλούτου. Αυτό δε γίνεται χωρίς να χτυπηθούν τα κέρδη του κεφαλαίου. Οπως δίκαιη κοινωνία δεν μπορεί να υπάρξει στον καπιταλισμό. Την αντιλαϊκή πολιτική ο ελληνικός λαός την έχει βιώσει και την έχει πληρώσει και με τη ΝΔ και με το ΠΑΣΟΚ. Είναι καιρός τώρα να βγάλει τα συμπεράσματά του και να πληρώσει και τους δυο με το ίδιο νόμισμα, αποδυναμώνοντας και τους δύο.

• Τα σημεία της κριτικής στο πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ βασίζονται σε κείμενο του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, που δημοσιεύεται στην «ΚΟΜΕΠ», τεύχος 3/2007.