Αρης Βελουχιώτης, από το λεύκωμα του Ντιμίτρι Κεσσεα

Ο Αρης Βελουχιώτης (Θανάσης Κλάρας) υπήρξε ένα από τα ιστορικά πρόσωπα, που ταυτίστηκαν με τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του λαού μας ενάντια στη γερμανοϊταλική κατοχή. Στις περισσότερες καταγραφές της πορείας του, ο Βελουχιώτης μετατράπηκε σε σύμβολο αγγίζοντας τα όρια της μυθοπλασίας και ενσωματώνοντας απόλυτα ή διαμετρικά αντίθετα μεταξύ τους χαρακτηριστικά (είτε του απόλυτου καλού είτε του απόλυτου κακού, είτε του ηρωισμού είτε της βαρβαρότητας), ανάλογα με τις πολιτικές και ηθικές επιδιώξεις του κάθε συγγραφέα.

Ενα πρόσθετο στοιχείο μιας σειράς ιστορικοπολιτικών προσεγγίσεων αποτελεί η αποθέωση της προσωπικότητας του Αρη, από αστούς και οπορτουνιστές ιστοριογράφους, αλλά σε αντιπαράθεση με το ΚΚΕ. Στόχος, η συκοφάντηση και η υποβάθμιση του ρόλου του Κόμματος σε μιαν από τις πιο σημαντικές και ένδοξες περιόδους του λαϊκού κινήματος, κατά την οποία το ΚΚΕ αναδείχτηκε στην πιο σημαίνουσα πολιτική δύναμη του τόπου, ο καθοδηγητής και ο βασικός αιμοδότης της ΕΑΜικής Αντίστασης, όταν ο αστικός πολιτικός κόσμος είτε έφευγε από την Ελλάδα, είτε απείχε του αγώνα, είτε συνεργαζόταν με τους Γερμανοϊταλούς.

Αποκτά, λοιπόν, ιδιαίτερη σημασία για την αξιολόγηση των διαφόρων αναλύσεων, από ποια πλευρά προβάλλεται το θέμα της προσωπικότητας του Αρη. Διότι, όταν ένας συγγραφέας διαρρηγνύει τα ιμάτιά του παίρνοντας τον Αρη υπό την «προστασία» του, τη στιγμή που θεωρεί ότι καλώς έγινε η «Συμφωνία της Βάρκιζας», είναι αρκετό για να θέσει σε προβληματισμό τον κάθε καλοπροαίρετο παρατηρητή.

Στο πλαίσιο αυτής της λογικής, ο Αρης Βελουχιώτης δεν αποτελεί μοναδική περίπτωση, αλλά εντάσσεται σε μια σειρά περιπτώσεων στελεχών του ΚΚΕ που έχουν χρησιμοποιηθεί κατά τον ίδιο τρόπο (όπως, για παράδειγμα, ο Νίκος Πλουμπίδης, ο Νίκος Μπελογιάννης κ.ά.) και με τον ίδιο σκοπό: Να κτυπηθεί το ΚΚΕ σήμερα, να κτυπηθεί η πολιτική του, που ενοχλεί.

Ας δούμε, όμως, συγκεκριμένα την περίπτωση του Αρη Βελουχιώτη.

Η προσφορά του Βελουχιώτη στη δημιουργία των πρώτων ΕΛΑΣίτικων ομάδων, αλλά και στη σύσταση αργότερα των αρχηγείων του ΕΛΑΣ υπήρξε σημαντική, με την αναμφισβήτητη συμβολή και του Στέφανου Σαράφη. Στον Αρη αποδίδεται η έμπνευση και αποκρυστάλλωση των οργανωτικών δομών του ΕΛΑΣ, καθώς και η θέσπιση μιας σειράς στρατιωτικών και ηθικών κανόνων λειτουργίας του αντάρτικου. Δημιουργήθηκε έτσι μια ηθική, πολιτική και οργανωτική σχέση αλληλεγγύης μεταξύ του νεοϊδρυθέντος λαϊκού απελευθερωτικού στρατού με τις φτωχές λαϊκές μάζες και υπεράσπισής τους από την αδικία. Το γεγονός αυτό θα αποβεί ιδιαίτερα θετικό στην τόνωση του ηθικού των δεύτερων, καθώς και στην ανάπτυξη των γραμμών και του κύρους του πρώτου.

Οι στρατιωτικές επιτυχίες του ΕΛΑΣ (όπως αυτή στο Γοργοπόταμο κ.ά.) και η σταδιακή εκκαθάριση ευρύτερων τμημάτων της επαρχιακής Ελλάδας από τους τοπικούς αντιπροσώπους της κατοχικής κυβέρνησης έδωσαν το έναυσμα και αποτέλεσαν τη βάση για την ανάδειξη της λαϊκής αυτοδιοίκησης. Οι αντικειμενικά αυξανόμενες ανάγκες συντονισμού του ραγδαία αναπτυσσόμενου ΕΛΑΣ οδήγησαν, το Μάη του 1943, στη συγκρότηση του Γενικού Στρατηγείου. Ο Βελουχιώτης επωμίστηκε την ευθύνη του καπετάνιου του ΓΣ του ΕΛΑΣ, με στρατιωτικό αρχηγό τον στρατηγό Στέφανο Σαράφη και πολιτικό αντιπρόσωπο του ΕΑΜ τον Ανδρέα Τζήμα (Σαμαρινιώτη).

Το Φλεβάρη - Μάρτη του 1945, ο Αρης ήρθε σε επαφή με στελέχη του ΚΚΕ, προκειμένου να οργανωθεί η συνέχιση του ένοπλου αγώνα. Το Κόμμα επιχείρησε να τον μεταπείσει. Σε συνάντηση στα Τρίκαλα με ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, προτάθηκε στον Αρη να γυρίσει στην Αθήνα, προκειμένου να αναλάβει επικεφαλής στην υπό ίδρυση «Συνομοσπονδία Εθνικών Αγωνιστών». Ο Αρης αρνήθηκε, αποφεύγοντας όμως τη «σύγκρουση». Στη συνέχεια, παρουσιάστηκε σε μία κομματική σύσκεψη στη Ρούμελη, όπου κατήγγειλε ανοιχτά την πολιτική του ΚΚΕ, προτείνοντας τη δημιουργία του «Μετώπου Εθνικής Ανεξαρτησίας» (ΜΕΑ).

Τελικά, συμφωνήθηκε να αναστείλει ο Αρης κάθε δραστηριότητα, έως ότου αποφασίσει το ΠΓ να δεχτεί προηγούμενη πρότασή του να φύγει στο εξωτερικό. Το απαραίτητο, όμως, φύλλο πορείας δεν έφτασε ποτέ. Μια βδομάδα μετά, ο Βελουχιώτης απηύθυνε επιστολή «προς όλα τα μέλη της ΚΕ του ΚΚΕ», στην οποία επαναλάμβανε για άλλη μια φορά τις απόψεις και τις διαφωνίες του. Η 11η Ολομέλεια της ΚΕ (5-10 Απρίλη) καταδίκασε τη στάση του και αποφάσισε τη διαγραφή του.

Στις 29 Μάη επέστρεψε στην Αθήνα από το γερμανικό στρατόπεδο Νταχάου, όπου ήταν κρατούμενος επί 4 χρόνια, ο Νίκος Ζαχαριάδης, Γενικός Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ, αναπτερώνοντας το ηθικό του ΕΑΜικού κόσμου γενικότερα, αλλά και του Αρη ειδικότερα. Ο τελευταίος επιδίωξε συνάντηση μαζί του και, μέσω του αδελφού του Μπάμπη Κλάρα, απέστειλε στον Νίκο Ζαχαριάδη αναλυτική επιστολή, προκειμένου να του εκθέσει τις απόψεις του. Σύμφωνα, μάλιστα, με μαρτυρία του συμπολεμιστή του Η. Αρμάγου, την περίοδο που ο Αρης καταδιωκόταν από τον κυβερνητικό στρατό βρισκόταν καθ' οδόν για την Αθήνα, με σκοπό να τον συναντήσει και προσωπικά. Η συνάντηση, όμως, αυτή δεν πραγματοποιήθηκε. Στις 15 Ιούνη η ομάδα του Αρη βρέθηκε περικυκλωμένη και, συνειδητοποιώντας πως δεν υπήρχε διέξοδος διαφυγής, αποφάσισε να αυτοκτονήσει.

Η διαγραφή του δεν αναιρεί την προσφορά του ως κομμουνιστή, ανεξάρτητα από το ότι η δικαιολόγηση της διαγραφής εμπεριείχε και άδικους χαρακτηρισμούς. Ανησυχούσε και ο Αρης για την πορεία του αγώνα, καθώς και για την τύχη χιλιάδων πρώην συμπολεμιστών του, οι οποίοι μετά τη «Συμφωνία της Βάρκιζας» καταδιώκονταν από το αστικό κράτος, ενώ διαφωνούσε με την εκτίμηση του συσχετισμού δυνάμεων που έκανε το ΚΚΕ και την επιλογή των μορφών πάλης στη συγκεκριμένη περίοδο. Λειτούργησε, όμως, μεμονωμένα και σπασμωδικά, όχι συλλογικά και με υπομονή. Από μαρτυρίες συντρόφων και συμπολεμιστών του, φαίνεται ότι αυτά ίσως είχε αρχίσει να τα συνειδητοποιεί προς το τέλος, όμως ήταν πλέον αργά.

Σε ποιο βαθμό μπορεί να ισχύει ο ισχυρισμός που προβάλλεται, πως η τύχη της Ελλάδας θα ήταν διαφορετική αν είχαν υιοθετηθεί οι απόψεις του Αρη στη δεδομένη χρονική στιγμή; Μια τέτοια διατύπωση είναι σαφώς υπεραπλουστευμένη και αντιεπιστημονική, κινείται στα όρια της μυθοπλασίας. Η ιστορία δε γράφεται με «αν». Αυτό που μπορούμε όμως να πούμε με βεβαιότητα είναι πως, αν ο Αρης είχε πειθαρχήσει και δεν οδηγούνταν στην τραγική κατάληξη που οδηγήθηκε, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί στον ένοπλο αγώνα της περιόδου 1946-1949.

Αναγνώριση εδάφους. Η Διοίκηση πριν από τη μάχη

Η τήρηση αυτών των δύο προϋποθέσεων δείχνει, πέραν των άλλων, και σεβασμό στα συγκεκριμένα πρόσωπα.

Ο Αρης έγινε μύθος. Συνδέεται αυτό με τη συμβολή του σε σημαντικές μάχες του ΕΛΑΣίτικου αγώνα, με τη γενικότερη συμβολή του στην ΕΑΜική πάλη. Στα τραγούδια του λαού - συνέχεια εκείνων της κλεφτουριάς - υμνήθηκε το λαϊκό κίνημα (το ΕΑΜ, ο ΕΛΑΣ, η ΕΠΟΝ), υμνήθηκαν και ηγέτες του. Και κάποιες φορές η λαϊκή μούσα τους απέσπασε άδολα από το συλλογικό, για να τους μετατρέψει σε υπερμεγέθεις φορείς του.

Παλικάρια του Αρη στο Βελούχι

Παράλληλα το ΚΚΕ προσπαθούσε να αξιοποιήσει μόνιμους αξιωματικούς του στρατού, που συνδέονταν με το Κόμμα μας από τα χρόνια της Μεταξικής δικτατορίας, όπως οι αξιωματικοί του αστικού στρατού Στέφανος Παπαγιάννης, Βασίλης Βενετσανόπουλος, Γιάννης Παλάσκας, Αλέκος Παπαϊωάννου, Γ. Σαμαρίδης (Λογοθέτης) και άλλοι. Βασικό ρόλο στην ένταξη μόνιμων αξιωματικών στον ΕΛΑΣ, έπαιξε ο ταγματάρχης Θόδωρος Μακρίδης, επιτελικός στρατιωτικός με ιδιαίτερες ικανότητες.

Πρόκειται για διεθνώς επιβεβαιωμένη εμπειρία, που με αρνητικό τρόπο αποδείχτηκε και στην Ελλάδα της ένοπλης λαϊκής πάλης του 1946 - 1949: Ο Δημοκρατικός Στρατός δε στηριζόταν σε ένα αντίστοιχο πολιτικό κίνημα στις κύριες αρτηρίες της χώρας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πειραιάς κ.ά.), με αποτέλεσμα και ο ταξικός αντίπαλος να δρα σε αυτές ανενόχλητα και στρατιωτικές εφεδρείες να μην υπάρχουν.

Οσο κι αν ήρθαν στιγμές στην ταξική πάλη όπου το «βουνό» αποκτούσε τεράστια σημασία, το καθοριστικό δεν ήταν ποτέ αυτό. Ηταν το εργοστάσιο, η επιχείρηση, η πολιτική δράση των μαζών στην καρδιά της αστικής τάξης που μπορούσε να την παραλύσει, αλλά και να τροφοδοτήσει το «βουνό».

Στη βάση των παραπάνω στηρίζεται και ο προβληματισμός, ότι στην κοινωνική σύνθεση του ΕΛΑΣ (αλλά και του ΔΣΕ) το προλεταριακό στοιχείο ήταν μια μικρή μειοψηφία. Δεν μπορούσε να συμβεί το ακριβώς αντίθετο. Και γιατί η εργατική τάξη αποτελούσε τότε μειοψηφία του πληθυσμού, αλλά και γιατί η πρώτη φυσική πηγή άντλησης δυνάμεων ήταν το χωριό. Μπορούσε, όμως, τα πράγματα να ήταν διαφορετικά, γεγονός μεγάλης σημασίας και για τον ΕΛΑΣ και για το ΔΣΕ.

Σήκωσε μπόι ο λαός κι ανυψώθηκε κι ο Αρης. Ο ίδιος, από την πλευρά του, ασφαλώς και επέδρασε στη λαϊκή ανύψωση. Με την ικανότητά του να συσπειρώνει τους αγωνιστές, να αναπτερώνει το ηθικό τους, να ενισχύει την αφοσίωσή τους στον αγώνα. Με τη δράση και με το λόγο. Δεν πρέπει, ωστόσο, να υπάρχει αμφιβολία, ότι κι αν δεν υπήρχε ο Αρης, κάποιος άλλος θα έπαιρνε τη θέση του. Και ότι το τελικό αποτέλεσμα θα ήταν πάνω κάτω το ίδιο.

Αυτό δεν ισχύει μόνο για τον Αρη. Ισχύει και για τον Σαράφη και για τον Ζαχαριάδη και για οποιαδήποτε προσωπικότητα του εργατικού - λαϊκού κινήματος, του Κομμουνιστικού Κινήματος.

Από την επίθεση, βεβαίως, δεν μπορούσε να εξαιρεθεί ο Αρης Βελουχιώτης. Αντίθετα, κατηγορήθηκε ως ο πρώτος υπεύθυνος σφαγών αθώων πολιτών...

Ετσι γράφει την ιστορία η αστική τάξη και οι συγγραφείς της: α) «Ξεχνώντας» τη βία που ασκεί η ίδια, το κράτος της και οι μηχανισμοί του, άλλοτε συγκαλυμμένα και άλλοτε με ωμό και ακραίο τρόπο. Ιδιαίτερα τη βία των χρόνων της Κατοχής, την οποία δεν ασκούσαν μόνο οι κατακτητές, αλλά και οι «σύμμαχοι» Εγγλέζοι και όλα τα αστικά κόμματα και το εγχώριο αστικό κράτος με τις κυβερνήσεις του, την αστυνομία, τις ένοπλες οργανώσεις κ.ά. Για παράδειγμα, δε θεωρούν βία (κι ας είναι της χειρίστης μορφής) το θάνατο από πείνα χιλιάδων και χιλιάδων ανθρώπων, την ίδια ώρα που οι Ελληνες μαυραγορίτες και αστοί πλούτιζαν! β) Καταδικάζοντας τη βία των καταπιεζομένων ως εγκληματική! Η βία της αστικής τάξης είναι και νόμιμη και δίκαιη! Των λαϊκών δυνάμεων είναι και παράνομη και άδικη!...

Και βεβαίως «ξεχνώντας» η αστική τάξη και μια σειρά συγγραφείς, ότι εκείνη εξόντωσε τον Αρη, μαζί με τους Εγγλέζους.

Η ταξική πάλη είναι πολύ σκληρή, ιδιαίτερα όταν πάρει μεγάλες διαστάσεις και φθάσει μέχρι την ένοπλη αναμέτρηση. Αρκεί μια μόνο ματιά στην αστική Γαλλική Επανάσταση (1789). Κι άλλη μια στην Παρισινή Κομμούνα (1871).

Αν αναφερθούμε ειδικότερα στην Πελοπόννησο, στους μήνες του 1944, θα πρέπει να θυμηθούμε τις σφαγές, τους εμπρησμούς και τους βιασμούς γυναικών από Ταγματασφαλίτες. Την ανελέητη πάλη που τα «Τάγματα Ασφαλείας» διεξήγαγαν κατά του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, άρα και την «απάντηση» που τους δόθηκε από τον ΕΛΑΣ και στην περίοδο που βρισκόταν στην Πελοπόννησο ο Αρης Βελουχιώτης.

Το ΚΚΕ διαμόρφωσε τη στρατηγική του υιοθετώντας την ύπαρξη ενός μεταβατικού σταδίου εθνικής ανεξαρτησίας και αστικοδημοκρατικής εξέλιξης, πριν από την επαναστατική ανατροπή της αστικής τάξης και το πέρασμα στην εργατική εξουσία. Κι αυτό, ανεξάρτητα από την ποικιλία των χαρακτηρισμών που χρησιμοποίησε (αστικοδημοκρατική επανάσταση, ομαλή δημοκρατική εξέλιξη της πολιτικής ζωής κ.ά.). Σε αυτή τη γραμμή ήταν δρομολογημένη και η πολιτική σκέψη του Αρη και όταν επέλεγε την ένοπλη πάλη, εκφράζοντας διαφοροποιήσεις, όχι ασήμαντες, στην τακτική. Στόχος και του Αρη ήταν η λεγόμενη δημοκρατική πορεία, μέσα από ελεύθερες εκλογές που θα τις διεξήγαγε αντιπροσωπευτική κυβέρνηση.

Το ζήτημα στο οποίο ο Αρης είχε δίκιο, ήταν η αντίθεσή του στη «Συμφωνία της Βάρκιζας» (12 Φλεβάρη 1945), δηλαδή στον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ, καθώς και στην εκτίμηση του ρόλου των Εγγλέζων, γεγονός ασφαλώς σημαντικό. Ομως αυτή η αντίθεση δεν οδηγούσε από μόνη της και σε άλλη στρατηγική. Η ένοπλη πάλη δεν είναι κατ' ανάγκη και από μόνη της επαναστατική. Η ένοπλη πάλη είναι μέσο για την επίτευξη του στόχου. Επανάσταση - και τώρα και πάντα στο παρελθόν - σημαίνει την ανατροπή της εξουσίας που αντιστοιχεί στις κυρίαρχες σχέσεις παραγωγής ή της εξουσίας που αντιστοιχούσε σε παρωχημένες σχέσεις παραγωγής. Στον καπιταλισμό, με άλλα λόγια, σημαίνει την εργατική εξουσία που ανατρέπει την αστική και κοινωνικοποιεί τα μέσα παραγωγής, εξαλείφοντας έτσι την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο.

Εχει σημασία, όσον αφορά σε αυτή την επιστολή, να παραθέσουμε απόσπασμά της, προκειμένου να καταδειχτεί η σκοπιά από την οποία ο Αρης έβλεπε την πολιτική της Σοβιετικής Ενωσης. Εγραψε: «Η Σοβιετική Ενωση, όπως πρέπει να σας είναι γνωστό, δεν μπορεί να κάνει "ελληνική" πολιτική, ούτε Σέρβικη, ούτε Βουλγάρικη, ούτε Ρούσικη ακόμα πολιτική. Κάνει πολιτική παγκόσμιας επανάστασης, και δεν είναι διατεθειμένη ούτε και κατ' ελάχιστο να τη διακινδυνεύσει για το μικρό αυτό ποσοστό της ανθρωπότητας που λέγονται Ελληνες, που οι ίδιοι - διά των ηγετών τους - οδηγήθηκαν στη νέα σκλαβιά, και που στο κάτω - κάτω αργά ή γρήγορα μετά την πλήρη νίκη της πολιτικής της παγκόσμιας επανάστασης η ΣΕ δεν μπορεί παρά να 'ναι στο πλευρό του σοσιαλισμού». (Αρχείο ΚΚΕ).

Είναι αυτή μια απάντηση δοσμένη από τον ίδιο, σε όσους, ακόμη και σήμερα, ισχυρίζονται ότι ο Αρης πήγε ενάντια στη διεθνιστική αντίληψη και ήταν, λίγο πολύ, «εθνοκεντρικός»!...

Οπως έδειξαν τα γεγονότα που ακολούθησαν, η «Συμφωνία της Βάρκιζας» δε νομιμοποιήθηκε στη συνείδηση του μεγάλου τμήματος του ΕΑΜικού κινήματος και του ΚΚΕ. Επαιξε ασφαλώς βασικό ρόλο σε αυτό το μεταβαρκιζιανό όργιο τρομοκρατίας που μεθόδευσαν το αστικό κράτος και ο ξένος παράγοντας κατά των ΚΚΕ - ΕΑΜ. Με εξαίρεση την αρχική τοποθέτηση του Ν. Ζαχαριάδη, ότι η Βάρκιζα αποτελούσε σωστή πολιτική πράξη (κάτι που μόνο ως τακτικισμός μπορεί να ερμηνευτεί), καθώς και του Γ. Σιάντου, τα μετέπειτα καθοδηγητικά όργανα του ΚΚΕ καταδίκασαν τη «Συμφωνία». Είναι μάλιστα ιδιαίτερα χαρακτηριστικό το εξής: Η 2^η Ολομέλεια της ΚΕ, που αποφάσισε την έναρξη του ένοπλου αγώνα (1946-1949), συγκλήθηκε στις 12 του Φλεβάρη 1946, δηλαδή την ίδια ημερομηνία που, ένα χρόνο πριν, είχε υπογραφτεί η «Συμφωνία της Βάρκιζας»...

Παράλληλα με τις ορθές επανατοποθετήσεις απέναντι στη «Συμφωνία», συνεχίστηκε επί μερικά χρόνια μια επιθετική κριτική στον Αρη για την περίοδο του ΕΛΑΣ και μετά τη Βάρκιζα, καθώς και μια πολεμική που συνοδευόταν και από ανοίκειους προσωπικούς χαρακτηρισμούς, όπως έγινε στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ (Οκτώβρης 1950).

Σε κάθε περίπτωση η λαϊκή ανάταση εκείνων των χρόνων προσφέρεται και για δικαιολογημένη περηφάνια και για την εξαγωγή διδαγμάτων αναγκαίων, άρα χρήσιμων, για την ταξική πάλη σήμερα.

Με νύχια και με δόντια παλεύει ο δήμος για να κρατήσει ζωντανό τον ερασιτεχνικό αθλητισμό... (φωτ. από το γήπεδο χειροσφαίρισης)

Η εγκατάλειψη και η αδιαφορία από την πολιτεία για το σχολικό, μαζικό και ερασιτεχνικό αθλητισμό, στη λογική της πλήρους εμπορευματοποίησης και του ξεπουλήματος στα ιδιωτικά συμφέροντα, έχει προκαλέσει σημαντικά προβλήματα. Η σημερινή δημοτική αρχή, που λειτουργεί σε μιαν εντελώς διαφορετική λογική, προσπαθεί να κάνει ό,τι μπορεί με συμπαραστάτες τους παράγοντες των μικρών ερασιτεχνικών σωματείων, τους γονείς και τους αθλητές.

Στη Νίκαια συναντήσαμε και κουβεντιάσαμε με τον τον αντιδήμαρχο και πρόεδρο του Αθλητικού Οργανισμού του δήμου Γιάννη Αγγελινιάδη, βαθύ γνώστη των προβλημάτων, γέννημα θρέμμα της Κοκκινιάς.

- Ας ξεκινήσουμε από τον Αθλητικό Οργανισμό...

- «Δραστηριοποιούμαστε πρωτίστως στα σχολεία. Εχουμε αναλάβει την εκμάθηση διαφόρων αθλημάτων (μπάσκετ, βόλεϊ, ποδόσφαιρο, πινγκ - πονγκ, σκάκι, κλπ.). Λογικά, αυτή θα έπρεπε να γίνονται μέσα στα σχολεία. Αλλά τα σχολεία μας δεν έχουν αθλητικές εγκαταστάσεις».

Η χρηματοδότηση από την πολιτεία από πενιχρή έως ανύπαρκτη (φωτ. από το διάδρομο που οδηγεί στα αποδυτήρια του κολυμβητηρίου)

- «Αυτό ακριβώς. Και ενώ θα περίμενε κανείς μια διαφορετική πολιτική - υποτίθεται - μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, τα πράγματα έχουν γίνει χειρότερα. Καμιά βοήθεια προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση για την ανάπτυξη του μαζικού αθλητισμού. Καμιά βοήθεια προς τον ερασιτεχνικό αθλητισμό. Οσο για το σχολικό αθλητισμό, ας μην κάνουμε καμιά κουβέντα».

- Πόσους γυμναστές απασχολείτε;

- «Εχουμε 45 γυμναστές, τους οποίους πληρώνουμε εμείς. Από την ΓΓΑ έχουμε να πάρουμε χρήματα από το 2001. Τα χρήματα που μας δίνουν κατά καιρούς δεν καλύπτουν ούτε το 30% αυτών που ξοδεύουμε εμείς για τον Αθλητικό Οργανισμό, ο οποίος χρηματοδοτείται από το δήμο».

- Με τον ερασιτεχνικό αθλητισμό τι κάνετε;

- «Εχουμε 15 ερασιτεχνικά σωματεία ποδοσφαίρου. Ολα έχουν ακαδημίες με μεγάλο αριθμό παιδιών. Τα ταλέντα τα απορροφούν οι μεγάλες ομάδες. Αυτά τα σωματεία συντηρούνται από απλούς ανθρώπους. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι γονείς. Ο δήμος θα επιχορηγήσει αυτήν την προσπάθεια με 45.000 - 50.000 ευρώ».

- Τι αθλητικές εγκαταστάσεις έχει ο δήμος σας;

- «Εχουμε δύο Νομικά Πρόσωπα: Τον Αθλητικό Οργανισμό, στον οποίο ανήκουν τα δύο κλειστά γυμναστήρια Σελεπίτσαρη και Καραμπίνη. Το ποδοσφαιρικό γήπεδο Π. Νικολαΐδη και τα δύο γήπεδα στα νταμάρια, που, όμως, δεν πληρούν τους όρους ασφάλειας, αφού τα βράχια κρέμονται από πάνω. Και, δεύτερον, τον Οργανισμό με την ονομασία «Γήπεδα Γυμναστήρια Νίκαιας», στον οποίο ανήκουν το αθλητικό συγκρότημα ο «Πλάτων» με κολυμβητήριο 50 μ., κλειστό γυμναστήριο, δύο ανοιχτά γήπεδα και αίθουσα για ρυθμική και ενόργανη γυμναστική και τα δύο δημοτικά ποδοσφαιρικά γήπεδα της Νεάπολης, όπου παίζουν ο Ιωνικός και η Χαλκηδόνα και της Νίκαιας, όπου παίζει η Προοδευτική».

Συζήτηση με τον Στάθη Βασιλάκη

- «Αυτό ξεκίνησε να φτιάχνεται το 2000 επί προηγούμενης δημοτικής αρχής. Σταμάτησαν οι εργασίες το 2002 λίγο πριν από τις εκλογές».

- Ποιος ήταν ο λόγος;

- «Τα χρήματα που εισέπρατταν από την ΓΓΑ και την περιφέρεια για το έργο τα έδιναν αλλού και όχι στους εργολάβους».

- Πού πήγαιναν τα χρήματα;

- «Δε γνωρίζουμε. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να σχηματίσουν οι εργολάβοι τις εργασίες και να μένει το έργο στη μέση. Οταν εκλεγήκαμε στη δημοτική αρχή, προσπαθήσαμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει, ανακαλύψαμε ότι η ΓΓΑ, ό,τι χρήματα ήταν να δώσει για το έργο, τα είχε δώσει και το έργο λογικά θα έπρεπε να είχε τελειώσει. Επισκεφτήκαμε τότε τον κύριο Λιάνη και του είπαμε τα συμβαίνοντα. Μας υποσχέθηκε ότι θα ξαναχρηματοδοτήσει το έργο. Ξανάστειλε μηχανικούς, ξανά υποσχέσεις, χρήματα όμως δεν είδαμε. Τις παραμονές των βουλευτικών εκλογών, μας έρχεται ένα χαρτί ότι θα πάρουμε 525.000 ευρώ. Αλλαξε η κυβέρνηση, πάμε με το χαρτί να πάρουμε τα λεφτά. Μας λέει ο κύριος Ορφανός: "Ο,τι ήτανε να δώσει η Γραμματεία για το γυμναστήριο τα έδωσε. Αλλα χρήματα δεν υπάρχουν. Κακώς ο Λιάνης σας υποσχόταν". Το αποτέλεσμα είναι ότι το γυμναστήριο εδώ και αρκετό καιρό δεν μπορεί να τελειώσει και τα παιδιά στερούνται το χώρο».

ΤΟ κολυμβητήριο

- «Παλεύουμε να το τελειώσουμε μόνοι μας. Το πού πήγαν τα χρήματα, κάποια στιγμή θα το βρούμε. Εκείνο που τώρα μας καίει, είναι να μπορούν να αθληθούν τα παιδιά μας».

- Πώς θα γίνει αυτό;

- «Εχουν περισσέψει κάποια χρήματα από τις χρηματοδοτήσεις προγραμματισμένων έργων που παίρνουν οι δήμοι. Υπάρχει ένα υπόλοιπο που αφορά το δήμο μας, της τάξης των 350.000 ευρώ. Αυτά τα χρήματα θα πάνε στο γυμναστήριο».

- Τι χώροι ελεύθεροι υπάρχουν στο δήμο σας;

«Υπάρχει το κτήμα του Δηλαβέρη, η παλιά κεραμοποιία ακριβώς πίσω από το κρατικό νοσοκομείο, είναι προέκταση της μηχανικής καλλιέργειας. Πριν από χρόνια είχε απαλλοτριωθεί ένα κομμάτι και έγινε το 4ο Λύκειο. Πριν από 20 χρόνια, αυτός ο χώρος είχε χαρακτηριστεί χώρος αθλητισμού και πολιτισμού. Σήμερα, για να απαλλοτριωθεί ο χώρος αυτός, χρειάζονται πολλά χρήματα».

- Για να επανέλθουμε πάλι στα αθλητικά. Εσείς είσαστε αθλητομάνα...

- «Ετσι είναι, έχουμε μεγάλη παράδοση με τα σπορ. Εχουμε βγάλει μεγάλους αθλητές. Τον Γιαννάκη, τον Παντ. Νικολαΐδη, τον Βασιλείου, την Μ. Καρασταμάτη κ.ά.».

- Ο ερασιτεχνικός αθλητισμός πώς πάει στην πόλη σας;

Το εθνικό αθλητικό κέντρο «Ο Πλάτων»

- Με βάση ποια λογική παραχωρήθηκε το αθλητικό σας Κέντρο, μοναδικό στον Πειραιά, εκτάσεως 65 στρεμμάτων, προκειμένου να γίνει το γυμναστήριο της άρσης βαρών;

- «Κατ' αρχήν να ξεκαθαρίσουμε ένα ζήτημα: Η παράταξή μας δεν ήταν αντίθετη να γίνει το σπίτι της άρσης βαρών στο δήμο μας. Εμείς διαφωνήσαμε με την τοποθεσία, διότι τελικά καταστράφηκε το μοναδικό αθλητικό κέντρο του Πειραιά με μεγάλες προοπτικές, πέρα από το γεγονός ότι υποβαθμίστηκε και το Κατράκειο Θέατρο με τον τεράστιο όγκο του γυμναστηρίου. Επίσης, ο τρόπος που πάρθηκε η απόφαση παραχώρησης εν μια νυκτί ήταν απαράδεκτος. Οι παρατάξεις βρέθηκαν προ τετελεσμένων γεγονότων για μια τόσο σοβαρή απόφαση που σημάδεψε την πόλη μας εφ' όρου ζωής. Επιπλέον, δεν έγιναν υποστηρικτικά έργα. Αυτή τη στιγμή, λοιπόν, έχουμε ένα μεγαθήριο στο πουθενά».

- Είχαν προκύψει κάποια ζητήματα με την εθνική ομάδα της άρσης βαρών, παραμονές των δημοτικών εκλογών;

- «Πράγματι, η προηγούμενη δημοτική αρχή, δυστυχώς, προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τους αθλητές της εθνικής ομάδας άρσης βαρών για ψηφοθηρία, τους περιέφερε στην πόλη σαν θίασο, χωρίς σεβασμό προς τους αθλητές, τα μετάλλιά τους, ντροπή. Μάλιστα τότε, ο σημερινός δήμαρχος Μπενετάτος είχε πει να αφήσουμε τους αθλητές στην άκρη για να μην τους εκθέσουμε. Βέβαια, ο κόσμος έδωσε την απάντησή του. Εμείς δεν έχουμε τίποτα με τους αθλητές».

Στη Νίκαια, όπως αναφέρεται παραπάνω, υπάρχει μια ιδιομορφία. Υπάρχουν δυο Νομικά Πρόσωπα που εκπροσωπούν τον αθλητισμό. Αυτό προέκυψε γιατί όταν οι αθλητικές εγκαταστάσεις πέρασαν στα χέρια της ΤΑ η τότε δημοτική αρχή, αντί να εντάξει το αθλητικό κέντρο «Πλάτων» και τα δυο ποδοσφαιρικά γήπεδα Νίκαιας και Νεάπολης στον Αθλητικό Οργανισμό, άγνωστο για ποιους λόγους, δημιούργησε ένα νέο Νομικό Πρόσωπο με την ονομασία «Γήπεδα, Γυμναστήρια Νίκαιας». Πρόεδρος σήμερα του Οργανισμού είναι ο Στάθης Βασιλάκης, αθλητικός παράγοντας με παρελθόν περίπου 25 χρόνια. Η συζήτηση μαζί του ήταν εξίσου ενδιαφέρουσα.:

- Ασφαλώς έχετε ζήσει το αθλητικό κέντρο του «Πλάτωνα», από τότε που ξεκίνησαν να το κατασκευάζουν.

- «Ετσι είναι. Πρώτα έγινε το κολυμβητήριο. Αυτό το ανοιχτό γήπεδο μπάσκετ, που βλέπετε δίπλα, είναι το γήπεδο, από το οποίο ξεκίνησε η μεγάλη ομάδα του Ιωνικού με τον Γιαννάκη και μετά έγινε το κλειστό. Ηταν αναπληρωματικό Ολυμπιακό προπονητήριο. Η αίθουσα της ενόργανης και ρυθμικής γυμναστική είναι προπονητήριο, αγώνες δεν μπορούν να γίνουν, δεν έχει το απαραίτητο ύψος».

- Πόσα σωματεία γυμνάζονται σε αυτό το συγκρότημα;

- «Στο κολυμβητήριο ο Ιωνικός, ο Αρης, η Αρτεμις. Στο κλειστό παίζουν ο Αρης και ο Ιωνικός. Το βόλεϊ του Ιωνικού, ο οποίος συγχωνεύτηκε με τον Αρη, αγωνίζεται στο κλειστό του Καραμπίνη. Ελπίζω ότι σύντομα θα έχουμε και το νέο κλειστό».

- Εχει και στη δικαιοδοσία του, τα δυο ιστορικά πια ποδοσφαιρικά γήπεδα της Νίκαιας και της Νεάπολης.

- «Οπως ξέρετε, μετά το πέρασμα των αθλητικών εγκαταστάσεων στην ΤΑ, η ΓΓΑ μάς δίνει για τη συντήρησή τους το 65% των χρημάτων που δαπανούσε για μια περίοδο 5 χρόνων. Ομως, αυτοί οι τεράστιοι χώροι, εκτός από τις πληρωμές των υπαλλήλων και την κάλυψη διαφόρων μικροπροβλημάτων, θέλουν και ανά τακτά χρονικά διαστήματα συντήρηση. Για παράδειγμα, για το γήπεδο της Νεάπολης χρειάζονται περίπου 200.000 ευρώ για συντήρηση, σπασμένα καθίσματα, οι κερκίδες τρέχουν από κακοτεχνίες, τρύπησαν το μπετόν για να μπουν τα καθίσματα χωρίς να το μονώσουν. Επίσης, ο εσωτερικός σκελετός του κολυμβητηρίου, ο οποίος είναι ξύλινος, θέλει συντήρηση. Το γήπεδο της Νίκαιας όπου παίζει η Προοδευτική έχει τα χάλια του, αυτό δεν είναι γήπεδο, είναι ντροπή. Πού θα βρεθούν αυτά τα χρήματα; Και κάτι ακόμα, το αθλητικό συγκρότημα ο "Πλάτων" είναι παράνομα κατασκευασμένο χωρίς οικοδομική άδεια».

- Η ΓΓΑ σάς δίνει το 65% αυτών που ξόδευε για κάθε εγκατάσταση, σε αυτά δεν περιλαμβάνονται και οι τεχνικές επισκευές;

- «Οχι».

- Και ποιος τις πληρώνει;

«Ο δήμος. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, με τι αγώνα γίνεται η συντήρηση όλων των εγκαταστάσεων. Με δικά μας χρήματα έγιναν κάποιες παρεμβάσεις στο κολυμβητήριο, το οποίο θα πρέπει να πω ότι έχει γεράσει επικίνδυνα και χρειάζεται ριζική ανακατασκευή. Παρ' όλα αυτά, έγιναν κάποιες εργασίες: βάψιμο, αλλαγή φίλτρων, αμμοβολές, αλλαγή πολυκαρμπονικών, καταλαβαίνετε ότι όλα αυτά έγιναν με αίμα».

- Η Νομαρχία σάς βοηθά;

«Τίποτα. Ολα μόνοι μας, παλεύουμε με τις τεχνικές μας υπηρεσίες».

- Πόσους εργαζόμενους έχει το Αθλητικό Κέντρο;

- «Εχουμε 24 άτομα, τα οποία δεν επαρκούν».

- Πώς βλέπετε την πορεία του ερασιτεχνικού αθλητισμού;

- «Τι να σας πω; Αφού τα ξέρετε. Εχει τελειώσει ο ερασιτεχνικός αθλητισμός βρίσκεται υπό διωγμό. Δε βλέπετε ότι δεν υπάρχει καμιά σοβαρή βοήθεια από την πλευρά της πολιτείας;».

- Κι όμως, υπάρχει σχέδιο από την πλευρά της πολιτείας. Αυτό έχει φανεί τα τελευταία 10 χρόνια. Γίνεται μια προσπάθεια δημιουργίας σωματείων τύπου Πανελληνίου, στηριζόμενα 100% στην ιδιωτική πρωτοβουλία. Σωματεία επιχειρήσεις.

- «Ετσι φαίνεται. Αυτή τη στιγμή, όλα τα μικρά ερασιτεχνικά σωματεία συντηρούνται από την τρέλα των μικροπαραγόντων. Σβήνουν τα ερασιτεχνικά σωματεία».

Ετσι έχουν τα πράγματα αυτή τη στιγμή στη Νίκαια. Μια δημοτική αρχή, που παλεύει με ...νύχια και με δόντια να κρατήσει αυτόν τον ιστορικό δήμο μακριά από τη λαίλαπα της εμπορευματοποίησης. Μια δημοτική αρχή, που αγωνίζεται για τα συμφέροντα της πόλης, την αξιοπρέπεια των κατοίκων της. Παλεύει για καλά σχολεία, λειτουργικές εγκαταστάσεις, αξιοπρεπείς χώρους πολιτισμού, σωστή συντήρηση και αύξηση του πρασίνου, καλοστρωμένους και ασφαλείς δρόμους, όμορφες πλατείες. Θέλει μια ανθρώπινη πόλη με ευτυχισμένους κατοίκους. Γι' αυτά τα αυτονόητα αγωνίζεται... Μήπως ζητάει πολλά;