Η Θέση 36 της ΚΕ του ΚΚΕ εφιστά την προσοχή της νέας ΚΕ στην «οργάνωση του τομέα της μαζικής διαφώτισης - προπαγάνδας». Προβαίνει στην ευχάριστη διαπίστωση ότι «ο τομέας της μαζικής προπαγάνδας βελτιώθηκε σημαντικά» και αναφέρει πού ακριβώς η «Κομμουνιστική Επιθεώρηση», ο «Ριζοσπάστης» και το ραδιόφωνο και η τηλεόραση του «902» σημείωσαν βελτίωση, αλλά και τι πρέπει να γίνει ακόμα, ώστε να ανταποκριθούν στην επείγουσα ανάγκη να γίνουν εφικτότερα εργαλεία στην καθοδηγητική δουλιά.

Στη Θέση αυτή γίνονται ορισμένες εποικοδομητικές προτάσεις για την επίτευξη του καθόλου εύκολου στόχου. Είναι ένα δύσκολο εγχείρημα, αλλά δεν αμφιβάλλω ότι η νέα κομματική ηγεσία, αλλά και όλοι οι κομμουνιστές θα κάνουν το παν για να εκπληρωθεί κι αυτό το καθήκον.

Με την πείρα ενός εξηντάχρονου σχεδόν δημοσιογράφου θεωρώ αναγκαίο να κάνω μερικές παρατηρήσεις, που μπορούν, αν γίνουν δεκτές, να προσθέσουν ένα πετραδάκι στο έργο της βελτίωσης των κομματικών οργάνων της διαφώτισης και προπαγάνδας.

1. Ο «Ριζοσπάστης» δεν πρέπει να αποφεύγει να δημοσιεύει ολόκληρες ή περιλήψεις δηλώσεων κομματικών, συνδικαλιστικών ή άλλων προσωπικοτήτων της χώρας μας για επίκαιρα, καυτά ζητήματα. Και αντίστροφα ισχύει το ίδιο. Αυτό όχι μόνο για να κάνουμε «ρεκλάμα» στο αντίστοιχο όργανο, αλλά γιατί είναι σημαντικές τοποθετήσεις, που πρέπει να τις γνωρίζουν οι αναγνώστες και οι ακροατές - θεατές αντίστοιχα.

2. Θεωρώ αναγκαίο - λόγω των περιορισμένων σελίδων του «Ρ» - τα άρθρα για ξένες χώρες να μην περνάνε τη μία σελίδα - εκτός για χώρες που το Κόμμα δίνει ειδικό βάρος. Αυτό δεν αφορά τα ιδεολογικά - πολιτικά ζητήματα «ουκ εν τω πολλώ το ευ».

3. Οσο γίνεται να δημοσιεύονται μικρά άρθρα (συνεντεύξεις, δηλώσεις) από τους τομείς της δράσης, της νεολαίας, των γυναικών, των σπουδαστών, ιδιαίτερα των μικρομεσαίων αγροτών και επαγγελματοβιοτεχνών.

4. Σύντομα άρθρα (ρεπορτάζ) για την υγεία. Τι το νέο υπάρχει στη διεθνή επιστήμη της ιατρικής (σύντομα).

5. Σκέφτομαι αν δε θα ήταν σωστό να αναζητήσουμε διανοούμενους προοδευτικούς (όχι απαραίτητα πάντα κομμουνιστές) που σε συνεντεύξεις τους θα παίρνουν θέση σε επίκαιρα ζητήματα του πολιτισμού, αλλά και της πολιτικής. Σ' αυτά - αν χρειάζεται - θα μπορούν ή θα πρέπει να απαντάνε κομμουνιστές επιστήμονες, διανοούμενοι. Μπορεί αυτό να καθιερωθεί σαν ένα μόνιμο - ή έστω τακτικό - δίστηλο (στο «Ρ», που να αναμεταδίδεται και από το «902»).

Ξέρω ότι με τις προτάσεις μου δε φέρνω κουκουβάγιες στην Αθήνα, αλλά η ποικιλία των σκέψεων βοηθάει πάντα.

ΥΓ: Στο δισέλιδο χειρόγραφο σημείωμά μου με ημερομηνία 17/11/04 αναφέρθηκα αποκλειστικά στη Θέση 36 για «την οργάνωση του τομέα της μαζικής διαφώτισης - προπαγάνδας». Την ίδια μέρα διάβασα στο «Ριζοσπάστη» τις απόψεις του σ. Σοφίου Αντώνη, από το Ηράκλειο Κρήτης, με τον τίτλο: «Η στάση του ΚΚΕ απέναντι στο δεξιό οπορτουνισμό, θεμελιακό κριτήριο ισχυροποίησής του».

Συμφωνώ μαζί του για το χαρακτήρα του Χρουτσοφικού Συνεδρίου του ΚΚΣΕ το 1965 και για το διαλυτικό ρόλο που αυτό έπαιξε στο διεθνές κομμουνιστικό και εργατικό κίνημα - και αναμφίβολα και στις γραμμές του ΚΚΕ. Ομως είναι εξίσου γεγονός ότι και το ΚΚΕ και άλλες μαρξιστικές - λενινιστικές δυνάμεις σε πολλές άλλες χώρες έχουν ανοιχτά μιλήσει γι' αυτό και έχουν διαφωτίσει τα μέλη, οπαδούς, φίλους και γενικά κάθε πολιτικά ενδιαφερόμενο άνθρωπο για την τεράστια ζημιά που προκλήθηκε από το χρουτσοφικό (και το μπρεζνιεφικό) «δούρειο ίππο».

Σχετικά με την αποκατάσταση των συντρόφων που διαγράφηκαν με την 6η Ολομέλεια, νομίζω ότι αυτό είναι ζήτημα του κυρίαρχου 17ου Συνεδρίου, αφού βέβαια παρθεί υπόψη όχι απλώς το γεγονός της διαγραφής τους, αλλά η όλη δράση τους και πριν, αλλά και μετά την 6η Ολομέλεια. Γιατί είναι δυνατό και επιτρεπτό να αποκατασταθεί ένα παλιό μέλος - πολύ περισσότερο ένα στέλεχος - που πέρασε στην αντίπερα όχθη και έχει γίνει εχθρός του ΚΚΕ;

Εκεί όμως που διαφωνώ τελείως με το σ. Αντώνη Σοφίου είναι η πρότασή του το 17ο Συνέδριο να γίνει ένα είδος γενικού εισαγγελέα - κατηγόρου εναντίον άλλων κομμάτων. Αναφέρει συγκεκριμένα το ΚΚ Κίνας. Γράφει: «Τι Μέτωπο αλήθεια και με ποιους σκοπούς θα μπορούσε να συγκροτηθεί με τους Κινέζους αποστάτες (η υπογράμμιση δική μου), όταν με απόφαση του τελευταίου Συνεδρίου τους αποδέχονται τη συμμετοχή καπιταλιστών στις γραμμές τους...».

Νομίζω ότι χρειάζεται περισσότερος σεβασμός απέναντι σε άλλα κόμματα, πολύ περισσότερο σε ένα τεράστιο κόμμα που διευθύνει τις τύχες δισεκατομμυρίων ανθρώπων και έχει να αντιπαλέψει όχι μόνο με εσωτερικές δυσκολίες, αλλά και με την εχθρική ιμπεριαλιστική περικύκλωση. Πέρα από αυτό είναι ένα κόμμα που οδήγησε σε μια νικηφόρα επανάσταση και στην εγκαθίδρυση του καθεστώτος της ΛΔ της Κίνας.

Θέλω στο σημείο αυτό να σημειώσω ότι το ΚΚ Κίνας είχε απορρίψει την πρόταση του Στάλιν να συνεργαστεί με τον Τσαγκ Κάι Σεκ εναντίον των Γιαπωνέζων κατακτητών. Ο Στάλιν παραδέχτηκε αργότερα ότι εδώ είχε κάνει λάθος και ότι το ΚΚ Κίνας είχε πιο σωστή αντίληψη στο ζήτημα αυτό.

Είναι επίσης γεγονός ότι τα όργανα διαφώτισης του ΚΚΕ έχουν εκφράσει τις ανησυχίες τους για την εισδοχή καπιταλιστικών στοιχείων στις γραμμές του ΚΚ Κίνας. Αυτό όμως επιτρέπει να μιλάμε έτσι ανεύθυνα για «αποστάτες Κινέζους»;

Ο Λένιν χαρακτήρισε τον Κάουτσκι αποστάτη, αλλά τα επιχειρήματά του ήταν επιστημονικά θεμελιωμένα. Ο ίδιος έκανε επιστημονική κριτική στην κριτική της Ρόζας Λούξεμπουργκ, αλλά για τη λαθεμένη άποψή της δεν τη χαρακτήρισε αποστάτρια, αλλά αντίθετα «αετό», όπως πράγματι ήταν.

Ο Μαρξ, ο Ενγκελς, ο Λένιν μιλούσαν ανοιχτά ή έγραφαν γράμματα σε αδελφά κόμματα ή σε μεμονωμένα ηγετικά στελέχη αδελφών κομμάτων, όταν τους ζητούσαν τη γνώμη τους ή όταν διαπίστωναν ότι οι απόψεις τους ή η δράση τους ζημιώνουν το κίνημα.

Εγώ, σαν παλιός δημοσιογράφος, θα παρακαλούσα το 17ο Συνέδριο να ερευνήσει τη δυνατότητα της αποστολής ενός γλωσσομαθή και έμπειρου συντρόφου δημοσιογράφου στο Πεκίνο, που να ενημερώνει από πρώτο χέρι για όσα συμβαίνουν στην τεράστια αυτή χώρα, αλλά και γενικότερα στον διεθνώς ενδιαφέροντα αυτό χώρο της Απω Ανατολής (Βιετνάμ, Κορέα, Ιαπωνία).

Θανάσης Γεωργίου

Μέλος της ΕΣΗΕΑ

Ζητούμενο στο 17ο Συνέδριο του ΚΚΕ είναι η ολόπλευρη ενίσχυση του Κόμματος, ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική. Το ζήτημα αυτό δεν προέκυψε τυχαία.

Η εύστοχη επιλογή του θέματος αυτού για το 17ο Συνέδριο έχει να κάνει με πραγματικά προβλήματα, που υπάρχουν σήμερα στην ανάπτυξη και τον προσανατολισμό του λαϊκού κινήματος, σε σχέση με τις εξελίξεις τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο.

Οι απαιτήσεις των καιρών επιβάλλουν έναν πιο αναβαθμισμένο ρόλο στο ΚΚΕ. Με το θέμα αυτό δεν ασχολήθηκε το Κόμμα για πρώτη φορά και ασφαλώς δε θα είναι και η τελευταία. Ασχολήθηκε σε όλα τα συνέδριά του με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, αλλά και στα μεσοδιαστήματα μεταξύ των συνεδρίων η ΚΕ, τα κομματικά όργανα και οι οργανώσεις ασχολήθηκαν λίγο ή πολύ. Ωστόσο, τώρα, την ισχυροποίηση του Κόμματος πρέπει να την κάνουμε κεντρικό, κύριο θέμα, αξιοποιώντας και την πείρα των προηγούμενων χρόνων και είναι αρκετή.

Οι Θέσεις της ΚΕ, οι προσυνεδριακές διαδικασίες των κομματικών οργανώσεων, ο διάλογος που θα αναπτυχθεί και κυρίως οι αποφάσεις του Συνεδρίου θα βοηθήσουν στη συνέχεια, θα αποτελέσουν τον μπούσουλα στη δουλιά του Κόμματος, έτσι ώστε να αναβαθμιστεί ποιοτικά και ποσοτικά. Ακριβώς γι' αυτό το λόγο πρέπει να ασχοληθούμε με το συγκεκριμένο θέμα και όχι επί παντός επιστητού, πράγμα το οποίο θα υποβάθμιζε και εν τέλει θα αδυνάτιζε την προσπάθεια που πρέπει να γίνει.

Δεν αναφέρομαι βέβαια στους φίλους, οπαδούς, ψηφοφόρους του Κόμματος, οι οποίοι πραγματικά καλόπιστα αγωνιούν για την πορεία του και με αφορμή το 17ο Συνέδριο βάζουν διάφορα ζητήματα που δεν υπηρετούν άμεσα το στόχο ισχυροποίησης του Κόμματος. Η παρατήρησή μου αφορά κύρια τα στελέχη και τα μέλη, τα οποία χωρίς εκπτώσεις και διάφορες περιπλανήσεις, με ιδεολογικοπολιτική επάρκεια πρέπει να είναι σταθερά προσανατολισμένα στο στόχο της ολόπλευρης ισχυροποίησης του Κόμματος.

Ισχυρό ΚΚΕ σημαίνει πρώτα και κύρια στελέχη και μέλη ιδεολογικά και πολιτικά προσανατολισμένα, ατσαλωμένα στο καμίνι της ταξικής πάλης.

Πρόγραμμα, καταστατικό και πολιτική ξεκάθαρη, που αφορά το στρατηγικό μας στόχο έχουμε. Συνεπώς, αφού αυτά είναι δεδομένα και αποτελούν αποφάσεις των προηγούμενων συνεδρίων, πρέπει να δούμε πώς το διάστημα που πέρασε τα προβάλλαμε στον κόσμο, πόσα βηματάκια κάναμε προς την υλοποίηση των στόχων μας.

Διέξοδος στα προβλήματα, τους καημούς και τα βάσανα του λαού μας υπάρχει. Η διέξοδος όμως αυτή βρίσκεται σε μια άλλη εξουσία, τη λαϊκή και δεν ξέρω κατά πόσο καλλιεργήσαμε την ιδέα αυτή στη συνείδηση της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, έτσι ώστε όλο και μεγαλύτερο τμήμα της να παλεύει για το σκοπό αυτό. Υπάρχουν σήμερα οι προϋποθέσεις για μαζική λαϊκή αντεπίθεση, χρειάζεται όμως να γίνει ένα βήμα στη συνείδηση των λαϊκών στρωμάτων και δεν ξέρω πόσο δουλεύουμε πάνω σ' αυτό. Μήπως χανόμαστε στην καθημερινότητα; Συγκλίνουν όλα τα ρυάκια, μικρά ή μεγάλα, όσα δημιουργήθηκαν αυτό το διάστημα στην οικοδόμηση του ΑΑΔΜ; Αποσπώνται δυνάμεις από τα αστικά κόμματα ή μήπως δε βοηθάμε να ξεπεραστούν οι αυταπάτες που υπάρχουν; Εχουμε ανοιχτό μέτωπο στις κυρίαρχες σήμερα οπορτουνιστικές αντιλήψεις; Δε μας εξουσιοδότησε καμιά εργατική τάξη να κάνουμε την επανάσταση, αντ' αυτής. Αυτή θα την κάνει, μόνο που πρέπει εμείς να τη διαπαιδαγωγήσουμε, να την οργανώσουμε, να καθοδηγήσουμε τον αγώνα της και να καλλιεργήσουμε την ιδέα της συμμαχίας της με τα άλλα λαϊκά στρώματα.

Για να υπηρετήσουμε όμως σωστά αυτούς τους στόχους, πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν πρόκειται να ανέβει η πολιτική συνείδηση της εργατικής τάξης, αν περιοριζόμαστε μόνο στην περιγραφή κάποιων προβλημάτων, όσο καλά κι αν το κάνουμε αυτό, ούτε αν αναλωνόμαστε μόνο στο πώς θα διαμορφώσουμε κάποια αιτήματα για τα άμεσα προβλήματα που έχουν οι εργαζόμενοι και είναι χίλια μύρια, έστω κι αν τους πείσουμε να παλέψουν γι' αυτά, δε φτάνει.

Βεβαίως είναι σημαντικότατο η εργατική τάξη να παλεύει με προωθημένα αιτήματα, με βάση και τις σύγχρονες ανάγκες, όμως όχι ξεκομμένα από την πάλη για μια άλλη εξουσία.

Στην πορεία της πάλης αυτής, η εργατική τάξη πρέπει να συνειδητοποιεί τον ιστορικό της ρόλο, την ταυτότητα της εκμεταλλευτικής κοινωνίας, στην οποία ζούμε τη βασική αντίθεση κεφαλαίου - εργασίας. Για να κάνουν βήματα προς αυτό το επίπεδο συνειδητότητας οι εργαζόμενοι σήμερα, είναι απαραίτητο να κατανοήσουν π.χ. το χαρακτήρα των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων και των άλλων αντιλαϊκών μέτρων, να καταλάβουν τι επιδιώκει με αυτά τα μέτρα η άρχουσα τάξη.

Αλλιώς δε θα μπορέσουν να αντιληφθούν τον ταξικό αντιλαϊκό χαρακτήρα της αστικής εξουσίας και το αντικειμενικό γεγονός ότι η εξουσία αυτή δε διορθώνεται, ότι η ανατροπή και η αντικατάστασή της από τη λαϊκή εξουσία είναι όρος ζωής για τους εργαζόμενους. Αν αυτά τα πράγματα δε γίνουν συνείδηση των εργαζομένων, δε θα αποδεσμευτούν από τα αστικά κόμματα, όπου είναι εγκλωβισμένοι.

Ποιος είναι ο χαρακτήρας και η αποστολή του Κόμματός μας, είναι σαφέστατο. Με αποφάσεις συνεδρίων, συνδιασκέψεων και οργάνων, έχουμε προσανατολίσει τη δράση μας.

Ωστόσο υπάρχουν καθυστερήσεις και αναστολές καθοδηγητικού χαρακτήρα στην υλοποίηση των αποφάσεων αυτών.

Δουλεύει π.χ. σταθερά και μόνιμα συνολικά το Κόμμα για την αύξηση της επιρροής του στην εργατική τάξη ή αυτό είναι υπόθεση κάποιων εργατικών κομματικών οργανώσεων και ορισμένων στελεχών, που είναι χρεωμένα σ' αυτόν τον τομέα;

Συγκεντρώνονται δυνάμεις με βάση τις δυνατότητες που υπάρχουν για την υπόθεση αυτή ή διασκορπίζονται εδώ κι εκεί και τελικά χάνονται στη γενικότητα, με αποτέλεσμα να αδυνατίζει ο κεντρικός μας στόχος;

Πολλά κάναμε στο διάστημα που πέρασε, δεν κάναμε όμως όσα οι δυνατότητες που υπάρχουν μας επιτρέπανε. Αυτό πρέπει να μας προβληματίσει. Ιδεολογική και πολιτική ενότητα σήμερα στο Κόμμα υπάρχει. Δε μας τη χάρισε κανείς, αλλά την κατακτήσαμε μέσα από μια σκληρή και επώδυνη για το Κόμμα αντιπαράθεση με τον οπορτουνισμό. Δεν είναι όμως ώρα για να επαναπαυτούμε στις δάφνες μας. Πρέπει να προβληματιστούμε: γιατί αυτό δε μεταφράζεται και σε ενιαία τακτική και δράση, εκλαΐκευση της πολιτικής του Κόμματος με ενιαία αντίληψη; Γιατί όλα τα σφυριά δε βαράνε στον ίδιο στόχο; Κεντρικό ζήτημα σήμερα είναι και πρέπει να δουλέψουμε πάνω σ' αυτό, τι εννοούμε όταν λέμε ότι το ειδικό πρέπει να υποτάσσεται στο γενικό, πώς συνδέεται σωστά η τακτική με τη στρατηγική ή τι σημαίνει σωστή διάταξη των κομματικών δυνάμεων.

Είναι σίγουρο ότι οι αποφάσεις του 17ου Συνεδρίου θα προσανατολίσουν και θα ενισχύουν καλύτερα τη δράση μας. Ωστόσο, δεν έχουμε αυταπάτες ότι θα τα κάνουμε στη συνέχεια και όλα και τέλεια. Αρα πρέπει να εκτιμήσουμε, να αξιολογήσουμε και να ιεραρχήσουμε, τι προηγείται και τι έπεται. Είναι καθαρό στα ντοκουμέντα του Κόμματος αυτό, όμως πρέπει να γίνει ξεκάθαρο σε μια σειρά στελέχη και μέλη, σε όλους μας έτσι ώστε να δουλεύουμε με ενιαίο τρόπο. Γι' αυτό απαιτείται ιδεολογική αναβάθμιση και βαθιά γνώση της πολιτικής μας.

Νίκος Μανουσάκης

Μέλος του Γραφείου Περιοχής

Κρήτη